ŻYWIENIE NOWORODKÓW
Charakterystyka organizmu noworodka
Charakterystycznymi cechami donoszonego noworodka są:
masa powyżej 2500g (średnio dziewczynki: 3000 - 3300g,
chłopcy: 3200 - 3500g)
długość ciała powyżej 47 cm
obwód głowy większy o ok. 3 cm. Od obwodu klatki piersiowej
skóra różowa, elastyczna
dość gruby fałd tkanki podskórnej
dobrze rozwinięte chrząstki nosa i ucha zewnętrznego
Przejście od życia płodowego do zewnętrznego jest dla noworodka ogromnym wstrząsem, połączonym z przekształceniem się do wielu czynności życiowych. Wiele narządów wewnętrznych, całkowicie lub częściowo nieczynnych w okresie płodowym, zaczyna w chwili porodu normalną pracę. Pierwszym objawem życia jest krzyk związany z rozpoczętą w tym momencie czynnością oddychania - pęcherzyki płucne wypełniają się powietrzem, w naczyniach płucnych zaczyna krążyć krew. Narządy trawienne zaczynają pracować od chwili przyjścia na świat - płód zdobywał pożywienie drogą krwi matki, noworodek zdobywa je za pomocą ssania. Bezpośrednio po porodzie rozpoczyna się również wydalanie kału i moczu.
W pierwszych dniach po urodzeniu następuje fizjologiczny spadek masy ciała, który może dojść do 10% masy urodzeniowej ok. 300G, spowodowany wydalaniem smółki i moczu, parowaniem wody przez skórę, a także niedostateczne w pierwszym tygodniu życia odżywianie. Masa ciała wyrównuje się między drugim a trzecim tygodniem życia.
2.Zapotrzebowanie kaloryczne noworodka
Zapotrzebowanie kaloryczne w okresie noworodkowym ulega dość dużym zmianom. Zaraz po urodzeniu zapotrzebowanie kaloryczne wynosi 80kcal/kg/dobę, w następnych dniach zaś 120-130kcal/kg/dobę. Na wzrost zapotrzebowania kalorycznego wpływają następujące czynniki:
zwiększona ruchliwość noworodka
przyspieszone tempo wzrostu
rodzaj żywienia (noworodki karmione naturalnie mają mniejsze zapotrzebowanie energetyczne 100-110kcal/kg).
3. Sztuczne i naturalne żywienie noworodków - wskazania ogólne
Pożywienie powinno dostarczać dziecku materiału do wyrównania strat fizjologicznych oraz do budowy i wzrostu organizmu. Powinno więc zawierać wszystkie te składniki, z których zbudowane są komórki i tkanki ustroju ludzkiego, tj. białko, składniki mineralne i wodę oraz te substancje, które są źródłem energii, a więc tłuszcze i węglowodany. Niezbędne są również witaminy, na które zapotrzebowanie niemowlęcia jest wielokrotnie większe niż zapotrzebowanie człowieka dorosłego. Pokarm dostarczany niemowlęciu musi być łatwo przyswajalny, idealnie czysty i ciepły. Wszystkie te zalety ma mleko kobiece. Karmienie nim określa się mianem „karmienia naturalnego”. Jest to najkorzystniejszy sposób karmienia, gdyż:
mleko matki dla dziecka jest pokarmem:
- zawierającym wszystkie niezbędne składniki w odpowiednich ilościach
- najmniej obciążającym układ trawienia i wydalania
- zapewniającym najlepszy rozwój fizyczny i wysoką odporność na czynniki
zakaźne
karmienie piersią jest wygodniejsze niż przyrządzanie mieszanek
zacieśnia wzajemną wieź psychiczną i uczuciową między matką a dzieckiem.
Do sztucznego żywienia noworodków stosuje się najczęściej mleko krowie o najwyższej jakości, baz zanieczyszczeń chemicznych, o wysokiej czystości mikrobiologicznej i pełnej wartości odżywczej. Wskazane jest stosowanie mieszanek z pełnego mleka krowiego, odpowiednio rozcieńczonego i uzupełnionego cukrem glukozą). W tym okresie nie należy wprowadzać drugiego węglowodanu w postaci mąki ze względu na słabą aktywność enzymów rozczepiających wielocukry. Żywienie mieszankami z krowiego mleka nie pokrywa zapotrzebowania na wit.: C, D, B1, A, to te4ż należy rozpocząć ich podawanie od trzeciego tygodnia życia.
Karmienie powinno trwać nie dłużej niż 15 - 20 minut, jeśli dziecko dobrze ssie i połyka. Dziecko najlepiej samo reguluje czas karmienia, gdy jest najedzone przestaje ssać. Między karmieniami wskazane jest przepajać je roztworem z glukozy, rumiankiem lub bardzo słabą herbatką osłodzoną przegotowanym cukrem.
Zdrowe noworodki zaczyna się karmić w 6 godzin po urodzeniu. Powinny być karmione od pierwszych dni życia 6 razy dziennie4 z zachowaniem 9 godzinnej przerwy nocnej. Noworodki wykazujące niedostateczny przyrost ciężaru ciała, mogą być karmione 7 razy na dobę co trzy godziny z 6 godzinną przerwą nocną.
4. Normy dziennego spożycia poszczególnych składników pokarmowych u noworodków.
Białko g/kg/dobę |
Tłuszcz g/kg/dobę |
Węglowodany g/kg/dobę |
3,5 |
3,5 |
17,5 |
Składniki mineralne
Wapń (g) |
Fosfor (g) |
Jod (g) |
Żelazo (Mg) |
Magnez (mg) |
0,4 |
0,2 |
25 |
5 |
40 |
Witaminy
A (j.m) |
B1 (mg) |
B2 (mg) |
B6 (mg) |
B12 (mg) |
Kwas foliowy (mg) |
C (j.m) |
PP (mg) |
D (j.m) |
E (j.m) |
1500 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
1 |
0,05 |
35 |
5 |
1500 |
5 |