Ekonomika ochrony środowiska W I 21.02.05

I Przedmiot ekonomiki środowiska

1. Geneza. Interdyscyplinarny charakter. Cel i zakres ekonomiki ochrony środowiska.

2. Związki ekologii z ekonomiką ochrony środowiska

3. Związki ekonomii z ekonomiką ochrony środowiska

4. Systemy ekonomiczno- ekologiczne

Ekonomika ochrony środowiska jest młodą interdyscyplinarną nauką, która powstała na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Bezpośrednią przyczyną powstania było coraz bardziej widoczne i narastające zagrożenie środowiska naturalnego człowieka spowodowane jego działalnością gospodarczą. Jedną z przyczyn jest również tempo przyrostu naturalnego ludzi.

Lata	Ludność (w mln osób)
		świat	kraje dobrze rozwinięte ^a)	kraje słabo rozwinięte ^b)
1750	791	201	590
1800	978	248	730
1850	1162	347	915
1900	1650	573	1077
1950	2506	857	1649
1960	2995	976	2019
1970	3621	1084	2537
1980	4401	1183	3218
1990	5346	1282	4064
2000	6407	1358	5049

^a) kraje europejskie, byłego ZSRR, Japonia, Kanada, USA, Argentyna, Australia, Nowa Zelandia

^b) pozostałe kraje, w tym Chiny, Indie, Brazylia

Ludność przyrasta szybciej w krajach słabo rozwiniętych. Przyrost naturalny powoduje wzrost podstawowych potrzeb. Większość środków w takich krajach jest kierowana na wzrost produkcji; brak lub mniejsze środki kierowane są na ochronę środowiska. zanieczyszczenie środowiska w jednym państwie wywołuje skutki na całej kuli ziemskiej (nosi globalny charakter).

ONZ

1. Raport U'thanta (sekretarz ONZ)- 1969 r.- „Człowiek i jego środowisko”

2. Programy (uruchomione w tym samym czasie)

• „Człowiek i biosfera”

• „Program ochrony środowiska Narodów zjednoczonych”

Celem tych działań było stworzenie podstaw dla racjonalnego użytkowania i racjonalnego wykorzystania biosfery.

Klub Rzymski

Opublikowanie raportu Klubu Rzymskiego „Granice wzrostu”- raport sporządzony przez ekonomistów rozwiniętych państw zachodnich.

Raport mówi o tym, że zagrożenie środowiska wynika z:

• szybkiego wzrostu produkcji przemysłowej, która powlecze za sobą całkowite wykorzystanie wszystkich surowców (po około 2060 roku)

• tak wielki wzrost produkcji przemysłowej powoduje wzrost odpadów pokonsumpcyjnych i poprodukcyjnych (spowoduje, że się zrobi „jeden wielki śmietnik z ziemi”)

Prognozy te nie potwierdziły się. Celem było ostrzeżenie, że jeśli człowiek nie pomyśli, to będzie miało miejsce nieracjonalne wykorzystanie. Należy też zwrócić uwagę na edukację. Takie działania powinny zmniejszyć ryzyko.

Konferencja ONZ w Sztokholmie- 1972 r.- „Tylko jedna Ziemia”

• przyjęcie deklaracji dotyczącej potrzeb ochrony środowiska

• utworzenie Krajowego funduszu ochrony środowiska

• powołano do życia specjalny program do ochrony środowiska naturalnego

Działania UE

• 1993 r. „Piąty program UE”, na którym przyjęto koncepcję ekorozwoju, jako jedyna drogę rozwoju państw członkowskich UE

Orędzie Jana Pawła w 1990 r. i zwołanie w 1992 r. „Szczytu świata” w Rio de Janeiro

2002 r. Johanesburg

Spotkanie polityków państw słabo i wysokorozwiniętych na temat „co robić, żeby nie doszło do degradacji”

Inne organizacje

luty 2005 r., Kyoto- protokół zmniejszający emisję CO₂ do powietrza; USA, Chiny, Indie i Australia nie podpisały protokołu.

Wnioski:

1. Wzrost gospodarczy obciąża środowisko przyrodnicze w wyniku wyczerpywania się nieodnawialnych zasobów naturalnych i szybkiego nagromadzania się odpadów zanieczyszczających środowisko.

2. Zarówno zasoby naturalne, jak i zdolność pochłaniania odpadów przez środowisko są ograniczone→ są pewne granice reaktywowania się.

3. Główna przyczyna degradacji środowiska jest naruszenie równowagi ekosystemów w wyniku działalności gospodarczej człowieka

4. Wzrost gospodarczy dokonujący się w tempie wykładniczym musi napotkać barierę w postaci takiej degradacji środowiska, która uniemożliwi człowiekowi kontynuowanie procesu gospodarowania

5. Ochrona środowiska i jego kształtowanie ma wymiar globalny (dotyczy całej ludzkości)

To wszystko powoduje powstanie nowej dyscypliny - ekonomiki ochrony środowiska. Jest to nauka interdyscyplinarna, tzn. korzysta ona z dorobku wielu nauk przyrodniczych, technicznych, organizacyjnych, prawnych, społecznych i innych, ale przede wszystkim opiera się na dwóch fundamentach: ekologii i ekonomii. Można więc powiedzieć, że ekonologia jest nauką o funkcji i rozwoju systemów ekologiczno- ekonomicznych.

Celem jest takie poznanie praw działających systemie ekologiczno- ekonomicznym, które umożliwia osiągnięcie wymaganej efektywności przepływu energii i materii między środowiskiem i gospodarką, pozwalając tym samym na zaspokojenie wszystkich uzasadnionych potrzeb społeczeństwa, zachowując jednocześnie w sposób ciągły środowisko naturalne człowieka we właściwym stanie.

Ekorozwój- taki rozwój gospodarczy, który uwzględnia konieczność niezbędnej, zgodnej z wymogami ekologii, ochrony i odpowiedniego kształtowania środowiska naturalnego tak, aby mogło ono służyć nie tylko obecnym, ale i przyszłym pokoleniom mieszkańców kuli ziemskiej.

---