Zmienne w badaniach naukowych są próbą uszczegółowienia problemów badawczych, jakie zamierza się rozwiązać oraz hipotez, które badacz pragnie potwierdzić bądź odrzucić. Jeżeli badana przez nas właściwość przybiera różne i co najmniej dwie wartości, to jest to zmienna.

1. Podstawowy podział zmiennych

• Dwuwartościowe Np. płeć ( Kobieta, mężczyzna)

• Wielowartościowe Np. wykształcenie

• Ilościowe ( mierzą Np. poziom osiągnięć szkolnych, iloraz inteligencji)

• Jakościowe ( płeć, wyznanie, miejsce, zamieszkania, czyli to zmienne, o których można orzekać, że nimi są lub nie)

2. Podział zmiennych CD

• Zmienne niezależne - to określone sposoby działalności dydaktycznej lub wychowawczej, dzięki którym oczekuje się lub nie pożąda określonych zmian w rozwoju umysłowym, społecznym, moralnym lub fizycznym.

• Zmienne zależne - są oczekiwanymi skutkami zmiennych zależnych

• Zmienne pośredniczące -zakłócające

• Zmienne kontrolne- sprawdzające czy przyjęta zmienna interweniująca wystarczająco tłumaczą związek między zmienną zależną a zmienną nie zależną.

Wskaźnik jest to właściwość, fakt, zdarzenie, stan lub proces, które są możliwe do zaobserwowania oraz na podstawie których można poznać, iż wystąpiło dane zjawisko czy cecha.

1. Podział wskaźników wg Łobockiego

• Wskaźniki empiryczne - występują wtedy gdy wskazane przez nie zjawisko daje się łatwo i bezpośrednio zaobserwować.

• Wskaźniki definicyjne - mają miejsce, wówczas gdy wynikają z definicji badanego zjawiska lub faktu

• Wskaźniki interferencyjne - dotyczą ukrytych hipotetycznych zmiennych, które są nie obserwowalne ale mają osobliwą realność
  

---