Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego

w roku szkolnym 2011/2012

LITERATURA

1. Motyw arkadii w literaturze różnych epok. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

2. Autobiografia jako tworzywo literackie. Przedstaw temat, analizując przykładowe utwory wybranego autora.

3.Problem dobra i zła w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

4. Sposoby funkcjonowania motywów biblijnych w literaturze różnych epok. Przedstaw, dokonując analizy i interpretacji wybranych przykładów.

5. Funkcja groteski w literaturze XX wieku. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

6. Historia jako źródło inspiracji dla twórców literatury. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

7. Humanizm i jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

8. Na podstawie analizy i interpretacji wybranych przykładów, przedstaw rolę motywów mitologicznych w różnych utworach literackich.

9. Dokonując analizy i interpretacji, przedstaw, jaką rolę może odgrywać natura w wybranych utworach literackich z różnych epok.

10. Patriotyzm - kosmopolityzm � obywatelstwo. Omów znaczenia, jakie nadawała tym pojęciom literatura, odwołując się do analizy i interpretacji wybranych przykładów z różnych epok.

11. Rożne sposoby funkcjonowania motywu podróży w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

12. Powieść kryminalna jako gatunek � zaprezentuj wybrane przykłady, odwołując się do analizy twórczości różnych autorów.

13. Różne sposoby funkcjonowania motywu pracy w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

14. Przemiany bohatera literackiego. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady.

15. Sonet  - tradycja i współczesność. Na podstawie analizy wybranych przykładów, omów funkcjonowanie gatunku w różnych okresach literackich.

16. Różne koncepcje szczęścia utrwalone w literaturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane utwory.

17. Różne sposoby funkcjonowania tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. Omów, dokonując analizy  i interpretacji wybranych przykładów.

18. Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Rozwiń temat na przykładzie analizy wybranych utworów.

19. Sposoby przedstawiania różnych warstw społecznych w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

20. Problem winy i kary w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

21. Obraz wsi w literaturze. Omów zagadnienie odwołując się do analizy wybranych

przykładów.

22. Wojna z perspektywy żołnierza i cywila, czyli różne wizje wojny w literaturze XX wieku . Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

23. Obraz zakochanego mężczyzny w literaturze. Scharakteryzuj postawy bohaterów, analizując wybrane przykłady.

24. Bohaterowie powieści fantasy. Omów różne kreacje bohaterów oraz ich funkcje w wybranych utworach

25. Kobieta jako bohaterka tekstów literackich XIX i XX wieku. Rozwiń temat na wybranych przykładach.

26. Biografia jako klucz do zrozumienia twórczości pisarza. Omów temat na wybranych przykładach.

27.Kobiecość jako temat liryki.  Przedstaw zagadnienie, odwołując się do utworów poetek XIX i XX wieku.

28. Odwołując się do dzieł wybranych twórców, przedstaw motyw podróży w literaturze antyku, romantyzmu i pozytywizmu.

29. Zaprezentuj wybrane z różnych epok utwory literackie wyrażające radość istnienia.

30. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej i oceń Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów literackich  innych epok.

31. Inspiracje romantyczne w literaturze późniejszych epok. Omów problem, odwołując się do twórczości wybranego twórcy lub epoki literackiej.

32. Mit o Syzyfie i jego literackie interpretacje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.

33. Wizerunek człowieka w twórczości Wisławy Szymborskiej. Omów na podstawie wybranych przez siebie utworów.

34. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów problem, odnosząc się do wybranych tekstów literackich.

35. Ewolucja ballady: od Mickiewicza do Leśmiana. Zreferuj temat, odwołując się do wybranych przykładów.

36. Biblia jako źródło tematów literackich. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów.

37. Przedstaw problem ludzkiego cierpienia na podstawie wybranych tekstów literatury antycznej.

38. Zaprezentuj wpływ dramaturgii Wiliama Szekspira na polski dramat romantyczny.

39. Obowiązki inteligencji w świetle polskiej literatury XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.

40. Na przykładach z literatury antyku i średniowiecza przedstaw różne kreacje bohaterów heroicznych.

41. Na wybranych przykładach omów zjawisko przenikania się świata realnego i fantastycznego w utworach literackich.

42. Święty i świętość w literaturze. Omów temat na przykładach z wybranych utworów.

43. Odwołując się do wybranych tekstów literackich XIX wieku, scharakteryzuj portrety ludzi poszukujących sensu życia.

44. Zaprezentuj sposoby przedstawiania śmierci w poezji średniowiecznej, barokowej i współczesnej.

45. Staropolskie obyczaje w utworach XVII wieku i w „Panu Tadeuszu”. Dokonaj analizy porównawczej.

46. Biblia jako źródło wzorców osobowych. Dokonaj charakterystyki wybranych postaci i wskaż nawiązania do nich w literaturze późniejszych epok.

47. Rola snów w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów.

48.Motyw prometejski i jego funkcje w literaturze. Omów na wybranych przykładach.

49. Przedstaw różne sposoby kreacji outsidera w literaturze dwóch wybranych epok.

50. Poezja religijna. Porównaj dwa różne sposoby pisania o przeżyciach metafizycznych, wykorzystując wybrane teksty literackie.

51. Portrety cudzoziemców utrwalone w utworach Adama Mickiewicza,  Bolesława Prusa i Henryka .Sienkiewicza. Przedstaw i oceń stopień wnikliwości poszczególnych pisarzy w ich tworzeniu.

52. „ Czy zawsze sielskie i anielskie”? Zaprezentuj różne obrazy dzieciństwa, odwołując Dramat jednostki wpisany w koło historii XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

53. Dwór ziemiański w literaturze polskiej różnych epok. Omów na wybranych przykładach.

54. Funkcje odwołań do postaci i symboli antycznych w poezji Zbigniewa Herberta. Rozważ temat na wybranych przykładach.

55. Heroizacja i deheroizacja bohaterów w literaturze polskiej. Rozważ na wybranych przykładach (K. K. Baczyński, T. Różewicz, H. Krall, T. Borowski, G. Herling Grudziński).

56. „Kraj lat dziecinnych” jako inspiracja twórcza poetów i pisarzy różnych epok. Omów temat na wybranych przykładach.

57. Mit Litwy w utworach A. Mickiewicza i jego kontynuacje w powieściach Tadeusza Konwickiego. Rozwiń temat na wybranych przykładach.

58. Pamiętnikarz jako autor, narrator i bohater swego dzieła. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby realizacji tych ról.

59. Różne koncepcje dramatu na przestrzeni dziejów. Porównaj wybrane przykłady, Różne ujęcia tematyki wiejskiej w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, przywołując odpowiednie przykłady.

60. Średniowieczni kochankowie jako inspiracja dzieł epok późniejszych. Omów problem na wybranych przykładach z literatury.

61.Wędrowiec, pielgrzym, uciekinier. Przedstaw i porównaj realizację toposu homo viator w tekstach literackich różnych epok Obraz PRL w literaturze i innych tekstach kultury.

62. To się czyta dzisiaj - modni pisarze, modne książki. Omów - na przykładzie dwóch - trzech twórców spoza szkolnego kanonu - przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na ten temat (Wharton, Coelho, Caroll, Libera, Pilch, Gretkowska, Tokarczuk, Kapuściński, Grochola i in.).

63. Różne koncepcje dramatu na przestrzeni dziejów. Porównaj wybrane przykłady, odwołując się do utworów dramatycznych.

64. Motyw arkadii w literaturze różnych epok. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

65. „ Bez ciągłego przykładania miary klasycznej (...) stajemy się umysłową prowincją” ( T.S. Eliot). Elementy klasyczne w literaturze polskiej i ich funkcje. Omów na podstawie celowo dobranych utworów literackich.

ZWIĄZKI LITERATURY  Z  INNYMI 

DZIEDZINAMI  SZTUKI

1. Pokolenie Kolumbów w komentarzu literackim i filmowym. Omów podobieństwa i różnice w sposobie przedstawienia, uwzględnij uwarunkowania literackie, historyczne, biograficzne (np. poezja Baczyńskiego, Gajcego i in., Kolumbowie rocznik 20, Pokolenie, Kanał i in.).

2. Powieść historyczna w obiektywie kamery. Omów walory artystyczne wybranych ekranizacji.

3. Portrety buntowników w literaturze i filmie. Odwołaj się do konkretnych przykładów literackich i filmowych.

4.Różnorodne ujęcie motywu arkadii, raju, Edenu. Przedstaw temat, dokonując analizy wybranych  tekstów kultury (literatura, malarstwa, teatru, filmu....).

5. Motywy biblijne w różnych tekstach kultury. Przedstaw temat, dokonując analizy i interpretacji wybranych przykładów z literatury, malarstwa, teatru, filmu....

6. Dziki Zachód jako temat literacki i filmowy. Zanalizuj wybrane przykłady.

7. Góry w literaturze, malarstwie (filmie, fotografii) . Zaprezentuj różne realizacje tego motywu, dokonując analizy porównawczej wybranych przykładów.

8. Motyw nocy w literaturze i sztuce. Przedstaw różne jego funkcje dokonując analizy i interpretacji wybranych przykładów.

9. Parodia rzeczywistości  PRL � u w literaturze i filmie. Omów problem odwołując się do analizy i interpretacji wybranych przykładów.

10. Poezja śpiewana jako zjawisko w kulturze współczesnej. Przedstaw zagadnienie na podstawie analizy i interpretacji wybranych przykładów.

11. Przedstaw symbolikę i funkcję kolorów w literaturze, plastyce i w filmie, odwołując się do analizy i interpretacji wybranych przykładów.

12. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie i/lub filmie. Przedstaw temat, dokonując analizy i interpretacji wybranych przykładów.

13. Różnorodne ujęcia motywu tańca. Przedstaw temat, dokonując analizy wybranych przykładów różnych tekstów kultury.

14. Tradycja rycerska w kulturze współczesnej. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych przykładów z literatury, malarstwa, teatru, filmu.....

15. Literacki motyw wędrówki i "film drogi". Zanalizuj wybrane realizacje tego motywu w literaturze i filmie.

16. Wizje końca świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do wybranych dzieł.

17. Dawny świat Żydów polskich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich.

18.Dokonaj analizy obrazu miasta w wybranych dziełach literatury i sztuki XIX i początku XX wieku. Porównaj obraz wojny w znanych Ci filmach i w literaturze,  odwołując się do wybranych przykładów.

19. Dekalog człowieka XX wieku w twórczości Zbigniewa Herberta i Krzysztofa Kieślowskiego. Porównaj autorskie propozycje, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych.

20. Apokalipsa polskich Żydów w przekazach literackich i filmowych. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych przykładów.

22. Bohaterstwo i tragizm pokolenia Kolumbów w świetle utworów literackich i filmów. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł literackich, plastycznych i filmowych.

23. Obraz dziecka w nowelistyce pozytywistycznej i malarstwie realistycznym Przedstaw, odwołując się do wybranych przykładów.

24. Totalitaryzm w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw i porównaj sposoby jego kreacji w wybranych tekstach kultury.

25. Biblia pauperum a dzisiejsza reklama. Omów podobieństwa i różnice obu zjawisk kulturowych, ukazując przykłady ze sztuki średniowiecznej i współczesnego życia. Rozwiń na wybranych przykładach.

26. Dramaty Szekspira i ich realizacje teatralne lub/i filmowe. Omów problem konkretyzacji literackich, teatralnych lub/i filmowych.

27. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów problem, analizując wybrane przykłady, np. Medaliony, Zdążyć przed Panem Bogiem, Lista Schindlera, Pianista itp.

28. Napoleon jako bohater literatury i innych dziedzin sztuki. Przedstaw na wybranych przykładach.

29. Postaci historyczne w literaturze i malarstwie. Porównaj sposób kreacji wybranych postaci.

30. Powieść historyczna w obiektywie kamery. Omów walory artystyczne wybranych ekranizacji.

JĘZYK

1. Funkcje archaizacji. Omów zagadnienie odwołując się do analizy wybranych utworów literackich.

2. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów temat odwołując się do analizy wybranych przykładów.

3. Funkcja impresywna języka i jej zastosowanie w reklamie. Omów zagadnienie, analizując zgromadzony materiał językowy.

4. Imiona i nazwiska mówiące/ bohaterów i ich funkcja w utworach literackich. Przeanalizuj wybrane przykłady.

5. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich i/lub filmowych. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady.

6. Język jako instrument walki o władzę. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady.

7.Język sprawozdawców sportowych. Na wybranych przykładach dokonaj analizy składni, słownictwa i frazeologii.

8. Różne sposoby mówienia o uczuciach.. Dokonaj analizy języka wybranych wierszy miłosnych pochodzących z różnych epok.

9. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w dowcipach językowych. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady.

10. Nazwy sklepów, kawiarni, firm. Analizując zgromadzony materiał językowy, określ współczesne tendencje dominujące w dziedzinie nazewnictwa.

11. Neologizmy i ich funkcje w dziele literackim. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.

12. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich lub związków frazeologicznych. Omów temat na wybranych przykładach.

13. Scharakteryzuj różne tłumaczenia dzieła literatury obcej na język polski i przedstaw wnioski z analizy wybranych przykładów.

14. Różne typy stylizacji językowej i ich funkcje. Omów zagadnienie odwołując się do analizy wybranych przykładów.

15. Środki językowe wykorzystywane w nagłówkach prasowych. Omów ich funkcje, analizując zgromadzony materiał językowy.

16. Funkcje środków wyrazu artystycznego w tekstach piosenek wybranego zespołu (twórcy). Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady.

17. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady ze współczesnej polszczyzny.

18. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim.

19. Życie wyrazów. Omów zjawisko zmian znaczeniowych w języku na podstawie analizy zgromadzonego materiału.

20. Gwara mojego regionu. Przedstaw cechy gwarowe charakterystyczne dla wybranego terytorium na podstawie analizy wybranych przykładów.

21. Omów pochodzenie nazwisk mieszkańców Twojej miejscowości. Zanalizuj przykłady pod względem etymologii i budowy słowotwórczej.

22. Imiona pochodzenia biblijnego, imiona słowiańskie i imiona obce we współczesnej polszczyźnie. Omów zjawisko mody w tej dziedzinie.

23. Język mówiony jako tworzywo literatury (np. w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka). Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.

24. Współczesne zapożyczenia angielskie. Omów sposoby adaptacji anglicyzmów i ustosunkuj się do zasadności ich wprowadzenia do polszczyzny.

25. Język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Przedstaw i porównaj dwie odmiany polszczyzny tej samej epoki.

26. Eksperymenty językowe w poezji lingwistycznej. Omów problem na podstawie twórczości Mirona Białoszewskiego lub innego poety lingwisty.

27. Różne środowiska - różne sposoby komunikowania się, np. gwara uczniów szkół średnich, kibiców sportowych, informatyków - komputerowców, miłośników wędkowania itp. Omów na wybranych przykładach.

28. Zanalizuj język piosenek jednego z zespołów lat dziewięćdziesiątych, wyjaśniając zasadność doboru środków wyrazu.

29. Błąd językowy jako źródło komizmu. Analiza wybranego materiału językowego, np. tekstów zapożyczonych, zeszytów uczniowskich, tekstów kabaretowych.

30. Język w domu, w pracy i w szkole- czy to ten sam język? - Zanalizuj przykłady odmian współczesnych polszczyzny.

---