Ekonomika ochrony środowiska 09/05/05

Lista najważniejszych problemów dotyczących naszej planety opublikowana przez ONZ:

1. Problemy związane z przyrostem demograficznym. Ziemię zamieszkuje ponad 6 mld. Ludności. Szacuje się, że w roku 2050 będzie 9,3 mld ludności. W 49 najbardziej zacofanych krajach populacja potroi się. Obecnie zamieszkuje w tych krajach 670 mln ludności.

2. Problem ubóstwa i nierówności. Według ONZ ok. 2,8 mld ludzi wydaje obecnie na życie mniej niż równowartości 2 dolarów dziennie. W związku z czym 800 mln ludzi, w tym 150 mln dzieci jest niedożywionych. 80% zasobów Ziemi jest w rękach 15% ludzi zamieszkujących najbogatsze kraje. Problem nierówności był bardzo silnie poruszony w Johanesbrgu.

3. Nadmierne wykorzystywanie bogactw naturalnych. Każdego roku przekracza ono aż o 20% zdolności naszej planety do regeneracji.

4. Niebezpieczeństwo związane z niekorzystnymi zmianami klimatycznymi.

Spalanie ropy oraz węgla powoduje emisję do atmosfery CO₂ oraz innych gazów powodujących tzw. efekt cieplarniany. ONZ ocenia, że za 100 lat średnia temperatura wzrośnie na Ziemi do prawie 6-5,8° C. w zależności od tego jak wzrośnie temperatura, tak wzrosną pewne problemy np. zatapianie lądu

5. Dziura ozonowa.

W wyniku działalności gospodarczej człowieka warstwa ozonu chroniąca Ziemię przed promieniowaniem skurczyła się. Aby zlikwidować tą dziurę potrzeba 50 lat.

6. Zagrożone gatunki.

Ponad 11 tyś. Gatunkom fauny grozi wyginięcie w najbliższych dekadach. Dotyczy w: 24% ssaków; 12% ptaków; 25% gadów; 20% płazów; 30% ryb

7. Wycinanie lasów.

Chodzi tu głownie o lasy Ameryki pd. Lasy obecnie pokrywają 30% lądu. Od 1990 roku ich powierzchnia zmniejszyła się o 2,4%. Prawdopodobne jest, że za 10-20 lat powierzchnia może się skurczyć o kolejne 20-40%.

8. Dostęp do wody.

Wg szacunków ONZ 1,1 mld osób nie ma już obecnie wody zdatnej do picia. 2,4 mld nie dysponuje przyzwoitymi instalacjami sanitarnymi. W sposób wyraźny na wielu obszarach obniża się poziom wód gruntowych. Stało się to dużym problemem w wielu rejonach Indii, Chin, Bliskiego Wschodu, w niektórych rejonach republiki ZSRR, w zachodniej części USA.

Problem deficytu wody m³/os. w ciągu roku. W państwach najbardziej zagrożonych spadek ilości wody :

• Etiopia 2000r.- 2500 m³/os ; 2025r. -1000 m³/os

• Chiny 2000r.- niecałe 2000 m³/os; 2025r. -1600 m³/os

• Indie 2000r. 1500 m³/os; 2025r. -900 m³/os

• Maroko 2000r.~1000 m³/os; 2025~500 m³/os

• Afryka Pd. 2000r.- 1100/1200 m³/os; 2025 ~800 m³/os

• 
  Kenia 2000r. -500 m³/os; 2025- nieco ponad 100 m³/os bardzo

• Pakistan 2000r. -500 m³/os; 2025- nieco ponad 100 m³/os zagrożone

9. Niszczenie gleb.

Wzrost światowej populacji wywołuje nacisk na konieczność wzrostu produkcji rolnej, a tym samym wzrost popytu na ziemię uprawną. Obserwujemy, że ziemie zdegradowane objęły na świecie powierzchnię równą powierzchni USA i Meksyku łącznie.

10. Wyczerpywanie się łowisk ryb. Blisko 1/3 łowisk jest już przetrzebiona na świecie. Niektóre gatunki np. żyjące w Morzu Czerwonym straciły już jakiekolwiek wartości handlowe, ponieważ są to szczątkowe ilości. Ogranicza się ilości połowu. Polska ma konflikty o połowy z Rosją i UE.

Kierunki badań, które Klub Rzymski prezentuje jako te, których należy się koncentrować:

1. badania nad przyczynami i skutkami rozwoju demograficznego społeczeństwa

2. mają dotyczyć skali zużycia i wyczerpywania się zasobów środowiska naturalnego z powodu działalności gospodarczej człowieka

3. badania na temat uwarunkowań w potrzebach i następstwach rosnącej produkcji żywności

4. badania nad przesłankami i konsekwencjami uprzemysłowienia gospodarki na świecie i szybkiego wzrostu kapitału przemysłowego

5. badania dotyczące rozmiaru, zakresu i występujących formach zanieczyszczenia środowiska naturalnego i jego wpływ na byt materialny społeczeństwa oraz ocena zdolności absorpcyjno-regeneracyjnych przyrody w tym zakresie

Wyżej wymienione kierunki badań dotyczą zagadnień, elementów mających wpływ na ocenę środowiska naturalnego. Mają one wpływ na siebie nawzajem, wzajemnie na siebie oddziaływują i współokreślają zagrożenia dla współczesnego rozwoju społeczno-gospodarczego.

Wnioski:

• zarówno w poszczególnych krajach, choć w różnym stopniu, jak i w skali całego świata odczuwamy od jakiegoś czasu stale rosnące zagrożenie środowiska przyrodniczo- naturalnego gospodarczą działalnością człowieka

• zjawiska klęski ekologicznej będące skutkiem postępującej degradacji wszystkich komponentów środowiska naturalnego, nasilają się i globalizują dotykając wszystkie kraje, często niezależnie od ich starań i wysokich nakładów ponoszonych na rzecz ochrony środowiska.

• Największe zagrożenie stwarzają zmiany klimatyczne o trudnych do przewidzenia skutkach, które globalizują się powodując zagrożenia dla wszystkich mieszkańców Ziemi

• Aby przeciwdziałać zaistniałym zagrożeniom konieczne jest porozumienie i solidarność międzynarodowa umożliwiająca powszechne podporządkowanie się zasadom i koncepcji ekorozwoju oraz stopniowe wyrównywanie zbyt drastycznych różnic w poziomie życia poszczególnych narodów.

• Coraz wyraźniej widzimy, że problemy ekonomiczne i ekologiczne globalizując się wymagają niezbędnych rozwiązań nie tylko w skali lokalnej i regionalnej ale także światowej. (głównie konieczność monitoringu środowiska w celu obserwacji procesów zachodzących w środowisku na całym świecie)

UE zajmuje przodujące stanowisko w ochronie środowiska. Uruchomiła ona w 2000r. pewne fundusze przedakcesyjne (ISPA, SAPARD) w ramach których udzielano pomocy finansowej państwom integrującym się z UE. Z punktu widzenia naszego kraju, Polska ma pewne zobowiązania w zakresie poprawy stanu środowiska naturalnego, zgodnie z rozdziałem 16 traktatu akcesyjnego zatytułowanym „Środowisko”. Szacuje się, że w związku z tym Polska do 2010r. powinna na inwestycje proekologiczne wydać ok. 150-200 mld zł. Przewiduje się, że przedsiębiorstwa i samorządy będą w stanie przeznaczyć w tym czasie na to ok. 40 mld zł. Środki pomocowe przyznane z UE w ramach funduszu spójności, jak szacuje nasi ministrowie, mogą wynieść 35 mld zł., a w ramach funduszy strukturalnych ok. 55 mld zł. Jednak uważa się że z tych źródeł naprawdę wpłynie ok. 100 mld zł. Fundusze ekologiczne mogą dostarczyć nie więcej niż 15-18mld zł. Tak więc zostaje niedobór potrzebnych środków finansowych rzędu 35-80 mld zł., które trudno będzie uzyskać ze Skarbu Państwa (ze względu na deficyt). Istniejący i pogarszający się deficyt uniemożliwia przystąpienie do strefy walutowej UE.

1

---