Jak wykazać w księgach darowizny rzeczowe

Spółka przekazała szkole w formie darowizny dwa zestawy komputerowe. Jak należy ująć tę darowiznę w księgach rachunkowych oraz jakie to ma skutki podatkowe?

RADA

Ewidencja księgowa przekazanej darowizny zależy od tego, czy zestawy te stanowiły środki trwałe spółki, czy były składowane jako towary. W pierwszym przypadku należy wyksięgować z ewidencji środek trwały oraz jego dotychczasowe umorzenie. W drugim przypadku wartość przekazanego towaru należy odnieść w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Od przekazanej darowizny spółka powinna odprowadzić VAT należny.

UZASADNIENIE

W ewidencji księgowej koszty nieodpłatnego przekazania aktywów, w tym w drodze darowizny, jako pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki (darczyńcy), należy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych.

W pytaniu nie podano, czy zestawy komputerowe były środkami trwałymi spółki, towarami czy też zostały kupione i od razu darowane szkole. Dlatego w kwestii ewidencji darowizny należy rozpatrzyć wszystkie przypadki.

Jeżeli zestawy komputerowe stanowiły aktywa trwałe, które nie zostały do końca zamortyzowane, to wartość początkową darowanego środka trwałego należy przeksięgować na stronę Ma konta "Środki trwałe", umorzoną część - na stronę Wn konta "Umorzenie środków trwałych", a nieumorzoną wartość należy zaliczyć w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Gdyby zestaw komputerowy był umorzony w całości, wówczas należałoby przeksięgować dokonane odpisy amortyzacyjne na stronę Wn konta "Umorzenie środków trwałych", a wartość początkową tego środka - na stronę Ma konta "Środki trwałe". W przypadku darowizny towarów następuje obciążenie konta "Pozostałe koszty operacyjne" w korespondencji z kontem magazynowym "Towary".

Niezależnie jednak od tego, jaki składnik majątku stanowiły przekazane zestawy, należy pamiętać o skutkach w podatku od towarów i usług. Jeżeli podatnikowi przy nabyciu zestawów komputerowych przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to w momencie dokonania darowizny będzie on obowiązany wykazać podatek należny i wystawić fakturę wewnętrzną.

Podstawą opodatkowania jest cena nabycia przekazanych składników majątku. Oznacza to, że podatek należny wykazany na fakturze będzie się równał wcześniej odliczonemu podatkowi naliczonemu. VAT wykazany na fakturze wewnętrznej podlega zaliczeniu w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych w korespondencji z kontem "Rozrachunki publicznoprawne - VAT należny".

Darowizny nie stanowią kosztu uzyskania przychodów. Wyjątkiem są jedynie darowizny dokonywane między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłaty na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej.

Przykład 1

W styczniu 2006 r. spółka kupiła pięć zestawów komputerowych po 5000 zł każdy, które następnie wprowadziła do ewidencji środków trwałych i użytkowała. Obecnie jeden sprawny zestaw chce przekazać jako darowiznę świetlicy pobliskiej szkoły. Wartość początkowa zestawu wynosiła 5000 zł, dotychczasowe umorzenie - 3500 zł. Przy nabyciu zestawu jednostce przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Ewidencja księgowa

1. PK - wyksięgowanie zestawu z ewidencji bilansowej:

a) dotychczasowe umorzenie

Wn "Umorzenie środków trwałych" 3 500

b) część nieumorzona

Wn "Pozostałe koszty operacyjne" 1 500

c) wartość początkowa zestawu komputerowego

Ma "Środki trwałe" 5 000

2. Faktura wewnętrzna - ustalenie VAT należnego: 5000 zł × 22% = 1100 zł

Wn "Pozostałe koszty operacyjne" 1 100

Ma "VAT należny" 1 100

Przykład 2

Spółka przekazała szkole w formie darowizny zestaw komputerowy będący składnikiem towarów. Wartość zestawu - 5000 zł. Przy nabyciu zestawu jednostce przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Ewidencja księgowa

1. Przekazanie zestawu komputerowego szkole:

Wn "Pozostałe koszty operacyjne" 5 000

Ma "Towary" 5 000

2. Faktura wewnętrzna - ustalenie VAT należnego: 5000 zł × 22% = 1100 zł

Wn "Pozostałe koszty operacyjne" 1 100

Ma "VAT należny" 1 100

Jeżeli zestawy komputerowe kupiono z myślą o przekazaniu ich szkole jako darowizny, to w momencie zakupu można je ująć w ewidencji księgowej na koncie "Rozliczenie zakupu", a w chwili przekazania dokonać ich wyksięgowania, obciążając jednocześnie konto pozostałych kosztów operacyjnych.

Podstawa prawna:

• art. 888-902 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1287

• art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

• art. 7 ust. 2, art. 29 ust. 10, art. 106 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 444

• art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

2

---