NOMENKLATURA, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Chemia


NOMENKLATURA

A/ Nomenklatura związków dwóch pierwiastków

A1/ Nomenklatura związków metalu i niemetalu

Nazwa związku binarnego pochodzi od składnika elektroujemnego z dodaniem końcówki -ek (lub -ik dla węglików). Nazwę uzupełnia się nazwą składnika elektrododatniego w dopełniaczu.

NaCl - chlorek sodu

AgBr - bromek srebra (I)

KI - jodek potasu

ZnS - siarczek cynku

Mg2Si - krzemek magnezu

Al4C3 - węglik glinu

TiC - węglik tytanu

WC - węglik wolframu

A2/ Nomenklatura związków dwóch niemetali

Tworzy się podobnie. Nazwę bardziej elektroujemnego zmienia się za pomocą końcówki -ek uzupełniając nazwą pierwiastka bardziej elektrododatniego w dopełniaczu

HCl - chlorek wodoru, chlorowodór

H2S - siarczek wodoru, siarkowodór

NO - tlenek azotu

Stosunki stechiometryczne oznacza się za pomocą greckich przedrostków:

di - dwu

tri - trój

tetra - cztero

penta - pięcio

heksa - sześcio

hepta - siedmio

poli - wielo,

poprzedzających bez łącznika nazwę pierwiastka do którego się odnoszą.

Proporcje składników można wskazywać również przez podanie stopnia utlenienia pierwiastka, cyfrą rzymską umieszczoną w nazwie tuż za symbolem pierwiastka. Jest to system STOCKA zalecany przez Komisję Nomenklaturową Polskiego Towarzystwa Chemicznego.

N2O - tlenek diazotu, tlenek azotu (I)

NO2 - ditlenek azotu, tlenek azotu (IV)

N2S5 - pentasiarczek diazotu, siarczek azotu (V)

MnO2 - ditlenek manganu, tlenek manganu (IV)

CS2 - disiarczek węgla

SCl2 - dichlorek siarki

PCl5 - pentachlorek fosforu, chlorek fosforu (V)

P2O5 - pentatlenek difosforu, tlenek fosforu (V)

SiF4 - tetrafluorek krzemu

W przypadku pierwiastków o stałej wartościowości nie należy podawać stopnia utlenienia np. Na2S lub AlCl3.

B. Nomenklatura związków złożonych z trzech i więcej pierwiastków

Należą tu kwasy, zasady i sole

KWASY

W roztworze wodnym cząsteczka kwasu rozpada się na dodatni kation wodorowy i ujemny anion (resztę kwasową)

HnR = nH+ + Rn-

HCl = H+ + Cl-

HNO3 = H+ + NO3-

H2SO4 = 2H+ + SO42-

H3PO4 = 3H+ + PO43-

Kwasy dzielimy na beztlenowe i tlenowe

Kwasy beztlenowe są roztworami niektórych związków niemetalu z wodorem (HCl, HF, HBr, H2S itd.), natomiast kwasy tlenowe składają się z kationu wodorowego i anionu zawierającego oprócz niemetalu (Cl, P, As, S, N, C itd.) atomy tlenu.

Nazwy kwasów beztlenowych wywodzą się bezpośrednio z nazwy związku:

HCl - kwas chlorowodorowy

HF - kwas fluorowodorowy

H2S - kwas siarkowodorowy

HCN - kwas cyjanowodorowy

Kwasy tlenowe

Ciekawostka: Nazwy kwasów tlenowych tworzono dawniej od niemetalu występującego w cząsteczce, wyrażając ją przymiotnikowo z końcówką -owy lub -awy dla odróżnienia dwóch stopni utlenienia niemetalu (-awy dla niższego, -owy dla wyższego) Do oznaczania stopnia jeszcze niższego od wskazywanego przez -awy stosowano przedrostek pod- , natomiast do oznaczenia najwyższego stopnia utlenienia niemetalu używano przedrostka nad- .

OBECNIE zgodnie z zaleceniami Komisji Nomenklaturowej PTCH używa się wyłącznie końcówki -owy z podaniem za nazwą kwasu stopnia utlenienia niemetalu występującego w cząsteczce kwasu w nawiasie.

Dla rozróżnienia kwasów zawierających w cząsteczce różne ilości wody stosuje się przedrostki orto- (dla przypadku większej ilości wody, nieobowiązkowo) oraz meta- (dla przypadku mniejszej ilości wody, obowiązkowo)

Nazwy wybranych kwasów:

H2SO3 - kwas siarkowy (IV)

H2SO4 - kwas siarkowy (VI) Ciekawostka:

HClO - kwas chlorowy (I) nazwa tradycyjna: kwas podchlorawy

HClO2 - kwas chlorowy (III) nazwa tradycyjna: kwas chlorawy

HClO3 - kwas chlorowy (V) nazwa tradycyjna: kwas chlorowy

HClO4 - kwas chlorowy (VII) nazwa tradycyjna: kwas nadchlorowy

H2CO3 - kwas węglowy

HNO2 - kwas azotowy (III)

HNO3 - kwas azotowy (V)

H3PO4 - kwas fosforowy (V), kwas ortofosforowy (V)

HPO3 - kwas metafosforowy (V)

H4P2O7 - kwas difosforowy (V)

H2CrO4 - kwas chromowy (VI)

H2Cr2O7 - kwas dichromowy (VI)

Zasady - wodorotlenki

Zasadami nazywamy związki chemiczne tworzące w wyniku dysocjacji elektrolitycznej jony ujemne OH- . We wzorach zasad zawsze na pierwszym miejscu podaje się symbol metalu (kationu) a następnie grupy wodorotlenowe. Związki takie nazywamy wodorotlenkami, przy czym stopień utlenienia metalu podaje się rzymską liczbą w nawiasie.

LiOH - wodorotlenek litu

CsOH - wodorotlenek cezu

Fe(OH)2 - wodorotlenek żelaza (II)

Fe(OH)3 - wodorotlenek żelaza (III)

Sn(OH)2 - wodorotlenek cyny (II)

Sn(OH)4 - wodorotlenek cyny (IV)

SOLE

Sole są związkami składającymi się z jonu metalu i reszty kwasowej. Np. CuSO4 - siarczan (VI) miedzi (II) zawiera dwuwartościowy jon miedzi i resztę kwasu siarkowego (VI).

Nazwy soli kwasów beztlenowych mają końcówkę -ek:

NaF - fluorek sodu

AgBr - bromek srebra (I)

Na2S - siarczek sodu

FeCl2 - chlorek żelaza (II)

FeCl3 - chlorek żelaza (III)

SnCl2 - chlorek cyny (II)

Cu(CN)2 - cyjanek miedzi (II)

Nazwy soli kwasów tlenowych tworzy się od nazwy odpowiedniego kwasu z zaznaczeniem stopnia utlenienia cyfrą rzymską umieszczoną w nawiasie. Nazwy soli są rodzaju męskiego i mają końcówkę -an (siarczan, azotan, fosforan itd.)

AgNO3 - azotan (V) srebra (I)

AgNO2 - azotan (III) srebra (I)

Al2(SO4)3 - siarczan (VI) glinu

PbSO4 - siarczan (VI) ołowiu (II)

Mg3(PO4)2 - fosforan (V) magnezu, ortofosforan (V) magnezu

LiClO - chloran (I) litu

CsClO2 - chloran (III) cezu

NaClO3 - chloran (V) sodu

KClO4 - chloran (VII) potasu

Nazwy soli kwasów wieloprotonowych (tj. zawierających więcej niż jeden wodór w cząsteczce) w których nie zostały podstawione wszystkie atomy wodoru, tworzy się podając liczbę tych nie podstawionych atomów wodoru. Są to wodorosole:

NaHCO3 - wodorowęglan sodu

KHCO3 - wodorowęglan potasu

CaHPO4 - wodorofosforan (V) wapnia

KH2AsO4 - diwodoroarsenian (V) potasu

Mg(HSO4)2 - wodorosiarczan (VI) magnezu tutaj nie dajemy diwodoro… bo liczy się tylko dwójka napisana tuż przy symbolu H , a nie poza nawiasem

Mamy więc: Ca(H2PO4)2 - diwodorofosforan (V) wapnia

Ale też mamy: K2HAsO4 - wodoroarsenian (V) disodu

Li2HPO4 - wodorofosforan (V) dilitu

Podobnie w przypadku zasad o większej niż jedna grupie wodorotlenowej mogą powstawać hydroksosole zawierające grupy wodorotlenowe:

CaOHCl - chlorek wodorotlenek wapnia

AlOHF2 - difluorek wodorotlenek glinu

Al(OH)2F - fluorek diwodorotlenek glinu

(MgOH)2CO3 - węglan wodorotlenek magnezu

BiOH(NO3)2 - diazotan (V) wodorotlenek bizmutu (III)

UWAGA: przedrostka di- nie dajemy w przypadku soli obojętnych kwasów tlenowych

NOMENKLATURA -PRZYKŁADY

SbCl3 - chlorek antymonu (III)

Na3AsO4 - arsenian (V) sodu

Na2HAsO4 - wodoroarsenian (V) disodu

NaH2AsO4 - diwodoroarsenian (V) sodu

H3AsO4 - kwas arsenowy (V), kwas ortoarsenowy (V)

HAsO3 - kwas metaarsenowy (V)

H3AsO3 - kwas arsenowy (III), kwas ortoarsenowy (III)

HAsO2 - kwas metaarsenowy (III)

Al2(SO4)3 - siarczan (VI) glinu

AsCl3 - chlorek arsenu (III), trichlorek arsenu

NH3 - amoniak

NH4NO3 - azotan (V) amonu

NH4NO2 - azotan (III) amonu

NO - tlenek azotu

N2O - tlenek azotu (I), tlenek diazotu

N2O3 - tlenek azotu (III), tritlenek diazotu

NO2 - tlenek azotu (IV), ditlenek azotu

N2O5 - tlenek azotu (V), pentatlenek diazotu

BaSO4 - siarczan (VI) baru

BaCO3 - węglan baru

HBrO - kwas bromowy (I)

HBrO2 - kwas bromowy (III)

HBrO3 - kwas bromowy (V)

HBrO4 - kwas bromowy (VII)

NaBrO - bromian (I) sodu

NaBrO2 - bromian (III) sodu

KBrO3 - bromian (V) potasu

LiBrO4 - bromian (VII) litu

NaClO - chloran (I) sodu

NaClO2 - chloran (III) sodu

NaClO3 - chloran (V) sodu

NaClO4 - chloran (VII) sodu

CrCl2 - dichlorek chromu, chlorek chromu (II)

CrCl3 - trichlorek chromu, chlorek chromu (III)

Cr2O3 - tritlenek dichromu, tlenek chromu (III)

K2CrO4 - chromian (VI) potasu

K2Cr2O7 - dichromian (VI) potasu

Na2HPO4 - wodorofosforan (V) disodu, wodoroortofosforan (V) disodu

NaH2PO4 - diwodorofosforan (V) sodu, diwodoroortofoforan (V) sodu

HMnO4 - kwas manganowy (VII)

KMnO4 - manganian (VII) potasu

LiNO2 - azotan (III) litu

CsNO3 - azotan (V) cezu

Na2CO3 - węglan sodu

CaSO4 - siarczan (VI) wapnia

Ca(HCO3)2 - wodorowęglan wapnia

Ca3(PO4)2 - fosforan (V) wapnia, ortofosforan (V) wapnia

CaHPO4 - wodorofosforan (V) wapnia, wodoroortofosforan (V) wapnia

Ca(H2PO4)2 - diwodorofosforan (V) wapnia, diwodoroortofosforan (V) wapnia

MgOHBr - bromek wodorotlenek magnezu

Al(OH)3 - wodorotlenek glinu

AlOHCl2 - dichlorek wodorotlenek glinu

Al(OH)2Cl - chlorek diwodorotlenek glinu

AlCl3 - chlorek glinu, trichlorek glinu

(CaOH)2CO3 - węglan wodorotlenek wapnia

AlOH(NO3)2 - diazotan (V) wodorotlenek glinu

Al4C3 - węglik glinu

HCN - kwas cyjanowodorowy

Al(CN)3 - cyjanek glinu

KCN - cyjanek potasu

3



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
REDOKS, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Chemia
STECHIOMETRIA, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Chemia
STĘŻENIA PROCENTOWE, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Chemia
REDOKS, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Chemia
Analiza socjologistyczna państwa- referat, Szkoła (Metalurgia POLŚL), I Rok, Socjologia
chromatografia jonowymienna 2, Rok I, chemia fizyczna, chemia fizyczna-protokoły
KationyV, Farmacja, I rok, Chemia nieorganiczna
zagadnienia chemia wody, Politechnika Wrocławska, Inżynieria Środowiska, II rok, Chemia wody
pytania testowe i chemia budowlana -zestaw3, Szkoła, Pollub, SEMESTR II, chemia, wykład, testy
ToiZ wykład- notatki, nauka - szkola, hasło integracja, rok I, Teoria organizacji i zarządania
pytania leki, Płyta farmacja Poznań, III rok, Chemia leków, egzamin
semquiz 09 3 196, Science ^^, Farmacja, 1 rok, Chemia, Organ, ZBIÓR TESTÓW ORGANA
Ch w2 13.10 (Naprawiony), Studia (Geologia,GZMIW UAM), I rok, Chemia
Nernst, II rok, chemia fizyczna
Ch w9 8.12, Studia (Geologia,GZMIW UAM), I rok, Chemia
TOiZ - Ściągi, nauka - szkola, hasło integracja, rok I, Teoria organizacji i zarządania
egzamin z chemii, Zootechnika, 1 rok, Chemia, Egzamin
sprp.to2, nauka - szkola, hasło integracja, rok I
iloczynrozw, ~ NOTATKI, przedmioty obowiązkowe I rok, Chemia Nieorganiczna, Kolokwia

więcej podobnych podstron