Fizykoterapia w

Fizykoterapia w

chorobach

chorobach

reumatycznych i

reumatycznych i

stanach zapalnych

stanach zapalnych

stawów

stawów

Podział i objawy chorób

Podział i objawy chorób

reumatycznych i zapalnych

reumatycznych i zapalnych

stawów

stawów

Choroby reumatyczne stanowią wielki

Choroby reumatyczne stanowią wielki

i narastający problem społeczny. W

i narastający problem społeczny. W

Polsce choroby te dotyczą około pięciu

Polsce choroby te dotyczą około pięciu

milionów ludzi, często prowadzą do

milionów ludzi, często prowadzą do

trwałego kalectwa. Chorują głównie

trwałego kalectwa. Chorują głównie

kobiety, które stanowią 80% chorych.

kobiety, które stanowią 80% chorych.

Początek choroby przypada między 30

Początek choroby przypada między 30

a 50 rokiem życia.

a 50 rokiem życia.

Do najważniejszych chorób

Do najważniejszych chorób

reumatycznych zaliczamy:

reumatycznych zaliczamy:



chorobę reumatyczną ostrą;

chorobę reumatyczną ostrą;



reumatoidalne zapalenie stawów

reumatoidalne zapalenie stawów



zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kostno-

zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kostno-

stawowe, które dotyczą osób w wieku

stawowe, które dotyczą osób w wieku

powyżej 50 lat;

powyżej 50 lat;



reumatyzm pozastawowy (tkanek miękkich),

reumatyzm pozastawowy (tkanek miękkich),

objawiający się bólami (nasilającymi się pod

objawiający się bólami (nasilającymi się pod

wpływem zimna i wilgoci), odczynami

wpływem zimna i wilgoci), odczynami

zapalnymi ścięgien, mięśni, powięzi, kaletek

zapalnymi ścięgien, mięśni, powięzi, kaletek

maziowych, okostnej itp

maziowych, okostnej itp

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów



Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest

chorobą przewlekłą i postępującą oraz niezwykle

chorobą przewlekłą i postępującą oraz niezwykle

uciążliwą w codziennym życiu.

uciążliwą w codziennym życiu.



Jak dotychczas RZS stanowi chorobę nieuleczalną

Jak dotychczas RZS stanowi chorobę nieuleczalną

o nie do końca poznanej etiologii.

o nie do końca poznanej etiologii.



Początek choroby jest ostry i jednostawowy.

Początek choroby jest ostry i jednostawowy.



Postępujący charakter choroby prowadzi do

Postępujący charakter choroby prowadzi do

trwałych, symetrycznych zmian głównie w obrębie

trwałych, symetrycznych zmian głównie w obrębie

stawów kończyn.

stawów kończyn.



Konsekwencją procesu zapalnego są obrzęki,

Konsekwencją procesu zapalnego są obrzęki,

wysięki, różnie nasilone zniekształcenia,

wysięki, różnie nasilone zniekształcenia,

ograniczenia ruchomości, aż po całkowite

ograniczenia ruchomości, aż po całkowite

zesztywnienie stawów

zesztywnienie stawów



W otoczeniu zajętych stawów występują zaniki

W otoczeniu zajętych stawów występują zaniki

mięśniowe, osteoporoza. W obrębie nasad

mięśniowe, osteoporoza. W obrębie nasad

kostnych, podskórne guzki reumatoidalne.

kostnych, podskórne guzki reumatoidalne.

Inne choroby przebiegające z

Inne choroby przebiegające z

odczynem zapalnym w

odczynem zapalnym w

stawach to:

stawach to:



Pierwotne postacie zapaleń stawów:

Pierwotne postacie zapaleń stawów:



Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów



Bakteryjne zapalenie stawów

Bakteryjne zapalenie stawów



Dna i dna rzekoma

Dna i dna rzekoma



Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie

stawów

stawów



Choroba Stilla

Choroba Stilla



Zesztywniające zapalenie stawów

Zesztywniające zapalenie stawów

kręgosłupa

kręgosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów

Zesztywniające zapalenie stawów

kręgosłupa (choroba Bechterewa

kręgosłupa (choroba Bechterewa

)

)



ZZSK jest to przewlekły proces zapalny, który

ZZSK jest to przewlekły proces zapalny, który

obejmuje stawy krzyżowo-biodrowe, drobne stawy

obejmuje stawy krzyżowo-biodrowe, drobne stawy

kręgosłupa, pierścienie i wiązadła kręgosłupa.

kręgosłupa, pierścienie i wiązadła kręgosłupa.

Prowadzi on do stopniowego ich usztywnienia.

Prowadzi on do stopniowego ich usztywnienia.

Przebieg choroby występuje z remisjami (okresami

Przebieg choroby występuje z remisjami (okresami

złagodzenia lub całkowitego zaniku objawów) i

złagodzenia lub całkowitego zaniku objawów) i

okresami zaostrzeń.

okresami zaostrzeń.



Choroba najczęściej rozpoczyna się między 15 a 35

Choroba najczęściej rozpoczyna się między 15 a 35

rokiem życia, występuje średnio u 1 na 1000 osób. U

rokiem życia, występuje średnio u 1 na 1000 osób. U

mężczyzn zachorowalność wypada 3 razy częściej

mężczyzn zachorowalność wypada 3 razy częściej

niż u kobiet. Objawy choroby są u kobiet często

niż u kobiet. Objawy choroby są u kobiet często

łagodniejsze.

łagodniejsze.



Poza zapaleniem stawów kręgosłupa (tzw. postać

Poza zapaleniem stawów kręgosłupa (tzw. postać

osiowa) występuje tzw. obwodowa odmiana ZZSK

osiowa) występuje tzw. obwodowa odmiana ZZSK

(nazywana również skandynawską). Polega ona na

(nazywana również skandynawską). Polega ona na

tym, że zapaleniem zajęte są również asymetrycznie

tym, że zapaleniem zajęte są również asymetrycznie

inne duże stawy, jak np. skokowy, kolanowy

inne duże stawy, jak np. skokowy, kolanowy

RTG odcinka lędźwiowego kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej

RTG odcinka lędźwiowego kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej

(fot.

(fot.

A)

A)

i bocznej

i bocznej

(fot. B):

(fot. B):

skrzywienie boczne, zniesiona lordoza,

skrzywienie boczne, zniesiona lordoza,

kwadratowienie trzonu kręgu L5, obecne w pełni uformowane

kwadratowienie trzonu kręgu L5, obecne w pełni uformowane

(strzałki szare) oraz tworzące się (strzałki białe) syndesmofity

(strzałki szare) oraz tworzące się (strzałki białe) syndesmofity

obustronnie

obustronnie

Ograniczenie ruchomości

Ograniczenie ruchomości

stawów kręgosłupa u chorego

stawów kręgosłupa u chorego

na z.z.s.k.

na z.z.s.k.

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów



Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów jest

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów jest

najczęstszą zapalną układową chorobą tkanki

najczęstszą zapalną układową chorobą tkanki

łącznej w wieku rozwojowym.

łącznej w wieku rozwojowym.



Charakteryzuje ją różnorodność obrazu klinicznego

Charakteryzuje ją różnorodność obrazu klinicznego

i przebiegu oraz odrębność od reumatoidalnego

i przebiegu oraz odrębność od reumatoidalnego

zapalenia stawów (rzs) u dorosłych.

zapalenia stawów (rzs) u dorosłych.



Różnice dotyczą znacznie częstszego w wieku

Różnice dotyczą znacznie częstszego w wieku

rozwojowym uogólnienia procesu chorobowego,

rozwojowym uogólnienia procesu chorobowego,

częstszego występowania zmian w dużych

częstszego występowania zmian w dużych

stawach oraz zmian jednostawowych, a także,

stawach oraz zmian jednostawowych, a także,

charakterystycznych tylko dla wieku rozwojowego,

charakterystycznych tylko dla wieku rozwojowego,

zaburzeń rozwojowych; natomiast znacznie

zaburzeń rozwojowych; natomiast znacznie

rzadziej niż w rzs u dorosłych występuje czynnik

rzadziej niż w rzs u dorosłych występuje czynnik

reumatoidalny klasy IgM.

reumatoidalny klasy IgM.



Choroba Stilla

Choroba Stilla

to układowa postać młodzieńczego

to układowa postać młodzieńczego

zapalenia stawów ze współistniejącymi – gorączką,

zapalenia stawów ze współistniejącymi – gorączką,

powiększeniem węzłów chłonnych i śledziony oraz

powiększeniem węzłów chłonnych i śledziony oraz

zapaleniem wielu narządów.

zapaleniem wielu narządów.

Toczeń rumieniowaty układowy

Toczeń rumieniowaty układowy



Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest

Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest

przewlekłą chorobą o podłożu

przewlekłą chorobą o podłożu

autoimmunologicznym, przebiegającą z zajęciem

autoimmunologicznym, przebiegającą z zajęciem

wielu tkanek i narządów, takich jak: skóra, stawy,

wielu tkanek i narządów, takich jak: skóra, stawy,

nerki, układ oddechowy, układ sercowo-

nerki, układ oddechowy, układ sercowo-

naczyniowy, ośrodkowy i obwodowy układ

naczyniowy, ośrodkowy i obwodowy układ

nerwowy.

nerwowy.



Do objawów charakterystycznych należą również

Do objawów charakterystycznych należą również

zaburzenia hematologiczne (cytopenie).

zaburzenia hematologiczne (cytopenie).



Choroba może się rozpocząć w każdym wieku, ze

Choroba może się rozpocząć w każdym wieku, ze

szczytem zachorowania między 20. a 40. rokiem

szczytem zachorowania między 20. a 40. rokiem

życia. Kobiety chorują 9-krotnie częściej niż

życia. Kobiety chorują 9-krotnie częściej niż

mężczyźni.

mężczyźni.



Przebieg choroby charakteryzuje się objawami

Przebieg choroby charakteryzuje się objawami

zaostrzeń i remisji.

zaostrzeń i remisji.

Dna moczanowa (

Dna moczanowa (

Arthritis

Arthritis

urica)

urica)



Dna moczanowa (artretyzm, skaza

Dna moczanowa (artretyzm, skaza

moczanowa - przewlekła

moczanowa - przewlekła choroba

związana z zaburzeniem

związana z zaburzeniem

metabolizmu

metabolizmu

kwasu moczowego

kwasu moczowego

powstającego z puryn.



Zazwyczaj pierwszym objawem jest
ostry atak dny. Jest to ostry ból
jednego, rzadziej kilku stawów,
powiązany z ogólnoustrojowymi
objawami zapalnymi.



W zależności od występowania bólu atakom tym

nadano odpowiednie nazwy:



podagra

- zapalenie stawu śródstopno-

paliczkowego palucha (najczęstsza lokalizacja)



chiragra

- zapalenie któregoś ze stawów ręki



gonagra

- zapalenie stawu kolanowego



omagra

- zapalenie stawu barkowego



Atak zazwyczaj pojawia się nad ranem, często po

sutym posiłku połączonym ze spożyciem alkoholu.



Nieleczony ustępuje samoistnie po około 3

tygodniach.



Nieleczona dna prowadzi do dny przewlekłej.

Pojawiają się wówczas:



guzki dnawe (tophi) będące złogami kwasu

moczowego w tkankach miękkich. Ich naturalną

drogą ewakuacji jest przebijanie się na zewnątrz.



charakterystyczne ubytki kostne



objawy ze strony układu moczowego, przede

wszystkim kamica moczanowa, rzadziej nefropatia.

Duży guzek dnawy na łokciu

Duży guzek dnawy na łokciu

Paluch zajęty przez dnę

Paluch zajęty przez dnę

Skleroderma

Skleroderma



Skleroderma, czyli prościej „twarda skóra” to

Skleroderma, czyli prościej „twarda skóra” to

choroba z gatunku autoimmunologicznych –

choroba z gatunku autoimmunologicznych –

system odpornościowy atakuje nasze własne ciało

system odpornościowy atakuje nasze własne ciało

powodując twardnienie tkanek. W najcięższych

powodując twardnienie tkanek. W najcięższych

przypadkach powoduje to poważne uszkodzenia

przypadkach powoduje to poważne uszkodzenia

płuc, serca, nerek i układu pokarmowego.

płuc, serca, nerek i układu pokarmowego.



Chorują na nią głównie kobiety w wieku od 30 do

Chorują na nią głównie kobiety w wieku od 30 do

50 lat. pojawiają się Wtedy objawy, które mogą

50 lat. pojawiają się Wtedy objawy, które mogą

trwać przez kilkadziesiąt lat.

trwać przez kilkadziesiąt lat.



Przyczyny twardziny nie są znane. Wiadomo, że

Przyczyny twardziny nie są znane. Wiadomo, że

pewną rolę odgrywają szkodliwe geny. Przypuszcza

pewną rolę odgrywają szkodliwe geny. Przypuszcza

się również, że niektóre związki chemiczne (np.

się również, że niektóre związki chemiczne (np.

trójchloroetylen, żywice) czy wirusy mogą u

trójchloroetylen, żywice) czy wirusy mogą u

podatnych osób wyzwolić procesy doprowadzające

podatnych osób wyzwolić procesy doprowadzające

do włóknienia

do włóknienia



Istnieją dwa główne typy twardziny: skórna i

Istnieją dwa główne typy twardziny: skórna i

układowa

układowa

Fizykoterapia w chorobach

Fizykoterapia w chorobach

przebiegających z odczynem

przebiegających z odczynem

zapalnym w stawach ma na celu:

zapalnym w stawach ma na celu:



Zmniejszenie dolegliwości bólowych,

Zmniejszenie dolegliwości bólowych,



Redukcję obrzęku,

Redukcję obrzęku,



Zmniejszenie procesu zapalnego,

Zmniejszenie procesu zapalnego,



Modyfikację w sposób korzystny

Modyfikację w sposób korzystny

procesów immunologicznych,

procesów immunologicznych,



Poprawę siły mięśniowej i zakresów

Poprawę siły mięśniowej i zakresów

ruchów w zajętych procesem

ruchów w zajętych procesem

chorobowym stawach.

chorobowym stawach.

Pamiętaj!!!

Pamiętaj!!!

W stanie ostrym choroby, kiedy

W stanie ostrym choroby, kiedy

mamy do czynienia z

mamy do czynienia z

procesem zapalnym,

procesem zapalnym,

obrzękiem i dużą bolesnością

obrzękiem i dużą bolesnością

nie stosujemy

nie stosujemy

zabiegów

zabiegów

cieplnych

cieplnych

(zarówno ciepła

(zarówno ciepła

egzo, jak i endogennego)

egzo, jak i endogennego)

Zabiegi

Zabiegi

atermiczne, mające

atermiczne, mające

zastosowanie w fazie ostrej

zastosowanie w fazie ostrej

choroby

choroby



Laseroterapia niskoenergetyczna

Laseroterapia niskoenergetyczna



Elektroterapia prądem stałym

Elektroterapia prądem stałym

(galwanizacja, jonoforeza), prądami

(galwanizacja, jonoforeza), prądami

małej i średniej częstotliwości

małej i średniej częstotliwości



Krioterapia

Krioterapia



Magnetoterapia

Magnetoterapia

W fazie podostrej:

W fazie podostrej:



Terapuls (impulsowe pole

Terapuls (impulsowe pole

elektromagnetyczne wielkiej

elektromagnetyczne wielkiej

częstotliwości)

częstotliwości)



Sonoterapia, jeżeli zastosujemy małe

Sonoterapia, jeżeli zastosujemy małe

dawki i falę impulsową.

dawki i falę impulsową.

Laseroterapia

Laseroterapia

niskoenergetyczn

niskoenergetyczn

a

a

Mechanizm działania

Mechanizm działania

analgetycznego laseroterapii

analgetycznego laseroterapii

polega na:

polega na:



oddziaływaniu na procesy

oddziaływaniu na procesy

komórkowe i nocyceptory

komórkowe i nocyceptory



zmianach w poziomach mediatorów,

zmianach w poziomach mediatorów,

takich jak serotonina,

takich jak serotonina,

prostaglandyny, endorfiny,

prostaglandyny, endorfiny,



mechanizmie bramki kontrolnej

mechanizmie bramki kontrolnej

(Gate-Theory).

(Gate-Theory).

Efekt przeciwzapalny

Efekt przeciwzapalny

Efekt przeciwzapalny wywołany jest

Efekt przeciwzapalny wywołany jest

przez:

przez:



rozszerzenie naczyń krwionośnych,

rozszerzenie naczyń krwionośnych,



ułatwienie wytworzenia krążenia

ułatwienie wytworzenia krążenia

obocznego,

obocznego,



poprawę mikrokrążenia,

poprawę mikrokrążenia,



przyspieszenie resorpcji obrzęków i

przyspieszenie resorpcji obrzęków i

wysięków,

wysięków,



stymulowanie migracji makrofagów.

stymulowanie migracji makrofagów.

Działanie

Działanie

przeciwobrzękowe

przeciwobrzękowe

Działanie przeciwobrzękowe

Działanie przeciwobrzękowe

promieniowania laserowego ma

promieniowania laserowego ma

związek z wpływem na stymulację

związek z wpływem na stymulację

aktywnego transportu jonów

aktywnego transportu jonów

sodowych i potasowych, a także

sodowych i potasowych, a także

ze zwiększeniem drenażu żylnego

ze zwiększeniem drenażu żylnego

oraz zmianą przepuszczalności w

oraz zmianą przepuszczalności w

błonach komórkowych.

błonach komórkowych.

Metodologia zabiegów

Metodologia zabiegów

Chcąc zadziałać na struktury

Chcąc zadziałać na struktury

stawowe:

stawowe:



wybieramy dłuższe długości

wybieramy dłuższe długości

fali, które penetrują głębiej

fali, które penetrują głębiej

(810, 820., 830nm, 904nm)

(810, 820., 830nm, 904nm)



działamy punktowo, aplikując

działamy punktowo, aplikując

wiązkę promieniowania w

wiązkę promieniowania w

szczeliny stawowe

szczeliny stawowe

Działając na obrzęk

Działając na obrzęk



wybieramy krótsze długości fali,

wybieramy krótsze długości fali,

które penetrują płycej (670,

które penetrują płycej (670,

680.,632,8nm)

680.,632,8nm)



działamy punktowo, aplikując

działamy punktowo, aplikując

wiązkę promieniowania na okolicę

wiązkę promieniowania na okolicę

obrzęku

obrzęku



W przypadkach obrzęków możemy

W przypadkach obrzęków możemy

użyć technikę punktową z uciskiem.

użyć technikę punktową z uciskiem.

Tkanka kostna

Tkanka kostna



W tkance kostnej oraz chrzęstnej

W tkance kostnej oraz chrzęstnej

promieniowanie laserowe jest średnio

promieniowanie laserowe jest średnio

absorbowane na obszarze pierwszych 3-4

absorbowane na obszarze pierwszych 3-4

mm.

mm.



W przypadku zapaleń reumatycznych we

W przypadku zapaleń reumatycznych we

wczesnej fazie, na przykład tkanki

wczesnej fazie, na przykład tkanki

najbardziej zaatakowane, takie jak tkanka

najbardziej zaatakowane, takie jak tkanka

chrzęstna, są cieńsze i promieniowanie

chrzęstna, są cieńsze i promieniowanie

laserowe z łatwością do nich dociera.

laserowe z łatwością do nich dociera.

Energię zawsze dostosowujemy

Energię zawsze dostosowujemy

indywidualnie, mając na

indywidualnie, mając na

uwadze:

uwadze:



Wiek pacjenta

Wiek pacjenta



Okolicę ciała

Okolicę ciała



Etap choroby (ostry, podostry, przewlekły)

Etap choroby (ostry, podostry, przewlekły)



Stopień uwodnienia tkanki, grubość powłoki

Stopień uwodnienia tkanki, grubość powłoki

tłuszczowej, wielkość obrzęku.

tłuszczowej, wielkość obrzęku.



W pracy impulsowej ( 904nm) dostosowujemy

W pracy impulsowej ( 904nm) dostosowujemy

częstotliwość impulsów do aktualnego stanu

częstotliwość impulsów do aktualnego stanu

chorego: w stanach ostrych stosujemy mniejsze

chorego: w stanach ostrych stosujemy mniejsze

częstotliwości, które działają przeciwbólowo,

częstotliwości, które działają przeciwbólowo,

natomiast w przewlekłych wskazane jest

natomiast w przewlekłych wskazane jest

stosowanie wyższych częstotliwości działających

stosowanie wyższych częstotliwości działających

regeneracyjnie i przeciwzapalnie.

regeneracyjnie i przeciwzapalnie.

Prawo Arndta - Schultza mówi,

Prawo Arndta - Schultza mówi,

że najskuteczniejsze działanie

że najskuteczniejsze działanie

biostymulacyjne wykazują

biostymulacyjne wykazują

gęstości powierzchniowe

gęstości powierzchniowe

energii w zakresie

energii w zakresie

od 2 – 12 J/cm

od 2 – 12 J/cm

2

2

.

.

Terapia laserowa idealnie

Terapia laserowa idealnie

nadaje się do terapii

nadaje się do terapii

łączonej i może być

łączonej i może być

stosowana łącznie z prawie

stosowana łącznie z prawie

wszystkimi zabiegami

wszystkimi zabiegami

fizjoterapeutycznymi.

fizjoterapeutycznymi.



Kiedy stosuje się ultradźwięki/fonoforezę,

Kiedy stosuje się ultradźwięki/fonoforezę,

powinno się w pierwszej kolejności

powinno się w pierwszej kolejności

zastosować laser. Pozwoli to na uniknięcie

zastosować laser. Pozwoli to na uniknięcie

prawdopodobnych, niepożądanych reakcji

prawdopodobnych, niepożądanych reakcji

z czynnikami przeciwzapalnymi w górnych

z czynnikami przeciwzapalnymi w górnych

warstwach skóry, gdzie koncentracja

warstwach skóry, gdzie koncentracja

powyższych czynników osiąga wysokie

powyższych czynników osiąga wysokie

stężenie zaraz po zabiegu fonoforezy.

stężenie zaraz po zabiegu fonoforezy.



Jeżeli terapia laserowa jest łączona z

Jeżeli terapia laserowa jest łączona z

krioterapią lub innymi formami

krioterapią lub innymi formami

termoterapii, powinno się bardzo

termoterapii, powinno się bardzo

dokładnie rozważyć kolejność stosowanych

dokładnie rozważyć kolejność stosowanych

zabiegów lasera, ciepła lub zimna,

zabiegów lasera, ciepła lub zimna,

ponieważ może to wpłynąć na skuteczność

ponieważ może to wpłynąć na skuteczność

leczenia.

leczenia.



W tych przypadkach, gdzie krioterapia jest

W tych przypadkach, gdzie krioterapia jest

stosowana jako pierwsza, następujący

stosowana jako pierwsza, następujący

skurcz naczyń krwionośnych po zabiegu

skurcz naczyń krwionośnych po zabiegu

znacząco obniża ilość krwi (co z kolei

znacząco obniża ilość krwi (co z kolei

zmniejsza ilość chromoforów) na obszarze

zmniejsza ilość chromoforów) na obszarze

poddawanym następnie naświetlaniu

poddawanym następnie naświetlaniu

laserem. Stosowanie krioterapii w ten

laserem. Stosowanie krioterapii w ten

sposób przed stosowaniem lasera może

sposób przed stosowaniem lasera może

znacząco zwiększyć efekty miejscowe

znacząco zwiększyć efekty miejscowe

terapii laserowej i skutecznie zwiększyć

terapii laserowej i skutecznie zwiększyć

głębokość penetracji promieniowania

głębokość penetracji promieniowania

laserowego.

laserowego.



Przeciwnie, jeżeli stosuje się najpierw

Przeciwnie, jeżeli stosuje się najpierw

zabiegi rozgrzewające tkanki (np.

zabiegi rozgrzewające tkanki (np.

ciepłe okłady, podczerwień, diatermię

ciepłe okłady, podczerwień, diatermię

krótkofalową), głębokość penetracji

krótkofalową), głębokość penetracji

oraz lokalizacja rezultatów terapii

oraz lokalizacja rezultatów terapii

laserowej będzie znacząco

laserowej będzie znacząco

zmniejszona.

zmniejszona.



Dlatego zaleca się w przypadku terapii

Dlatego zaleca się w przypadku terapii

łączonej, krioterapię stosować przez

łączonej, krioterapię stosować przez

naświetlaniem laserem, a zabiegi

naświetlaniem laserem, a zabiegi

cieplne stosować po leczeniu laserem.

cieplne stosować po leczeniu laserem.

Galwanizacja

Galwanizacja



Galwanizacja anodowa:

Galwanizacja anodowa:

–

działanie przeciwbólowe

działanie przeciwbólowe

–

efekt przeciwzapalny

efekt przeciwzapalny



Galwanizacja katodowa

Galwanizacja katodowa

–

działanie przekrwienne

działanie przekrwienne

–

zwiększenie pobudliwości mięśni

zwiększenie pobudliwości mięśni

Jonoforeza

Jonoforeza

W zabiegach jonoforezy ważne jest:

W zabiegach jonoforezy ważne jest:



Zindywidualizowanie metodyki w zależności

Zindywidualizowanie metodyki w zależności

od stosowanego leku i okolicy ciała chorego

od stosowanego leku i okolicy ciała chorego



Zasady bezpieczeństwa zbliżone do

Zasady bezpieczeństwa zbliżone do

stosowanych w galwanizacji

stosowanych w galwanizacji



Właściwy dobór elektrody czynnej w

Właściwy dobór elektrody czynnej w

zależności od ładunku jonu leczniczego

zależności od ładunku jonu leczniczego



Wskazania zależą od zastosowanego w

Wskazania zależą od zastosowanego w

jonoforezie leku

jonoforezie leku

•

Niskie

natężenia

prądu

są

bardziej

efektywne dla transportu jonów niż wysokie
natężenia.

•

Stężenie leku w roztworze nie powinno być
za duże: kilka jonów jest bardziej
efektywnych

niż

duża

liczba

jonów

reagujących ze sobą.

•

Tak więc niskie natężenia prądu (tj. 2.5 mA
dla elektrody o powierzchni 5x5 cm,
gęstość prądu 0.1 mA/cm2), ograniczone
stężenie jonów aktywnych (od 1% do 5 %),
prawidłowe pH, stwarza najlepsze warunki
dla optymalnego transportu jonów w
jonoforezie.

Rodzaje leków stosowanych w

Rodzaje leków stosowanych w

chorobach reumatycznych i

chorobach reumatycznych i

zapalnych stawów

zapalnych stawów



przeciwbólowe (spod anody +):

przeciwbólowe (spod anody +):

xylokain, lidokaina, epinefryna,

xylokain, lidokaina, epinefryna,

novokaina;

novokaina;

żele i maści

żele i maści

(spod katody-):

(spod katody-):

Naproxen,

Naproxen,

Ibuprofen, Dolo Visano S maść, Mobilat,

Ibuprofen, Dolo Visano S maść, Mobilat,

Voltaren

Voltaren



niestrydowe leki przeciwzapalne

niestrydowe leki przeciwzapalne

(spod katody -):

(spod katody -):

diklofenac, ketoprofen,

diklofenac, ketoprofen,

piroxicam, indomethacin, dexac.

piroxicam, indomethacin, dexac.

Prądy diadynamiczne

Prądy diadynamiczne



Działanie prądów diadynamicznych

Działanie prądów diadynamicznych

polega na efektach przeciwbólowych

polega na efektach przeciwbólowych

(analgetycznych) oraz specyficznym

(analgetycznych) oraz specyficznym

dynamizmie w powstawaniu reakcji

dynamizmie w powstawaniu reakcji

fizjologicznych w tkankach

fizjologicznych w tkankach

Działanie poszczególnych

Działanie poszczególnych

prądów DD

prądów DD



Prądy DF, CP, LP działają

Prądy DF, CP, LP działają

przeciwbólowo.

przeciwbólowo.



Prąd CP zwiększa ukrwienie.

Prąd CP zwiększa ukrwienie.



Prądy CP i LP działają troficznie i

Prądy CP i LP działają troficznie i

sprzyjają resorpcji.

sprzyjają resorpcji.



Prądy MM i RS służą do

Prądy MM i RS służą do

elektrostymulacji mięśni zdrowych

elektrostymulacji mięśni zdrowych

Prądy izodynamiczne

Prądy izodynamiczne



znalazły zastosowanie w terapii zespołów bólowych



podnoszą próg pobudliwości czuciowej ,najskuteczniejszy w

tym zakresie jest prąd CP (ISO)



zasada działania polega na przemiennym wpływie na tkanki

prądów diadynamicznych MF oraz DF (jako to ma miejsce w

prądzie CP) z przewaga któregoś z nich np.

CP (PM) tzn. CP (predominance monophase)



silniej odczuwana jest składowa MF



polecane jest w postępowaniu przeciwbólowym i stanach

pourazowych przebiegających z obrzękami



wpływa na podwyższenie progu czucia , stosowane w

leczeniu zespołów bólowych, nerwobólach przewlekłych ,

stanach zwyrodnieniowych

CP (PD) tzn. CP (predominance diphase)



silne odczuwanie składowych DF



polecany jest w stanach chorobowych przebiegających ze

zwiększonym napięciem mięśniowym

Prądy Trauberta

Prądy Trauberta



prąd jednokierunkowy, prostokątny

prąd jednokierunkowy, prostokątny



czas impulsu: 2 ms

czas impulsu: 2 ms



czas przerwy: 5 ms

czas przerwy: 5 ms



częstotliwość: około 143 Hz

częstotliwość: około 143 Hz



komponenta galwaniczna

komponenta galwaniczna



wykazuje silne działanie przeciwbólowe,

wykazuje silne działanie przeciwbólowe,

wykorzystując teorię Walla i Melzacka

wykorzystując teorię Walla i Melzacka



zmniejsza napięcie mięśni – ponieważ

zmniejsza napięcie mięśni – ponieważ

podczas swego przepływy drażni mięśnie i

podczas swego przepływy drażni mięśnie i

wprawia je w wibrację ,

wprawia je w wibrację ,



działa przekrwienne – szczególnie pod katodą

działa przekrwienne – szczególnie pod katodą

Zasady układania elektrod :

Zasady układania elektrod :



metodę lokalna - np. w obrębie stawów

metodę lokalna - np. w obrębie stawów

kończyn ułożenie jest poprzeczne przez staw

kończyn ułożenie jest poprzeczne przez staw

. Katoda w miejscu bólu a anoda zamyka

. Katoda w miejscu bólu a anoda zamyka

obwód . Ułożenie to jest rzadko stosowane

obwód . Ułożenie to jest rzadko stosowane



metoda segmentarna – w metodzie tej

metoda segmentarna – w metodzie tej

elektrody umieszcza się centralnie na

elektrody umieszcza się centralnie na

kręgosłupie .

kręgosłupie .



tylko w ułożeniu szyjnym anoda jest

tylko w ułożeniu szyjnym anoda jest

elektrodą czynną , dotyczy to bólów głowy i

elektrodą czynną , dotyczy to bólów głowy i

bólów odcinka szyjnego . Jest to 1 ułożenie

bólów odcinka szyjnego . Jest to 1 ułożenie

tzw . szyjne i katoda będzie poniżej anody

tzw . szyjne i katoda będzie poniżej anody

która obejmuje dolną część potylicy i szyję .

która obejmuje dolną część potylicy i szyję .

Ułożenie segmentarne elektrod

Ułożenie segmentarne elektrod

wg. Trauberta

wg. Trauberta

TENS

TENS

Przeskórna elektryczna stymulacja

Przeskórna elektryczna stymulacja

nerwów

nerwów

Zalety TENS:



możliwość terapii w domu dzięki małym

stymulatorom



skrócenie okresu rehabilitacji i ograniczenie

pourazowych komplikacji



znaczne ograniczenie ilości przyjmowanych

leków /od 40-80%/ i związanych z tym

działań ubocznych



skrócenie okresu powrotu do zdrowia o wiele

tygodni dla pacjentów po długotrwałym

unieruchomieniu i operacjach oraz po

urazach

DZIAŁANIE



pobudza miejscowo ukrwienie przez
co przyspiesza gojenie uszkodzonych
tkanek, powoduje redukcję obrzęków,
usunięcie produktów przemiany
materii i mediatorów zapalenia



zapobiega zanikom mięśniowym,
reguluje napięcie mięśniowe



podwyższa próg odczuwania bólu

Działanie przeciwbólowe TENS

Działanie przeciwbólowe TENS

opiera się na teorii „bramki

opiera się na teorii „bramki

kontrolnej” oraz stymulacji

kontrolnej” oraz stymulacji

produkcji endorfin

produkcji endorfin

TENS o małej częstotliwości (1-10 Hz) i

TENS o małej częstotliwości (1-10 Hz) i

dużym natężeniu powoduje

dużym natężeniu powoduje

późniejszy efekt przeciwbólowy, ale

późniejszy efekt przeciwbólowy, ale

utrzymuje się on dłużej (kilka

utrzymuje się on dłużej (kilka

godzin).

godzin).

Tego typu TENS stymuluje

Tego typu TENS stymuluje

produkcję

produkcję

endorfin.

endorfin.

Zaleca się stosowanie go w

Zaleca się stosowanie go w

bólach przewlekłych

bólach przewlekłych

TENS o wyższych częstotliwościach

TENS o wyższych częstotliwościach

(50-200 Hz) i mniejszym natężeniu

(50-200 Hz) i mniejszym natężeniu

powoduje szybszy efekt

powoduje szybszy efekt

przeciwbólowy (po kilkudziesięciu

przeciwbólowy (po kilkudziesięciu

sekundach), ale utrzymuje się on

sekundach), ale utrzymuje się on

krócej.

krócej.

Tego typu TENS działa na mechanizm

Tego typu TENS działa na mechanizm

„bramki kontrolnej”

„bramki kontrolnej”

Zaleca się

Zaleca się

stosowanie go w bólach ostrych.

stosowanie go w bólach ostrych.

Mikroprądy-MENS

Mikroprądy-MENS



Micro-TENS lub LIDC (prąd stały o niskim

Micro-TENS lub LIDC (prąd stały o niskim

natężeniu) jest to przerywany prąd stały o

natężeniu) jest to przerywany prąd stały o

niskim natężeniu mierzonym w mikroamperach

niskim natężeniu mierzonym w mikroamperach

(10-800 µA).

(10-800 µA).



Amplituda mikroprądu jest tak mała, że w

Amplituda mikroprądu jest tak mała, że w

czasie stymulacji nie jest on odczuwany przez

czasie stymulacji nie jest on odczuwany przez

pacjenta.

pacjenta.



Współczesne urządzenia wytwarzają

Współczesne urządzenia wytwarzają

mikroprądy w postaci impulsowej

mikroprądy w postaci impulsowej

jednokierunkowej lub dwukierunkowej.

jednokierunkowej lub dwukierunkowej.



W czasie stymulacji mikroprądem nie

W czasie stymulacji mikroprądem nie

występują efekty uboczne i powikłania

występują efekty uboczne i powikłania

Uważa się, że działanie przeciwbólowe

Uważa się, że działanie przeciwbólowe

mikroprądu można wyjaśnić za pomocą

mikroprądu można wyjaśnić za pomocą

następujących hipotez:

następujących hipotez:



Mikroprąd rozprzestrzenia się wzdłuż naczyń

Mikroprąd rozprzestrzenia się wzdłuż naczyń

krwionośnych mających mały opór elektryczny.

krwionośnych mających mały opór elektryczny.



Dzięki przepływowi elektronów usprawnia się w

Dzięki przepływowi elektronów usprawnia się w

naczyniach włosowatych krążenie krwi.

naczyniach włosowatych krążenie krwi.

Równocześnie przyspiesza się rozpad kwasu

Równocześnie przyspiesza się rozpad kwasu

mlekowego i substancji bólowych (np.

mlekowego i substancji bólowych (np.

bradykinina, histamina).

bradykinina, histamina).



Produkty rozpadu są również szybciej

Produkty rozpadu są również szybciej

eliminowane dzięki zwiększonemu przepływowi

eliminowane dzięki zwiększonemu przepływowi

krwi.

krwi.



Zmniejszenie dolegliwości bólowych następuje

Zmniejszenie dolegliwości bólowych następuje

bezpośrednio po stymulacji.

bezpośrednio po stymulacji.

Parametry stymulacji

Parametry stymulacji

W zabiegach do stymulacji stosuje się elektrody

W zabiegach do stymulacji stosuje się elektrody

stabilne i elektrody labilne z ręcznymi uchwytami oraz

stabilne i elektrody labilne z ręcznymi uchwytami oraz

specjalne elektrody punktowe do elektropunktury

specjalne elektrody punktowe do elektropunktury

W ostrych zespołach bólowych

W ostrych zespołach bólowych

kręgosłupa, stawów i

kręgosłupa, stawów i

mięśni zaleca się:

mięśni zaleca się:



natężenie 500-600 μA, które często określa się jako

natężenie 500-600 μA, które często określa się jako

granicę tolerancji, objawiającą się uczuciem mrowienia

granicę tolerancji, objawiającą się uczuciem mrowienia

lub szczypania.

lub szczypania.



częstotliwość przeciętnie 10-40 Hz lub większą

częstotliwość przeciętnie 10-40 Hz lub większą



czas zabiegu 10-40 min. przez1-3 tygodnie codziennie,

czas zabiegu 10-40 min. przez1-3 tygodnie codziennie,

lub co drugi dzień.

lub co drugi dzień.

W przewlekłych stanach chorobowych

W przewlekłych stanach chorobowych

układu ruchu:

układu ruchu:



natężenie 300-600 μA

natężenie 300-600 μA



częstotliwość od 0,5 do 10 Hz.

częstotliwość od 0,5 do 10 Hz.



czas zabiegu od 10 do 40 min przez 1-3 tygodnie

czas zabiegu od 10 do 40 min przez 1-3 tygodnie

codziennie lub co drugi dzień.

codziennie lub co drugi dzień.

STYMULACJA WYSOKONAPIĘCIOWA

STYMULACJA WYSOKONAPIĘCIOWA

Prąd wysokonapięciowy, zwany również

Prąd wysokonapięciowy, zwany również

HVPC

HVPC

(wysokonapięciowy prąd

(wysokonapięciowy prąd

impulsowy),

impulsowy),

HVS

HVS

(stymulacja

(stymulacja

wysokonapięciowa) jest to

wysokonapięciowa) jest to

jednofazowy prąd impulsowy,

jednofazowy prąd impulsowy,

charakteryzujący się występowaniem

charakteryzujący się występowaniem

bliźniaczych impulsów o bardzo

bliźniaczych impulsów o bardzo

krótkim czasie trwania, mniejszym od

krótkim czasie trwania, mniejszym od

0.1ms.

0.1ms.

Częstotliwość ma wiodące znaczenie

terapeutyczne w stymulacji

wysokonapięciowej



1-15 Hz

– bóle przewlekłe, działanie

przeciw obrzękowe, pobudzanie krążenia
obwodowego, reedukacja i wzmacnianie
mięśni.



15-70 Hz

– intensywniejsza reedukacja i

wzmacnianie mięśni, usuwanie obrzęków,
pobudzanie krążenia obwodowego.



70-120 Hz

– bóle ostre i podostre,

usuwanie świeżych obrzęków,

Prądy średniej częstotliwości

Prądy średniej częstotliwości

Zalety:

Zalety:



nie powodują przykrych odczuć na skórze,

nie powodują przykrych odczuć na skórze,

co jest dużym ograniczeniem prądów

co jest dużym ograniczeniem prądów

diadynamicznych;

diadynamicznych;



ich większa tolerancja powoduje, że

ich większa tolerancja powoduje, że

możliwe jest zastosowanie większych

możliwe jest zastosowanie większych

natężeń stymulacji,

natężeń stymulacji,



umożliwiając dojście do głębszych

umożliwiając dojście do głębszych

obszarów tkanek;

obszarów tkanek;



nie ma ryzyka chemicznych oparzeń

nie ma ryzyka chemicznych oparzeń

spowodowanych wyładowaniami prądu;

spowodowanych wyładowaniami prądu;

Działanie prądu interferencyjnego w

zależności od częstotliwości



0-10 Hz - skurcz mięśni szkieletowych



25-50Hz - pobudzenie mięśni do skurczu,

usprawnianie krążenia obwodowego



50-100Hz - efekt przeciwbólowy i

usprawnianie trofiki



90-100Hz - zmniejszenie napięcia

współczulnego układu nerwowego



0-100Hz znaczna zmiana przestrzenna

wektora interferencji – działanie

powyższych zakresów

Magnetoterapia

Magnetoterapia

CZĘSTOTLIWOŚĆ IMPULSÓW

CZĘSTOTLIWOŚĆ IMPULSÓW

-

w stanach ostrych (1 – 5)Hz

w stanach ostrych (1 – 5)Hz

-

w stanach podostrych (5 – 20)Hz

w stanach podostrych (5 – 20)Hz

-

w stanach przewlekłych (20 – 50)Hz

w stanach przewlekłych (20 – 50)Hz

INDUKCJA POLA MAGNETYCZNEGO

INDUKCJA POLA MAGNETYCZNEGO

-

w stanach ostrych (z dużą bolesnością) B

w stanach ostrych (z dużą bolesnością) B





3mT

3mT

-

w stanach podostrych B

w stanach podostrych B





5mT

5mT

-

w leczeniu schorzeń przewlekłych B

w leczeniu schorzeń przewlekłych B





5mT.

5mT.

KSZTAŁT POLA

KSZTAŁT POLA

-

impulsy prostokątne są zalecane w

impulsy prostokątne są zalecane w

schorzeniach i urazach narządu ruchu

schorzeniach i urazach narządu ruchu

-

impulsy sunusoidalne w schorzeniach narządów

impulsy sunusoidalne w schorzeniach narządów

miąższowych i skóry

miąższowych i skóry

Sonoterapia

Sonoterapia

Zabieg sonoterapii w przypadku chorób

Zabieg sonoterapii w przypadku chorób

reumatycznych i zapalnych stawów wykonujemy po

reumatycznych i zapalnych stawów wykonujemy po

ustąpieniu fazy ostrej choroby.

ustąpieniu fazy ostrej choroby.

Zasady dawkowania:

Zasady dawkowania:



Aby uniknąć koncentracji ciepła powinno się stale

Aby uniknąć koncentracji ciepła powinno się stale

przesuwać głowicę podczas zabiegu.

przesuwać głowicę podczas zabiegu.



Stały ruch głowicy umożliwia odprowadzenie

Stały ruch głowicy umożliwia odprowadzenie

poprzez krążenie krwi efektu cieplnego

poprzez krążenie krwi efektu cieplnego

bezpośrednio z miejsca zabiegu do otaczających

bezpośrednio z miejsca zabiegu do otaczających

tkanek.

tkanek.



W stanach podostrych stosuje się dawki słabe

W stanach podostrych stosuje się dawki słabe

(0,05-0,5 W/cm2), w przewlekłych dawki średnie

(0,05-0,5 W/cm2), w przewlekłych dawki średnie

(0,5-1 W/cm2).

(0,5-1 W/cm2).



W celu ograniczenia efektu termicznego należy

W celu ograniczenia efektu termicznego należy

stosować falę impulsową o odpowiednim

stosować falę impulsową o odpowiednim

współczynniku wypełnienia

współczynniku wypełnienia



Fala ultradźwiękowa o częstotliwości 1MHz ma

Fala ultradźwiękowa o częstotliwości 1MHz ma

zdolność penetracje w tkankach miękkich do

zdolność penetracje w tkankach miękkich do

głębokości 8 cm, wywołuje silnie oddziaływania

głębokości 8 cm, wywołuje silnie oddziaływania

pomiędzy leczonymi tkankami

pomiędzy leczonymi tkankami



Fala ultradźwiękowa o częstotliwości 3MHz

Fala ultradźwiękowa o częstotliwości 3MHz

penetracje w tkankach miękkich do 6 cm i jest

penetracje w tkankach miękkich do 6 cm i jest

silnie absorbowana w tkankach

silnie absorbowana w tkankach

powierzchniowych. Na skutek jej oddziaływania

powierzchniowych. Na skutek jej oddziaływania

zwiększa się rozciągliwość tkanek łącznych – jest

zwiększa się rozciągliwość tkanek łącznych – jest

to bardzo ważne przy leczeniu blizn, stanów

to bardzo ważne przy leczeniu blizn, stanów

zapalnych ścięgien i torebek stawowych

zapalnych ścięgien i torebek stawowych

Fonoforeza

Fonoforeza

Fonoforeza

Fonoforeza

jest to zabieg polegający

jest to zabieg polegający

na wprowadzaniu leku za pomocą

na wprowadzaniu leku za pomocą

ultradźwięków do tkanek leżących

ultradźwięków do tkanek leżących

pod skórą. Efekt leczniczy zależy nie

pod skórą. Efekt leczniczy zależy nie

tylko od wpływu ultradźwięków, ale

tylko od wpływu ultradźwięków, ale

również od rodzaju zastosowanego

również od rodzaju zastosowanego

leku. Najczęściej stosowanymi lekami

leku. Najczęściej stosowanymi lekami

są preparaty o działaniu

są preparaty o działaniu

przeciwzapalnym, przeciwbólowym i

przeciwzapalnym, przeciwbólowym i

poprawiającym ukrwienie

poprawiającym ukrwienie

Impulsowe pole

Impulsowe pole

elektromagnetyczne wielkiej

elektromagnetyczne wielkiej

częstotliwości

częstotliwości

FIZJOLOGICZNE DZIAŁANIE PULSUJĄCYCH KRÓTKICH

FIZJOLOGICZNE DZIAŁANIE PULSUJĄCYCH KRÓTKICH

FAL

FAL

- pobudzenie aktywności fagocytarnej

- pobudzenie aktywności fagocytarnej

- zwiększenie aktywności enzymów

- zwiększenie aktywności enzymów

- nasilenie transportu błonowego

- nasilenie transportu błonowego

W zabiegach diatermii krótkofalowej impulsowej

W zabiegach diatermii krótkofalowej impulsowej

stosujemy dawki atermiczne, więc nie występuje

stosujemy dawki atermiczne, więc nie występuje

niebezpieczeństwo oparzeń, nawet przy

niebezpieczeństwo oparzeń, nawet przy

obecności metalach w tkankach.

obecności metalach w tkankach.

Jednak przy dużych częstotliwościach i szerokich

Jednak przy dużych częstotliwościach i szerokich

impulsach niebezpieczeństwo może się pojawić.

impulsach niebezpieczeństwo może się pojawić.

Pulsujące krótkie fale

Pulsujące krótkie fale

powodują:

powodują:



Działanie przeciwzapalne

Działanie przeciwzapalne



Przeciwbólowe

Przeciwbólowe



Przeciwobrzękowe

Przeciwobrzękowe

Zaobserwowano korzystne wyniki

Zaobserwowano korzystne wyniki

przy stosowaniu pulsujących

przy stosowaniu pulsujących

krótkich fal:

krótkich fal:



we wczesnych stanach po urazach tkanek

we wczesnych stanach po urazach tkanek



w ostrych i podostrych stanach zapalnych,

w ostrych i podostrych stanach zapalnych,

np. zapaleniu zatok przynosowych

np. zapaleniu zatok przynosowych



w chorobie zwyrodnieniowej stawów

w chorobie zwyrodnieniowej stawów



bólach neurogennych ( bólach

bólach neurogennych ( bólach

fantomowych i w chorobie Sudecka)

fantomowych i w chorobie Sudecka)



osteoporozie.

osteoporozie.

Terapuls GS 200 wytwarza impulsy o

Terapuls GS 200 wytwarza impulsy o

częstotliwości 27,12 MHZ

częstotliwości 27,12 MHZ

Obwody sterowania aparatu umożliwiają

Obwody sterowania aparatu umożliwiają

regulowanie trzech parametrów impulsów:

regulowanie trzech parametrów impulsów:



czas trwania impulsu ( 60 lub 100 µs )

czas trwania impulsu ( 60 lub 100 µs )



częstotliwość impulsów ( 80, 160, 300,

częstotliwość impulsów ( 80, 160, 300,

400, 500 lub 600 Hz)

400, 500 lub 600 Hz)



szczytowa moc impulsów: 300, 500, 700,

szczytowa moc impulsów: 300, 500, 700,

850, 1000 [W]

850, 1000 [W]

Średnią moc impulsów można

Średnią moc impulsów można

obliczyć ze wzoru:

obliczyć ze wzoru:

Pśr =

Pśr =P

imp

x

x

t

t

imp

imp

x

x

f

f

Dla możliwej do nastawienia

Dla możliwej do nastawienia

maksymalnej szczytowej mocy

maksymalnej szczytowej mocy

impulsu

impulsu

P

P

imp

imp

= 1000W wynosi ona:

= 1000W wynosi ona:

Pśr

Pśr

= 1000 W x 100 x 10

= 1000 W x 100 x 10

-6

-6

s

s

x 600

x 600

Hz = 60W

Hz = 60W

Dla możliwej do nastawienia

Dla możliwej do nastawienia

minimalnej szczytowej mocy impulsu

minimalnej szczytowej mocy impulsu

P

P

imp

imp

= 300W wynosi ona:

= 300W wynosi ona:

Pśr = 300W x 60 x 10

Pśr = 300W x 60 x 10

-6

-6

x 80Hz =

x 80Hz =

1,44W

1,44W

Uważa się, że dawka jest

Uważa się, że dawka jest

całkowicie atermiczna, jeżeli

całkowicie atermiczna, jeżeli

moc średnia nie przekracza

moc średnia nie przekracza

40 W.

40 W.