feminizm


FEMIZNIZM od. łac. femina (kobieta)

Ideologia, doktryna koncentrująca się wokół równości prawnej, politycznej, społecznej kobiet z mężczyznami. Pojawiła się w XX w. na oznaczenie zespołu zagadnień związanych z równouprawnieniem, emancypacją kobiet.

Przekonania:

Żądania:

Koncepcja płci psychologicznej

Wyróżnia 4 grupy osób:

  1. najliczniejsza gr.- zgodność cech psychicznych z seksem,

  2. mniejsza grupa osób androginicznych, jakby 2- płciowych, mających rozwinięte w podobnym stopniu cechy psychiczne żeńskie i męskie,

  3. najmniej liczne gr. osób, których cechy psychiczne odpowiadają przeciwnej płci („męskie kobiety”,” kobiecy mężczyźni”).

Matriarchat- wyraża w stos. społ. utożsamienie seksu z płcią, wynikające stąd różnice traktuje jako uzasadnienie przewagi, gł. prawnej i politycznej kobiecości nad męskością.

Pojęcie wprowadził Johann Jacob Bachofen w dziele „Matriarchat” (1861). Pogłębił je Fryderyk Engels w pracy „O pochodzeniu rodziny, własności prywatnej i państwa” (1884). Podtrzymał je Robert Briffault w swej rozprawie „Matki.

Matriarchat- władza kobiet, reprezentowanych przez matrony- matki rodów i matrycentryczne struktury społ. ją utrwalające.

Seksizm- wyraźne różnice miedzy feminizmem i matriarchatem a maskulinizmem i patriarchatem. Określenie to jest używane od około 1865 r. Odnosi się do kobiet, gdy maskulinizm i patriarchat je poniża, odnosi się do mężczyzn, jeśli feminizm i matriarchat poniża ich. Seksizm wyraża protest przeciw tej dyskryminacji.

Z racji konotacji z dyskryminacją, widoczne są relacje seksizmu z rasizmem.

Źródła i rozwój

O ideologii feministycznej mówimy od rewol. francuskiej. Postulat pisania historii o kobietach przez kobiety (perspektywa „nosa Kleopatry”).

Koncepcje źródeł:

  1. kwestia kobieca istniała zawsze i wszędzie, gdzie żyli ludzie, treści wyprzedzały późniejszą nazwę „feminizm”,

  2. nawet przed narodzinami feminizmu, w każdej epoce byli obrońcy kwestii kobiet,

  3. źródła ideologii feminizmu usytuowały się w myśli oświecenia i skutkach rewolucji franc.,

od 1960r. do początków XXI w. (lata 1920-1960 uznawane za okres stagnacji).

Prehistoria:

  1. do czasów Oświecenia mężczyźni utrzymywali tezę o niższości kobiet pod każdym względem,

  1. filozofowie greccy- władza mężczyzn nad kobietami jest czymś bardzo pożytecznym społecznie,

  2. prawnicy rzymscy utrwalili patriarchat instytucją prawną pater familias i męską władzą cezarów,

  3. średniowiecze- wzorce społeczeństwa zmaskulinizowanego, w którym mężczyźni decydowali o losach kobiet; odsuwanie kobiet od urzędów publicznych, obciążanie kobiet za skutki biblijnej opowieści o grzechu,

chrześcijaństwo- krzewiło ideał kobiety podporządkowanej mężczyźnie lu poświęcającej się Bogu,

  1. Odrodzenie przywraca starożytne obrazy kobiet pięknych, wrażliwych, ale nadal poddaje je władzy męskiej; plaga procesów czarownic; kobiece wyobrażenie śmierci - kostuchy ALE jednocześnie pierwsze głosy w obronie kobiet (Christinaa de Pizan, Jane Anger, Maria de Jars de Gournay, Aphra Baehn).

Idee sufrażystek

Ruch sufrażystek (ang. suffragist; od suffrage- prawo do głosowania):

(płeć żeńska różni się od męskiej, ale w życiu społecznym dopełniają się one),

Sufrażystki brytyjskie:

Mary Wollstonecraft (i jej mąż John Stuart Mill), Emmeline Pankhurst, Vera Brittain.

Sufrażystki amerykańskie:

(uchwalono Deklarację Opinii, parafrazując Deklarację Niepodległości- z uwzględnieniem kobiet: oskarżenie niesprawiedliwości i nadużyć ze strony mężczyzn, wezwanie władz amerykańskich do wprowadzenia równouprawnienia),

Sufrażystki niemieckie:

Baronowa Malvida von Melsenburg - rzeczniczka dostępu kobiet do możliwości kształcenia i ich równouprawnienia w społ., Helene Lange, Gertrud Baumer, Lily Braun, Alice Salomon

Sufrażystki polskie- z uwagi na pozostawanie państwa pod zaborami, działały w pojedynkę: Klementyna Hoffmanowa, Maria Ilnicka, Narcyza Żmichowska, Anna Dobrska, Maria Wysłouchowa, Kazimiera Bujwidowa.

Prawo do głosowania:

Nowa Zelandia (1893), Finlandia (1906), Norwegia (1913), Rosja Sowiecka (1917), Polska (1919), Wielka Brytania (1928), Hiszpania (1931), Francja (1944), Belgia (1948), Szwajcaria (1971).

Amerykański Ruch Wyzwolenia Kobiet

2 nurty walki o równouprawnienie kobiet:

Wspólny cel walki obu nurtów: miejsce kobiety równe miejscu mężczyzny w społeczeństwie. Aby osiągnąć ten cel, należy zjednoczyć same kobiety w dążeniu do niego. Kobiety z Ruchu najbardziej ceniły komuny jako formy organizacji społeczeństwa.

Nurty feminizmu:

  1. radykalny feminizm polityczny- przekazanie pełni władzy w ręce kobiet, nie w strukturach matriarchatu, ale w odseparowanych od mężczyzn wspólnotach albo w społeczeństwie opartym na myśleniu macierzyńskim,

  2. radykalny feminizm społeczny- rozwijanie kultury kobieto centrycznej, zniszczenie struktury patriarchalnej, rozwój piśmiennictwa dla kobiet.

Krytyka dyskryminacji kobiet- upatruje się niskiego statusu kobiet we władzy mężczyzn.

Wskazuje na przejawy dyskryminacji kobiet o charakterze socjalizacyjnym, religijnym, zawodowym, zwyczajowym, komercyjnym, językowym.

  1. Przejawy dyskryminacji o charakterze socjalizacyjnym: socjalizacja (proces wpajania cech osobowości w szkole, rodzinie, etc.) polega na wszczepianiu i utrwalaniu przekonania kobiet o ich niższości wobec mężczyzn, kształtowaniu kompleksu niższości od momentu narodzin aż do śmierci, zawężaniu ambicji i możliwości życiowych w porównaniu z mężczyznami.

  2. Religijne przejawy dyskryminacji kobiet: w większości religii Bóg ukazywany jest jako istota męska. Judaizm traktuje kobiety jako istoty niższe, nie pozwalając im pełnić funkcji rabina, Chrześcijaństwo w zasadzie nie dopuszcza kobiet do kapłaństwa +negatywny dla kobiet obraz grzesznej Ewy, kobieta jako naczynie grzechu i narzędzie Szatana. Islam - handel żywym towarem i haremy.

  3. Zawodowa dyskryminacja kobiet- dłuższa, gorsza i mniej płatna praca. Feministki sprzeciwiają się pozycji kobiety jako gospodyni domowej, podkreślają dużą wagę bezpłatnej pracy domowej matek i żon, zachęcają kobiety do podejmowania pracy poza domem.

  4. Zwyczajowe przejawy dyskryminacji- ograniczanie swobody decydowania o własnym ciele przez wywieranie przymusu fizycznego i psychicznego.

  5. Komercyjna dyskryminacja kobiet- handel wizerunkami i ciałem kobiecym.

  6. Językowa dyskryminacja- traktowanie języka jako narzędzia poniżania kobiet. Wg feministek w języku dominują słowa na podkreślenie cech męskich; fundamentalne akty prawne dot. tylko mężczyzn.

Idea równości - gł. idea feminizmu

Idea wolności- kwestie świadomego macierzyństwa, aborcji,

Feminizm a pacyfizm:

Pacyfizm krzewił się wśród feministek od pocz. XIX w.

Treści pacyficzne poruszano na międzynarodowych kongresach feministycznych,

Wybuch I w. światowej- podział feministek na broniące pokoju i patriotki uzasadniające konieczność walki zbrojnej,

Po zakończeniu wojny aktywność feministek- pacyfistek kontrolowana była przez Mnarod. Ligę Kobiet dla Pokoju i Wolności w Genewie.

Okres międzywojenny- masowe egzekucje i osadzanie w obozach koncentracyjnych feministek- pacyfistek.

Idea władzy

  1. panowanie bogiń w mitach kultur pierwotnych,

  2. panowanie matron ,

  3. panowanie władczyń miało miejsce zwykle w systemach patriarchalnych - osiąganie korony: dziedzicznie, przez małżeństwo.

Globalny zasięg idei feminizmu:

Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich przejawów dyskryminacji kobiet - ZO ONZ 18.12.1979r.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Lecture1 Introduction Femininity Monstrosity Supernatural
Feminizm
Koncepcjagenderu feminizm, Współczesne Idee Polityczne
Feminizm, metodologia badań
Erotyzm u Sade, Gender Studies, Feminizm
feminizm ZLMSTIAH6QJ5GHIH2WQY4SELZTPJDXYQAYNML2Q
Feminizm
Feminizacja zawodu
Owens, Dyskurs Innych Feministki i postmodernizm
od marksizmu do feminizmu,pod red tomasza czakona
14 Proza kobieca i feministyczna
CIAłO dualizm i odzielenie od ciała, Gender Studies, Feminizm
ewolucja mysli feministycznej na przestrzeni wieków
prezentacja Rodzina przyrost, feministki, transformacja
feminism and formation of ethnic identity in greek culture

więcej podobnych podstron