Zasady prawidłowej rehabilitacji:

• wczesność rozpoczęcia

• kompleksowość (rehabilitacja społeczna, medyczna, zawodowa)

• ciągłość

Cel rehabilitacji:

• diagnostyka funkcjonalna

• leczenie zachowawcze

• fizjoterapia

• psychoterapia

• zaopatrzenie ortopedyczne

• likwidacja procesu zapalnego w stawie i związanego z nim bólu oraz odruchowego napięcia mięśniowego

• zapobieganie zniekształceniom narządu ruchu i usprawnianie już istniejących

• leczenie współistniejących chorób narządów wewnętrznych

• jak najszybsze przywrócenie możliwie najlepszej sprawności

Inne formy aktywności- poza ćwiczeniami rehabilitacyjnymi:

• terapia zajęciowa

• rekreacja fizyczna

Podstawową metodą leczniczego usprawniania jest kinezyterapia, fizykoterapia, masaż, leczenie farmakologiczne.

Elementy charakterystyczne dla procesu chorobowego:

• postępujący charakter choroby

• wieloogniskowość zmian chorobowych

• ból

• trudności adaptacyjne wynikające z kalectwa i nowych warunków życia

Program usprawniania powinien uwzględniać:

• indywidualność choroby

• obraz rentgenowski stawów

• aktywność procesu zapalnego

• badanie układu ruchu

• ocenę siły mięśniowej

• stopień uszkodzenia stawów

Podział stopnia uszkodzenia stawów wg Seyfrieda:

I˚ ruch czyny w zachowanych zakresie ruchów

• obciążenie nieco mniejsze od normalnego

• bada się w pozycji siedzącej przykładając na podudzie obciążenie równe połowie maksymalnego obciążenia kończyny zdrowej

• maksymalne obciążenie to 5kg

• ruch jest płynny

• ćwiczenia czynne z oporem

• ćwiczenia wykonywane są w setach (po 10 powtórzeń)

• ćwiczenia wykonywane są przez tydzień codziennie zwiększając liczbę powtórzeń o 1 set

II˚ ruch czynny wolny bez obciążenia

• obciążenie powoduje zaburzenie płynności ruchu i bóle w stawie

• ćwiczenia czynne wolne

• ćwiczenia wykonywane są powoli w pełnym możliwym zakresie ruchów z maksymalnym użyciem siły w ostatecznej fazie ruchu

III˚ ruch w odciążeniu z zachowanym zakresem ruchu

• ruch jest płynny

• ćwiczenia w odciążeniu czynne z oporem

• w pozycji siedzącej występuje objaw koła zębatego

• opór nie zaburza płynności ruchu

• ćwiczenia wykonywane są przez tydzień codziennie zwiększając liczbę powtórzeń o 1 set

IV˚ ruch w odciążeniu w niepełnym zakresie ruchu

• zakres ruchu biernego jest dużo większy od zakresu ruchu czynnego w odciążeniu

• ćwiczenia w odciążeniu

• ćwiczenia izometryczne

• ćwiczenia wykonywane w celu rozciągnięcia i zwiększenia zakresu ruchu

W stopniu I i II- leczenie zachowawcze

W stopniu II i IV- leczenie operacyjne

Dla mięśnia czworogłowego uda zanikowi ulega głowa przyśrodkowa.

Cele leczenia usprawniającego:

• zapobieganie deformacjom

• korygowanie zniekształceń

• poprawa ogólnej kondycji poprzez zwiększenie zakresu ruchomości stawów i wzmocnienie siły mięśniowej

• wyuczenie nowych nawyków ruchowych prawidłowej kompensacji

Zasady usprawniania:

• program rehabilitacyjny przewidziany powinien być tylko na krótkie okresy ze względu na zmiany stanu zapalnego

• zmiany metod terapeutycznych

• przerywanie „błędnego koła” poprzez działanie przeciwbólowe, odciążające i rozluźniające

• nie rozciągnięte w czasie

• po szpitalu należy stosować leczenie uzdrowiskowe i ćwiczenia w domu

Kinezyterapia w stanie ostrym:

• niedopuszczenie do ograniczenia ruchów w stawach

• niedopuszczenie do postania zniekształceń

• niedopuszczenie do zaniku mięśni

• zastosowanie prawidłowego ułożenia chorego w łóżku, z częstymi zmianami ułożenia

• ochrona kończyn przed przykurczami zgięciowymi

• niedopuszczenie do usztywnienia stawów

• kilka razy dziennie ćwiczenia bierne we wszystkich stawach

• ćwiczenia synergistyczne i izometryczne by zapobiec zanikowi mięśni

Kinezyterapia w stanie podostrym i przewlekłym:

• usunięcie ograniczeń ruchów w stawach

• poprawa sprawności

• niedopuszczenie do pogłębiania się dysfunkcji i postępowania zniekształceń

Najczęstszymi deformacjami w RZS są przykurcze W celu ich usunięcia stosuje się:

• ćwiczenia redresyjne plus działanie przeciwbólowe (po ćwiczeniach), rozluźniające, ćwiczenia w odciążeniu

• przykurcze powyżej 30˚ nie poddają się leczeniu zachowawczemu i wymagają interwencji ortopedycznej

• przy II i IV stopniu uszkodzenia stawu wg Seyfrieda stosuje się ćwiczenia redresyjne w odciążeniu

W przypadku deformacji leczenie koncentruje się w najistotniejszym miejscu dysfunkcji, a na resztę stosuje się ćwiczenia ogólne.

W przypadku stałego kalectwa stosowane są mechanizmy kompensacyjne.

Podział ćwiczeń:

1) bierne i redresyjne

• bierne- niedopuszczenie do powstania zrostów w stawie, przykurczów torebki, mięsień, ścięgien, ułatwienie krążenia krwi i chłonki, zapobieganie odleżynom

• bierne z odpowiednio dawkowaną siłą zewnętrzną- redresja lub rozciąganie; likwidacja przykurczów tkanek miękkich i przywrócenie pełnego zakresu ruchów w stawie

2) czynne

• w odciążeniu

• w odciążeniu z oporem

• wolne

• oporowe

• izometryczne i synergistyczne

Cel ćwiczeń:

1) ćwiczenia czynne w odciążeniu

• przeciwdziałanie zanikowi mięśni

• zwiększenie siły mięśniowej

• zapobieganie przykurczom w stawach

• zwiększenie zakresu ruchu w stawie

• ćwiczenia w UGULu, RUP, w wodzie, na gładkim podłożu

2) ćwiczenia w odciążeniu z oporem

• umożliwiają słabym mięśniom wykonanie ruchu oraz pokonywanie odpowiednio dobranego obciążenia

• zwiększenie siły mięśniowej

3) ćwiczenia wolne

• zwiększenie zakresu ruchomości w stawie

• zwiększenie siły mięśniowej

• poprawienie ogólnej kondycji chorego

4) ćwiczenia oporowe

• zwiększenie siły mięśniowej

• zwiększenie wytrzymałości

5) ćwiczenia izometryczne i synergistyczne

• zapobieganie zanikom mięśni

• poprawa ukrwienia kończyn

Zapobieganie uszkodzeniu stawów:

• prawidłowa masa ciała

• prawidłowe żywienie

• umiarkowana aktywność fizyczna

• brak nadmiernego obciążenia stawów

• kontrola ruchów kręgosłupa

• usuwanie z organizmu przewlekłych ognisk zapalnych

Ergoterapia- aktywna terapia funkcjonalna czyli ćwiczenia czynności niezbędnych w życiu codziennym.

FIZJOTERAPIA W REUMATOLOGII

18.10.2008r.

__________________________________________________________________________________

4

__________________________________________________________________________________

[e-mail]

---