AZOTOWCE

Deaminacje aa:

DH glutaminianowa: glutaminian αKG (H₂O,NH4,NADNADH+H)

Oksydaza L-aa: α-aminokwas α-iminokwas (FMNFMNH2)

α-iminokwas α-ketokwas (H₂ONH4)

Glutaminaza: glutamina glutaminian (H₂ONH4) +ADP -GDP

Transaminacje aa:

AlAT: PIR + Glu Alanina + αKG (PAL)

AspAT: OAA + Glu Asp + αKG (PAL,PLP)

Transaminaza glutaminianowa: α-ketokwas+Glutaminianα-aa+αKG (PAL)

Syntetaza karbamiolofosforanowa I (mit-NH4, cyt-glutamina)

CO₂,H₂O +NH4 karbamoiloP I (CAP) (2ATP2ADP+Pi)

-niedobór -hiperamonemia, zespół Rey'a

syntetaza glutaminy (ER): Glu +NH4 Gln (ATPADP+PI, Mg)

CYKL MOCZNIKOWY

Karbamoilotransferaza ornitynowa:

CAP + ornityna cytrulina (Pi) -->do cytoplazmy

Syntetaza argininobursztynianowa:

Cytrulina + asparaginian argininobursztynian (ATPAMP+Pi,2mole)

Liaza argininobursztynianowa:

Argininobursztynian fumaran + arginina

Arginaza: arginina + H₂O mocznik + ornityna (-->do mitochondrium)

NH4 +HCO3 + 4ATP +Asp +H2) mocznik + fumaran + 4ADP+Pi

CO2 +NH4 +3ATP +Asp +2H2O mocznik +2ADP +2PPi +AMP +PPi + fumaran

Regulacja cylku mocznikowego:

Syntaza N-acetyloglutaminian: AcCoA+Glu CoASH + N-acetylo-Glu

Arg (z cyklu moczn.)+ ↑ ↓ + syntet.CAP I

L,B-ELIMINACA (uwalnianie NH3 z OH-aa)

Dehydrataza serynowa:

Seryna(PAL,H2O) kw.aminoakrylowy (H2O) PIR + NH3

Dehydrataza treoninowa:

treonina(H2O,PAL)kw.L-aminomasłowy(”-”)kw.L-ketomasłowy

np. alaninaPIR,AspOAA,glutaminianL-KG

Droga ketogenna leucyny:

Leuaminotransferaza leucynowa(L-KGGlu)L-ketoizokapronian

(DH L-ketoizokapr.,CoASHCO2,NADNADH) izowaleryloCoA

(DH izowaleryloCoA,FADFADH2)3-metylokrotonyloCoA

(karboks metylokrotonyloCoA,biotyna,CO2,ATPADP+Pi)

kw.metyloglutaryloCoA (hydrataza,H20)HMG-CoA (liaza HMGCoA)

acetyloCoA + acetooctan

SYNTEZA AMIN KATECHOLOWYCH:

Tyrozynaza(hydroksylaza Phe): Phe tyozyna (O2H2O,THBDHB)

Hydroksylaza tyrozyny: tyrozyna L-DOPA (O2H2O,THBDHB)

DOPA dekarboksylaza: L-DOPA dopamina (PAL,CO2)

Hydroksylaza dopaminowa: dopamina NA (O2H2O,Cu2+,wit.C)

Metylotransferaza noradrenalinowa: NA adrenalina (SAMSAH)

Tyrozyna3-monojodotyrozyna3,5-dijodotyrozynaT4 (tyroksyna)T3

SYNTEZA GABA:

Dekarboksylaza glutaminianu: Glu GABA (H+ CO2, PLP)

SYNTEZA KREATYNY I KREATYNINY:

Aminotransf.glic.(nerka): Arg kw.guanidynooctowy (glicornit)

Metylotrans.guanidoct.(wątr): kw.gunoct. kreatyno-P (SAMSAH,ATPADP)

Nieenzymatycznie w mięśniach: kreatyno-P kreatynina (Pi + H2O)

SYNTEZA CHOLINA I ACETYLOCHOLINY:

Dekarboks.serynowa: seryna etanolamina (PLP, CO2)

Metylotransferaza cholinowa: etanolamina cholina (3SAM3SAH)

Acetylotransferaza cholinowa: cholina acet.cholina (acet-CoACoA)

Esteraza acetylocholinowa: acetchol cholina (H2O CH3COOH)

CYKL G-glutamylowy:

Glutamylotranspeptydaza: glutation γglutamylo-Aa (Aa Cys-Gly)

Transpeptydaza glutationu: α glu-cys-gly γ glu-cys-gly

INHIBITORY:

Replikacji - mitomycyna C, arabinozylocytozyna

Transkrypcji - aktynomycyna D,rifamycyna,α amanityna

Translacji - streptomycyna,erytromycyna,tetracykliny,chloramfenikol,

puromycyna,cykloheksimid

-2,3-bisfosfoglicerynian -bisfosfogliceromutaza

-antybiotyki -inhibitory transkrypcji,replikacji,translacji

-asparaginaza -leczenie białaczek

-aspiryna -cyklooksygenaza

-azalanstatyna -14-0α-demetylaza-lanosterolu

-AZT-trifosforan (3P azydo-2,3-dideoksytymidyny) -polimeraza DNA

-choleyramina (colestipol) -wiąże kwasy zółciowe w jelicie

-DIPF (diizopropylofluorofosforan) -acetylocholinesterazy

-fluorek -enolaza (glikoliza)

-fluoromewalonian -dekarboksylazy PP-mewalonianu

-fosfoniany -degradują reduktazę HMG-CoA

-inhibitory ACE, captopril -e.konwertujący angioten.Iangiotens.II

-inhibitory MAO -leki przeciwdepresyjne

-jodooctan -DH aldehydu 3-P-glicerynowego (glikoliza)

-jodooctan/jodoacetamid -DH aldehydu 3P-glicerynowego

-L-fenyloalanina -fosfataza alkaliczna

-lowastatyna,mewinolin -reduktaza HMG-CoA

-malonian,jony metali ciężkich -DH bursztynianowa

-piperazyna -reduktaza 7-dehydroksycholesterolu

-skwalenostatyna, kw. zaragozinowy -epoksydazę skwalenu

-streptokinaza -(plazminogenplazmina) -leczenie zawału

-strofantyna -NA/K ATP-aza (lek nasercowy)

Enzymy aktywowane przez:

Ufosforylowane: Defosforylowane:

-fosforylaza glikogenowa -karboksylaza acetyloCoA

-liaza cytrynianowa -syntaza glikogenowa

-kinaza fosforylazy B -DH pirogronianowa

-kinaza reduktazy HMG-CoA -reduktaza HMG-CoA

-ATP-aza miozynowa -kinaza pirogronianowa

-lipaza TAG

Enzymy allosteryczne:

Typ V - karboksylaza acetyloCoA +cytrynian

- acyloCoA

Typ K - fosfofruktokinaza +AMP,fru-2,6-BP

- ATP,cytrynian

CHOROBY:

GLIKOGENOZY

(serce,wątroba,mm.,nerki,kości,mózg,śledziona)

TYP I - choroba von Gierkego

E: Glukozo-6-fosfataza

Glc-6-P --/-->Glc PIRmleczankwasica mleczanowa

GG: zwiększenie ilości,struktura prawidłowa

Obj: powiększona wątroba, niedorozwój, utrata wapnia

TYP II - choroba Pompego

E: α-1,4-glukozydaza (kwaśna maltaza lizosomalna)

GG(n) + H₂O --/--> Glc + GG(n-1)

GG: koncentracja we wszystkich tkankach

Obj: kardiomegalia, przerost mięśni, uszkodzenie ukł.oddech., śmierć

TYP III - choroba Corich

E: amylo-1,6-glukozydaza -2-gi odgałęziający

GG: zwiększenie ilości, nieprawidłowa budowa

Obj: jak typ I ale łagodniejsze

TYP IV - choroba Andersena

E: enzym rozgałęziający

GG: prawidłowa ilość, zły kształt-->uszkodzenie hepatocytów

Obj: marskość wątroby, splenomegalia,żółtaczka,zgon\

TYP V - choroba McArdle'a

E: mięśniowa fosforylaza gg

GG: prawidłowy,troche za dużo w mięśniach

Obj: niemożliwość do większego wysiłku po 20 roku życia

TYP VI - choroba Hersa

E: wątrobowa fosforylaza gg

GG: zwiększenie ilości

Obj: Jak typ I

TYP VII - choroba Tarui

E: fosfofruktokinaza (blokowanie glikolizy beztlenowej)

GG: zwiększenie ilości

Obj: Jak typ V

TYP VIII - choroba Huga (VIa)

E: kinaza fosforylazy

GG: zwiększenie ilości

Obj: Jak typ VI

TYP O - choroba Lewisa

E: syntaza glikogenu

GG: znacznie zmniejszenie ilości

Obj: narastająca hipoglikemia,hiperlipidemia,kwasica ketonowa

GALAKTOZEMIE

1) Właściwa galaktozemia

E: urydylilotransferaza 1-P-Gal

Gal-1-P + UDP-Glc --/--> Glc-1-P + UDP-Gal

Obj: galaktozuria,marskość wątroby,niedorozwój,zaćma

2) Niedobór Galaktokinazy

E: Galaktokinaza

Gal + ATP --/--> Gal-1-P + ADP

Obj: Galtoksyczny galaktitol (jak wyżej)

3) Niedobór epimerazy UDP-Gal

E: Epimeraza UDP-Gal

UDP-Gal <--/-->UDP-Glc

Obj: bezobjawowa, tylko erytrocyty

FRUKTOZURIE

1) Łagodna fruktozuria

E: ketoheksokinazy/fruktokinazy

Fru + ATP --/--> Fru-1-P + ADP

Obj: bezobjawowa

2) Dziedziczna nietolerancja fruktozy

E: aldolaza B

Fru-1-P --/--> DHAP + ald.glicerynowy

Obj: hipoglikemia,niewydolność wątroby,hiperurykemia i inne

3) Brak fruktozo-1,6-bisfosfatazy

E: Fru-1,6-BPaza

Fru-1,6-BP + H2O --/--> Fru-6-P + Pi

Obj: hiperwentylacja,drgawki,powiększenie wątroby

NIEDOKRWISTOŚĆ HEMOLITYCZNA

E: DH 6-P-glukozowej

Glc-6-P + NADP --/--> Glukonolakton +NADPH+H

-zaburzenie cyklu pentozowego -potrzeba NADPH+H do redukcji glutationu przez reduktaze glutationową

PORFIRIE

Wada enzymu	Typ i klasa	Objawy
Synt. Uroporfir. I	Ostra przerywana porfiria (wątrobowa)	bóle brzucha, zaburzenie neuropsych.
Kosynt. uroporfirynog.III	Wrodzona porfiria erytropoetyczna	nadwrażliwość skóry na światło
Dekarboks.uroporfir.	Porfiria skórna późna (wątrobowa)	nadwrażliwość skóry na światło
Oksydaza koproporf.	Koproporfiria wrodzona (wątrobowa)	bóle brzucha, zaburzenie neuropsych., nadwrażliwość skóry na światło
Oksydaza protoporf.	Porfiria mieszana (wątrobowa)	bóle brzucha, zaburzenie neuropsych., nadwrażliwość skóry na światło
Ferrochelataza	Protoporfiria erytropoet. erytropoetyczno-wątrobowa	nadwrażliwość skóry na światło

HIPERLIPOPROTEINEMIE:

TYP I

Hiperchylomikronemia rodzinna

-brak lipazy liproteinowej w śródbłonku, brak aktywatora (apo.C)

-CH -niskie, TG-wysokie

TYP II

Hipercholesterolemia rodzinna

-brak receptora LDL,brak Apo B-100

-CH-b.wysokie, TG-podwyższone

TYP III

Hiperlipoproteinemia typu III (dysbetalipoproteinemia)

-nieprawidłowy wariant apoE

-CH-podwyższone, TG-podwyższone

TYP IV

Hipertrójglicerydemia endogenna (hiper-β-lipoproteinemia)

-nieznana przyczyna (wzmożona prod lub brak degradacji VLDL)

-CH-wysokie, TG -wysokie

TYP V

Hipertrójglicerydemia egzo i -endogenna (mieszana)

-obniżona degrad.chylomik i VLDL,brak apoC

-CH-podwyższone, TG-wysokie

HIPOLIPOPROTEINEMIE

Abetalipoproteinemia

-CH-niski,TG-nikie,chylomik,VLDL,LDL-brak

-brak syntezy B-48 lub B-100

LIPIDOZY

1) Choroba Tay-Sachsa

-e: heksoamidaza, zaburzenia przemiany gangliozydów

- GalNAc-GAL(NANA)-Glc(ceramid) --/--> X + GalNAc

2) Choroba Gauchera

-e: β-glukozydaza, zaburzenia przemian cerebrozydów

- ceramid-Glc --/--> ceramid + Glc

3) Choroba Niemanna-Picka

-e: fosfodiesteraza sfingomielinowa, zaburzenia przemian sfingom.

- ceramid-O-P-O-cholina --/--> ceramid + P-cholina

Kwasice związane z cyklem mocznikowym:

Hiperamonemia I -zespół Rey'a

-syntetaza karbamoilofosforanowa I

Hiperamonemia II

-karbamoilotransferaza ornitynowa

acyduria argininoburszt

-liaza argininoburszt.

Hiperarginemia:

-arginaza

Stężenia w surowicy:

Amoniak - 5,9-65 μmol/l (10-110 μg/l)

Aceton,acetooctan - 3-20 mg/l

Mocznik - 3,5-9 mmol/l (21-53mg/l)

Białko - 60-80 g/l w tym:

Albuminy - 52-68% (35-55 g/l)

α₁Globul. - 2,4-4,4% (20-36 g/l)

α₂Globul - 6,1-10,1%

β Globul - 8,5-14,5%

γ Globul - 10-21% (20-36 g/l)

Fibrynogen - 2-6 g/l

Bilirubina - 3,5-20,4 μmol/l (0,2-1,2 mg/dl)

Glukuronidy - 1,7-6,8 μmol/l

Wolna bilirub. - 3,4-11,9 μmol/l

Ceruloplazmina (Cu) - 25-43 mg/l (100-200 μg/dl)

Chlorki (Cl) - 96-106 mmol/l

Cholesterol - 3,9-7,2 mmol/l (150-280 mg/dl)

Estry - 65-75% całkowitego

CO₂ - 24-29 mmol/l

Cynk (Zn) - 7,65-22,95 μmol/l (50-150 μg/dl)

Fosfor (P) - 1-2,3 mmol/l (3-4,7 mg/dl)

Glukoza - 3,6-6,1 (4,5) mmol/l (65-110 mg/dl)

Kreatynina - 62-132 μmol/l (0,7-1,5 mg/dl)

Kw.moczowy - mężczyźni kobiety

surowica 3-9 mg/dl, 2,5-7,5mg/dl

mocz 350-600 mg/dobę

Lipidy całkowite - 4,5-10 g/l

Cholesterol HDL >1,04 mmol/l (>40mg/dl)

Cholesterol LDL <4,68 mmol/l (<180 mg/dl)

Cholesterol VLDL <1,04 mmol/l (<40 mg/dl)

Magnez - 0,75-1,25 mmol/l (1,8-3 mg/dl)

Potas - 3,5-5 mmol/l

Sód - 136-145 mmol/l

TAG - 1,4-1,9 g/l

Wapń - całkowity 2,1-2,6 mmol/l (8,4-10,4mg/dl)

Zjonizowany 1,05-1,3 mmol/l (4,2-5,2 mg/dl)

Wodorowęglany (HCO₃) - 24-28 mmol/l

Witaminy: A - 0,53-2,1 μmol/l (15-60 μg/dl)

B₁₂ - >148 pmol/l (>200 pg/ml)

C - 23-85 μmol/l (0,4-1,5 mg/dl)

D₃ - 1,3-47 nmol/l

25(OH)D₃ - 19,4-137 nmol/l

1,25(OH₂)D₃ - 62-155 pmol/l

Żelazo (Fe) - 9-31,3 μmol/l (50-175 μg/dl)

---