NEUROTRAUMATOLOGIA

NEUROTRAUMATOLOGIA



Urazy OUN w 50% towarzyszą

Urazy OUN w 50% towarzyszą

urazom innych okolic ciała.

urazom innych okolic ciała.



Wypadki komunikacyjne: 55%

Wypadki komunikacyjne: 55%

rannych doznaje urazu OUN.

rannych doznaje urazu OUN.



OBRAŻENIA CZASZKOWO-MÓZGOWE

OBRAŻENIA CZASZKOWO-MÓZGOWE

śmiertelność

śmiertelność

40-50%

40-50%



WŁAŚCIWA POMOC NA MIEJSCU ZDARZENIA

WŁAŚCIWA POMOC NA MIEJSCU ZDARZENIA

I PODCZAS TRANSPORTU

I PODCZAS TRANSPORTU

zmniejsza śmiertelność o

zmniejsza śmiertelność o

20%

20%



NIEWŁAŚCIWA POMOC :

NIEWŁAŚCIWA POMOC :

-

ROZSZERZENIE

ROZSZERZENIE NACZYŃ

MÓZGU

MÓZGU

- ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWEGO

- ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWEGO

-USZKODZENIE BARIERY KREW-MÓZG

-USZKODZENIE BARIERY KREW-MÓZG

-OBRZĘK MÓZGU

-OBRZĘK MÓZGU



OBRAŻENIA MÓZGOWIA

OBRAŻENIA MÓZGOWIA

* PIERWOTNE

* PIERWOTNE

* WTÓRNE

* WTÓRNE

PIERWOTNE :

PIERWOTNE :

1. STŁUCZENIE KORY MÓZGU

1. STŁUCZENIE KORY MÓZGU

2. STŁUCZENIE ISTOTY BIAŁEJ

2. STŁUCZENIE ISTOTY BIAŁEJ

3. ROZDARCIE ISTOTY BIAŁEJ Z USZKODZENIEM

3. ROZDARCIE ISTOTY BIAŁEJ Z USZKODZENIEM

AKSONÓW

AKSONÓW

4. KRWIAK DO TKANEK MÓZGOWIA

4. KRWIAK DO TKANEK MÓZGOWIA

5. KAWITACJA

5. KAWITACJA

WTÓRNE :

WTÓRNE :

1. NIEDOTLENIENIE

1. NIEDOTLENIENIE

2. NIEDOKRWIENIE

2. NIEDOKRWIENIE

3. OBRZĘK MÓZGU

3. OBRZĘK MÓZGU

SKUTKI URAZU GŁOWY

SKUTKI URAZU GŁOWY



Obrażenia powłok czaszki

Obrażenia powłok czaszki



Złamania sklepienia i podstawy czaszki

Złamania sklepienia i podstawy czaszki



Wstrząśnienie mózgu

Wstrząśnienie mózgu



Stłuczenie mózgu

Stłuczenie mózgu



Pourazowy obrzęk mózgu

Pourazowy obrzęk mózgu



Pourazowy krwiak wewnątrzczaszkowy

Pourazowy krwiak wewnątrzczaszkowy

(podtwardówkowy-80%, nadtwardówkowy

(podtwardówkowy-80%, nadtwardówkowy

20%, śródmózgowy 2-6%)

20%, śródmózgowy 2-6%)

SKUTKI URAZU RDZENIA

SKUTKI URAZU RDZENIA

KRĘGOWEGO

KRĘGOWEGO



Wstrząśnienie rdzenia

Wstrząśnienie rdzenia



Stłuczenie rdzenia

Stłuczenie rdzenia



Ucisk rdzenia

Ucisk rdzenia



Uszkodzenie nerwów rdzeniowych

Uszkodzenie nerwów rdzeniowych

OBRAŻENIA POWŁOKI

OBRAŻENIA POWŁOKI

CZASZKI

CZASZKI



Otarcie naskórka

Otarcie naskórka



Stłuczenie

Stłuczenie



Rana powłoki

Rana powłoki



Krwiaki (podskórny, podczepcowy,

Krwiaki (podskórny, podczepcowy,

podokostnowy, wodniak podokostnowy)

podokostnowy, wodniak podokostnowy)

ZŁAMANIA SKLEPIENIA

ZŁAMANIA SKLEPIENIA

CZASZKI

CZASZKI



ZAMKNIĘTE

ZAMKNIĘTE



OTWARTE

OTWARTE



LINIJNE

LINIJNE



WIELOODŁAMOWE

WIELOODŁAMOWE



IZOLOWANE ZŁAMANIA

IZOLOWANE ZŁAMANIA

PODSTAWY CZASZKI

PODSTAWY CZASZKI



Z WGŁOBIENIEM KOŚCI

Z WGŁOBIENIEM KOŚCI



przedniego

przedniego



środkowego

środkowego



tylnego

tylnego

ZŁAMANIA PODSTAWY

ZŁAMANIA PODSTAWY

CZASZKI

CZASZKI

DOŁU CZASZKI

DOŁU CZASZKI

OBJAWY

OBJAWY

Przedni i środkowy dół czaszki- wyciek

Przedni i środkowy dół czaszki- wyciek

krwisty z ucha, nosa, lub do jamy nosowo-

krwisty z ucha, nosa, lub do jamy nosowo-

gardłowej (przedni dół czaszki- również

gardłowej (przedni dół czaszki- również

wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego z

wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego z

nosa).

nosa).

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA

Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych

Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych

Odma wewnątrzczaszkowa

Odma wewnątrzczaszkowa

WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU

WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU

COMMOTIO CEREBRI

COMMOTIO CEREBRI



Utrata przytomności

Utrata przytomności



Zaburzenia wegetatywne

Zaburzenia wegetatywne

(nudności, wymioty, zawroty głowy)

(nudności, wymioty, zawroty głowy)



Niepamięć przed- i pourazowa

Niepamięć przed- i pourazowa

HOSPITALIZACJA !

HOSPITALIZACJA !

STŁUCZENIE MÓZGU (CONTUSIO

STŁUCZENIE MÓZGU (CONTUSIO

CEREBRI)

CEREBRI)



Płatów czołowych

Płatów czołowych

-

-

dezorientacja,pobudzenie psychoruchowe, obniżenie

dezorientacja,pobudzenie psychoruchowe, obniżenie

krytycyzmu, nieadekwatne zachowanie się.

krytycyzmu, nieadekwatne zachowanie się.



Płata skroniowego

Płata skroniowego

-

-

głębokie zaburzenia świadomości, przeciwstronny

głębokie zaburzenia świadomości, przeciwstronny

niedowład kończyn, porażenie nerwu III.

niedowład kończyn, porażenie nerwu III.



Płata ciemieniowego

Płata ciemieniowego

-

-

niedowłady kończyn, zaburzenia czucia,akalkulia,

niedowłady kończyn, zaburzenia czucia,akalkulia,

agrafia, agnozja.

agrafia, agnozja.



Płata potylicznego

Płata potylicznego

-

-

zaburzenia widzenia przemijające lub trwałe.

zaburzenia widzenia przemijające lub trwałe.



Stłuczenie móżdżku

Stłuczenie móżdżku

-wymioty, bradypnoe, zawroty głowy, sztywność karku,

-wymioty, bradypnoe, zawroty głowy, sztywność karku,

ataksja.

ataksja.



Stłuczenie pnia mózgu

Stłuczenie pnia mózgu

-

-

głęboka śpiączka, rozkojarzenie wegetatywne-

głęboka śpiączka, rozkojarzenie wegetatywne-

sztywność odmóżdżeniowa.

sztywność odmóżdżeniowa.

LECZENIE-

LECZENIE-

monitorowanie podstawowych czynności życiowych. Antybiotyki,

monitorowanie podstawowych czynności życiowych. Antybiotyki,

fizykoterapia, hiperwentylacja.

fizykoterapia, hiperwentylacja.

W przypadku wtórnego obrzęku mózgu- środki osmotycznie czynne, diuretyki,

W przypadku wtórnego obrzęku mózgu- środki osmotycznie czynne, diuretyki,

neuroleptyki, sterydy, hipotermia.

neuroleptyki, sterydy, hipotermia.

POURAZOWY OBRZĘK MÓZGU

POURAZOWY OBRZĘK MÓZGU

ZAGROŻENIE DLA ŻYCIA-

ZAGROŻENIE DLA ŻYCIA-

WZROST CIASNOTY

WZROST CIASNOTY

WEWNĄTRZCZASZKOWEJ!!!

WEWNĄTRZCZASZKOWEJ!!!

OBJAWY- bóle głowy, wymioty, bradykardia,

OBJAWY- bóle głowy, wymioty, bradykardia,

zaczerwienienie twarzy, przekrwienie

zaczerwienienie twarzy, przekrwienie

spojówek, senność, tachypnoe, wzrost RR.

spojówek, senność, tachypnoe, wzrost RR.

LECZENIE-

LECZENIE-

leki osmotycznie czynne, diuretyki, sterydy,

leki osmotycznie czynne, diuretyki, sterydy,

hiperwentylacja, neuroleptyki, hipotermia.

hiperwentylacja, neuroleptyki, hipotermia.

POURAZOWY KRWIAK

POURAZOWY KRWIAK

WEWNĄTRZCZASZKOWY

WEWNĄTRZCZASZKOWY

Jest to nagromadzenie krwi w obrębie struktur

Jest to nagromadzenie krwi w obrębie struktur

wewnątrzczaszkowych w wyniku urazowego uszkodzenia

wewnątrzczaszkowych w wyniku urazowego uszkodzenia

naczyń

naczyń

KRWIAKI:

KRWIAKI:

ostre:

ostre:

od kilku godzin do 2 dni po urazie

od kilku godzin do 2 dni po urazie

podostre:

podostre:

3-14 dni po urazie

3-14 dni po urazie

przewlekłe:

przewlekłe:

3-6 tygodni po urazie

3-6 tygodni po urazie

NADTWARDÓWKOWY-

NADTWARDÓWKOWY-

między oponą twardą a kością czaszki

między oponą twardą a kością czaszki

PODTWARDÓWKOWY-

PODTWARDÓWKOWY-

między oponą twardą a mózgiem lub

między oponą twardą a mózgiem lub

móżdżkiem

móżdżkiem

ŚRÓDMÓZGOWY-

ŚRÓDMÓZGOWY-

w półkuli mózgu lub móżdżku

w półkuli mózgu lub móżdżku

STADIA OBJAWÓW KLINICZNYCH

STADIA OBJAWÓW KLINICZNYCH



KOMPENSACJI

KOMPENSACJI

- bóle głowy, osłabienie,

- bóle głowy, osłabienie,

brak ogniskowych

brak ogniskowych

objawów neurologicznych.

objawów neurologicznych.



DEKOMPENSACJI

DEKOMPENSACJI

- narastanie objawów ciasnoty

- narastanie objawów ciasnoty

wewnątrzczaszkowej: utrata przytomności, TRIADA

wewnątrzczaszkowej: utrata przytomności, TRIADA

CUSHINGA (poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka,

CUSHINGA (poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka,

przeciwstronny niedowład kończyn, drgawki ogniskowe.

przeciwstronny niedowład kończyn, drgawki ogniskowe.

ŚMIERTELNOŚĆ 30%.

ŚMIERTELNOŚĆ 30%.



KRAŃCOWE

KRAŃCOWE

- śpiączka, rozkojarzenie wegetatywne,

- śpiączka, rozkojarzenie wegetatywne,

reakcje wyprostne kończyn.

reakcje wyprostne kończyn.

ŚMIERTELNOŚĆ 80%.

ŚMIERTELNOŚĆ 80%.



ŚMIERĆ MÓZGU-

ŚMIERĆ MÓZGU-

ustaje krążenie mózgowe

ustaje krążenie mózgowe

PODZIAŁ KRWIAKÓW WEWNĄTRZCZASZKOWYCH

PODZIAŁ KRWIAKÓW WEWNĄTRZCZASZKOWYCH



Podtwardówkowy-

Podtwardówkowy-

80%. Podostry lub przewlekły.Stan chorego

80%. Podostry lub przewlekły.Stan chorego

szybko się pogarsza. Operacja konieczna. Rozpoznanie na podstawie

szybko się pogarsza. Operacja konieczna. Rozpoznanie na podstawie

objawów neurologicznych oraz CT.

objawów neurologicznych oraz CT.



Nadwtardówkowy-

Nadwtardówkowy-

20 do 30%. Prawie zawsze ze złamaniem

20 do 30%. Prawie zawsze ze złamaniem

kości czaszki. Po utracie przytomności, często okres przejaśnienia

kości czaszki. Po utracie przytomności, często okres przejaśnienia

(intervalum lucidum).

(intervalum lucidum).



Śródmózgowy-

Śródmózgowy-

2 do 6%.

2 do 6%.

OBJAWY KRWIAKA-

OBJAWY KRWIAKA-

POŁOWICZE NIEDOWŁADY

POŁOWICZE NIEDOWŁADY

KOŃCZYN, PORAŻENIA NERWÓW CZASZKOWYCH (III, VI,

KOŃCZYN, PORAŻENIA NERWÓW CZASZKOWYCH (III, VI,

VII), SZYBKIE NARASTANIE CIASNOTY

VII), SZYBKIE NARASTANIE CIASNOTY

WEWNĄTRZCZASZKOWEJ, GŁĘBOKIE ZABURZENIA

WEWNĄTRZCZASZKOWEJ, GŁĘBOKIE ZABURZENIA

ŚWIADOMOŚCI.

ŚWIADOMOŚCI.



OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA



ELEMENTY KOSTNE KRĘGOSŁUPA

ELEMENTY KOSTNE KRĘGOSŁUPA



RDZEŃ KRĘGOWY

RDZEŃ KRĘGOWY

TĘPE

TĘPE

PENETRUJĄCE

PENETRUJĄCE



OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

Stan neurologiczny występujący bezpośrednio po

Stan neurologiczny występujący bezpośrednio po

uszkodzeniu

uszkodzeniu

rdzenia. Charakteryzuje się zupełnym zahamowaniem

rdzenia. Charakteryzuje się zupełnym zahamowaniem

czynności

czynności

rdzenia tj. porażeniem wiotkim i arefleksją.

rdzenia tj. porażeniem wiotkim i arefleksją.

Towarzyszy obrażeniom odcinka szyjnego lub wysokiego

Towarzyszy obrażeniom odcinka szyjnego lub wysokiego

piersiowego rdzenia i jest spowodowany uszkodzeniem dróg

piersiowego rdzenia i jest spowodowany uszkodzeniem dróg

sympatycznych. Charakteryzuje się obniżeniem ciśnienia krwi

sympatycznych. Charakteryzuje się obniżeniem ciśnienia krwi

i bradykardią. Hipotensia, bradykardia , dobrze ucieplona

i bradykardią. Hipotensia, bradykardia , dobrze ucieplona

i ukrwiona skóra potwierdzają rozpoznanie.

i ukrwiona skóra potwierdzają rozpoznanie.

WSTRZĄS RDZENIOWY

WSTRZĄS RDZENIOWY

WSTRZĄS NEUROGENICZNY

WSTRZĄS NEUROGENICZNY



OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

METYLOPREDNIZOLON

METYLOPREDNIZOLON

30 mg/kg - dawka wstępna

30 mg/kg - dawka wstępna

5,4 mg/kg/h ciągły wlew przez 24 h

5,4 mg/kg/h ciągły wlew przez 24 h

MANNITOL

MANNITOL

0,5 g/kg m.c. stały wlew

0,5 g/kg m.c. stały wlew

ZŁAMANIA KRĘGOSŁUPA

ZŁAMANIA KRĘGOSŁUPA



Zgięciowe-

Zgięciowe-

ze zgnieceniem przedniej części trzonu i

ze zgnieceniem przedniej części trzonu i

często zwichnięciu kręgu powyżej. Często niestabilność.

często zwichnięciu kręgu powyżej. Często niestabilność.



Rotacyjne-

Rotacyjne-

tu złamanie łuków, i rozerwania torebek

tu złamanie łuków, i rozerwania torebek

stawowych. Również niestabilność.

stawowych. Również niestabilność.



Ekstensyjne (odgięciowe)-

Ekstensyjne (odgięciowe)-

nadmierny przeprost

nadmierny przeprost

kręgosłupa. Przerwanie więzadła przedniego, złamanie

kręgosłupa. Przerwanie więzadła przedniego, złamanie

wyrostka kolczystego, łuku kręgu.

wyrostka kolczystego, łuku kręgu.



Kompresyjne-

Kompresyjne-

siła urazu wzdłuż osi kręgosłupa.

siła urazu wzdłuż osi kręgosłupa.

LECZENIE- zachowawcze, operacyjne.

LECZENIE- zachowawcze, operacyjne.

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

u pacjentów z urazem OUN

u pacjentów z urazem OUN

Postępowanie na miejscu wypadku

Postępowanie na miejscu wypadku



Ocena stanu pacjenta

Ocena stanu pacjenta



Ocena stanu świadomości pacjenta

Ocena stanu świadomości pacjenta



Utrzymanie prawidłowej wentylacji

Utrzymanie prawidłowej wentylacji



Intubacja, gdy GCS < 8 pkt

Intubacja, gdy GCS < 8 pkt



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Utrzymanie normowolenii

Utrzymanie normowolenii



Utrzymanie SABP na poziomie 120 – 140 mm

Utrzymanie SABP na poziomie 120 – 140 mm

Hg

Hg



Utrzymanie MABP na poziomie ok. 90 mm Hg

Utrzymanie MABP na poziomie ok. 90 mm Hg



Przeciwdziałanie drgawkom.

Przeciwdziałanie drgawkom.

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

u pacjentów z urazem OUN

u pacjentów z urazem OUN

•

Każdego pacjenta z urazem głowy

Każdego pacjenta z urazem głowy

traktujemy jak ze współistniejącym

traktujemy jak ze współistniejącym

urazem kręgosłupa szyjnego

urazem kręgosłupa szyjnego

•

Zakładamy kołnierz szyjny

Zakładamy kołnierz szyjny

•

Gdy istnieją neurologiczne objawy

Gdy istnieją neurologiczne objawy

uszkodzenia rdzenia kręgowego

uszkodzenia rdzenia kręgowego

należy podać:

należy podać:

Metylprednisolon w dawce 30

Metylprednisolon w dawce 30

mg/kg m. c.

mg/kg m. c.

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

u pacjentów z urazem OUN

u pacjentów z urazem OUN

Monitorowanie:

Monitorowanie:



Stan świadomości wg GCS

Stan świadomości wg GCS



EKG

EKG



RR (NIBP)

RR (NIBP)



HR

HR



Pulsooksymetria

Pulsooksymetria

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

u pacjentów z urazem OUN

u pacjentów z urazem OUN

Transport

Transport

Ułożenie pacjenta:

Ułożenie pacjenta:



Na plecach z uniesionym tułowiem

Na plecach z uniesionym tułowiem

pod kątem 20 – 30

pod kątem 20 – 30

0

0



Głowa ustawiona strzałkowo

Głowa ustawiona strzałkowo

Transport maksymalnie szybki ale

Transport maksymalnie szybki ale

ostrożny bez gwałtownych

ostrożny bez gwałtownych

hamowań, przyspieszeń i

hamowań, przyspieszeń i

wstrząsów.

wstrząsów.

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

u pacjentów z urazem OUN

u pacjentów z urazem OUN

Izba Przyjęć (Oddział Ratunkowy)

Izba Przyjęć (Oddział Ratunkowy)



Kontynuowanie rozpoczętego

Kontynuowanie rozpoczętego

postępowania

postępowania



Szybka diagnostyka

Szybka diagnostyka



Szybka interwencja chirurgiczna

Szybka interwencja chirurgiczna

Obszar diagnostyczno-laboratoryjny

Szpitalny Oddział Ratunkowy

Badanie rtg kręgosłupa w odcinku

szyjnym u pacjentów po przebytym
urazie

:

A. Kryteria nieobowiązkowe:
- Brak dolegliwości bólowych.
- Niedokładnie zlokalizowana tkliwość

palpacyjna w odcinku szyjnym kręgosłupa.

- Brak subiektywnych lub obiektywnych

znamion uszkodzenia rdzenia kręgowego lub
nerwów rdzeniowych:

• subiektywne: osłabienie,

parestezja

• obiektywne: upośledzenie czucia,

zaburzenia motoryczne.

- Brak innych znamion obrażeń, będących

przyczyną dolegliwości bólowych.

Obszar diagnostyczno-laboratoryjny

Szpitalny Oddział Ratunkowy

Badanie rtg kręgosłupa w odcinku szyjnym

u pacjentów po przebytym urazie:

B. Kryteria obowiązkowe – zasady badania:
- Najpierw zdjęcie boczne – 7 kręgów - w czasie

unieruchomienia kręgosłupa kołnierzem
ortopedycznym.

- Jeżeli na rtg bocznym nie obserwuje się zmian–

rtg AP z uwidocznieniem kręgu szczytowego i
obrotowego. Obowiązuje kołnierz ortopedyczny.

- Jeżeli obraz rtg nie jest adekwatny do stanu

klinicznego należy rozważyć wykonanie CT.

Tomografia komputerowa:

•Bez kontrastu jest b czułym wskaźnikiem
wykrywającym krwawienie śródczaszkowe
i SAH).

•W ciągu pierwszych 6 godzin można nie
uwidocznić ogniska niedokrwienia.

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

WYKONANIA BADANIA CT

WYKONANIA BADANIA CT

GŁOWY

GŁOWY



Pogarszanie się stanu chorego

Pogarszanie się stanu chorego



Stany nieprzytomności po resuscytacji

Stany nieprzytomności po resuscytacji



Zaburzenia przytomności i złamanie czaszki

Zaburzenia przytomności i złamanie czaszki



Zaburzenia przytomności i objawy ogniskowe

Zaburzenia przytomności i objawy ogniskowe



Złamanie czaszki i objawy ogniskowe

Złamanie czaszki i objawy ogniskowe



Złamania czaszki z wgłobieniem kości

Złamania czaszki z wgłobieniem kości



Stwierdzony płynotok

Stwierdzony płynotok



Przebyty uraz głowy wraz z koniecznością

Przebyty uraz głowy wraz z koniecznością

znieczulenia ogólnego z innych

znieczulenia ogólnego z innych

przyczyn

przyczyn

KONIEC