Wykaz symboli i wielkości chemicznych i fizycznych stosowanych w chemii
(zbiór K. Pazdro - zakres rozszerzony)

atom:

A - liczba masowa A_b(E)- bezwzględna masa atomu A_r - masa atomowa pierwiastka E

Z - liczba atomowa

cząsteczka:

M - masa molowa M_b(E) - masa bezwzględna cząsteczki M_r(E) - masa cząsteczkowa

m_M - masa mola M - masa molowa V_mol - objętość mola

ogólnie:

m - masa (liczba magnetyczna) N_A - liczba Avogadra n - liczność materii (liczba moli, główna liczba kwantowa) n - liczność materii (liczba moli, główna liczba kwantowa) n_O - początkowa ilość moli

n_r - równowagowa ilość moli p - ciśnienie v - szybkość reakcji V - objętość

V_m - objętość molowa V₀ - objętość mola gazu w warunkach normalnych V_r - objętość roztworu

R - stała gazowa S - rozpuszczalność (entropia) T - temperatura (w kelwinach)

mieszanina:

m_a - masa rozpuszczalnika m_S - masa substancji (liczba spinowa) m_m - masa mieszaniny

m_r - masa roztworu N_S - liczba molekuł substancji n_p - liczba moli, która przereagowała

n_w - liczba moli cząsteczek lub jednostek formalnych wprowadzonych do roztworu

V_m - objętość mieszaniny V_a - objętość rozpuszczalnika

p⁰ - procent objętościowy p^m - procent masowy u^m - ułamek masowy (dawniej wagowy)
u^mol - ułamek molowy u^o - ułamek objętościowy Z_S - zawartość składnika

reakcje w roztworach

α - stopień dysocjacji F - stała Faradaya K - stała równowagi K_C - stała stężeniowa n_z - liczba moli zdysocjowanych cząsteczek lub jednostek formalnych, które rozpadły się na jony m_e - masa wydzielona na elektrodzie z - liczba ładunkowa reakcji lub ładunek jonu

w - współczynnik stechiometryczny

Podstawy obliczeń chemicznych.

Pojęcia podstawowe:

mol

jednostka ilości w chemii, (analogiczna do znanych
z życia codziennego; tuzin - 12 sztuk, kopa - 60 sztuk)

duża, bo molekuły są małe,

niecałkowita, bo dostosowana tak, by masa pojedynczego drobiny w „u” była równa liczbowo
masie 1 mola molekuł w gramach.

1mol indywiduów chemicznych
= 6,02 _* 10²³ molekuł
= N_A (liczba Avogadro)

masa molowa

to masa 1 mola molekuł chemicznych: atomów lub cząsteczek

np. M_Na = 23 g/mol - oznacza, że 1 mol atomów sodu, czyli 6,02 * 10²³ atomów sodu ma masę 23 gramów
( podczas, gdy 1 atom sodu ma masę 23u)

M_{kwasu siarkowego(VI)} = 98 g/mol - oznacza, że 1 mol cząsteczek H₂SO₄, czyli 6,02 * 1023 cząsteczek H₂SO₄ ma masę 98 gramów ( podczas, gdy 1 cząsteczka ma masę 98u)

objętość molowa

to objętość jednego mola drobin w danych warunkach temperatury i ciśnienia

np. 1 mol drobin dowolnego gazu w warunkach normalnych zajmuje objętość 22,4 dm³

(warunki normalne: 273K, 1013hPa)

1 mol drobin dowolnego gazu w warunkach standardowych zajmuje objętość 24,4 dm³

(warunki standardowe: 298K, 1013hPa)

prawo Avogadra

1. W dowolnych warunkach temperatury i ciśnienia równe objętości, różnych gazów zawierają identyczne ilości moli molekuł tego gazu.

2. W warunkach normalnych 1 mol molekuł dowolnego gazu zajmuje

objętość 22,4 dm³ .

T - temperatura [K] n - ilość moli drobin gazu

równanie stanu gazu doskonałego

pV = nRT

p - ciśnienie [Pa = N/m²] R - stała gazowa [8,314 J/mol_* K], [J = N/m²]

V - objętość [m³]

rodzaje przemian

izotermiczna T = constans - p₁V₁ = p₂V₂

izobaryczna p = constans - V₁/ T₁ = V₂/T₂

izochoryczna V = constans - p₁/T₁ = p₂/T₂

gaz w dwóch dowolnych warunkach - p₁V₁/T₁ = p₂V₂/T₂

ułamek masowy składnika:

to masa składnika do masy całej mieszaniny (łączy się z pojęciem składu procentowego)

Skład procentowy mieszaniny

% ^składnika 100%

ułamek objętościowy składnika:

to objętość składnika do objętości całej mieszaniny

ułamek molowy składnika:

to ilość moli danego składnika do sumarycznej ilości moli składników w mieszaninie

uwaga! Ułamki pomnożone przez 100% dają kolejno - zawartość procentową składnika, % objętościowy składnika, % molowy składnika

stężenie procentowe roztworu:

to masa substancji zawarta w 100 g roztworu (masa substancji do masy roztworu razy 100%)

Obliczanie stężenia procentowego

masa składnika

C_p = _* 100%

masa roztworu

stężenie molowe roztworu:

to ilość moli składnika w 1 dm³ roztworu.

Obliczanie stężenia molowego roztworu

liczba moli składnika

C_mol =

1 dm³ roztworu

rozpuszczalność:

to ilość gramów substancji, która rozpuszczona w danych warunkach temperatury i ciśnienia rozpuszcza
się w 100 g rozpuszczalnika tworząc roztwór nasycony

rozpuszczalność molowa:

to ilość moli substancji, która rozpuszczona w danych warunkach temperatury i ciśnienia
nasyca 1 dm³ roztworu

(dla substancji słabo rozpuszczalnych (T lub N w tabeli rozpuszczalności), na użytek zadań z zastosowaniem pojęcia iloczynu rozpuszczalności pojęcie rozpuszczalności molowej stosowane jest zamiennie z pojęciem stężenia molowego)

Obliczanie mas molowych mieszanin

M mieszaniny = nA * MA + nB * MB + ... dla Σ n_i = 1

Iwona K®ól - nauczyciel chemii VIII LO

„Notatki ucznia”

3

R

^temperatura

_substancja

= liczba moli składnika/1dm³ rozpuszczalnika

R

_substancja

^tempertura

= masa g/100 g wody

mieszanina

sumaryczna liczba moli składników

x

=

składnika

liczba moli składnika

mieszanina

sumaryczna objętość mieszaniny

X

=

składnika

objętość składnika mieszaniny

mieszanina

masa mieszaniny

=

*

masa składnika

---