Zapalenia ziarniniakowe - grupa zapaleń, w których istnieje powiązanie odpowiedzi morfologicznej z czynnikiem etiologicznym. Przykłady: gruźlica, sarkoidoza, kiła, twardziel choroba reumatyczna, trąd, bruceloza, listerioza Przebieg: Faza początkowa - zapalenie wysiękowe ostre z obecnością neutrofilów i makrofagów Faza późna - wzrost liczby makrofagów, które przyjmują różny wygląd: w tkance tłuszczowej - komórki piankowate na około ciała obcego - makrofagi wielojądrowe (komórki olbrzymie) GRUŹLICA czynnik etiologiczny: Mycobacterium tuberculosis (prątek Kocha) drogi zakażenia:kropel, pokarm, skóra, łożysko infekcja endogenna uszkodzenie zależy od:gatunku prątka, rasy, narządu, warunków bytu proces gruźliczy szerzy się przez: ciągłość, drogi naturalne, drogi naczyń limf, kr implantacja w jamach c POSTACIE GRUŹLICY: pierwotna popierwotna (wtórna) narządowa uogólniona Ad. a) GRUŹLICA PIERWOTNA - występuje u osób, które nigdy nie miały kontaktu z gruźlicą. Proces zapalny obejmuje najczęściej: dolną część segmentu górnego górną część segmentu dolnego Przebieg: Faza I - ostra, nieswoista ognisko pierwotne - zapalenie wysiękowe, neutrofile, makrofagi Możliwe zejście: całkowite cofnięcie zmian bliznowacenie serowacenie - gruzełek gruźliczy Faza II - odczyn zapalny w naczyniach i węzłach chłonnych Następstwa: wygojenie martwica serowata otoczona kolegenem gruźlica utajona upłynnienie ogniska z przebiciem do drzewa oskrzelowego zajęcie całych płuc odoskrzelowe zapalenie płuc stan gruźliczy węzłów chłonnych gruźlicze zapalenie opłucnej gruźlica uogólniona - przebicie naczyń krwionośnych prątki wędrują krwiobiegiem do narządów gruźlica prosowata Gruzełek gruźlicy - budowa: martwica serowata centralnie komórki nabłonkowate komórki olbrzymie typu Langhansa limfocyty na obwodzie tkanka łączna Losy gruzełka: włóknienie - zbliznowacenie serowacenie i szerzenie procesu zapalnego wapnienie jama pogruźlicza otorbienie mas serowatych tkanką łączną gruźliczak GRUŹLICA POPIERWOTNA (WTÓRNA) zmiany po przebyciu zespołu pierwotnego lub po reaktywacji uśpionych ognisk pierwotnych zazwyczaj w jednym narządzie gruźlica popierwotna płuc w szczycie jednego lub obu górnych płatów często dotyczy:kory nadnerczy, najądrza, jajowodów, nerek, kości, stawów, skóry, jelita tworzą się skupienia serowaciejących gruzełków niszczenie narządów GRUŹLICA PROSOWATA rozsiew prątków przez krew liczne gruzełki w wielu narządach następstwa: płuca niewydolność oddechowa mózg rozmiękanie mózgu, wodogłowie wewnętrzne
czynnik etiologiczny nieznany budowa gruzełka: komórki nabłonkowate komórki olbrzymie ze złogami wapnia i białek (ciałka Schaumanna) asteroids bodies - gwiazdkowate wtręty w obrębie komórek olbrzymich brak mas serowatych !!! choroba wieloukładowa - najczęściej zajmuje: płuca węzły chłonne inne: serce, wątroba, śledziona, nerki, skóra
|
płuca i węzły chłonne - włóknienie narządu rozedma płuc serce płucne objawy:obwodowa limfadenopatia, zmiany skórne zajęcie oczu, splen / hepatomegalia KIŁA czynnik etiologiczny - krętek biały zakażenie drogą płciową nabyta lub wrodzona KIŁA NABYTA:I,II, III - rzędowa Kiła I - rzędowa okres inkubacji 3-4 tyg. trwa do 2 miesięcy lokalizacja: prącie, wargi sromowe, pochwa, szyjka macicy, język, palce, jama ustna makroskopowo: stwardnienie pierwotne - płaskie owrzodzenie, wyniosłe brzegi, ze środka sączy się bardzo zakaźna wydzielina mikroskopowo: budowa guzka: komórki limfocytopodobne, plazmocyty, rozplem śródbłonka i fibroblastów może ulegać wygojeniu blizna ; natomiast bez leczenia kiła II - rzędowa Kiła II - rzędowapojawia się po 2 - 6 miesiącach trwa ok. 5 lat, krętki przedostają się do krwiobiegu objawy:osutka kiłowa - wypryski na całym ciele kłykciny płaskie - rozrost skóry w okolicy sromu / odbytu budowa guzka: nacieki z limfocytów i kom plazmat trwa do momentu zniszczenia ostatniego krętka !! Kiła III - rzędowa pojawia się po kilku latach od zakażenia postać zapalenia wytwórczego guzki kiłowe (kilaki) budowa guzka:martwica serowata, ziarnina (kom nabł, limf, plazmocyty, komórki olbrzymie) tkanka łączna włóknista z naciekami naciekanie kilakowe dróg oddechowych, aorty następstwa: rozległe zapalenia śródmiąższowe z włóknieniem (płuc, wątroby) marskość KIŁA WRODZONA wczesna (w życiu płodowym) zapalenie białe płuc marskość kiłowa wątroby - wątroba krzemionkowa ropnie grasicy ziarnina kiłowa w kościach pęcherzyca kiłowa późna (pierwsze miesiące po urodzeniu) siodełkowaty nos - zniszczenie struktury chrzęstnej nosa trójca Hutchinsona: zęby piły mętna rogówka ślepota zapalenie ucha wewnętrznego głuchota TWARDZIEL (skleroma) wywołana przez pałeczki twardzieli - Klebsiella rhinoscleromotis zmiany w jamie nosowej, gardle, krtani, tchawicy, oskrzelach powstają guzy i owrzodzenia: komórki Mikulicza - histiocyty z pałeczkami twardzieli komórki plazmatyczne i ich postacie zwyrodnieniowe (komórki Kornika, komórki Russela) limfocyty ziarnina ulega włóknieniu
CHOROBA REUMATYCZNA (gorączka reumatyczna) zakażenie na tle autoimmunoagresji jest powikłaniem zapalenia gardła (zakażenie paciorkowcem hemolitycznym) powstaje martwica włóknista tworzą się guzki Aschoffa w tkance łącznej zrębu: I faza - wysiękowo-uszkodzeniowa II faza - wytwórcza - ziarnina z dużymi komórkami wielokątnymi Aschoffa, limfocyty, komórki plazmatyczne, fibroblasty III faza - zwłóknienie guzka z wytworzeniem blizny CYTOMEGALOWIRUS (CMV) należy do grupy Herpes komórki zarażone wykazują gigantyzm - zarówno całe komórki jak i ich jądra w obrębie jądra obecne są powiększone wtręty otoczone jasnym halo (tzw. „oko sowy”) zakażenie CMV to choroba ogólnoustrojowa lokalizacja: nadnercza, nerka ZAKAŻENIA GRZYBICZE: powierzchniowe - zmiany zlokalizowane są w obrębie skóry i tkanki podskórnej głębokie - w ich przebiegu dochodzi do zakażenia narządów wewnętrznych; wywoływane przez bardzo wirulentne organizmy (zwykle grzyby dysmorficzne) mające zdolność naciekania tkanek głębokich i narządów choroba ogólnoustrojowa występuje u osób z obniżoną odpornością
Czynniki etiologiczne: pleśnie (oportunistyczne) - Aspergillus, Mucor grzyby drożdżakopodobne - Candida, Cryptococcus neoformans
|