Sylabus

WYDZIAŁ POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO
Jednostka
Stopień/tytuł naukowy	Imię	Nazwisko

Kierunek	Specjalność
Nazwa przedmiotu Metodyka języka polskiego	Rodzaj zajęć
Liczba godzin 22	Tryb
Przedmiot	Rok studiów
Semestr
Założenia i cele: Celem ćwiczeń jest przygotowanie studentów do prowadzenia lekcji z zakresu kształcenia językowego w szkole podstawowej w klasach IV-VI. W trakcie zajęć omawiane są różnice między szkolnym a akademickim ujęciem poszczególnych zagadnień z wiedzy o języku oraz kształcone umiejętności potrzebne nauczycielowi poloniście do realizacji celów dydaktycznych na II etapie edukacji.
Warunki wstępne: 0. Wpis na specjalizację nauczycielską. 1. Zaliczenie zajęć "Praktyczna stylistyka".

Szczegółowy program zajęć
l.p.		Tematyka zajęć		Łącznie godzin
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.			Współczesna szkoła. Najważniejsze dokumenty polonisty (podstawa programowa i standardy wymagań egzaminacyjnych). Programy i podręczniki polonistyczne dla szkoły podstawowej. Cele, metody i środki nauczania w zakresie nauki o języku. Jak zbudowana jest lekcja nauki o języku; typy lekcji językowych (wprowadzająca, utrwalająca, powtórzeniowa). Konspekt i scenariusz lekcji językowej. O ćwiczeniach w mówieniu i pisaniu i dłuższych formach wypowiedzi w szkole podstawowej (rodzaje ćwiczeń kształcących sprawność językową, zróżnicowanie sposobów wprowadzania i doskonalenia dłuższych form wypowiedzi uczniów). Uczniowskie problemy z poprawnością, stosownością, estetyką i skutecznością wypowiedzi (poprawa prac uczniowskich - kryteria oceny, funkcje i struktura recenzji oceniającej, klasyfikacja błędów językowych, sposoby egzekwowania poprawy). Ortografia i interpunkcja w szkole (zasady polskiej ortografii; przyczyny błędów ortograficznych; rodzaje ćwiczeń ortograficznych, m.in. dyktand; dysgrafia i dysleksja). Zagadnienia składniowe na II etapie edukacji (problem szkolnych definicji podstawowych terminów; typy wypowiedzeń, zwłaszcza zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte;najważniejsze etapy analizy składniowej różnych rodzajów wypowiedzenia; integracja składni z innymi działami nauki o języku; sposoby przeciwdziałania ubóstwu struktur składniowych w tekstach uczniowskich). Nauka o częściach mowy i fleksja (kryteria podziału wyrazów na części mowy; trudności w analizie fleksyjnej - kategoria rodzaju, osobliwości w odmianie wyrazów; pogranicze fleksji i słowotwórstwa). Podstawy słowotwórstwa na II etapie edukacji (analiza słowotwórcza a analiza fleksyjna; problemy terminologiczne; ujęcie synchroniczne w opisie słowotwórczym; dobór odpowiednich przykładów). Słownictwo i frazeologia w szkole podstawowej (podstawowe relacje semantyczne: synonimia, antonimia, wieloznaczność, hiperonimia; frazeologia jako część słownika; wartość stylistyczna słowa; słowniki na lekcjach języka polskiego).		2 2 2 4 2 2 2 2 2 2
		Metody oceny pracy studenta		Liczba punktów/ udział w ocenie końcowej
		ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)		15%
		śródsemestralne pisemne testy kontrolne
		śródsemestralne ustne kolokwia
		końcowe zaliczenie pisemne
		końcowe zaliczenie ustne
		egzamin pisemny		oddzielna ocena
		egzamin ustny
		kontrola obecności		5%
		praca roczna
		inne: praca semestralna		80%
		Szczegółowe wymagania zaliczenia
1.	Przygotowanie do zajęć polega na zapoznaniu się studenta z zaleconymi przez prowadzącego lekturami oraz powtórzeniu wiadomości z nauki o języku (znajomość zagadnień z wiedzy o języku w wyznaczonym tematem zajęć zakresie). Do oceny ciągłej może wchodzić także - jeśli zostanie to wcześniej ustalone z grupą - wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego, skonstruowanie ćwiczeń w związku z określonym w programie tematem itp.) oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu. Możliwe jest wtedy zwiększenie procentowego udziału kryterium oceny ciągłej w końcowej ocenie z przedmiotu. Praca semestralna może polegać na napisaniu konspektu lekcji na określony przez prowadzącego lub wybrany przez studenta temat, opracowaniu recenzji serii podręczników i programu nauczania, przygotowaniu zestawu zadań testowych dla uczniów szkoły podstawowej itp. Forma i zakres pracy semestralnej są ustalane przez prowadzącego zajęcia na pierwszym spotkaniu ze studentami.

Literatura obowiązkowa
l.p.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.	Podstawa programowa, wybrane podręczniki i programy, informator ze standardami egzaminacyjnymi. Marta Bogdanowicz, Anna Adryjanek, Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia 2004. Sławomir Gala, Z dydaktyki języka ojczystego w szkole, Łódź 1996 - artykuły dotyczące nauczania fleksji i słowotwórstwa. Stanisław Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994 - rozdział 4.3.1.: Pojęcie sprawności komunikacyjnej, s. 278-283. Michał Jaworski, Metodyka nauki o języku polskim, Warszawa 1991. Maria Kwiatkowska-Ratajczak, Od konspektu do artykułu [w:] Kompetencje szkolnego polonisty 2, red. B. Chrząstowska, Warszawa 1997 lub "Polonistyka" 1996, nr 2. Maria Nagajowa, Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa 1985. Maria Nagajowa, Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994. Maria Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995. Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, wyd. 3, Warszawa 1999 - rozdziały: III, IV, V, VI, VIII. Bolesław Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 1999 lub Bolesław Niemierko, Ocenianie osiągnięć uczniów [w tegoż:] Pomiar wyników kształcenia, Warszawa 1999. Jerzy Podracki, Składnia polska, Warszawa 1997. Jerzy Podracki, Słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami przestankowania, Warszawa 1998 - część teoretyczna oraz wybrane hasła pokazujące związki interpunkcji z semantyką i składnią. Edward Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1995. Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny. Nie tylko dla młodzieży, red. A. Markowski, Warszawa 1996 - wstęp i wybrane fragmenty części teoretycznej. Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole. Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, red. A. Mikołajczuk, J. Puzynina, Warszawa 2004 - zagadnienia dotyczące kształcenia językowego w szkole podstawowej.

Literatura uzupełniająca
l.p.
1. 2. 3. 4.	Louise Cohen, Lawrence Manion, Keith Morrison, Wprowadzenie do nauczania, Poznań 1999. Czasopisma polonistyczne (np. "Polonistyka", "Język Polski w Szkole IV-VI", "Poradnik Językowy"). Gerd Mietzel, Psychologia kształcenia. Praktyczny podręcznik dla pedagogów i nauczycieli, Gdańsk 2003. Multimedialne pomoce edukacyjne, w tym strony internetowe wydawnictw edukacyjnych.

---