Szczegółowe wymagania dla instalacji i urządzeń elektrycznych w budynkach zakładów opieki zdrowotnej
Zasilanie podstawowe, rezerwowe i zapasowe
Przy doborze źródła zasilania podstawowego (ZP), a więc transformatora, należy określić współczynnik jednoczesności poboru mocy (kj), będący stosunkiem mocy szczytowej (Psz) do mocy zainstalowanej (Pi). Dla szpitali współczynnik jednoczesności wynosi około 0,3 i jest zależny w dużym stopniu od wielkości zaplecza technologiczno-gospodarczego takiego jak kuchnie, pralnie, kotłownie itp.
Do mocy zainstalowanej nie wlicza się aparatów rentgenowskich w trakcie wykonywania zdjęć, podczas których pobór mocy jest rzędu 50-80kVA, jednak w czasie ułamka sekundy, co nie ma wpływu na nagrzewanie się uzwojeń transformatora i linii zasilających. Należy natomiast uwzględnić moc podczas prześwietleń, na którą składa się moc pobierana zarówno przez lampę rentgenowską, jak i przez napędy (stołu, statywu), która nie przekracza kilku kVA.
W dużych szpitalach wyposażonych w stacje dwu- i wielo transformatorowe celowe jest takie wymiarowanie, aby w trakcie wymiany jednego z transformatorów, drugi mógł pokryć pełne zapotrzebowanie przy ewentualnym czynnym źródle zasilania rezerwowego.
Stacja transformatorowa powinna być zasilana dwoma liniami z dwóch niezależnych GPZ lub co najmniej powinna się znajdować w pętli zasilanej z tego samego GPZ.
Wymaga się, aby poza źródłem zasilania podstawowego, szpital posiadał własne źródło zasilania rezerwowego (ZR) i zasilania zapasowego (ZZ) o odpowiedniej klasie określającej dopuszczalny czas zaniku napięcia. W zależności od rodzaju pomieszczenia i stosowanych procedur medycznych przyjmuje się klasy 0,5 i 15 (0,5s i 15s).
Źródłem zasilania rezerwowego (ZR) jest zainstalowany na stałe zespół prądotwórczy składający się z silnika spalinowego i prądnicy o rozruchu automatycznym i czasie przejęcia obciążenia do 15s. Moc zespołu powinna zapewnić pokrycie zapotrzebowania umożliwiającego normalną pracę szpitala w warunkach awaryjnych, co stanowi przeważnie do 35% mocy szczytowej. Zadziałanie zespołu prądotwórczego powinno nastąpić przy zaniku napięcia lub jego obniżeniu o 10% w czasie ponad 3s. Zbiorniki oleju napędowego powinny mieć pojemność zapewniającą nieprzerwaną pracę zespołu pod pełnym obciążeniem przez minimum 24h.
Źródło zasilania rezerwowego (ZR) powinno zapewnić oświetlenie:
dróg ewakuacyjnych,
świetlnego oznakowania wyjść,
miejsca usytuowania aparatury łączeniowej i sterowniczej, zespołów powodujących stan zagrożenia, głównych rozdzielnic zasilania podstawowego i zasilania urządzeń bezpieczeństwa,
pomieszczenia przeznaczonego dla służb podstawowych,
w pomieszczeniach medycznych grupy 1 co najmniej jedna oprawa,
w pomieszczeniach medycznych grupy 2 co najmniej 50% oświetlenia.
Te zalecenia, zwłaszcza zapewnienie ciągłości oświetlenia pomieszczeń i dróg ewakuacyjnych, dotyczą także prywatnych gabinetów lekarskich, stomatologicznych i weterynaryjnych.
Z innych odbiorów należy przewidzieć zasilanie:
urządzeń sterylizacyjnych,
instalacji technicznych budynku, w szczególności klimatyzacji, systemów wentylacji i ogrzewania, systemów zaopatrzenia i usuwania odpadów,
urządzeń chłodniczych,
urządzeń kuchennych,
ładowania baterii akumulatorów,
wybranych dźwigów dla strażaków,
systemów przywoławczych,
podstawowych urządzeń medycznych, zwłaszcza w pomieszczeniach grupy 2,
urządzeń zaopatrzenia w gazy medyczne,
instalacji przeciwpożarowej.
Źródłem zasilania zapasowego (ZZ) jest bateria akumulatorów lub UPS (Uninterrupted Power Supply- Nieprzerwane Zasilanie Mocą) składające się z układu prostującego, baterii akumulatorów i falownika. W przypadku baterii akumulatorów czas przerwy nie może przekroczyć 0,5s przy natychmiastowym działaniu załączenia, a przy UPS jest to działanie bezprzerwowe o zasilaniu ciągłym.
Zadaniem źródła zasilania zapasowego (ZZ) jest zasilanie lamp bezcieniowych w salach operacyjnych i opraw oświetlenia ewakuacyjnego oraz aparatów elektromedycznych służących do podtrzymania ważnych funkcji życiowych których zażąda lekarz.