BANK CENTRALNY
Bank Centralny jest instytucją państwową, której powierzono zadanie emisji pieniądza prowadzenia polityki pieniężnej kraju. Wszystkie kraje Unii Europejskiej zapewniły konstytucyjnie całkowitą niezależność banków centralnych. Oznacza to, że Bank Centralny ma obowiązek realizować swój statutowy cel dbałości o wartość pieniądza, a rząd i politycy nie mają prawa wpływać na jego decyzje, nawet jeśli się z nimi nie zgadzają.
Narodowy Bank Polski działa na podstawie ustawy z dnia 31.01.1989r. o NBP.
NBP ma osobowość prawną. Siedzibą NBP jest Warszawa.
BANK CENTRALNY- PREZES
Działalnością NBP kieruje Prezes powołany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP. Kadencja trwa 6 lat, przy czym ta sama osoba nie może być Prezesem dłużej niż 2 kadencje czyli 12 lat.
Prezes NBP działając jako organ państwowy, wydaje zarządzenia o charakterze normatywnym, zarządzenia dotyczące organizacji i funkcjonowania banków oraz indywidualne decyzje administracyjne.
Ustala on między innymi:
- stopę rezerw obowiązkowych banków, oprocentowanie kredytu refinansowego, stopę redyskontową weksli,
- jednolite zasady rozrachunków międzybankowych, a także zasady i terminy przekazywania do NBP informacji przez banki.
Prezes NBP wydaje też dziennik urzędowy NBP, w którym publikowane są zarządzenia dotyczące funkcjonowania banków, bilans NBP i banków państwowych oraz obwieszczenia w sprawie utworzenia, likwidacji i upadłości banków.
BANK CENTRALNY- ZARZĄD
Zarząd NBP składa się z Prezesa NBP, Wice Prezesa- pierwszego, zastępcy Prezesa NBP, Wice Prezesów oraz członków. Rozpatruje główne zagadnienia z zakresu działalności NBP i podejmuje uchwały niezbędne do wykonywania zadań.
Do zadań Zarządu NBP należy między innymi:
- podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego,
- realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej,
- okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego,
- nadzorowanie operacji otwartego rynku,
- ocena funkcjonowania systemu bankowego,
- uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP.
BANK CENTRALNY- RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ
Rada Polityki pieniężnej ukształtowała się 17.02.1998r. W skład RPP wchodzi Prezes i 9 członków. Członkowie RPP powoływani są na 6 lat.
Rada Polityki Pieniężnej :
- ustala coroczne założenia polityki pieniężnej,
- składa Sejmowi sprawozdanie z wykonywania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5-ciu miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
- ustala wysokość stóp procentowych NBP,
- ustala zasady i stopy rezerw obowiązkowych banków,
- określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek, kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych.
- zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,
- przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
- ustala zasady operacji otwartego rynku.
BANK CENTRALNY- CEL
Podstawowym celem działań NBP jest utrzymywanie stabilności poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
NBP może na zasadach ogólnych tworzyć przedsiębiorstwa państwowe np. państwowa wytwórnia papierów wartościowych, mennica państwowa, spółki prawa handlowego oraz jednostki badawczo- rozwojowe.
BANK CENTRALNY- ZADANIA
- organizacja rozliczeń pieniężnych,
- prowadzenie gospodarki rezerw obowiązkowych,
- prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,
- prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,
- regulacja płynności banków oraz ich refinansowania,
- kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,
- emitowanie pieniądza,
- opracowywanie sprawozdania bilansu płatniczego oraz bilansów należności zobowiązań zagranicznych państwa,
- czuwanie nad realizacją uchwalonej przez Sejm polityki pieniężnej,
BANK CENTRALNY- FUNKCJE
BANK EMISYJNY,
BANK PAŃSTWA- reprezentowanie Skarbu Państwa na arenie międzynarodowej oraz prowadzenie rozliczeń instytucji państwowych.
BANK BANKÓW- funkcja ta wiąże się z oddziaływaniem na system bankowy w sposób umożliwiający realizowanie przyjętej polityki pieniężno- kredytowej.
NBP realizuje za pomocą szerokiej gamy instrumentów, a mianowicie:
Instrumenty oddziaływania bezpośredniego:
-rezerwy obowiązkowe,
- operacje refinansowania,
- zaangażowanie kapitału,
- pułapów kredytowych.
2. Instrumenty oddziaływania pośredniego;
- operacje otwartego rynku,
- polityka stopy procentowej dla kredytów lombardowych i redyskontowych,
- normy dopuszczalnego ryzyka walutowego.
+Współpraca NBP z Europejskim Bankiem Centralnym
+Unia Bankowa- recepta na kryzys w UE?
+Kto ponosi odpowiedzialność za kryzys sektora bankowego w Europie?
+Kreacja Pieniądza w systemie banków komercyjnych( to było już wcześniej)
+Kurs walutowy- a polityka pieniężna.
Procesy globalizacji, wzrastające przepływy pieniężne między krajami oraz wzrost liczby transakcji zagranicznych spowodowały, że nasila się wpływ zewnętrznych czynników ekonomicznych na wewnętrzną sytuację gospodarczą poszczególnych krajów. Nagłe odpływy i napływy kapitałów krótkoterminowych o charakterze spekulacyjnym zmniejszają podaż pieniądza destabilizując równowagę finansową, niwecząc założenia polityki pieniężnej.
Przy płynnym kursie walutowym ( swobodne wahania na rynku walutowym na rynku będące wypadkową gry podaży i popytu). Bank Centralny nie interweniuje / nie wywołuje ani spadków, ani wzrostów podaży pieniądza, jest w stanie ją kontrolować . Płynny kurs walutowy izoluje w dużej mierze gospodarkę kraju od wpływu czynników zewnętrznych, a polityka pieniężna może mieć charakter autonomiczny. Ceny są większe, wahania kursu finansowego i wzrost ryzyka realizowanych transakcji importowych i eksportowych. Polityka pieniężna w gospodarce ze zmiennymi kursami walutowymi jest bardzo skuteczna, za pomocą odpowiednich narzędzi możliwe jest kontrolowanie podaży pieniądza przy zaakceptowaniu faktu występowania wahań kursu waluty.
Kredyty refinansowane-to kredyty zaciągane przez banki komercyjne w Banku Centralnym ( sprzedaż BC weksli handlowych wykupionych od klientów)- sprzedaż następuje według określonej ceny- stopy redyskontowej. Wysokość stopy redyskontowej ma wpływ na wysokość kredytu zaciąganego przez Banki Komercyjne- niższa cena weksla oznacza wzrost stopy redyskontowej(- pogarsza jej płynność finansową) i zmniejszenie wartości udzielanych kredytów.
Gdy stopa redyskontowa obniża się - banki komercyjne skłonne są nasilić sprzedaż weksli bankowi centralnemu. W ten sposób banki zwiększają swoje płynne rezerwy i zatem wartość kredytów dla klientów. Gdy centralna instytucja monetarna obniża stopę redyskontową mówimy o ekspansywnej polityce pieniężnej. W przeciwnym wypadku- restrykcyjnej polityce pieniężnej.
Refinansowanie Banków Komercyjnych dokonuje się nie tylko poprzez redyskontowanie weksli handlowych, ale również przez kredytowanie bezpośrednie( kredyty lombardowe, kredyty techniczne).
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
*Bank Centralny w ramach operacji otwartego rynku stosuje transakcje :
- bezwarunkowe(outright)- nie uwarunkowane zakupy lub sprzedaż skarbowych papierów wartościowych, brak dodatkowych klauzul, mają charakter natychmiastowy.
- warunkowe/ pokryte ( covered) - przy rozumieniach odkupu- bank centralny kupuje bony skarbowe od banków komercyjnych, a te z kolei zobowiązują się do ich ponownego nabycia w określonym terminie w przyszłości, po z góry ustalonej cenie, w praktyce jest to kredyt Banku Centralnego dla Banków komercyjnych i są stosowane w sytuacji niedoboru płynnego sektora bankowego. Transakcje uwarunkowanej sprzedaży bonów bankom komercyjnym przez bank centralny to transakcje REVERSO REPO. Sprzedaż bonów jest formą lokaty nadwyżki pieniędzy i dlatego nazywane są lokatą aukcyjną. Transakcje warunkowe zawierane są na krótki okres do 14 dni.
* Z punktu widzenia polityki pieniężnej operacje otwartego rynku mogą mieć charakter dynamiczny lub defensywny ( służą niwelacji wahań rezerw obowiązkowych).
Operacje otwartego rynku służą regulacji płynnego sektora bankowego ale również są precyzyjna struktura kształtowania podaży pieniądza.
INSTRUKCJA STEROWANIA BEZPOŚREDNIEGO BANKÓW KOMERCYJNYCH
Do bezpośredniego sterowania należy:
Kontrola wartości udzielanych kredytów klientom
W sytuacji gdy wysoka rynkowa stopa procentowa nie jest wystarczająca barierą dla zahamowania popytu na kapitał pożyczkowy . Bank Centralny wyznacza dopuszczalny pułap wartości udzielanych kredytów dla każdego banku. Wskaźnik ten powinien być jeszcze uszczegółowiony i np. zawierać dopuszczalne granice kredytów dla poszczególnych branż. Polityka kontyngentów kredytowych należy do najbardziej rygorystycznych, ale jest na ogół skuteczna, jednakże osłabia konkurencje między bankami. Inna forma ograniczania kredytów jest kontrola emisji papierów wartościowych , kontrola sprzedaży ma sens dlatego, że może hamować akcję kredytową banków komercyjnych, a więc hamować nadmierny wpływ pieniędzy do gospodarki.
Praca domowa - w konspekcie + powtórzenie
BANKOWOŚĆ
4
Ćwiczenia 2 11.10.2012r.