Minu korter - Moje mieszkanie

Tekst - tekst

See olen jälle mina - Rein Kuusepuu. Juba teate mu pere, nüüd kirjeldan teile minu őe korterit. Ta elab Tartus ja tal on uus korter. Kristiina korter on üsna suur.
Astume sisse! Oleme esikus: vasakul on köök ja paremal on elutuba. Lähme kööki. Köögis on palju kappi, on ka gaasipliit, külmkapp ja nõud: taldrikud, klaasid, tassid, ludikad, noad ja kahvlid. Köögist läheme edasi. See on magamistuba. Voodi, riidekapp ja öölamp- kõik mis on vaja. Järgmine tuba on lastetuba. Aga minu õel ei ole veel last, sest selles toas pole palju asja. Siin Kristiina hatjutab etenduse eest. Lähdal on vannituba. Siin asuvad vann, peegel, pesumasin, seep ja käterätikud. Vannitoast tuleme tagasi koridori, ja koridorist astume elutuppa. Mida siin ei ole! On riiulid ramaatutega, on telekas ja radio, on ka kirjatuslaud ja diivan.
Jah! Mu őe korter on ilus ja mugav.

To znowu ja - Rein Kuusepuu. Znacie już moją rodzinę, teraz opiszę wam mieszkanie mojej siostry. Ona mieszka w Tartu i ma nowe mieszkanie. Mieszkanie Kristiiny jest duże. Wejdźmy do środka! Jesteśmy w przedpokoju: po lewej stronie jest kuchnia a po prawej salon. Chodźmy do kuchni. W kuchni jest dużo szafek, jest też kuchenka na gaz, lodówka i naczynia: talerze, szklanki, filiżanki, łyżki, noże i widelce. Z kuchni idziemy dalej. To sypialnia. Łóżko, szafa na ubrania i nocna lampka- wszystko co trzeba. Następny pokój to pokój dziecięcy. Ale moja siostra nie ma jeszcze dzieci, dlatego w tym pokoju nie ma wielu rzeczy. Tu Kristiina ćwiczy przed przedstawieniem. Obok jest łazienka. Tu znajdują się wanna, lustro pralka, mydło i ręczniki. Z łazienki wracamy do przedpokoju, a z niego wchodzimy do salonu. Czegóż tu nie ma! Są półki z książkami, jest telewizor i radio, jest też biurko i kanapa.
Tak! Mieszkanie mojej siostry jest piękne i wygodne.

Sõnavara: korter - mieszkanie

	Korter (mieszkanie)
	maja	dom
	sein	ściana
	uks	drzwi
	tuba	pokój (l.m. - toad)
	aken	okno
	kamin	kominek
	katus	dach
	korsten	komin
	lagi	sufit
	põrand	podłoga
	rõdu	balkon
	trepp	schody
	saun	sauna
	garaaž	garaż
	keskküte	centralne ogrzewanie
	korrus	piętro
	lift	winda
	korter	mieszkanie
	esik/koridor	przedpokój
	köök	kuchnia
	magamistuba	sypialnia
	elutuba	salon, pokój dzienny
	lastetuba	pokój dziecięcy
	vannituba	łazienka
	WC/tualett	WC/toaleta
	mööbel	mebel
	diivan	kanapa
	vaip	dywan
	kapp	szafa
	riiul	pólka
	voodi	łóżko
	tool	krzesło
	vann	wanna
	pesumasin	pralka
	peegel	lustro
	elama, elada	mieszkać
	üürima, üürida	wynajmować
	möbleeritud	umeblowany

Nimisõna: kohakäänded (sisseütlev, seesütlev, seestütlev, alaleütlev, alalütlev, alaltütlev)- miejscownik

Język estoński posiada rozbudowany system wyrażania relacji przestrzennych. Istnieje aż sześć przypadków, które odpowiadają polskiemu miejscownikowi. Dzielą się one na dwie zasadnicze grupy:
sisseütlev, seesütlev, seestütlev - relacje wewnętrzne, np. do środka (do czegoś/kogoś), w środku (w czymś/kimś), ze środka (z czegoś/kogoś)
alaleütlev, alalütlev, alaltütlev - relacje zewnętrzne, np. na coś/kogoś, na czymś/kimś, z czegoś/kogoś.

Pytania, na które odpowiadają poszczególne przypadki oraz końcówki, które dodawane są do dopełniacza przedstawiono w poniższej tabeli.

przypadek	pytania estońskie	pytania polskie	końcówka - ainus	końcówka - mitmus
Sisseütlev	kuhu? kellesse? millesse?	dokąd? w kogo? w co?	-sse -ø	-desse -tesse
Seesütlev	kus? kelles? milles?	gdzie? w kim? w czym?	-s	-des -tes
Seestütlev	kust? kellest? millest?	skąd? z kogo?, o kim? z czego?, o czym?	-st	-dest -test
Alaleütlev	kuhu? kellele? millele?	dokąd? komu?, na kogo? czemu?, na co?	-le	-dele -tele
Alalütlev	kus? kellel? millel?	gdzie? u kogo?, na kim? u czego?, na czym?	-l	-del -tel
Alaltütlev	kust? kellelt? millelt?	skąd? od kogo?, z kogo? od czego?, z czego?	-lt	-delt -telt

Näited:

przypadek	rzeczownik - forma	przykład zdania
Nim	maja (dom)	See on väga vana maja. (To jest bardzo stary budynek.)
Oma	maja (domu)	Selle maja uks on avatud. (Drzwi tego domu są otwarte.)
Osa	maja (dom)	Tal on kaks maja. (On ma dwa domy (budynki).)
Sisse	majasse, majja (do domu)	Palun, astuge majasse/majja sisse! (Proszę wejść do domu.)
Sees	majas (w domu)	Nende majas ei ole lifti. (W ich domu nie ma windy.)
Seest	majast (z domu)	Läksime majast aeda. (Wyszliśmy z domu do ogrodu.)
Alale	majale (na dom)	Lind maandus majale. (Ptak wylądował na domu.)
Alal	majal (na domu)	Meie majal elab toonekurg. (Na naszym domu mieszka bocian.)
Alalt	majalt (z domu)	Vares lendas majalt välja. (Kruk odleciał z budynku.)

Przypadek sisseütlev posiada dwie formy dłuższą (końcówka -sse) i krótszą (brak końcówki). Forma krótsza występuje tylko u niektórych rzeczowników i przymiotników i jedynie w liczbie pojedynczej. Wszystkie estońskie wyrazy podlegające deklinacji mają natomiast dłuższą formę sisseütlev.

Krótką formę sisseütlev mają:

	rzeczownik	krótka forma sisseütlev
	aed (ogród)	aeda
	apteek (apteka)	apteeki
	baar (bar)	baari
	buss (autobus)	bussi
	garaaž (garaż)	garaaži
	gripp (grypa)	grippi
	hotell (hotel)	hotelli
	ida (wschód)	itta
	instituut (instytut)	instituuti
	jaam (dworzec)	jaama
	jalg (noga)	jalga
	jőgi (rzeka)	jőkke
	järv (jezioro)	järve
	kabinet (gabinet)	kabinetti
	kann (dzban)	kannu
	kapp (szafa)	kappi
	karp (pudełko)	karpi
	kast (skrzynia)	kasti
	kino (kino)	kinno
	klaas (szklanka)	klaasi
	klass (klasa)	klassi
	kodu (dom)	koju
	kool (szkoła)	kooli
	koridor (przedpokój)	korodori
	kott (worek, torba)	kotti
	korv (kosz)	korvi
	kõrv (ucho)	kõrva
	käsi (ręka)	kätte
	köök (kuchnia)	kööki
	ladu (magazyn)	lattu
	lagi (sufit)	lakke
	linn (miasto)	linna
	lumi (śnieg)	lumme
	lääs (zachód)	läände
	maa (ziemia)	maha
	maja (dom, budynek)	majja
	meri (morze)	merre
	mägi (wzgórze, góra)	mäkke
	nina (nos)	ninna
	nurk (róg)	nurka
	nägu (twarz)	näkku
	oja (strumień)	ojja
	paat (łódka)	paati
	pank (bank)	panka
	park (park)	parki
	pea (głowa)	pähe
	pere (rodzina)	perre
	pood (sklep)	poodi
	rand (plaża)	randa
	restoran (restauracja)	restorani
	rong (pociąg)	rongi
	rida (rząd)	ritta
	saal (sala)	saali
	saun (sauna)	sauna
	selg (plecy)	selga
	silm (oko)	silma
	suu (usta)	suhu
	suur (duży)	suurde
	talu (farma, gospodarstwo)	tallu
	tass (filiżanka)	tassi
	tualett (toaleta)	tualetti
	tuba (pokój)	tuppa
	uus (nowy)	uude
	vaas (waza, wazon)	vaasi
	vald (gmina)	valda
	vann (wanna)	vanni
	vesi (woda)	vette
	õhk (powietrze)	õhku
	õu (dwór, podwórze, pole)	õue

Na podstawie: Siirak A., 1998, Eesti keele grammatika tabelites, Tallin.

Harjutused - ćwiczenia

1. Missugused toad on teie korteris - kirjeldage teie korterit (jakie pokoje są w waszym mieszkaniu, opiszcie swoje mieszkanie).

2. Tõlkige! Przetłumaczcie!
Jesteśmy w szkole. Wieczorem on idzie do kina. Oni przyjechali ze wsi. Jutro pójdę do ogrodów miejskich.

3. Który wyraz nie pasuje?
ema, õde, tütar, onu
esmaspäev, reedel, nädal, juuni
koer, kass, toonekurg, rebane
silm, nina, kőrv, jalg

Vastused - odpowiedzi

2. Oleme koolis. Őhtul ta läheb kinno. Nad sőitsid maalt. Homme ma lähen linnaaiadesse.
3. onu, juuni, toonekurg, jalg

---