NOTATKA SZKOLNA
Przykładowe ćwiczenia, pomocne w osiąganiu umiejętności notowania:
Zastąp podkreślone fragmenty zdań jednym wyrazem / peryfrazą.
W opowiadaniu podkreśl czasowniki, które nazywają najważniejsze wydarzenia. Ułóż opowiadanie jeszcze raz, ale zastosuj w nim tylko podkreślone czasowniki.
Zanotuj nazwę i adres swojej szkoły oraz podaj krótką informację, jak do niej trafić. Zastosuj skróty wyrazowe. (do wykorzystania przy wprowadzaniu skrótów i skrótowców)
Podanej informacji brak zwięzłości, przekształć ją w notatkę, stosując skróty.
Korzystanie z notatek w trakcie lekcji (własne notatki z lektury, wypisy), planu przy odpowiedzi ustnej (uczniowie przygotowują w domu konspekt odp. ustn.), itd.
Zgodnie z modelem notowania dokonaj korekty zapisanego tekstu, skreślając niepotrzebne wyrazy i nadając całości charakter zwięzłego zapisu. Zredagowaną w ten sposób notatkę przepisz.
Odczytaj swoją notatkę. Które zagadnienia uważasz za najważniejsze, które za mniej ważne? Ponumeruj, uwzględniając hierarchię ważności. Przepisz w nowej kolejności.
Przeredaguj notatkę, nadając jej maksymalnie zwięzłą formę językową.
Zastanów się, czy mógłbyś / mogłabyś notatkę jeszcze skrócić, tak aby nie straciła sensu? Zastąp słowa i zwroty mało trafne, zbyt ogólne lub szczegółowe innymi, bliskoznacznymi.
( pkt. 6-9 - S. Bortnowski, Ścisłość i emocja. Szkice polonistyczne, Warszawa 1977,WSiP)
Sporządź notatkę z ..., zwracając uwagę na ... .
Opracuj notatkę z ..., koncentrując się wokół ... .
Sporządzanie opisu bibliograficznego podręcznika, wybranego rozdziału.
Sporządzanie notatki konspektowej (praca zbior. + indywid.).
Rodzaje notowania według Marii Nagajowej ( Notatka już w szkole podstawowej, "Polonistyka" 1967, nr 6):
W czasie cichego czytania:
podkreślenia w tekście lub znaki na marginesie,
wypisywanie danych na kartkę
(można ćw. zastosować w grupach - każdy członek gr. wypisuje inf. na swoją kartkę, następnie konfrontacja i analiza inf. oraz wspólne tworzenie notatki).
W czasie głośnego czytania nauczyciela:
tekst czytany powoli, uczniowie notują treści istotne, które akcentowane są przez nauczyciela (słowa klucze, hasła, równoważniki zdań),
tekst czytany powoli, następnie uczniowie otrzymują odbitkę na której znajdują się słowa klucze, które układają w odpowiedniej kolejności. Po spr. poprawności wykonania zad., układają plan wydarzeń.
W związku z lekturą:
podkreślenia i znaki na marginesie,
sporządzanie zakładek w czasie czytania,
wyciągi (wypisy) - dosłowne wypisanie tez, ważniejszych cytatów i fragmentów tekstu,
streszczenie,
adnotacja - krótka charakterystyka książki, wyliczenie głównych zagadnień,
(kiermasz lektur)
plan (równoległy bądź porównawczy, punktowy, rozwinięty),
opis bibliograficzny.
W czasie wycieczki, audycji, itd.
Notatka jako pomoc w wypracowaniach.
Notatką z treści lekcji może być:
zapis wniosku wynikłego z rozważań,
zapis podsumowania dyskusji,
zapis w punktach toku pracy na lekcji,
wypisanie słownictwa,
najważniejsze hasła.
BIBLIOGRAFIA:
Arends R. I., Uczymy się nauczać, Warszawa 1995.
Rzeźniczak K., Jak się uczyć, żeby się nauczyć?, "Biblioteka w szkole" 1998, nr 11 - 12.
Rzeźniczak K., Zasady pisowni ó - u. Mind - map ortograficzny, "Biblioteka w szkole" 1998,nr 11 - 12.
Kozak W., Mapa mentalna czyli twórcza technika notowania, Kielce 1999, Wydawnictwa Pedagogiczne ZNP.
Buzan T., Rusz głową, Łódź 1996.
Półturzycki J., Wdrażanie do samokształcenia, Warszawa 1983, WSiP.
Półturzycki J., Ucz się sam. O technice samokształcenia, Warszawa 1967,WSiP.
Rudniański J., Sprawność umysłowa, Warszawa 1970.
Bortnowski S., cisłość i emocja. Szkice polonistyczne, Warszawa 1977, WSiP.
Kram J., Praca polonisty w klasie humanistycznej i grupie fakultatywnej, Warszawa 1979, WSiP.
Soboń J., Notatki jako jedna z form ćwiczeń w pisaniu w szkole średniej, "Polonistyka" 1968, nr 1, s. 58 - 62.
Nagajowa M., Notatka już w szkole podstawowej, "Polonistyka" 1967, nr 6.
Solak J., Powroty do mitów. Uporządkowanie pojęć: baśń, podanie, legenda, "Polonistyka" 1984, nr 3, s. 163 - 167.