brażenia kręgosłupa mogą być następstwem bezpośredniego lub pośredniego działania siły zewnętrznej. Najczęstszą przyczyną obrażeń są urazy komunikacyjne oraz skoki "na główkę" do wody oraz upadki z wysokości. Wiele obrażeń następuje wskutek pośredniego działania siły (zgniecenie, zgięcie lub nadmierne zgięcie, rzadziej wyprost lub nadmierny przeprost) często towarzyszą im obrażenia rdzenia kręgowego. Następstwem uszkodzenia rdzenia kręgowego jest zaburzenie jego czynności od kilkudniowej dysfunkcji do śmierci.
Niewiele urazów kręgosłupa jest ograniczonych tylko do tej części ciała. W większości przypadku należy zwrócić uwagę na inne obszary ciała (głowa, jama brzuszna, kończyny górne i dolne, klatka piersiowa). Do najczęstrzych objawów związanych z uszkodzeniem kręgosłupa należy:
widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów
opasujący ból lub przymusowe ułożenie (w razie uszkodzenia kręgosłupa szyjnego)
krwiaki, otarcia, ślady stłuczenia na ciele głównie w miejscu działania siły
ból uciskowy wyrostków kolczystych oraz zmiana odstępu między wyrostkami kolczystymi, uskoki i garby
niedowłady: niedowład poprzeczny (paraperesis), wszystkich kończyn (tetraparesis)
czasem niewydolność oddechowa (wypadnięcie funkcji mięśni międzyżebrowych i/lub przepony zależna od wysokości uszkodzenia rdzenia kręgowego)
zaburzenia termoregulacj i zaburzenia czynności pęcherza moczowego oraz jelita grubego
wywiad (przebieg wypadku)
diagnostyka uszkodzeń na podstawie oceny ruchomości kończyn dolnych, przepony, kończyn górnych i palców, mięśni międzyżebrowych, granic zaburzeń czucia itp.
Z ofiarą wypadku podejrzaną o uraz kręgosłupa w celu ochrony rdzenia kręgowego należy postępować z wielką ostrożnością aby nie spowodować dalszego uszkodzenia rdzenia. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim:
zabezpieczenie funkcji życiowych (oddychanie, krążenie)
unieruchomienie kręgosłupa szyjnego za pomocą dostępnych środków
ochronić chorego przed wyziębieniem
unikanie jakiegokolwiek czynnego lub biernego ruchu chorego przy umieszczaniu go w materacu próżniowym
w razie przemieszczenia kręgów, zwłaszcza z uskokiem lub w odcinku szyjnym kręgosłupa, nie podejmować prób repozycji na miejscu wypadku
przewozić poszkodowanego bez wstrząsów przy całkowitym unieruchomieniu, ewentualnie dodatkowo unieruchomić szyjny odcinek kręgosłupa
przewieźć do szpitala chirurgicznego lub neurochirurgicznego pod opieką lekarza
Przy przenoszeniu lub wydobywaniu poszkodowanego np. z samochodu należy należy roić to bardzo ostrożnie, najlepiej na twardej, płaskiej desce lub drzwiach bez nadmiernych nacisków tak aby nie dopuścić do uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Chorego należy jak najszybciej zawieźć na ostry dyżur chirurgiczny.
|