Milline ilm täna on? - Jaką mamy dziś pogodę?

Ilmateade - prognoza pogody

Eestisse saabub madalarõhkkond külma frondiga. Homseks on oodata pilves ja vihmane ilm. Põhja-Eestis äikesed on võimalikud. Puhub lõuna - ja edelatuul kiirusega 5-7 m/s, rannikul ja saartel kuni 10-12 m/s. Äikese ajal tugevam - kuni 15 m/s. Õhutemperatuur on öösel 0-3 kraadi, Kagu-Eestis saab alla nulli kukkuda. Päeval sooja tuleb 4-7 kraadi.

Do Estonii zbliża się układ niskiego ciśnienia z chłodnym frontem atmosferycznym. Jutro będzie pochmurno i deszczowo (dosł. Jutro oczekiwana jest pochmurna i deszczowa pogoda). W Północnej Estonii możliwe burze. Wiać będzie południowy i południowo-zachodni wiatr z prędkością 5-7 m/s, na wybrzeżu i wyspach do 10-12 m/s. W czasie burz silniejszy - do 15 m/s. Temperatura powietrza w nocy wynosić będzie 0-3ºC, w południowo-wschodniej części kraju może spaść poniżej zera. W dzień dojdzie do 4-7 stopni.

Sõnavara: ilm - pogoda

	Ilm (pogoda)
	päike	słońce
	paistma, paista -päike paistab	świecić -świeci słońce
	vihm	deszcz
	hoovihm	kapuśniaczek, słaby deszcz
	lumi	śnieg
	lörts	deszcz ze śniegiem
	sadama, sadada -sajab/sadas  ·vihma  ·lund  ·lörtsi  ·rahet -sajab nagu oavarrest	padać -pada/padał  ·deszcz  ·śnieg  ·deszcz ze śniegiem  ·grad -leje jak z cebra
	tuul	wiatr
	puhuma, puhuda -puhub tugev tuul	wiać, dąć, dmuchać -wieje silny wiatr
	pilv	mgła
	udu	mgła
	pakane	mróz
	pori	błoto
	sadu	opad
	jää	lód
	rahe	grad
	äike	burza
	päikesepaisteline	słonecznie
	pilvitu/selge	bezchmurnie
	pilvine	pochmurnie
	vihmane	deszczowo
	udune	mglisto
	selgemistega	z przejaśnieniami
	tuuline	wietrznie
	vaikne	bezwietrznie, cisza, flauta
	soe	ciepło
	kole	chłodno
	jahe	rześko
	külm	zimno
	kuum/palav	gorąco
	märg	mokro, wilgotno
	kuiv	sucho
	ilmateade	prognoza pogody
	kõrgrõhkkond	wyż
	madalrõhkkond	niż
	suund	kierunek
	kirrus	prędkość
	kraad	stopień
	temperatuur/sooja	temperatura

Sõnavara: ilmakaared - strony świata

	Ilmakaared (strony świata)
	põhi -põhja -põhjasse	północ -północny -na północ
	kirre -kirde -kirdesse	północny-wschód -północno-wschodni -na północo-wschód
	ida -ida -itta	wschód -wschodni -na wschód
	kagu -kagu -kakku	południowy-wschód -południowo-wschodni -na południo-wschód
	lõuna -lõuna -lõunasse	południe -południowy -na południe
	edel -edela -edelasse	południowy-zachód -południowo-zachodni -na południo-zachód
	lääs -lääne -läände	zachód -zachodni -na zachód
	loe -loode -loodesse	północny-zachód -północno-zachodni -na północo-zachód

Grammatika. Mitmuse osastav - biernik liczby mnogiej

Biernik liczby mnogiej (M_OS) rzeczowników oraz przymiotników (*) związany jest z wyrażeniami palju (dużo) i vähe (mało). Jego formy powstają na podstawie dopełniacza (A_OM) lub biernika (A_OS) liczby pojedynczej przez zamianę samogłosek (a i b) bądź przez dodanie końcówki -(s)id (odpowiednio c i d) lub w wyniku obu tych czynności (e).

Tabela a.

końcówka	AN	AOM	MOS	tłumaczenie
e > i	roheline	rohelise	rohelisi	zielony*
		eestlane	eestlase	eestlasi	Estończyk
		üliõpilane	üliõpilase	üliõpilasi	student
		mees	mehe	mesi	mężczyzna, mąż
		naine	naise	naisi	kobieta, żona
		laps	lapse	lapsi	dziecko

Tabela b.

końcówka	AN	AOM	MOS	tłumaczenie
i > e	tort	torti	torte	tort
		pilt	pilti	pilte	obrazek
		buss	bussi	busse	autobus
		kontsert	kontserti	kontserte	koncert
		muuseum	muuseumi	muuseume	muzeum
	e > i	lill	lille	lilli	kwiat
		leht	lehte	lehti	liść
		pilv	pilve	pilvi	chmura
	u > e	auk	auku	auke	dziura
		lind	lindu	linde	ptak
		jutt	juttu	jutte	opowieść, historyjka
	a > i	vend	venda	vendi	brat
		koht	kohta	kohti	miejsce
		päev	päeva	päevi	dzień
		must	musta	musti	czarny*
	a > u	sai	saia	saiu	bułka
		linn	linna	linnu	miasto
		sõber	sõpra	sõpru	przyjaciel
		leib	leiba	leibu	chleb
	!!!	pikk	pikka	pikki	długi
		king	kinga	kingi	but
	a > e	muna	muna	mune	jajko
		nuga	nuga	nuge	nóż
	!!!	maja	vaja	maju	dom, budynek
		vana	vana	vanu	stary*

Tabela c.

końcówka	AN	AOM	MOS	tłumaczenie
-sid	hapu	hapu	hapusid	kwaśny*
		pere	pere	peresid	rodzina
		foto	foto	fotosid	zdjęcie
	-id	värav	värava	väravaid	brama, wrota
		vihik	vihiku	vihikuid	zeszyt
		aasta	aasta	aastaid	rok
		tume	tumeda	tumedaid	ciemny*
	!!!	sinine	sinise	siniseid	niebieski*
		unine	unise	uniseid	senny*

Tabela d.

końcówka	AN	AOM	MOS	tłumaczenie
-sid	õde	õde	õdesid	siostra
		onu	onu	onusid	wujek
		jõgi	jõge	jõgesid	rzeka

Tabela e.

końcówka	AN	AOM	MOS	tłumaczenie
i > e + -id	porgand	porgandi	porgandeid	marchewka
		tomat	tomati	tamateid	pomidor
		pliiats	pliiatsi	pliiatseid	ołówek
		mantel	mantli	mantleid	płaszcz

Wyjątki:

rzeczownik	końcówka	tak samo:
puu (drzewo)	puid	suu, maa, tee, öö, luu, kuu, töö
hea (dobry*)	häid	pea
suur (duży*)	suuri	uus, noor

Harjutused - ćwiczenia

1. Wpisz poprawne formy biernika liczby pojedynczej (mitu?) i mnogiej (palju).
kass, värv, pank, vaip, kinnas, kaunis, habe

2. Które słowo nie pasuje?
punane, sinine, kollane, roheline
ema, isa, õde, vend
porgand, kartul, tomat, õun

3. Wstaw właściwe słowa:
Maa on märg. ............ pidi sadama. Kraadiklaasil on 20 kraadi- täna on väga......... päev. Lapsed kardavad ......... Suvel ilm on alati ........... ja ..........

Vastused - odpowiedzi

1. mitu: kassi, värvi, , panka, vaipa, kinna, kaunist, habet
palju: kasse, värve, panku, vaipu, kindaid, kaunieid, habemeid
2. roheline, vend, õun- bo mają inne formy MM_OS
3. vihma, kuum, äikest, selge ja päikesepaisteline.

---