ZDANIA WARUNKOWE

pytanie: pod jakim warunkiem?

Jeśli Jeżeli Jak	czas teraźniejszy	,(to)	czas teraźniejszy lub czas przyszły lub tryb rozkazujący
			czas przyszły		czas przyszły
			czas przeszły		wszystkie czasy lub tryb rozkazujący

Jeśli mam czas, (to) odwiedzam kolegów.

Jeżeli mam tę książkę, pożyczę Ci ją.

Jeśli Cię to nie interesuje, to nie słuchaj.

Jeśli pogoda będzie ładna, pójdziemy na spacer.

Jeśli wiedziałeś o ich związku, to mogłeś mi powiedzieć.

Jeśli uczyłeś się polskiego, to znasz odpowiedź na to pytanie.

Jeżeli zrobiłem błąd, Magda na pewno mi go wytknie.

Jak nie widziałeś tego filmu, koniecznie idź do kina.

Uwaga. Często występuje szyk odwrotny.

Np.

Moje dzieci będą studiować, jeśli nie stracę pracy.

Odwiedzam kolegów, jak mam czas.

Kupimy dom, jeżeli zarobimy dużo pieniędzy.

Zdania warunkowe można transformować przy użyciu wyrażeń przyimkowych bądź imiesłowowych równoważników zdania:

pod warunkiem Marek otrzyma dyplom, jeśli zda egzaminy.

+ dopełniacz (D) Marek otrzyma dyplom pod warunkiem zdania egzaminów.

D D

za + narzędnik (N) Pan Nowak dostanie list, jeśli okaże paszport.

Pan Nowak dostanie list za okazaniem paszportu.

N D

także: …pod warunkiem okazania paszportu.

D D

Przyimki bez lub wbrew występują wtedy, gdy zdanie zawiera negację.

bez + Kwiatek zwiędnie, jeżeli nie będziesz go podlewać.

dopełniacz (D) Kwiatek zwiędnie bez podlewania.

wbrew + Adam nie wyjedzie, jeśli rodzice się nie zgodzą.

celownik (C) Adam nie wyjedzie wbrew woli rodziców.

także: …bez zgody rodziców.

imiesłowowy Jeśli będziesz pilnie pracować, skończysz pracę w terminie.

równoważnik zdania Pracując pilnie, skończysz pracę w terminie.

Jeśli wygram milion, kupię sobie willę.

Wygrawszy milion, kupię sobie willę.

Gdyby Jeśliby + końcówka osobowa Jeżeliby czasu przeszłego* Jakby	czas przeszły	,(to)	czas teraźniejszy lub czas przyszły lub tryb rozkazujący
						tryb przypuszczający

*

(ja) gdybym (ty) gdybyś (on/ona/ono) gdyby

(my) gdybyśmy (wy) gdybyście (oni/one) gdyby

Jakbyś chciał, (to) mogę ci pomóc.

Gdybym zachorował, (to) kolega mnie zastąpi.

Jeśliby się sprzeciwili, (to) nie przejmuj się.

Gdyby Marcin miał pieniądze, kupiłby telewizor.

Gdybyś nie jadł tyle, nie byłbyś taki gruby.

Jeśliby Jan kupił wtedy mieszkanie, dziś nie miałby kłopotów.

Jeśli Jan by kupił wtedy mieszkanie, dziś nie miałby kłopotów.

Jeśli Jan kupiłby wtedy mieszkanie, dziś nie miałby kłopotów.

Uwaga. Często występuje szyk odwrotny.

Np.

Mogę ci pomóc, jakbyś chciał.

Marcin kupiłby telewizor, gdyby miał pieniądze.

Zdania warunkowe można transformować przy użyciu wyrażeń przyimkowych:

w razie/ w wypadku Ojciec będzie opiekować się dzieckiem, gdyby matka wyjechała.

+ dopełniacz (D) Ojciec będzie opiekować się dzieckiem w razie wyjazdu matki.

Jeśli dobrze pamiętam O ile pamiętam O ile wiem Jak sądzę Jak mi się wydaje

,(to)

wszystkie czasy

Np.

Jeśli dobrze pamiętam, (to) Piotr skończył medycynę.

O ile wiem, nie ma go w domu.

Jak sądzę, nie zdał egzaminu.

Jak mi się wydaje, nie będzie go dzisiaj w biurze.Uwaga. Występuje też szyk odwrotny:

Nie ma go w domu, o ile wiem.

2

---