7. Ekonomia ( 20.11.2010r.)
temat : struktury rynkowe
struktury to relacje podarzy i popytu
rynki mogą się różnić
struktury rynku - modele rynku - czynniki określające
1 model konkurencji doskonałej
2 model pełnego czystego monopolu
3 model konkurencji monopolistycznej
4 model oligopolu
czynniki określające wymienione modele rynku
- liczba producentów
- wpływ na cenę
- rodzaje charakter produktu
- łatwość wejścia na rynek
- stopień konkurencji cenowej i poza cenowej
- dostępność do formacji o stanie rynku ( dostępność informacji łatwa np mały rynek , trudna nie to duży rynek)
konkurencja rynkowa = rywalizacja rynkowa
istota i rodzaj konkurencji
to jest proces wzajemnego oddziaływania na siebie uczestników rynku , którzy realizują swój cel , przedstawia korzystniejsze od innych ofert np. ceny jakość wyrobów itd. w celu zwiększenia zawieranych transakcji innym słowem jest to walka o korzyści materialne
na sposób rywalizacji możemy wyróżnić
konkurencja cenowa rywalizacja sprzedaży przez cenę
konkurencja nie cenowa konkurują jakością , warunkami sprzedaży , opakowaniem reklamą
ze względu na stopień konkurencji można wyróżnić dwa podstawowe typy konkurencji
- doskonała ( wolna czysta doskonała)
- niedoskonała ( nie cenowa)
w ramach konkurencji niedoskonałej wyróżnia się
= monopol pełny - czysty
= konkurencja monopolistyczna
= oligopol
model konkurencji czystej
ogromna liczba producentów którzy mają nie wielki udział w całkowitej podaży dobra
zewnętrzny charakter cen tzn. ceny ustala rynek , inwidualny producent nie może wpływać na cenę która kształtuje się na rynku jako wypadkowa wielu producentów
produkty są homogeniczne podobne i klientów i jest wszystko jedno u kogo i czyj produkt kupi
swoboda wejścia i wyjścia na rynek ale nie zawrze tak jest w rzeczywistość
brak konkurencji poza cenowej występuje konkurencja cenowa
doskonała informacja o rynku ale w rzeczywistości nie występuje ona
model czystego monopolu - charakterystyka
pojedynczy producent brak konkurencji
brak bliskich substytutów
kontrola cen - monopolista ma pełną kontrole nad cena i może wpływać na zmianę ceny np zmieniając wielkość produkcji
brak możliwość wejścia na rynek - istnieją bariery wejścia ( technologiczne, ekonomiczne , prawne) utrudniające lub uniemożliwiające wejście konkurentom na rynek
dobrowolny charakter konkurencji poza cenowej : absolutny brak konkurentów nie zmusza czystego monopolu do rywalizowania za pomocą reklamy , promocji, jakości wyrobów itd. w praktyce obserwujemy działania typu bublic relations , które maja służyć kształtowaniu pożądanego wizerunku firmy: dbają o swój wizerunek przez reklamę bo dbają o swoje komórki reklamowe.
model konkurencji monopolistycznej - charakterystyka
znajduje się dwoma ekstremalnymi czyli czysta konkurencja i czystym monopolem najważniejsze cechy
względna duża liczba działających konkurentów każda firma produkuje niewielka część całkowitego produktu
zróżnicowanie produktów polegają na różnice w marce towaru opakowania , reklama . produkty są bliskie ale nie są doskonałymi substytutami
ograniczenie kontrola cen wpływ na ceny zależny jest od głownie od stopnia zróżnicowania produktów oraz od liczby i bliskości konkurentów
relatywna łatwość wejścia na rynek trudniej jest jednak wejść na rynek w warunkach konkurencji monopolistycznej niż w warunkach wolnej konkurencji
konkurencja poza cenowa niski stopień konkurencji cenowej i intensywna konkurencja poza cenowa ( znak firmowy , reklama , jakość itp.)
oligopol charakterystyka
rynek zdominowany jest przez kilku producentów którzy razem mają od 60n do 80 % udziału w rynku czasami zawierają porozumienia oligopolistyczne ( kartel , trust , syndykat) jaki % realizuje dana firma na rynku globalnym - udział w rynku
standaryzacja lub zróżnicowanie produktów
oligopoliczne gałęzie które dotaczają surowców naturalnych lub półfabrykatów oferują typowe dobra ujednolicone np. stal , metale kolorowe ,) natomiast ogoli styczne branżę produkujące dobra konsumencyjne np. samochody , opony , mydła , papierosy ) dostarczają dóbr zróżnicowanych
współzależność cenowa jeżeli np. dana firma obniży cenę to w krótkim okresie podniesie swoje zyski kosztem rywali którzy wkrótce sprzedawać będą jeszcze taniej na rynku oligopolistycznym nie ma skłonność do częstych zmian cen zdarzają się tak zwane zmowy cenowe
trudności wejścia na rynek istnieją technologiczne , surowcowe , prawne i inne bariery wejścia na rynek :
konkurencja poza cenowa reklama przy dobrach zróżnicowanych , jakość w przypadku produktów standardowych.
struktury rynkowe a liczba nabywców
różnorodność struktur rynkowych występują również po stronie popytu
rozpatrują rynek od strony kupujących można wyróżnić
czysta konkurencja każdy występuje ogromna liczba kupujacych
monopson ( monopol po stronie popytu) kiedy występuje tylko jeden klient
konkurencje monopsonowa gdy na rynku względnie duża liczba kupujących
oligopson kiedy rynek jest zdominowany przez kilku kupujących