Zajęcia nr 1 - Neurologia z lekarzami :P

Uszkodzenia nerwów czaszkowych.

I. Nerw Węchowy

• hiposmia (anosmia) - zaburzenia w węchu (całkowity brak)

• uszkodzenie błony śluzowej nosa

• urazy czaszkowo - mózgowe

• guzy podstawne płata czołowego

• zapalenie opon mózgowych

• wodogłowie

• nikotynizm

• krwotok podpajęczynówkowy

• cukrzyca

• niedobór witaminy B12

• niektóre leki

• choroba Alzheimera

• choroba Parkinsona

• starzenie

• parosmia - spatrzone odczuwanie węchu

• uszkodzenie błony śluzowej nosa

• uraz mózgu

• depresje

• omany węchowe

• schizofrenia

• napady częściowo złożone

II Nerw Wzrokowy

• obrzęk tarczy nerwu wzrokowego (nowotwory mózgu, krwiak, ropień, zapalenie opon mózgu, krwotok podpajęczynówkowy, zakrzepica zatok)

• zapalenie nerwu wzorkowego

• zanik nerwu wzrokowego (zanikanie światła tętnicy środkowej siatkówki lub tętnicy szyjnej, przebyte zapal., guz nerwu wzrokowego, zlepne zapalenie pajęczynówki, zatrucie, miażdżyca, cukrzyca, jaskra, kiła, niedobór B12, dziedziczny zanik nerwu wzrokowego)

• niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego (miażdżyca, nadciśnienie, zapalenie olbrzymiokomórkowe tętnic)

III, IV, VI Nerwy gałkoruchowe (okoruchowy, bloczkowy, odwodzący)
Porażenie nerwów ruchowych gałek ocznych (uszkodzenie jąder lub pni nerwów)

• rozmiękanie lub krwotok w pniu mózgu

• zalanie zatoki jamistej

• neuroinfekcja (opryszczkowe zapalenie mózgu)

• guzy pnia i podstawy mózgu

• tętniaki

• urazy czaszkowo - mózgowe

• cukrzyca

• migrena okoporaźna

• stwardnienie rozsiane

• kiła

• encelopatia Wernickiego

• zespół Tolosy-Huntia (bolesna oftalmoplegia)

• zatrucie jadem kiełbasianym

Porażenie nerwów gałek ocznych

• miastenia

• miopatia oczna

• zapalenie mięśni oczodołu

• nadczynność gruczołu tarczowego

V Nerw trójdzielny

• nerwoból nerwu trójdzielnego

• neuropatia nerwu trójdzielnego (stałe lub zwiększające parestezje z niedoczulicą)

• półpasiec

• nowotwory podstaw pnia mózgu

• tętniaki

• stwardnienie rozsiane

• jamistość opuszki

VII Nerw twarzowy

• samoistne porażenie nerwu twarzowego (zakażenie wirusowe, odczyny alergiczne, niedokrwienie na skutek skurczu naczyń wywołane oziębieniem u osób szczególnie podatnych)

• uraz uszkadzający nerw

• bolerioza

• przejściowe stany zapalne z ucha środkowego

• guz kąta mostkowo-móżdżkowego

• ognisko rozmiękania w pniu mózgu (zespół Millarda-Gublera)

• udary mózgu (porażenie ośrodkowe nerwu twarzowego)

VIII Nerw przedsionkowo ślimakowy

• infekcje (epidemiczne zapalenie ślinianki, półpasiec)

• zmiany naczyniowe

• nowotwory

• urazy

• zatrucia

IX, X Nerwy językowo gardłowy i błędny

• ognisko rozmiękania; stwardnienie boczne zanikowe (SLA) procesy infekcyjnerdzenia przedłużonego lub samych nerwów (polineuropatie błonicze)

• urazy (rzadko)

• nowotwory (rzadko)

• nerwoból nerwu językowo-gardłowego

• objawia się:

• dysartia - zaburzenie mowy

• dysfagia - zaburzenie połykania

XI Nerw dodatkowy

• stwardnienie rozsiane

• zapalenie rogów przednich rdzenia

• jamistość rdzenia

• guzy pogranicza czaszkowo-mózgowego

XII Nerw podjęzykowy

• procesy w obrębie pnia mózgu (udar, zespół Arnolda Chiariego)

• stwardnienie boczne zanikowe

• guzy pogranicza czaszkowo-kręgowego

Przyczyny uszkodzenia pojedynczych nerwów obwodowych

• urazy (uraz drążący, złamanie kości, igła)

• ostry ucisk (śpiączka, znieczulenie ogólne, głęboki sen, opaska uciskowa, opatrunek gipsowy, krwiak)

• przewlekły ucisk (kanał nadgarstka, kanał łokciowy, kanał stępu

• ostre niedokrwienie (kolagenozy, cukrzyce)

Nerwy kończyn górnych

• Nerw pośrodkowy

• uszkodzenie na poziome ramienia:

• uraz drążący

• infekcje dożylne w ok. zgięcia łokcia

• złamanie kości przedramienia

• guzy, krwiaki przedramienia

• neuropatia splotu ramiennego

• uwięźnięcie w kanale odwracacza obłego ramienia

• przetoka tętniczo-żylna w odcinku przedramienia

• uszkodzenie w okolicy nadgarstka:

• zespół cieśni nadgarstka

• uraz drążący

• złamanie kości nadgarstka

• uszkodzenie - porażenie

• zginaczy promieniowych nadgarstka

• mięsni nawrotnych

• zginaczy głębokich palców

• mięśni krótkich kciuka

• mięśni glistowatych strony promieniowej

• upośledzenie:

• zginania wszystkich palców w bliższych stawach międzypaliczkowych

• zginania wskaziciela i kciuka we wszystkich stawach

• odwodzeni i przeciwstawianie kciuka „ręka kaznodziei” „ręka małpia”

• zaburzone czucie 3 ½ palców od strony kciuka strona dłoniowa

• zespół cieśni nadgarstka

• neuropatia z uwięzienia spowodowanego uciskiem nerwu pośrodkowego pod troczkiem zginaczy okolicy nadgarstka

• czynniki predysponujące:

• otyłość

• zapalenie stawu nadgarstka

• wielokrotnie powtarzane ruchy nadgarstka

• ciąża

• niedoczynność tarczycy

• akromegalia

• ziarnina (gruźlica, sarkoizoda)

• torbiel galaretowata pochewki ścięgna

• przetoka tętniczo-żylna do dializy umieszczona na przedramieniu

• cukrzyca

• objawy:

• ból , mrowienie, drętwienie nasilające się przy ruchach ręki (palec wskaziciel i środkowy

• ból może promieniować do barku, małego palca

• ból budzi chorego w nocy

• rano palce wydają się obrzęknięte, sztywne i niesprawne

• w końcowym okresie dochodzi do osłabienia i zaniku mięśni

• Nerw łokciowy

• uszkodzenie w okolicy łokcia

• uraz drążący

• złamanie z przesunięciem

• zapalenie stawów

• ucisk nerwu w rowku nerwu łokciowego kłykcia przyśrodkowego (znieczulenie, śpiączka, kule łokciowe, opieranie łokcia o otwarte okno samochodu)

• zespół kanału łokciowego (uwięźniecie pod włóknistym pasmem przebiegającym pomiędzy dwoma głowami zginacza łokciowego nadgarstka)

• przetoka tętniczo-żylna do dializ w okolicy przedramienia

• uszkodzenie w okolicy nadgarstka

• uraz drążący

• złamanie kości nadgarstka

• uszkodzenie w obrębie dłoni

• powtarzana czynność (narzędzie wibrujące, długotrwałe opieranie się np. o kierownicę roweru) podnoszenie ciężarów, maszyny do koszenia trawników, kule

• uszkodzenie - porażenie

• mięśnie międzykostnych, glistowatych po stronie łokciowej

• przywodziciele kciuka

• mięśnie kłębika

• zginacze łokciowe nadgarstka

• część łokciowa zginacza głębokiego palców

• objawy

• zniesienie odwodzenia i przywodzenia palców

• upośledzenie przywodzenia kciuka

• „ręka szponiasta” - przestrzenie międzykostne zapadnięte, kłębik spłaszczony

• uszkodzenie w okolicy nadgarstka

• brak osłabienia zginania nadgarstka, palca małego i serdecznego

• brak zaburzeń czucia

• uszkodzenie w obrębie ręki

• zaburzeniu ulegają jedynie głębokie galęzie ruchowe

• Nerw promieniowy

• Przyczyny:

• uraz drążący

• złamanie trzonu kości ramiennej

• ucisk w obrębie dołu pachowego

• ucisk w rowku promieniowym kości ramiennej (porażenie sobotniej nocy), ucisk przez opaskę uciskową

• Porażenie

• mięśnia trójgłowego ramienia

• mięśnia ramienno-promieniowego

• mięśni prostowników ręki i palców

• mięśnia prostownika kciuka

• mięśnia nawrotnego obłego przedramienia

• mięśnia prostownika długiego kciuka

• „ręka cepowata = opadająca” brak prostowania palców, nadgarstka i osłabienie ucisku dłoni

• Nerw Pachowy

• Przyczyny

• uraz (zwichnięcie stawu ramiennego)

• neuropatia stawu barkowego

• Zaopatruje:

• mięsień naramienny

• unerwia czuciowo obszar skóry bocznej ramienia

Nerwy tułowia

• Nerw piersiowy długi

• Przyczyny

• uraz barku

• długie dźwiganie ciężkich przedmiotów

• neuropatie splotu barkowego

• unerwia mięsień zębaty przedni odpowiedzialny za stabilizację łopatki

• „łopatka skrzydłowata” - odstawanie łopatki przy próbie wyciągnięcia rąk w przód przeciwko oporowi

• upośledzone unoszenie przed sobą ciężkich rzeczy

• Nerw nadłopatkowy

• Przyczyny

• uraz

• neuropatia splotu barkowego

• Zaopatruje mięśnie nad i podgrzebieniowy - ból w okolicy barku i osłabienie, zanik tych mięśni

• Nerw podłopatkowy (tego slajdu zapomniał nam pokazać )
  

Nerwy kończyn dolnych

• Nerw piszczelowy

• Przyczyny

• złamanie kości piszczelowej

• uraz dołu podkolanowego

• Objawy uszkodzenia

• upośledzone zginanie podeszwowe stopy i palców

• upośledzone odwracanie stawu skokowego

• zanik mięśni łydki i podeszwy

• zniesienie odruchu skokowego

• upośledzone czucie podeszwowej okolicy stopy łącznie z jej brzegami

• Zespół cieśni stępu (zespół kanału kostki przyśrodkowej)

• uwięźnięcie nerwu piszczelowego pod troczkiem zginaczy

• przyczyny

• miejscowy uraz

• torbiel galaretowata

• zapalenie kości stawu skokowego

• cukrzyca

• niedoczynność tarczycy

• objawy

• ból, pieczenie, mrowienie, drętwienie skóry podeszwy stopy i pięty, narastający ból w pozycji stojącej i podczas chodzenia

• zaburzone czucie przyśrodkowe stopy

• Metatarsalgia Mortona

• nerwiak gałęzi nerwu podeszwowego odchodzący w kierunku palców stopy (3 lub 4 przestrzeń międzykostna stopy)

• objawy

• silne i palące napadowe bóle w okolicy podeszwy

• bolesność dotykowa 1 lub kilku stawów śródstopio-paliczkowych

• wstrzykniecie lidokiny usuwa bóle

• Nerw udowy

• Przyczyny

• uraz

• cewnikowanie tętnicy udowej

• guzy i tętniaki jamy brzusznej

• krwiaki wewnętrzne jamy brzusznej

• ropień mięśnia lędźwiowo-udowego

• przepuklina udowa

• tętniak tętnicy udowej

• amiotrofie w przebiegu cukrzycy

• Objawy uszkodzenia

• osłabienie prostowników w stawie kolanowym

• niewielkie osłabienie zginaczy w stawie biodrowym

• zanik mięśnia czterogłowego uda

• zniesienie odruchu kolanowego

• upośledzenie czucia na przedniej stronie uda

• podobny objaw kliniczny przy uszkodzeniu korzeni L3,L4

• Nerw kulszowy

• Przyczyny

• uraz drążący

• ucisk zewnętrzny (śpiączka, znieczulenie)

• injekcje domięśniowe w niewłaściwym miejscu

• guzy i tętniaki w obrębie miednicy

• ucisk przez ciężarną macicę

• powikłania po porodzie

• złamania kości udowej, kości miednicy, stawu biodrowego

• zabiegi chirurgiczne na stawie biodrowym

• Objawy uszkodzenia:

• osłabienie i zanik zginaczy stawu kolanowego oraz wszystkich mięśni poniżej stawu kolanowego

• zniesienie odruchu skokowego

• upośledzone czucie obejmujące całą stopę (z wyjątkiem kostki przyśrodkowej)

• Nerw strzałkowy wspólny

• Przyczyny

• uraz stawu kolanowego

• złamanie górnej części kości strzałki

• uraz lub ucisk na nerw w okolicy głowy kości strzałkowej (długie przebywanie w pozycji leżącej bokiem, kucznej, opatrunek gipsowy)

• neuropatie obwodowe (np. cukrzycowe)

• rodzinna neuropatia z nadwrażliwością na ucisk

• Objawy uszkodzenia

• niemożność wykonywania ruchu stopą na zewnątrz i ku górze

• upośledzenie czynności zginaczy grzbietowych stopy i palców

• stopa końsko - szpotawa

• chód koguci, brodzący

• zanik mięśni grupy strzałkowej i przedniej piszczeli, mięśni prostowników palców

• upośledzone czucie na zewnętrznej powierzchni podudzia

• podobny objaw przy ucisku na LS

Zespoły korzeniowe

• Rwa ramienna (brachialgia)

• Przyczyna - zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa i związany z tym ucisk odpowiednich korzeni bocznych i wtórne zmiany zapalne

• inne terminy: zapalenie korzeni szyjnych

• bóle promieniują od karku do ramienia i wzdłuż kończyny górnej do palców

• nasilenie bólów przy opuszczeniu kończyny, ruchach szyją, kaszlu, wysiłku fizycznego

• parestezje związane z unerwieniem korzeniowym

• napięcie i przykurcz mięśni karku

• bólowe ograniczenie ruchów szyi

• bolesność w dole podobojczykowym

• dodatni objaw Bikelesa (ból przy prostowaniu przedramienia kończyny uniesionej do poziomu i odwiedzenia w stronę ramienia

• osłabienie odruchów

• zanik mięśni

• Objawy korzeniowe w odcinku szyjnym

• krążek międzykręgowy C4, C5

• korzeń C5

• promieniowanie bólu i ewentualne zaburzenia czucia - okolice mięśnia naramiennego

• niedowłady - mięsień naramienny i dwugłowy ramienia

• osłabienie lub zniesienie odruchów

• krążek międzykręgowy C5, C6

• korzeń C6

• promieniowanie bólu i ewentualne zaburzenia czucia - boczna powierzchnia ramienia i przedramienia

• parestezje - kciuk i przedramię

• krążek międzykręgowy C6, C7

• korzeń C7

• promieniowanie bólu i ewentualne zaburzenia czucia - tylna powierzchnia ramienia i przedramienia

• parestezje - wskaziciel i palec środkowy]

• niedowłady - mięsień trójgłowy ramienia, mięsnie zginacze palców, osłabienie i zniesienie odruchów z mięśnia trójgłowego ramienia

• krążek międzykręgowy C7, Th1

• korzeń C8

• promieniowanie bólu na przyśrodkową powierzchnię ramienia i przedramienia

• parestezje - palec mały i obrączkowy

• niedowłady - krótkie mięśnie ręki

• Zespół Hornera

• Rwa kulszowa

• Przyczyna - ucisk korzeni (L5, S1) w wyniku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa z dołączonym wtórnym jałowym procesem zapalnym i zaburzeniami dynamicznymi ruchu

• inne terminy - zespół korzeni lędźwiowo-krzyżowych, radikulopatia lędźwiowo-krzyżowa

• bywa zapoczątkowana przez nawracające bóle okolic lędźwiowo-krzyżowych (postrzał - lumbago)

• zaczyna się przeważnie ostro (dźwignięcie ciężaru, nagły ruch kręgosłupa, oziębienie)

• silny ból promieniujący od okolic lędźwiowo krzyżowych do pośladka i wzdłuż tylnej i tylno - bocznej powierzchni kończyn dolnych, stopy

• odruchowe skrzywienie kręgosłupa

• wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych

• dodatni objaw Lasegue'a

• objaw Neriego (ból w okolicy lędźwiowej przy zginaniu karku)

• zaburzenia czucia w zakresie uszkodzenia korzenia (S1 - zewnętrzny brzeg stopy, L5 - paluch

• brak odruchu skokowego (S1)

• niedowład, zwłaszcza mięśni prostujących stopę i palucha (L5 - rwa kulszowa porażenna)

• Rwa Udowa

• Przyczyna jak rwa kulszowa

• inne terminy - neuralgia udowa, neuropatia udowa

• bóle wzdłuż przedniej powierzchni uda

• dodatni objaw Mackiewicza (ból uda przy biernym zginaniu stawu kolanowego u chorych leżących na brzuchu

• osłabienie lub zniesienie odruchu kolanowego

• czasem niedowład i zanik mięśnia czworogłowego uda

Uszkodzenie splotu ramiennego (gałęzie przednie nerwów rdzeniowych C5-Th1)

• przyczyny:

• uraz pachy

• urazowe przemieszczenie głowy kości ramiennej

• żebro szyjne

• nowotwory szczytu płuca

• porażenie górne (Erba - Duchenne'a

• dotyczy głównie mięśni obręczy barkowej

• zniesione odwodzenie ramienia i zginanie przedramienia

• kończyna zwisa wzdłuż tułowia wyprostowana w łokciu a przedramię jest nawrócone

• zaburzenia czucia w obrębie bocznej strony barku i ramienia

• porażenie dolne (Dejerine - Klumpkego)

• dotyczy mięsni krótkich rąk

• porażenie i zanik mięśni obejmujących drobne mięśnie dłoni - dłoń szponiasta

• zaburzenie strony łokciowe kończyny górnej

• niekiedy objaw Hornera

• Zespół żebra szyjnego i zespół mięśnia pochyłego przedniego, czyli zespoł górnego otworu klatki piersiowej

• ucisk dolnej części splotu ramiennego i tętnicy podobojczykowej w kanale mięśni pochyłych

• bóle barku promieniujące do okolic unerwienia przez nerw łokciowy nasilające się w pozycji z opuszczonym ramieniem

• cechy ucisku żyły (obrzęk) i tętnicy podobojczykowej (objaw Adsona - zanik tętna na tętnicy promieniowej po stronie chorej przy zwrocie głowy tą stronę z głębokim wdechem)

Uszkodzenie splotu lędźwiowo - krzyżowego

• przyczyny

• urazy

• nowotwory

• rtg terapia

• plexitis lumbosacralis

• objawy

• promieniowanie bólu do kończyny dolnej

• wiotkie niedowłady wielu mięśni kończyny dolnej

• brak odruchu kolanowego, skokowego

• zaburzone wydalanie potu na kończynie dolnej

9

---