OPERACJE BANKOWE

Czynności bankowe- wszelkie rodzaje usług świadczone przez bank. Nie należy mylić z pojęć: operacje bankowe, a czynności bankowe.

Operacje bankowe- są specjalną formą działalności usługowej realizowanej przez banki. Specyfika tych usług polega na tym, że przedmiotem działalności są pieniądze i ich wartości, a zakres działania to udział w przepływie strumieni pieniężnych.

Operacje bankowe- stosunki umowne między bankami, a klientami w których bank oferuje swoje usługi, a klient jest usługobiorcą. Operacje te połączone są określonymi świadczeniami na rzecz klienta np. depozyty, lub na rzecz banku np. kredyt. Wykonywane są przy wykorzystaniu rachunku bankowego.

Klasyfikacja operacji bankowych:

- operacje bierne (pasywne ),

- operacje czynne (aktywne),

- operacje pośredniczące.

OPERACJE BANKOWE-RODZAJE

Bierne operacje bankowe- polegają na gromadzeniu depozytów i wkładów oszczędnościowych, emitowaniu własnych papierów wartościowych i wykonywaniu innych czynności zmierzających do powiększenia sumy środków znajdujących się w dyspozycji banku.

Do podstawowych operacji bankowych należy: pozyskiwanie przez bank depozytów w formie rachunków oszczędnościowych i lokat terminowych, emitowanie przez banki papierów wartościowych (kwity, certyfikaty, weksle), pozyskiwanie przez bank depozytów od podmiotów finansowych ( banki, instytucje ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne itp.).

Banki gromadzą powierzone im środki środki pieniężne i inne walory aby łącznie z kapitałem własnym lokować je w udzielaniu kredytów i innych operacjach czynnych.

Operacje bankowe czynne- polegają na lokowaniu zgromadzonych środków w różnego rodzaju korzystnych przedsięwzięciach, przede wszystkim w udzielaniu kredytów. Do podstawowych operacji czynnych należą: udzielanie kredytów bankowych, bankowe gwarancje i poręczenia, zakup przez banki na własny rachunek papierów wartościowych, operacje przyrzeczenia udzielenia kredytu, factoring i wykup przez banki z dyskontem wierzytelności .

Operacje czynne i bierne banki przeprowadzają na własny rachunek i własne ryzyko.

Operacje pośredniczące banki wykonują na zlecenie i ryzyko klientów. Należą do nich: rozliczenia pieniężne, prowadzenie rachunków bankowych, zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta itp.

Tradycyjna klasyfikacja operacji bankowych przyjmuje za podstawę wewnątrz bankowy punkt widzenia i odnosi się do konstrukcji bilansu. Operacje czynne- związane są z aktywnością bilansu (należności), a operacje bierne- związane z jego pasywnością (zobowiązania). Niektóre usługi świadczone przez bank nie znajdują odzwierciedlenia w bilansie, stąd tez za celowe uważa się przyjęcie w klasyfikowaniu operacji bankowych punktu widzenia klienta i podzieleniu czynności bankowych na:

• operacje finansujące- polegają na natychmiastowym lub późniejszym zwiększaniu środków płatniczych klientów wraz z należącymi do nich czynnościami,

• operacje depozytowe- umożliwiają klientom lokowanie w banku czasowo wolnych środków wraz z należącymi do nich czynnościami,

• związane z obsługą obrotu płatniczego- banki realizują na zlecenie klienta operacje płatnicze i rozrachunki na rachunkach bankowych,

• usługi różne.

Rachunek bankowy- zapis stanu należności między dwoma podmiotami, z których jednym jest bank.

Banki mogą prowadzić następujące rodzaje rachunków bankowych:

- rachunki rozliczeniowe- w tym bieżące i pomocnicze,

- rachunki lokat terminowych,

- rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe,

- terminowe lokaty oszczędnościowe,

- rachunki powiernicze.

Rachunki rozliczeniowe- rodzaj lokat terminowych, mogą być prowadzone wyłącznie dla:

- osób prawnych,

- jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawną,

- osoby fizyczne prowadzące działalność zarobkową na własny rachunek w tym dla osób będących przedsiębiorcami.

Rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych - mogą być prowadzone wyłącznie dla:

- osób fizycznych,

- szkolnych kas oszczędnościowych,

- pracowniczych kas zapomogowo- pożyczkowych.

UMOWA RACHUNU BANKOWEGO JEST ZAWIERANA NA PIŚMIE

Umowa rachunku bankowego powinna określać w szczególności:

1. strony umowy,

2. rodzaj otwartego rachunku,

3. walutę rachunku,

4. czas trwania umowy,

5. o ile strony zastrzegają oprocentowanie środków pieniężnych na rachunku bankowym- wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalne do jego zmiany przez bank, a także terminy wypłaty, pozostawienie do dyspozycji lub kapitalizacja należnych odsetek,

6. wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich zmiany przez bank,

7. formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji,

8. przesłanki i tryb ich dokonywania zmian umowy,

9. przesłanki i tryb ich rozwiązywania umowy rachunku bankowego,

10. zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

UMOWA RACHUNU BANKOWEGO

Może być zawarta na czas oznaczony i nieoznaczony.

• Bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku do przechowywania jego środków pieniężnych oraz przeprowadzanie na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank może dysponować zgromadzonymi środkami pieniężnymi klienta ale jest zobowiązany do ich natychmiastowego zwrotu na każde żądanie klienta.

• Umowę rachunku bankowego charakteryzuje odpłatność- polega ona na oprocentowaniu kapitału na rzecz klienta . Klient ponosi koszty manipulacyjne.

Rachunki rozliczeniowe- służące do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych w tym rachunki:

- bieżące- mają ograniczone znaczenie dla jednostki gospodarczej gdyż wpływają na nie należności od odbiorców za sprzedane towary, i świadczone usługi, podejmowane są z nich środki na wypłatę wynagrodzeń pracownikom, pokrywanie zobowiązań wobec dostawców, podatki itp. Umowa rachunku bankowego może przewidywać wyodrębnienie na rachunku bieżącym środków pieniężnych przeznaczonych na określone cele, a także prowadzi rozliczenia w tym zakresie.

- pomocnicze- służy do przeprowadzania rozliczeń za pośrednictwem innych banków niż bank prowadzący rachunek bieżący. Operacje dokonywane na tym rachunku zazwyczaj ograniczają się do ściśle określonego celu.

Rachunki lokat terminowych- służą do przechowywania środków przez okres wynikający z umowy zawartej z bankiem, korzystają z nich przedsiębiorstwa obywające się bez kredytów, lokując na nich wolne środki( bo są one wyżej oprocentowane od rachunków bieżących).

Rachunki oszczędnościowe- (wkłady)- są prowadzone dla osób fizycznych, a także dla SKO i pracowniczych kas zapomogowo- pożyczkowych. Nie są wykorzystywane do rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą. Dowodem zawarcia umowy jest np. książeczka oszczędnościowa.

Rachunki powiernicze- prowadzone na podstawie odrębnej umowy. Rachunek powierniczy służy do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych wynikających z umowy handlowej zawartej między pośrednikiem ( dostawcą towarów lub usług) i powierzającym ( kontrahentem powiernika- odbiorcy towarów lub usług) tj. przechowywanie środków pieniężnych wpłaconych przez powierzającego, a następnie wypłacane ich powiernikowi po spełnieniu warunków określonych przez niego w umowie.

Rachunek walutowy- umożliwia prowadzenie w polskich bankach rachunków w walucie obcej. Na rachunkach walutowych firmy mogą gromadzić waluty wymienialne przekazywane z zagranicy bądź pochodzące z tytułów, z których zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa dewizowego możliwy jest transfer walut wymienialnych, a także z tytułu określonego w indywidualnym zezwoleniu dewizowym.

Ustawa o NBP wymienia następujące rodzaje rachunków bankowych:

- rachunek banków,

- rachunek budżetu państwa,

- rachunek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,

- rachunek Krajowej Spółdzielni Kasy Oszczędnościowo- Kredytowej,

- rachunek innych osób prawnych dla których wymagana jest zgoda Prezesa NBP.

- rachunki pomocnicze- pełni funkcję „drugiego” rachunku bieżącego firmy, który służy do przeprowadzania rozliczeń za pośrednictwem innych banków

- rachunki terminowe

Podstawowe rodzaje rachunków dla osób fizycznych:

• rachunek oszczędnościowy- jest prowadzony dla osób fizycznych i nie może być wykorzystywany przez jego posiadacza do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

• Rachunek oszczędnościowo- rozliczeniowy- zapewnia klientom obsługę w:

- funkcji rozliczeniowej,

- funkcji oszczędnościowej,

- funkcji kredytowej.

[SYSTEM GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW W POLSCE (ta już było)]

Zadanie 1.

Jaki dochód uzyska się ze złożonych w depozytach kwoty w wysokości 5 mln zł na okres 3 m-cy przy stałej stopie oprocentowania równej 6,1%?

Zadanie 2.

Jaki dochód uzyska się od lokaty założonej na 12 m-cy od kwoty 3 mln zł przy stałym oprocentowaniu 6,7%?

Dochód=

Zadanie 3

Firma X zdeponowała na rachunku bankowym 2 lata temu kwotę 20 mln. zł. Obecnie saldo wynosi 28 mln. Jaka była przeciętna stopa oprocentowania dla tego rachunku?

Zadanie 4.

Przedsiębiorstwo X zamierza ulokować pewną kwotę wolnych środków pieniężnych na okres 12 m-cy. Bank oferuje odsetki w wysokości 6,8% rocznie. Istnieje również możliwość pożyczenia tych środków zaprzyjaźnionej firmie Y, zastrzegając w umowie odsetki w skali 11% rocznie.

1. która z zaprezentowanych możliwości lokowania wolnych środków pieniężnych jest dla przedsiębiorstwa bardziej efektywna?

2. Przychody przedsiębiorstwa w tym również finansowe ulegają dla celów podatkowych włączeniu do przychodów z pozostałych źródeł. Ustalony wynik na działalności gospodarczej polega łącznemu opodatkowaniu w skali wynoszącej 30%.

1

Ćwiczenia 3 16.10.2012r.

---