Ekonomia Wk IV
T: Miary sprawności gospodarczej.
Dochód społeczny - suma pieniężnej wartości dóbr i usług, które są wytworzone w społeczeństwie przy pomocy pracy ziemi i kapitałowych zasobów.
Dlaczego mierzymy wielkość bogactwa naturalnego.
Liczenie
aby zbadać wzrost gospodarczy
zaobserwowanie skutków polityki rządu na produkcje i dochód
opracowanie polityki gospodarczej która powinna sprzyjać czynnikom produkcji
umożliwienie ekonomistom teorii z danymi rzeczywistymi
Planowanie produkcji przez producentów
Przewidywanie przyszłości w sensie ekonomicznym i wpływ na przyszłą polityke ekonomiczną.
Pozwala dokonywania porównań z innymi państwami
Wielkość produkcji
Miernikiem poziomu aktywności gospodarczej i jego zmian jaką uzyskuje gospodarka w danym kraju:
produkt narodowy
produkt krajowy
dochód narodowy
Produkcja globalna - obejmuje wszystkie wytworzone w danym okresie produkty finalne i pośrednie.
Dobra finalne - to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (inwestycyjne); np. maszyny; nabyte przez przedsiębiorstwa.
Dobra pośrednie - stanowią nakład w procesie dalszej produkcji
PKB - wartość dóbr i usług, które są wyprodukowane w danym kraju i w danym czasie. Oznacza dochody cudzoziemców i dochody mieszkańców danego kraju. Jest miarą produkcji finalnej w wytworzonej na terenie danego kraju.
PKN - otrzymujemy po odjęciu od PKB wartości amortyzacji.
PNB ( produkt narodowy brutto)- do wartości produktu krajowego brutto dodaje się dochody obywateli przebywających poza granicami kraju i obejmując wartości osiągniętych dóbr przez cudzoziemców przebywających na terenie kraju. Mierzy całkowitą produkcję finalną.
PNB=PKB + dochód netto z zagranicy
Dochód netto z zagranicy - to dochody Polaków z zagranicy odjąć wypłacone dochody obywatelom obcych państw z tytułu wynagrodzeń za pracę w Polsce.
Dochód Narodowy - suma dóbr i usług nowo wytworzonych w danym roku w gospodarce narodowej. Ustala się ją odejmując od produktu krajowego netto sumę podatków pośrednich.
suma dochodów wypłaconych właścicielom ludzkich i fizycznych zasobów wytwórczych za ich wykorzystanie w określonym czasie przy tworzeniu produktu narodowego.
PNB
amortyzacja; miara szybkiego zmniejszania się wartości istniejącego w kraju zasobu kapitału trwałego w danym okresie w wyniku jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.
PNN
podatki pośrednie (VAT, akcyza)
DN
podatki dochodowe przedsiębiorstw
DO
podatki od dochodów
DD
Metodą sumowania produktów - polega na sumowaniu wartości produktów i usług wytworzonych w danej gospodarce w ciągu roku. By uniknąć wielokrotnego naliczania tych samych składowych PKB, należy brać pod uwagę jedynie dobra finalne, czyli produkty i usługi nabywane przez ostatniego konsumenta lub sumować wartość dodaną, czyli faktycznie wytworzoną w danym przedsiębiorstwie wartość (od wartości wytworzonej należy odjąć koszty produkcji).
Metodą sumowania dochodów - polega na sumowaniu dochodów powstających w procesie wytwarzania produktów i usług na terenie danego kraju w ciągu roku, czyli płac, rent, zasiłków i zysków.
Metodą sumowania wydatków - polega na sumowaniu wydatków na dobra finalne, które zostały wytworzone przez przedsiębiorstwa danego kraju w ciągu roku (czyli wydatki konsumpcyjne (C), inwestycyjne (I), wydatki rządowe na wytwarzane dobra i usługi bez uwzględnienia transferów (G) oraz wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowane (Ex)).
PKB = C + I + G + Exn
Exn- to eksport netto
PKB w cenach rynkowych - jest miarą produkcji krajowej w kategorii cen płaconych przez ostatecznych odbiorców
PKB w cenach czynników produkcji - miara produkcji krajowej z uwzględnieniem subsydiów. Ta kategoria PKB odpowiada PKB metodami sumowania dochodów.
Stosowanie jednostek pieniężnych do liczenia dochodu rynkowego.
W cenach bieżących - ceny ukształtowane w danym roku
W cenach stałych - ceny przyjęte dla dłuższego czasu ceny takie same tj. porównywalne, umowne, niezmienne, wybrane z jakiegoś konkretnego czasu.
PKB w cenach bieżących - nominalny mierzy się go w cenach aktualnych, które istniały kiedy wytworzono dobro.
PKB w cenach stałych - realny koryguje ten nominalny o skutki inflacji i wyraża się go w cenach istniejących w pewnym okresie nazywanym bazowym.
Deflator PKB W© = nPKB/ rPKB * 100
DEFLATOR
Stosunek PKB w ujęciu nominalnym (ceny bieżące) to PKB w ujęciu realnym (ceny stałe) razy 100 nazywa się deflatorem.
Jest to miara przeciętnego wzrostu cen wszystkich dóbr i usług w danym kraju, nie pokrywa się z pojęciem INFLACJI; która wyraża jedynie wzrost cen towarów i usług nabywanych przez ludność.
Podział dochodu narodowego:
Podział pierwotny
w miejscach jego wytworzenia
podział nowo wytworzonej wartości miedzy pracowników przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulacje finansową przedsiębiorstwa ( źródła zysku właściciela )
Podział wtórny
podział dochodów pierwotnych pracowników i przedsiębiorstw za pomocą rynku i budżetu państwa
dokonuje się poprzez system cen i system podatkowy
w wyniku podziału wtórnego powstają dochody właścicieli przedsiębiorstw, pracowników nie produkcyjnych, dochody państwa.
Dotyczy on źródła finansowania wydatków budżetu państwa takich jak; administracja państwa, ochrona porządku publicznego i obrona państwa
Ostateczny podział
proces rozdziału na konsumpcję i akumulację
konsumpcja indywidualna dóbr i usług wszystkich zatrudnionych i właścicieli przedsiębiorstw
konsumpcja zbiorowa - instytucje publiczne ( sektor obronny)
akumulacja - przeznaczona na inwestycje przyrost środków obrotowych ( wyposażenie nowych przedsiębiorstw w surowce, materiały, energię)
dzięki akumulacji następuje przyrost zapasów i rezerw w gospodarce
Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto.
Otrzymamy go jeśli od tradycyjnego PKB:
Odejmiemy wartość dóbr zwiększających uciążliwości życia np.: zanieczyszczenie środowiska.
Dodamy wartości dochodów nie rejestrowanych.
Dodamy wartość czasu wolnego.