ANTYBIOTYKI
1. Antybiotyki - stosowane są w leczeniu zakażeń bakteryjnych, wytwarzane są one w sposób naturalny przez różne drobnoustroje, bakterie, grzyby i pleśnie.
2. Antybiotyki naturalne - są wytworzone przez drobnoustroje po odpowiednim ich oczyszczeniu.
3. Antybiotyki półsyntetyczne - powstają w wyniku chemicznych modyfikacji.
4. Antybiotyki syntetyczne - są otrzymywane na drodze syntezy chemicznej.
5. Mechanizm działania antybiotyków:
hamują ściany komórki bakteryjnej - penicyliny, cefalosporyny
hamują syntezę białek - tetracykliny, makrolidy
hamują syntezę DNA - rifampicyny
niszczą błonę cytoplazmatyczną - polimyksyny
6. Podział antybiotyków ze względu na zakres działania:
a) wąskowidmowe - działają na kilka-kilkanaście rodzajów bakterii
b) szerokowidmowe - działają na większość bakterii G+ i G-
7. Grupy antybiotyków:
a) beta-laktamowe - uniemożliwiają budowę ściany komórkowej
b) aminoglikozydy - hamują syntezę białka, uszkadzają błonę cytoplazmatyczną, działają bakteriobójczo, nie działają na bakterie beztlenowe
c) tetracykliny - hamują syntezę białka, działają bakteriostatycznie (doxycyklina, oxytetracyklina - uszkadzają one jednak zawiązki zębowe oraz strefy kostnienia nasady kości długich)
d) chloramfenikol - jest wytworzony przez Streptomyces venezuelae, na skalę przemysłową uzyskiwany jest wyłącznie syntetycznie, ma bardzo szerokie spektrum działania, jego bardzo groźne powikłanie to aplazja szpiku
e) makrolidy - hamują syntezę białka, mają szerokie spektrum działania najczęściej na bakterie G+ i G- oraz na bakterie beztlenowe, w niskich stężeniach działają bakteriostatycznie, natomiast w wysokich stężeniach działają bakteriobójczo (erytromycyna, roksytromycyna)
f) linkozamidy - hamują syntezę białka, działają bakteriostatycznie, posiadają szerokie spektrum działania szczególnie na bakterie G+ i G- oraz na laseczki beztlenowe
g) ryfamicyny - hamują syntezę kwasów nukleinowych, antybiotyki te stosowane są w przypadku zachorowania na gruźlicę (rifamicyna)
h) polimyksyny - uszkadzają błonę cytoplazmatyczną, działają bakteriobójczo (polimyksyna)
i) peptydy - uszkadzają syntezę ściany komórkowej bakterii oraz błonę cytoplazmatyczną, działają bakteriobójczo (wankomycyna)
8. Chemioteraupetyki - stosowane są w leczeniu zakażeń bakteryjnych, wytworzone zostają przez człowieka i nie mają swoich odpowiedników w naturze.
9. Rodzaje chemioteraupetyków:
a) sulfonamidy - działają bakteriostatycznie na gronkowce, paciorkowce i pałeczki jelitowe (biseptol)
b) chinoliny - działają bakteriobójczo, hamują skręcanie się DNA w podwójną spiralę, stosowane są głównie w zakażeniach układu moczowego i przewodu pokarmowego (palin, abactal)
c) mitrofurany - hamują syntezę DNA, działają bakteriobójczo w niskich stężeniach, zaś w wysokich stężeniach działają bakteriostatycznie, wykazują silną aktywność wobec bakterii beztlenowych i pierwotniaków (metronidazol, tynidazol)
10. Rodzaje oporności bakterii na działanie antybiotyków:
wrodzona
nabyta
11. Przenoszenie oporności - geny opornościowe mogą być przenoszone z komórki macierzystej na komórki potomne (przenoszenie pionowe) lub z jednej komórki bakteryjnej na inną (przenoszenie poziome).