METODY NAUCZANIA - systematycznie, celowo, wypracowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań umysłowych.

METODY A INNE ELEMENTY SYTEMU DYDAKTYCZNEGO

(Metody uzależnione są od wieku uczniów, przedmiotów nauki szkolnej, celów i zadań pracy wychowawczo - dydaktycznej i organizacji środków , którymi zamierza się posłużyć nauczyciel.)

Cel jest nadrzędny w stosunku do innych elementów systemu.

Nauczyciel jako podmiot kształcenia musi dobierać metody ze względu na wiek ucznia, zainteresowania i formy aktywności.

Uczeń jako przedmiot kształcenia - metody muszą być podporządkowane uczniowi.

Warunki powinny być optymalne (należy je tak dostosować, aby korzystać ze wszystkich metod)

Środki - powinny być dostosowane do metod

Rezultaty są uzależnione od metod (chodzi o to, aby osiągnąć cel)

METODY KSZTAŁCENIA (Okoń) - jest to wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian osobowości uczniów.

WG. OKONIA - (podział metod)

1. metody asymilacji wiedzy, zwane podającymi, słownymi - oparte głównie na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym:

1. pogadanka - rozmowa nauczyciela z uczniem, gdzie nauczyciel zna odpowiedź, ma potrójne zastosowanie: wstępna, przedstawiająca nowe wiadomości, utrwalająca

2. dyskusja - wymiana zdań między nauczycielem i uczniami lub tylko uczniami, odbicie poglądów własnych lub odwołanie się do poglądów innych osób, odmienność stanowisk. Odmiany dyskusji: wspólne rozwiązywanie problemów, kształtowanie przekonań młodzieży, uzupełnienie własnej wiedzy

3. wykład - bezpośrednie lub pośrednie przekazywanie wiadomości. Sztuka wykładania - wiązanie treści wykładu z życiem, trafne przykłady, staranne wysławianie się, logiczna całość, systematyczna treść. Typy wykładów: konwencjonalny (treść przekazywana bezpośrednio w gotowej do zapamiętania postaci), problemowy (problem naukowy lub praktyczny), konwersatoryjny (przeplatanie fragmentów mówionych z wypowiedziami słuchaczy lub zadaniami teoretycznymi czy praktycznymi)

4. opis - wydarzenia historyczne, urządzenia techniczne, opis krajobrazu, gdy opisowi towarzyszy pokazywanie przedmiotu lub rysunku

5. opowiadanie - przedstawienie akcji przebiegającej w określonym czasie, przedstawienie biografii, wypraw geograficznych, odkryć naukowych

6. praca z książką - opanowanie sposobów posługiwania się książką oraz wykorzystywania środków masowych (czasopism, radio, telewizja, nagrania). Sposoby: uczenie się z podręcznika, sporządzanie notatek i posługiwanie się lekturą uzupełniającą.

2. metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy, zwane problemowymi, oparte na twórczej aktywności poznawczej, polegającej na rozwiązywaniu problemów. Umożliwiają funkcjonowanie wiedzy biernej, przekształcając ją w wiedzę czynną oraz sprzyjają wykrywaniu nowych wiadomości i stosowaniu ich w praktyce. Poziomy poznania: konkretów, modeli i teorii.

a) klasyczna metoda problemowa - dominacja uczenia się nad nauczaniem, cztery momenty wg Nawroczyńskiego: wytwarzanie sytuacji problemowej, formułowanie problemów i pomysłów ich rozwiązania, weryfikacja pomysłów rozwiązania, porządkowanie i stosowanie uzyskanych wyników w nowych zadaniach

b) metoda przypadków - polega na rozpatrzeniu przez grupę opisu jakiegoś przypadku

c) metoda sytuacyjna - wprowadzenie uczniów w jakąś złożoną sytuację

d) giełda pomysłów - zespołowe wytwarzanie pomysłów rozwiązania jakiegoś zadania

e) mikronauczanie - uczenie się złożonych czynności praktycznych

f) gry dydaktyczne - wspólna cecha: pierwiastek zabawy

3. waloryzacyjne zwane eksponującymi o dominacji aktywności emocjonalno-artystycznej

a) impresyjne- kształcenie odbywa się poprzez uczestnictwo w odbiorze dzieła np. czytamy literaturę, oglądamy wystawę,

b) ekspresyjne - sami uczestniczymy w wytwarzaniu

4. metody praktyczne - przewaga aktywności praktyczno-technicznej (na zajęciach zawodowych wychowanie przez pracę)

1. metody ćwiczebne - usprawnienie do zadań wytwórczych

2. metody realizacji zadań wytwórczych - bezpośrednia realizacja