1bodżce wzrokowe
światło widzialne w zakresie od 380 nm do 750nm.Bodźce wzrokowe odbierane są poprzez receptory wzrokowe znajdujące się w siatkówce oka.
2elementy optyki oka: oś główna,ognisko główne, odległość ogniskowa,soczewka , dioptria, punkt węzłowy
odległość ogniskowa- odległość pomiędzy ogniskiem układu optycznego a punktem głównym układu optycznego np. odległość środka soczewki od punktu, w którym skupione zostaną promienie świetlne,
biegnące przed przejściem przez soczewkę równolegle do jej osi.
Dla układów soczewkowych wyróżnia się ogniskową przednią f i tylną F, spełniona jest równość:
f/n=F/N
gdzie n, N - współczynniki załamania światła dla ośrodków odpowiednio przed i za układem optycznym.
Jeśli układ znajduje się w jednorodnym ośrodku, to n = N, a więc również f = F. Odległość ogniskowa danego układu optycznego określa jego powiększenie.
Odwrotnością ogniskowej jest zdolność zbierająca układu optycznego.
Soczewka- Przezroczyste szkło lub plastik wypolerowane i uformowane w konkretny kształt, najczęściej sferyczny. Gdy promień światła pada na soczewkę jego część jest zawsze odbijana.
Reszta promienia przechodzi przez soczewkę zmieniając kierunek propagacji, tj. światło ulega załamaniu. Użycie różnych soczewek (skupiających i rozpraszających) daje układ soczewek.
Jeżeli ułożone są optymalnie pozwalają na uzyskanie poprawnego obrazu obiektu na płaszczyźnie obrazu.
Dioptria (D, dpt., ?) - poza układowa jednostka miary zdolności zbierającej układu optycznego, legalna, nienależąca do układu SI stosowana w optyce.
Legalność jednostki oznacza, że można jej używać, natomiast nie została ona uznana za jednostkę pochodną w układzie SI.
Wymiarem tej jednostki jest odwrotność metra d=1/m
Dodatnie liczby określają soczewki skupiające, a ujemne - soczewki rozpraszające.
Najczęściej używana jest w okulistyce do określenia zdolności zbierającej soczewek w okularach.
3tworzenie obrazu na siatkowce
-jest obrazem rzeczywistym
-odwroconym w pionie
-odwroconym w poziomie
-pomniejszonym
4emetropia,hiperopia, presbiopia,miopia,korekcja wad
Emetropia -miarowośc,Prawidłowe załamywanie światła w oku, prawidłowego widzenia, czyli prawidłowego ogniskowania obrazu na siatkówce oka.
miopia-Krótkowzroczność,jest jedną z najczęściej spotykanych wad refrakcyjnych wzroku polegającą na tym, że tor optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne.
Promienie równoległe, które w nieakomodującym oku miarowym ogniskowane są na siatkówce, w nieakomodującym oku krótkowzrocznym ogniskowane są przed siatkówką.
Obraz widziany przez krótkowidza
Obraz na siatkówce w krótkowzroczności jest zamazany, a wrażenie wzrokowe krótkowidza jest nieostre. Żeby dobrze zobaczyć przedmiot krótkowidz przysuwa go bliżej oczu.
Krótkowidz patrząc na obiekty odległe nie może pomóc sobie akomodacją, jak to czyni dalekowidz. Jeśli jednak jest wystarczająco jasno to pomaga sobie mrużąc oczy,
zmniejszając rozproszenie obrazu na siatkówce poprzez zwiększenie głębi ostrości. Nazwa krótkowzroczności "miopia" pochodzi z języka greckiego (myopia = mrużyć).
W celu poprawy ostrości widzenia krótkowidza stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Są to soczewki rozpraszające wklęsło-wypukłe.
Ich moc optyczną podaje się w dioptriach dodając znak minus. Możliwy jest również zabieg chirurgiczny (bardzo duża skuteczność, możliwe ciężkie efekty uboczne).
presbiopia-Starczowzroczność
HIPEROPIA-NADWZROCZNOŚĆ,dalekowzroczność,wada wzroku związana z dużym zakresem akomodacji. Pacjent jest w stanie przy pewnym wysiłku widzieć dobrze z daleka, źle widzi z bliska.
Wada wzroku (łac. vitium visus) - to niezdolność oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu na plamce żółtej lub centralnej części siatkówki.
Prawidłowe ogniskowanie obrazu nosi nazwę emetropii. Każda wada, która doprowadza do nieprawidłowego ogniskowania obrazu nosi nazwę ametropii.
W przypadku ogniskowania obrazu za siatkówką powstaje stan zwany nadwzrocznością (zwaną także dalekowzrocznością). W przypadku powstawania ogniskowanego obrazu przed siatkówką dochodzi do krótkowzroczności.
W przypadku zmian spowodowanych wiekiem, doprowadzających do stwardnienia soczewki, dochodzi do wady nazywanej starczowzrocznością,
polegającej na upośledzeniu ogniskowania obrazu w przypadku patrzenia na przedmioty blisko położone przed gałką oczną.
Astygmatyzm jest wadą wynikająca z występowania nieprawidłowego ogniskowania obrazu wskutek zmian krzywizn rogówki.
W języku potocznym wadą wzroku określa się także szereg zaburzeń, takich jak: tritanopia, deuteranopia, protanopia, monochromatyzm, daltonizm, które w istocie są zaburzeniami widzenia barwnego,
a nie wadą wzroku, gdyż ogniskowanie w tych wypadkach jest prawidłowe.
korekta:W celu poprawy ostrości widzenia krótkowidza stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Są to soczewki rozpraszające wklęsło-wypukłe.
Ich moc optyczną podaje się w dioptriach dodając znak minus. Możliwy jest również zabieg chirurgiczny (bardzo duża skuteczność, możliwe ciężkie efekty uboczne).
Do korekcji nadwzroczności stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Są to soczewki skupiające. Ich moc optyczną podaje się w dioptriach dodając znak plus. Istnieją też metody chirurgiczne.
Osoba z astygmatyzmem nigdy nie osiągnie tego efektu, bo soczewki każdego przyrządu optycznego są sferyczne Nawet dobre szkła nie są w stanie w pełni skorygować asferyczności i dlatego osoba z astygmatyzmem ma problemy
z wykorzystaniem przyrządów optycznych.
W starczowzroczności korekcja widzenia "do bliży" zawsze zakłoca widzenie "do dali". Pewnym kompromisem są okulary dwuogniskowe lub - znacznie bardziej komfortowe, ale i kosztowne - okulary progresywne.
Konieczność korekcji optycznej pojawia się na ogół dopiero po 40[1] roku życia. Istnieje też możliwość chirurgicznej korekcji
5 akomodacja,odruch żrenicy
odruch żrenicy-to mechanizm adaptacji oka do zmieniającej się ilości światła padającego na siatkówkę. Średnica źrenicy maleje wraz ze zwiększaniem się natężenia promieni świetlnych (np. zbliżaniem się obserwowanego przedmiotu).
Akomodacja (nastawność oka) - zjawisko dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze ostrości widzenia.
6polączenie siatkówki z kora wzrokowa
Szlaki wzrokowe: siatkówka => ciało kolankowate boczne wzgórza => promienistość wzrokowa => obszar pierwotnej kory wzrokowej V1 => wyższe piętra układu wzrokowego => obszary kojarzeniowe i wielomodalne.
7charakterystyka dołku centralnego i obwodowych czesci sistakowki
dolek centralny-planka zółta
obwodowe czesc siatkowki-preciki.
8widzenie skotpotowe i fotopowe
Widzenie skotopowe (widzenie nocne, sklotopiczne) - termin oznaczający pracę ludzkiego narządu wzroku w warunkach skrajnie niekorzystnych, czyli przy znikomej ilości światła.
W odbieraniu bodźców świetlnych biorą wtedy udział wyłącznie pręciki, natomiast czopki są zupełnie nieaktywne. Podczas widzenia skotopowego człowiek widzi świat pozbawiony barw, czyli np. taki jak na czarno-białym filmie.
Możliwe jest wtedy wyłącznie rozróżnianie stopnia jasności elementów otoczenia, a i to przy niewielkiej gradacji tych stopni. Znacznie spada również rozdzielczość oka, czyli możliwość rozpoznawania szczegółów obrazu,
nie występuje przy tym zjawisko szczególnie wysokiej rozdzielczości obrazu w środku pola widzenia, za które odpowiada plamka żółta (składająca się wyłącznie z czopków).
Widzenie fotopowe, widzenie dzienne - termin oznaczający pracę ludzkiego narządu wzroku w warunkach normalnych, czyli przy ilości światła wystarczającej do pełnego wykorzystania możliwości zmysłu wzroku.
W praktyce widzenie fotopowe dotyczy przeważającej większości sytuacji, w których pracuje ludzkie oko.
W rozpoznawaniu bodźców świetlnych biorą wówczas udział wyłącznie czopki (czyli receptory, które umożliwiają widzenie barwne), nie biorą natomiast udziału pręciki (czyli receptory,
które rozpoznają różnice natężenia światła tylko w niemal ciemności i robią to monochromatycznie).
W miarę spadku natężenia oświetlenia otoczenia, widzenie fotopowe przechodzi w fazę przejściową zwaną widzeniem mezopowym (częściowa utrata postrzegania barw),
by wreszcie osiągnąć minimalny stan pracy ludzkiego oka zwany widzeniem skotopowym (świat w skali szarości).
9widzenie barwne-w zeszycie
10 przemiany biochemiczne zwiazane z generowaniem potencjału receptora elementów swiatłoczułych
w zeszycie(rysunek)
11adaptacja do swiatla i ciemnosci-w zeszycie
12przesylanie inf z siatkowki do kory mozgowej
??????
18) w zeszycie
17) Zmysł węchu (zmysł powonienia) to część błony śluzowej jamy nosowej w górnej części tej jamy, zwana błoną węchową, w której znajdują się między komórkami nabłonkowymi komórki dwubiegunowe. Jedna wypustka takiej komórki zaopatrzona we włoski węchowe zwrócona jest na powierzchnię błony śluzowej, a druga jako neuryt (akson) przechodzi do mózgu. Pęczki tych ostatnich tworzą tzw. nitki węchowe przechodzące przez blaszkę sitową kości sitowej do jamy czaszki, gdzie kończą się w ośrodkach węchowych w mózgu. Zmysł umożliwia rozpoznawanie niektórych lotnych substancji chemicznych znajdujących się w otoczeniu (odzwierciedlający zapachy). Receptory węchowe są w stanie wykryć pewne substancje nawet przy ich minimalnej obecności w otoczeniu (np. sztuczne piżmo).Istnieje kilka teorii (np. teoria absorpcji promieni podczerwonych, teoria polarności cząsteczki, teoria składu chemicznego i inne), próbujących wyjaśnić sposób odbioru bodźców węchowych, brak jednak pewności co do ich prawdziwości. Różnica między smakiem a węchem nie zawsze jest wyraźna. Kiedy nam, ludziom, jest zimno, często mamy trudności z wyczuwaniem smaku. Jest to spowodowane tym, że nasze nosy są blokowane i "zapachowe" cząsteczki z naszych ust nie mogą dotrzeć do komórek czuciowych węchu znajdujących się z tyłu komory nosowej: to, co określamy jako smak, stanowi kombinację zapachu i smaku.
Ludzie nie mają dobrego węchu, niemniej jednak są w stanie odróżnić około 10000 różnych substancji chemicznych na podstawie ich zapachu. Jest to możliwe nie dlatego, że w nosie człowieka występuje 10 000 różnych typów komórek zapachowych; zapach jest kombinacją wrażeń pochodzących od różnych substancji. Można wyróżnić siedem głównych grup zapachowych: kamforową, piżmową, kwiatową, miętową, eterową, ostrą i cuchnącą.. Czułość zmysłów zapachu i smaku w olbrzymim stopniu zależy od liczby i gęstości odpowiedzialnych za te zmysły komórek czuciowych.
16) 1.Fizjologia słyszenia:Fale dźwiękowe uderzają w błonę bębenkową wprowadzając ją w drgania. Te drgania są wzmacniane i przekazywane przy pomocy 3 kosteczek słuchowych na błonę okienka owalnego.Z kolei wibracje tej błony wzbudzają w perylimfie kanałów przedsionkowego i bębenkowego fale ciśnienia przenoszone do endolimfy. To mechanicznie pobudza receptory narządu Cortiego. Zapoczątkowane impulsy są przewodzone przez nerw słuchowy do pól słuchowych kory mózgowej i wywołują wrażenie słyszenia. Dźwięk odczuwany przez ucho człowieka ma trzy właściwości:wysokość,głośność oraz brzmienie.
Przewodzenie dzwięków: Przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.
PRZEWODZENIE DŹWIĘKÓW DROGĄ POWIETRZNĄ[źwięk skierowany przez małżowinę uszną do przewodu słuchowego zewnętrznego wprawia w drgania błonę bębenkową i tzw. aparat akomodacji tj.kosteczki słuchowe i mięśnie ucha środkowego.Dzięki ruchom podstawy ostatniej z trzech kosteczek-strzemiączka-w okienku owalnym błędnika, drgania akustyczne przenoszą się na płyny, jakimi wypełniony jest ślimak.Ponieważ płyny są nieściśliwe, na to aby podstawa strzemiączka mogła wykonać ruch w głąb ucha wewnętrznego musi dojść do kompensacyjnego wychylenia-w stronę jamy bębenkowej-błony drugiego okienka ucha wewnętrznego zwanego okrągłym.Ta tzw. gra okienek jest niezbędnym warunkiem prawidłowego przenoszenia dźwięków drogą powietrzną, bębenkowo-kosteczkową
15) Kanały półkoliste - część ucha wewnętrznego. Znajdują się w błędniku - wewnętrznej części ucha. U człowieka są one tak usytuowane, że każdy z nich jest ustawiony mniej więcej prostopadle do płaszczyzn dwóch pozostałych. Zakończone są bańkami błoniastymi, w których znajdują się komórki zmysłowe uzbrojone we włoski. Przewody półkoliste wypełnione są śródchłonką, której ruch spowodowany obrotem głowy (wskutek siły bezwładności) podrażnia włoski powodując pobudzenie komórek nerwowych, pozwalając zachować równowagę.
łagiewka - wewnątrz otolity odbierające wrażenia związane z położeniem głowy, stanowi podstawę kanałów półkolistych
woreczek - zawiera plamkę woreczka We wnętrzu woreczka znajdują się kamyki powstałe z węglanu wapnia - otolity. Kiedy człowiek się przemieszcza, otolity także się poruszają, uciskając komórki receptorowe wyścielające wnętrze woreczka. Pojawiający się impuls zostaje wysłany do mózgu. Na podstawie tych impulsów jest określany stan ruchu człowieka
W łagiewce i woreczku błędnika błoniastego występują receptory wrażliwe na przyspieszenie liniowe (zmiana położenia w górę, w dół, w linii prostej). Receptory tworzą tzw. plamkę łagiewki i woreczka, które skupiają urzęsione komórki zmysłowe, na których spoczywa błona galaretowata. W błonie tej znajdują się kryształy soli wapniowych, tzw. otolity. Ruch głowy w linii prostej powoduje przemieszczanie się otolitów na zasadzie bezwładności, w wyniku czego pobudzane są komórki zmysłowe. Impulsy przesyłane są do ośrodkowego układu nerwowego
14) Narząd Cortiego, narząd spiralny - właściwy narząd słuchu znajdujący się w ślimaku w przestrzeni zwanej schodami środkowymi (przewód ślimakowy). Rozciąga się on wzdłuż przewodu ślimakowego poza jego częścią zwaną kątnicą przedsionkową. Położony jest na błonie podstawnej. Przypomina "wał", który po swojej wewnętrznej stronie zwrócony jest w kierunku bruzdy (blaszki) spiralnej wewnętrznej. Przyśrodkowo od narządu znajduje się rąbek spiralny
Ślimak - znajdują się w nim receptory słuchu. Składa się z woreczka i łagiewki. Ma postać kanału wypełnionego płynem, który rozpoczyna się okienkiem owalnym. W okienko owalne wpasowane jest strzemiączko. Wewnątrz ślimaka znajdują się komórki receptorowe połączone z włóknami nerwu słuchowego. Fala dźwiękowa powoduje drganie kostek słuchowych, strzemiączko powoduje drganie błony okienka owalnego, które wywołuje drganie płynów w ślimaku co powoduje w komórkach receptorowych powstanie impulsu, który przewodzony jest nerwem do ośrodku słuchu w mózgu.
13) . Ucho zewnętrzne, do którego zaliczyć możemy:
-małżowinę uszną, która służy do lokalizowania zródła dzwięku i do skupiania fal dzwiękowych
-przewód słuchowy, który przekazuje, wzmacnia i ukierunkowuje drgania fali dzwiękowej na błonę bębęnkową ( cienka elastyczna błona zbudowana z tkanki łącznej; wprawiana jest w drgania przez fale głosowe ); przewód wysłąny jest urzęsionym nabłonkiem, który zawiera gruczoły łojowe i woskowinowe, których wydzielina tworzy warstwę ochronną
Ucho zewnętrzne oddzielone jest od ucha środkowego błoną bębenkową.
2.Ucho środkowe, do którego zaliczamy:
-jamę bębenkową
-kosteczki słuchowe ( młoteczek, kowadełko, strzemiączko ) - połączone są one ze sobą stawowo, stanowią pomost pomiędzy błoną bębenkową a uchem wewnętrznym; drgania z błony bębenkowej przenoszone są na kosteczki, których rola polega na wzmacnianiu fal dzwiękowych i refulowaniu właściwości akustycznych powietrza i ucha wewnętrznego
-trąbkę słuchową ( Eustachiusza ) - przewód łączący ucho środkowe z gardłem; służy do wyrównywania ciśnień i zarazem zabezpiecza ucho środkowe przed skutkami zbyt silnych fal dzwiękowych
3.Ucho wewnętrzne skłąda się z:
-3 kanały pólkoliste - zbudowane z 3 rurkowatych przewodów ustawionych w stosunku do siebie prostopadle w różnych płaszczyznach; są właściwym narządem równowagi
-ślimak- skręcony kanał zawierający endolimfę; znajduje się w nim narząd Cortiego - właściwy narząd słuchu; na skutek drgania fal dzwiękowych endolimfa jest pobudzana