1. Amadeus - jeden z dwóch najważniejszych europejskich systemów rezerwacji komputerowej ustanowiony w 1987 roku przez konsorcjum pod przewodnictwem Air France, Iberii, Lufthansy oraz SAS, obejmujące także kilka mniejszych linii, wykorzystujący oprogramowanie amerykańskiego System One.
2. Przechowalnia bagażu - miejsce na statku, gdzie przechowywany jest bagaż, jest on dostępny dla pasażerów w określonych porach w trakcie podróży, w odróżnieniu od bagażu w ładowni, który nie jest dostępny.
3. Concierge (konsjerz) - termin francuski, powszechnie używany zwłaszcza w Europie w odniesieniu do członków personelu hotelowego pracujących w uniformach, którzy są odpowiedzialni za bagaż gości, parkowanie samochodów, udzielanie informacji i inne usługi.
4. Służba pięter - wyspecjalizowana służba hotelowa, której głównym zadaniem jest odpowiednie, zgodne z wymogami i procedurami przygotowanie jednostki mieszkalnej do sprzedaży i bieżącej eksploatacji.
5. Recepcja - biuro hotelowe, będące głównym punktem kontaktu gościa hotelu z hotelem, zadaniem jest przyjęcie gościa, sprawowanie opieki nad nim w trakcie jego pobytu; tu gość może zgłaszać swoje prośby, życzenia, podziękowania, pretensje, etc., tu także reguluje należność za usługę.
6. Hall recepcyjny - pomieszczenie na parterze budynku, często połączone bezpośrednio z recepcją, gdzie goście mogą poczekać, skorzystać np. z telefonu lub z którego mogą przejść do różnych pomieszczeń budynku
7. Sala wielofunkcyjna - pomieszczenie w hotelu składające się z kilku sal o zróżnicowanej powierzchni, oddzielonymi ściankami przesuwanymi lub mobilnymi przeszkodami; pomieszczenia tworzą zespoloną jednostkę, pozwalając na obsługiwanie i organizowanie dużych imprez.
8. Klub hotelowy - zakład oferujący jedzenie, napoje i rozrywkę tylko swoim członkom (gościom hotelowym).
9. Trezor - skarbiec w hotelu, zlokalizowany w recepcji, w którym goście mogą zostawić swoje rzeczy.
10. SPA (uzdrowisko) - ośrodek turystyczny z wodami mineralnymi lub termalnymi używanymi do picia i kąpieli, termin pochodzi od nazwy miasta w Belgii i jest używany w odniesieniu do podobnych ośrodków na całym świecie, występuje w nazwach wielu z nich, zwłaszcza w Europie.
11. Kategoria hotelu - ocena urządzeń i usług hotelowych pod względem jakości, która może być prowadzona także w odniesieniu do innych rodzajów bazy turystycznej, ocena ta może obejmować fizyczne cechy obiektu, część gastronomiczną, oraz / lub inne usługi i może być ustalona oddzielnie dla każdej cechy lub zbiorczo dla całego obiektu za pomocą liter, liczb lub symboli.
12. Extended stay - obiekty o przedłużonym okresie pobytu (możliwość wynajęcia na kilka miesięcy mieszkania, apartamentu przy ograniczeniu dostępu do usług hotelowych).
13. Hotel typu boutique - niewielki luksusowy obiekt, często zlokalizowany w obiektach zabytkowych, cechujący się kameralnością, najczęściej należący do wielkiej sieci hotelowej.
14. Usługa hotelowa - krótkotrwały zespół działań osób zatrudnionych w zakładzie hotelarskim lub działających w jego imieniu, wykorzystujących specjalnie do tego celu przystosowane urządzenia techniczne i inne środki w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych podróżnego.
15. Dostawka - składane i ruchome łóżko, kiedy jest złożone może byż przesuwane na rolkach i wykorzystywane jako mebel.
16. Passant - gość hotelowy, który korzysta z dowolnych usług i produktów obiektu hotelarskiego z wyjątkiem noclegowych.
17. Bell captain - osoba ucząca i kontrolująca pracowników dbających o bagaż gości.
18. Catering - opieka nad gościem sprawowana przez pracowników hotelu poza obiektem noclegowym.
19. American Plan AP (plan amerykański)
taryfa hotelowa (hotel tariff) z pełnym utrzymaniem (en pension, full-board), która obejmuje nocleg i trzy posiłki dziennie (śniadanie, obiad i kolację); w Stanach Zjednoczonych używany jest także termin bed and board.
20. Bermuda Plan (plan bermudzki)
taryfa hotelowa (hotel tariff), która obejmuje pokój i śniadanie angielskie (English breakfast).
21. Continental Plan CD (plan kontynentalny)
taryfa hotelowa (hotel tariff), w której podawana jest łącznie cena pokoju wraz ze śniadaniem kontynentalnym (Continental breakfast).
22. European Plan EP (plan europejski)
taryfa hotelowa (hotel tariff), która obejmuje tylko nocleg bez posiłków.
23 .Business centre - ośrodek, centrum handlowe.
24. VIP - very important person, bardzo ważna osobistość
25. Apartament hotel - hotel apartamentowi - obiekt łączący cechy budynku mieszkalnego i hotelu, tzn. oferujący umeblowane pomieszczenia mieszkalne wraz z urządzeniami do gotowania bez obsługi, ale oferujący też do wyboru takie usługi, jak obsługa przez pokojówki czy restauracja. Obsługuje zazwyczaj, chcoaiż nie wyłącznie, osoby przyjeżdżające na dłuższe pobyty.
26. Room service - obsługa (służba) Sali (danego miejsca) lub dostarczenie posiłków do pokoju.
27. Bed and breakfast - (kwatera prywatna ze śniadaniem) obiekt zapewniający nocleg ze śniadaniem, zwykle prowadzony przy gospodarstwie domowym, szczególnie popularny na Wyspach Brytyjskich (Britich Isles)
- (nocleg ze śniadaniem) taryfa hotelowa obejmująca nocleg ze śniadaniem kontynentalnym (Continental) lub angielskim (English), oferowane zarówno przez gospodarstwa domowe jak i obiekty komercyjne.
28. Boarding house (pensjonat) - typ obiektu rozpowszechniony na Wyspach Brytyjskich (British Isles) i w innych krajach angielskojęzycznych zapewniający mieszkańcom noclegi i posiłki, zwykle niewielki, zarządzany przez właściciela, często ma charakter jakby poszerzonego gospodarstwa domowego, obecnie jego popularność się zmniejszyła i ma on niewielki udział wśród obiektów świadczących usługi noclegowe w okresie wakacji.
29. Guest house (pensjonat) - mały, zarządzany przez właściciela obiekt oferujący zwykle noclegi i wyżywienie tylko mieszkańcom. Inne terminy w języku angielskim pension (dla Europy kontynentalnej) i boarding house.
30. Pension (pensjonat) - rodzaj niedużego hotelu, na ogół w miejscowościach turystycznych, wypoczynkowych, uzdrowiskowych, przeznaczony do okresowego pobytu, zwykle z całodziennym wyżywieniem posiadający co najmniej 7 pokoi.
31. English breakfast ( śniadanie angielskie )- śniadanie powszechnie serwowane na Wyspach Brytyjskich zwykle składa się z soku i/lub płatków zbożowych, dania głównego, grzanki, masła i dżemów (galaretek) oraz kawy lub herbaty; danie główne składa się zwykle z wędliny, ryby lub jajek albo kompozycji tych produktów.
32. Continental breakfast ( śniadanie kontynentalne )-Śniadanie składające się zwykle przynajmniej z herbaty lub kawy, chleba grzanki lub rogalika, masła, dżemu lub galaretki, czasem również soku, sera i wędliny.
33. Restauracja- obiekt oferujący ogółowi zainteresowanych posiłki do konsumpcji na miejscu, ewentualne serwowanie alkoholu ile występuje, ma znaczenie drugorzędne ;może być jednostką samodzielną, częścią hotelu lub innego obiektu; niektóre restauracje występują pod nazwą cafe lub snack bar ( bar przekąskowy) w niektórych krajach używanie nazwy restauracja lub innej jest regulowane przez przepisy prawne.
34. Drink-bar -obiekt oferujący napoje alkoholowe do konsumpcji na miejscu.
35. Brunch (śniadanio-lunch) - posiłek podawany w okresie między porą śniadania i lunchu i zastępujący oba te posiłki;pomysł amerykański, który spotkał się z dużym zainteresowaniem, kiedy został ostatnio wprowadzony w hotelach w innych krajach.
36. Brassiere - a type of restaurant, often one that serves both food and drinks or drinks alone.
37. Minibar - a small fridge in hotel room, with drinks in it for guests to use.
38. Rotisserie - gospoda.
39. Botel -
obiekt posiadający normalne urządzenia hotelowe i świadczący usługi na stale zakotwiczonym statku
hotel lub motel usytuowany obok mariny i obsługujący głównie lub wyłącznie użytkowników; stosowana jest także nazwa boatel
40. Demi-pension - taryfa hotelowa z niepełnym utrzymaniem, które obejmuje pokój, śniadanie i jeden posiłek dziennie (zwykle obiadokolację)
41. Hostel - obiekt oferujący niedrogie noclegi, często także posiłki, zwykle przeznaczony dla określonych grup (a nie dla ogółu klientów), takich jak pracownicy przedsiębiorstwa, studenci, podróżująca młodzież
42. Hotel-garni - rodzaj hotelu, szczególnie popularny w Europie kontynentalnej, o ograniczonej ofercie urządzeń i usług, zwykle obejmującej nocleg i śniadanie, chociaż czasem również pewien wybór napojów i przekąsek dla mieszkańców.
43. Inn (gospoda, zajazd, oberża) - inaczej niż w dawnych czasach, kiedy termin ten stosowano (i czasami było to obwarowane sankcjami prawnymi) w odniesieniu do obiektów do obiektów świadczących usługi noclegowe w odróżnieniu od tawern i piwiarni, obecnie nie posiada on precyzyjnego znaczenia; używany jest zarówno w odniesieniu do hoteli jaki i obiektów gastronomicznych nie oferujących noclegu; choć częściej stosowany jest raczej przypadku mniejszych obiektów, jego znaczenie nie ogranicza się tylko do nich.
44. Hotel - obiekt oferujący odpłatnie noclegi, żywność i napoje głównie podróżnym i czasowym mieszkańcom, zwykle posiłki i dania bufetowe także innym użytkownikom, a często również inne urządzenia i usługi; termin ten w niektórych krajach ma bardziej uściślone znaczenie wykorzystywane w prawodawstwie i dla innych celów.
45. Motel - obiekt zapewniający zakwaterowanie, wyżywienie, a często także specjalne urządzenia i usługi przeznaczone dla zmotoryzowanych; ukształtował się w USA w odpowiedzi na wzrastający ruch samochodowy; wczesne motele wyróżniały się niskimi budynkami z pokojami dostępnymi z zewnątrz, przyległym parkingiem i lokalizacją w pobliżu autostrad; cechy te charakteryzują wiele dzisiejszych moteli, ale inne obiekty nazywane motelami nie różnią się od hoteli z rozległymi parkingami i nazywane są niekiedy „hotelami (zajazdami, kwaterami) dla zmotoryzowanych”
46. Dom wycieczkowy - obiekt posiadający co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowany do samoobsługi klientów oraz świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów.
47. Schronisko (ang. Hostel) - obiekt oferujący niedrogie noclegi, często także posiłki, zwykle przeznaczony dla określonych grup, a nie dla ogółu klientów, np.pracownicy przedsiębiorstwa, młodzież.
48. Schronisko młodzieżowe (ang. Youth hostel) - rodzaj schroniska czynnego zazwyczaj sezonowo (lipiec-sierpień) zlokalizowanego często w obiektach szkolnych oraz przeznaczonego głównie dla młodzieży.
49. Program lojalnościowy - stanowi narzędzie do nawiązywania i utrzymywania pozytywnych relacji z wybranymi, najbardziej wartościowymi klientami. Z założenia jest to przedsięwzięcie długofalowe i zakłada wielokrotny kontakt z klientem. Program lojalnościowy zazwyczaj jest stosowany w celu zahamowania spadku sprzedaży.
50. Taryfa hotelowa - lista lub wykaz cen usług hotelowych; ceny noclegów i związane z nimi opłaty mogą być podawane jako stawki „za pokój” lub „za osobę”, jako ceny niezależne od siebie lub w formie mniej lub bardziej zryczałtowanej, z uwzględnieniem lub bez opłat za obsługę i podatków; różne stawki mogą być stosowane w odniesieniu do osób prywatnych i do grup, w ciągu tygodnia i w weekendy oraz zależnie od pory roku.
51. Timesharing - korzystanie przez kilka osób z umeblowanego i obsługiwanego przez personel domu wakacyjnego, przy czym każda z nich jest uprawniona do zajmowania go przez jeden lub kilka z góry ustalonych okresów w ciągu roku; jest to najbardziej rozpowszechnione znaczenie tego terminu; chociaż mówi się o „posiadaniu” w odniesieniu do timesharingu, występują istotne różnice między zwykłym timesharingiem, który daje jedynie prawo do korzystania z domu, a własnością, która umożliwia jego sprzedaż lub wynajem.
52. Allotment - przeznaczenie pewnej liczby pokoi w hotelu lub miejsc w ośrodku transportu dla określonego touroperatora lub innego organizatora podróży; miejsca te muszą być wykupione przed ustaloną datą, po której, jeśli nie zostały sprzedane, „wracają” do hotelu lub przewoźnika bez żadnej opłaty
53. Franchising - umowa między dwoma stronami określająca zasady dystrybucji towarów i usług, w której jedna strona (biorca) sprzedaje produkt zaprojektowany, dostarczany i kontrolowany przez drugą stronę; chociaż wzajemnie powiązane w sensie prawnym i finansowym, obie strony się niezależnymi podmiotami gospodarczymi; franchising odgrywa szczególną rolę w dystrybucji paliw, w punktach sprzedaży dań typu fast food itp.
54. Kurheim i kurhotel - z niem. `Kur' - `kuracja'; `Heim' - `dom'; `Hotel' - `hotel'
55. Obiekt hotelarski - to budynek lub zespół budynków bądź urządzeń terenowych, których główną funkcją jest zaspokajanie podstawowych potrzeb bytowych osób przebywających czasowo poza stałym miejscem zamieszkania oraz spełniających minimalne wymagania przewidziane dla danego rodzaju obiektu ujęte przepisami prawnymi.
56. Resort - (ośrodek turystyczny) 1) Miejsce, gdzie ludzie jeżdżą na wakacje i dla rekreacji, stąd „ośrodek wakacyjny” (holiday resort) lub „uzdrowiskowy” (health resort), także „śródlądowy (land) i „nadmorski” (coastal/seaside); historycznie rzecz biorąc, rozwój turystyki był ściśle związany z początkami, a następnie rozwojem ośrodków turystycznych. Obecnie termin ten oznacza każdy ośrodek, do którego przyjeżdża duża liczba odwiedzających., a stolice są zazwyczaj największymi i najlepiej prosperującymi ośrodkami turystycznymi w swoich krajach, zwłaszcza w odniesieniu do turystów zagranicznych. 2) W Stanach Zjednoczonych i na Karaibach termin ten oznacza także hotel wypoczynkowy/pensjonat, zapewniający szeroki zakres rozrywek i urządzenia rekreacyjne.
57. Bungalow -grupę tych obiektów ukształtowała współczesna turystyka. Są to budynki segmentowe lub wolno stojące domki murowane, z wydzielonymi pomieszczeniami do spania,przyrządzania posiłków, z pokojami do pracy, salonami i toaletami. Często wyposażenie ich jest bardzo wysokiej klasy.
58. Wielkość obiektu (hotelu) - to ogólna liczba jednostek mieszkalnych lub miejsc noclegowych w obiekcie hotelarskim z uwzględnieniem tylko miejsc stałych(bez miejsc dostawczych!).
59. Pokój hotelowy - Najpopularniejsze są pokoje dwuosobowe. Natomiast wieloosobowe (maksimum 4 - 5 osobowe) można przygotować dla młodzieży lub zorganizowanej grupy. Każde oferowane pomieszczenie powinno mieć co najmniej jedno okno, oraz nie powinno być zagęszczane poprzez ustawianie zbyt dużej liczby łóżek lub innych przedmiotów, które utrudniałby swobodne poruszanie się po nim. Łóżka muszą być w zadbane, niezniszczone i wyposażone w nie zabrudzone materace. Minimalna powierzchnia pokoju 1-os. wynosi 7m2, 2-os. - 12m2, dla każdej następnej osoby dodatkowo co najmniej 1,5m2 ; wszystkie łóżka powinny być nie mniejsze niż 190x90 cm (pojedyncze) i 190x140 cm (podwójne), w nowych kwaterach odpowiednio 200 x 90 cm i 200x140 cm. Pościel i powłoczki na poduszki czyste i w dobrym stanie. Temperatura w pomieszczeniach nie mniejsza niz. 18oC. Goście powinni mięć dostęp do swoich pokoi przez cały czas. Na każdego gościa co najmniej 4 wieszaki i miejsce do rozpakowania ubrań. W każdym pokoju powinien się znajdować: kosz na śmieci, lustro oraz przynajmniej jedno krzesło. Farba na ścianach, tapety i wykładzina podłogowa w dobrym stanie, instalacja elektryczna w dobrym stanie, żarówki osłonięte kloszami lub abażurami. (wymagania minimalne)
60. Jednostka mieszkalna - jest to zestaw pomieszczeń występujących w części pobytowej, składający się z pokoju mieszkalnego, przedpokoju, węzła higieniczno-sanitarnego i innych pomieszczeń oraz powierzchni urzytkowych jak np. balkony, loggie. Aneksy funkcjonalne.
61. Węzeł higieniczno - sanitarny - to WC, prysznic lub wanna oraz umywalka.
62. Apartament - ang. Suite, zestaw łączonych pokoi składający się z jednej lub więcej sypialni i salonów, a czasem także dodatkowych pokoi, takich jak jadalnia; termin ten używany jest także w odniesieniu do dużego pokoju z wydzielonym obszarem do spania i pobytu dziennego.
63. Pokój typu studio - 1) Składa się połączonych sypialni i salonu (nie ma drzwi między pokojami). Apartamenty składają się z jednej lub dwóch oddzielnych sypialni, które są oddzielone od salonu drzwiami. W szczególnych przypadkach, gdy nie ma drzwi pomiędzy pokojami, oddziela je kotara lub nie ma żadnej innej zasłony, to w specyfikacji hotelu znajduje się odpowiednia adnotacja na ten temat. 2) To najczęściej dwa pokoje 1 - osobowe ze wspólnym pełnym węzłem higieniczno - sanitarnym.
64. Pokoje łączone -pokoje w hotelu lub innym budynku sąsiadujące ze sobą i posiadające bezpośrednie połączenie bez konieczności wykorzystywania korytarza, holu lub innego terenu, które mogą być jednak całkowicie oddzielne; podobne: pokoje przylegające-nie mające bezpośredniego połączenia.
65. Pensjonat - typ obiektu rozpowszechniony na Wyspach Brytyjskich i w innych krajach anglojęzycznych, zapewniający mieszkańcom noclegi i posiłki; zwykle niewielki, zarządzany przez właściciela, często ma charakter jakby poszerzonego gospodarstwa domowego; obecnie jego popularność się zmniejszyła i ma on niewielki udział wśród obiektów świadczących usługi noclegowe w okresie wakacji. uzupełnienie: Pensjonat to obiekt noclegowy posiadający co najmniej 7 pokoi.
66. Pole biwakowe -to obiekt hotelarski niestrzeżony, umożliwiający nocleg w namiotach.
67. Kemping - to obiekt hotelarski strzeżony, umożliwiający nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczący usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych.
68. Ośrodek wczasowy - obiekt lub zespół obiektów noclegowych przeznaczony i przystosowany dla świadczenia usług związanych z wypoczynkiem pobytowym, przeznaczony dla określonej liczby uczestników wypoczynku organizowanego w systemie turnusów o różnych programach. W ramach ośrodka wczasowego może funkcjonować jako baza noclegowa: hotel, pensjonat, pole namiotowe czy kemping, jako zespół gastronomiczny: stołówka, kawiarnia czy drink bar, jako zespół rekreacyjny: przystań z wypożyczalnią sprzętu wodnego, plac zabaw dla dzieci, boiska do gier zaspołowych oraz inne urządzenia terenowe.
69. Zakład hotelarski -jest obiektem, w którym są świadczone usługi hotelarskie, przez które rozumie się czasowe wynajmowanie podróżnym pokoi lub miejsc w tych pokojach oraz świadczenie usług z tym związanych.
70. Check-in -1.zameldowanie, rejestracja; procedura rejestracji gości przyjeżdżających do hotelu lub innych obiektów noclegowych, zwykle polegająca na podpisaniu rejestru gości. 2.Odprawa; procedura polegająca na załatwieniu przez pasażerów przed odlotem formalności z linią lotniczą, czasem stosowana także w przypadku innych środków transportu.
71. Check-in time - czas zgłaszania się na lotnisko; termin używany zwykle dla oznaczenia najpóźniejszej pory, kiedy pasażerowie powinni zgłosić się na dworcu/terminalu lotniczym przed odlotem; przerwa między czasem zgłoszenia się a odlotem zwykle jest zróżnicowana dla lotów krajowych i zagranicznych, a także lotów rejsowych (scheduled) i czarterowych (charter) do tej samej miejscowości; termin ten używany jest także w odniesieniu do hoteli, gdzie oznacza czas, do którego nie wynajmuje się zarezerwowanego pokoju innemu gościowi, o ile wcześniej hotel nie został zawiadomiony o opóźnionym przybyciu.
72. Check-out -wymeldowanie; procedura dotyczaca gości opuszczających hotel lub inny obiekt noclegowy i regulujących w związku z tym należności; termin ten używany jest czasem także dla oznaczenia kontuaru, gdzie należy uregulować należności.
73. Check-out time - koniec doby hotelowej; pora, do której najpóźniej goście hotelu powinni opuścić pokój i uregulować rachunek w dniu wyjazdu; zwykle, ale nie zawsze, godzina 12:00 w południe.
74. CRS -central reservation system-centralny system rezerwacji lub computer reservation system-system rezerwacji komputerowej.
75. Concierge (konsjerż) - termin francuski, powszechnie używany zwłaszcza w Europie w odniesieniu do członków personelu hotelowego pracujących w uniformach, którzy są odpowiedzialni za bagaż gości, parkowanie ich samochodów, udzielanie informacji i inne usługi. .
76. SŁUŻBA PARTEROWA - to m. in. portierzy, bagażowi, odźwierni, dźwigowi, gońcy. Do ich obowiązków należą:
Portier-bagażowy - wita gości, wnosi ich bagaż, odprowadza samochód, odprowadza gości do pokoi i zanosi ich rzeczy. Kiedy goście wyjeżdżają, znosi ich bagaż do hollu i ewentualnie do taksówki, zegna ich. Ponadto prowadzi przechowalnię bagażu, dba o czystość hollu.
Odźwierny - funkcja reprezentacyjna - wita gości, reguluje ruch gości i pojazdów. W mniejszych hotelach rolę tę spełniają portierzy-bagażowi.
Dźwigowy - obsługuje dźwig bagażowy.
Goniec hotelowy - boy - spełnia drobne zlecenia gości zgłaszane w recepcji. Pomaga lub zastępuje portiera-bagażowego. Wykonuje drobne czynności zlecone przez recepcję, np. roznoszenie wewnętrznej poczty czy dokumentacji.
77. Schronisko (ang. Hostel) - obiekt oferujący niedrogie noclegi, często także posiłki, zwykle przeznaczony dla określonych grup, a nie dla ogółu klientów, np.pracownicy przedsiębiorstwa, młodzież.
78. Schronisko młodzieżowe (ang. Youth hostel) - obiekt oferujący niedrogie noclegi, często także posiłki. Jest przeznaczone dla studentów i podróżującej młodzieży.
79. Program lojalnościowy - stanowi narzędzie do nawiązywania i utrzymywania pozytywnych relacji z wybranymi, najbardziej wartościowymi klientami. Z założenia jest to przedsięwzięcie długofalowe i zakłada wielokrotny kontakt z klientem. Program lojalnościowy zazwyczaj jest stosowany w celu zahamowania spadku sprzedaży.
80. Formuła gościnności - wszystko to, co wpływa na całkowity obraz hotelu. Każdy hotel powinien oferować oryginalną, wypracowaną przez siebie formułę gościnności, opartę na wzorcach uniwersalnych.