MILENIJNE CELE ROZWOJU
Co to są Milenijne Cele Rozwoju?
Milenijne Cele Rozwoju zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2000 roku. Osiem Milenijnych Celów stanowi wymierne zobowiązanie społeczności międzynarodowej, w tym Polski, do redukcji ubóstwa i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn, poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony środowiska naturalnego a także zbudowania globalnego partnerstwa między narodami na rzecz rozwoju. Zobowiązania dotyczą spełnienia wyznaczonych celów do 2015 roku zarówno przez kraje rozwijające się, kraje w okresie transformacji, jak i państwa wysoko rozwinięte.
Cele
1. Zlikwidowanie skrajnego ubóstwa i głodu,
a) Zmniejszenie do 2015 roku o połowę, w porównaniu z 1990 rokiem, liczby ludzi, których dochód wynosi mniej niż 1 dolar dziennie.
b) Zmniejszenie do 2015 roku o połowę, w porównaniu z 1990 rokiem, liczby ludzi cierpiących głód.
2. Zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym,
Zapewnienie, że do 2015 roku dzieci na całym świecie - zarówno chłopcy, jak i dziewczęta - będą mogły ukończyć szkołę podstawową.
3. Wspieranie zrównoważenia w prawach mężczyzn i kobiet oraz wzmocnienie pozycji kobiet,
Wyeliminowanie nierówności między obu płciami w dostępie do szkół na poziomie podstawowym i średnim, najlepiej do 2005 roku, oraz edukacji na poziomie wyższym najpóźniej do 2015 roku.
4. Zmniejszenie wskaźnika umieralności dzieci,
Zmniejszenie do 2015 roku, w porównaniu z 1990 rokiem, stopy umieralności dzieci poniżej piątego roku życia.
5. Poprawa stanu zdrowia kobiet ciężarnych i położnic,
Zmniejszenie do 2015 roku o trzy czwarte, w porównaniu z 1990 rokiem, wskaźnika umieralności okołoporodowej.
6. Zwalczanie AIDS, malarii i innych chorób,
a) Zahamowanie do 2015 roku, a następnie zmniejszenie, liczby zachorowań na AIDS,
b) Zahamowanie do 2015 roku, a następnie zmniejszenie, liczby zachorowań na malarię i inne groźne choroby.
7. Zapewnienie stanu równowagi ekologicznej środowiska,
a) Włączenie do polityki i programów działania każdego kraju zasad zrównoważonego rozwoju oraz zahamowanie utraty zasobów środowiska naturalnego,
b) Zmniejszenie o połowę do 2015 roku liczby ludzi nie mających dostępu do wody zdatnej do picia i do urządzeń sanitarnych,
c) Doprowadzenie, do 2020 roku, do znacznej poprawy warunków życia co najmniej 100 milionów ludzi mieszkających w slumsach.
8. Rozwijanie i wzmacnianie światowego partnerstwa w sprawach rozwoju.
a) Dalsze rozwijanie otwartego, opartego na ustalonych regułach, przewidywalnego, niedyskryminacyjnego systemu handlu i finansów, łącznie ze zobowiązaniem do prawidłowego sposobu rządzenia, rozwoju i zmniejszania ubóstwa - zarówno w skali krajów, jak i skali międzynarodowej,
b) Uwzględnienie szczególnych potrzeb krajów najmniej rozwiniętych, a zwłaszcza: umożliwienie tym krajom dokonywania eksportu bez ceł i kontyngentów; rozszerzenie programu redukcji zadłużenia najbardziej zadłużonych biednych krajów oraz umorzenie długów zaciągniętych w ramach pomocy bileteralnej; hojniejsza rządowa pomoc rozwojowa dla krajów zaangażowanych ograniczanie ubóstwa,
c) Uwzględnienie szczególnych potrzeb krajów śródlądowych i małych rozwijających się państw wyspiarskich (w ramach Programu Działania na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Małych Wyspiarskich Krajów Rozwijających się oraz zaleceń XXII Sesji Nadzwyczajnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ,
d) Wszechstronne zajmowanie się problemami zadłużenia krajów rozwijających się przez przedsięwzięcie w skali krajowej i międzynarodowej niezbędnych środków w calu utrzymania długookresowej zdolności do spłaty zadłużenia,
e) Stworzenie i wprowadzenie w życie, we współpracy z krajami rozwijającymi się, strategii zapewniających młodzieży możliwość uczciwej i wydajnej pracy,
f) Zapewnienie, we współpracy z firmami farmaceutycznymi, dostępu krajów rozwijających się do w miarę tanich, podstawowych leków,
g) Udostępnienie, we współpracy z sektorem prywatnym, korzyści z nowych technologii, zwłaszcza w dziedzinie informacji i łączności.
PÓŁMETEK
Żaden afrykański kraj nie zrealizuje Milenijnych celów rozwoju w planowanym terminie
Osiągnięcie Milenijnych celów rozwoju wiązałoby się ze zwiększeniem pomocy do poziomu 72 mld USD rocznie
Zagrożeniem dla celów milenijnych jest obecna sytuacja gospodarcza na świecie oraz wzrost cen żywności
Osiągnięto pewne sukcesy:
Do 19,2% spadł odsetek ludzi na świecie żyjących za mniej niż dolara dziennie. W 1999 r. wynosił on 23,4% ONZ chce, by do roku 2015 wskaźnik ten spadł do 15,8% i jest na najlepszej drodze do osiągnięcia tego celu. Nie uda się natomiast obniżyć do zakładanych 23,4% wskaźnika dla krajów afrykańskich. W Afryce subsaharyjskiej ponad 40% ludzi wciąż żyje w ekstremalnej biedzie.
Obecnie 27% dzieci poniżej 5. roku życia to dzieci z niedowagą. W 1990 r. było ich 33%. W Afryce subsaharyjskiej i Azji Południowej dzieci z niedowagą stanowią 46%.
Liczba afrykańskich dzieci z podstawowym wykształceniem wzrosła do 70% z 57% na początku dekady. 12% dzieci wcale nie chodzi do szkół, przy czym zjawisko to bardziej dotyka dziewcząt niż chłopców.
Jednak wyzwania są ogromne:
Ponad miliard ludzi nadal walczy o przeżycie za mniej niż dolara dziennie. Według Raportu o Rozwoju Społecznym 2003 większość z nich nie ma również dostępu do podstawowych świadczeń zdrowotnych i dostępu do wody pitnej.
W ujęciu globalnym jedno dziecko na pięć nie kończy szkoły podstawowej.
W dużej części krajów rozwijających się pandemia HIV/AIDS nadal swobodnie się rozprzestrzenia: w 2001 roku ponad 14 milionów dzieci utraciło jedno lub oboje rodziców z powodu tej choroby i oczekuje się, że do 2010 roku liczba sierot w związku z AIDS podwoi się.
Emisja dwutlenku węgla wzrosła do 29 mld ton w roku 2004 z 23 mld ton w 1990r.
Corocznie pół miliona kobiet umiera podczas ciąży lub porodu - czyli jedna co minutę. W Afryce kobieta ma 100 razy większe szanse umrzeć podczas ciąży lub porodu niż kobieta w Europie Zachodniej.
Postęp w walce z gruźlicą nie jest wystarczająco szybki. W ostatniej dekadzie zanotowano wzrost zachorowań
Połowa populacji krajów rozwijających się cierpi z powodu złych warunków sanitarnych
Te niekorzystne trendy można odwrócić przy woli politycznej w krajach rozwijających się i nowych zobowiązaniach finansowych i nowej polityce handlowej ze strony najzamożniejszych krajów, jak twierdzi UNDP. Wśród przywódców krajów rozwijających się panuje coraz szersza zgoda, że Milenijne Cele Rozwoju stanowią jak dotąd najlepszą szansę na wydobycie setek milionów ludzi z ubóstwa, analfabetyzmu i choroby.
KONTROWERSJE
Poprzednie tego typu projekty ONZ nigdy nie zostały zrealizowane w całości.
,,Do tej pory nie posiadaliśmy konkretnego plany realizacji Milenijnych Celów Rozwoju” J.D. Sachs
Dopiero w 2005r. powstał praktyczny plan walki z ubóstwem. Raport ONZ ,,Inwestowanie w rozwój”
Coraz bardziej rosnące koszty projektu
w 2002r. 65 mld USD, w 2006r. 135 mld USD, a na rok 2015 szacowne są koszty rzędu 195 mld USD
Bogate kraje zobowiązały się przekazywać 0,7% PKB na pomoc rozwojową, Japonia i USA nie dotrzymują obietnicy
Wg badań w krajach o niskim dochodzie tylko 24% środków pochodzących z pomocy jest przeznaczana na realizację inwestycji, które mają pomóc w realizacji celów.
Europejska grupa badaczy rekomenduje podjęcie działań w sześciu obszarach:
Ofiarodawcy powinni dotrzymać obietnic, również tych związanych z handlem, umorzeniem długów, wielkością a także skutecznością pomocy.
Inwestycje w infrastrukturę są niezbędne by stymulować i podtrzymywać rozwój. Inwestycje takie nie powinny odbywać się jednak kosztem podstawowych potrzeb i praw.
Światowe instytucje gospodarcze, włączając instytucje z Bretton Woods, powinny zostać zreformowane. Częścią reform powinno być odświeżenie negocjacji handlowych, włączając Rundę Doha oraz Umowy o Partnerstwie Gospodarczym Unii Europejskiej
Najbiedniejsi powinni być chronieni przed wstrząsami spowodowanymi albo wysokimi cenami żywności i paliwa, albo też pojawiającymi się konsekwencjami zmian klimatycznych.
Kraje rozwijające się, ze słabo rozwiniętymi instytucjami, często zamieszane w konflikty lub z nich wychodzące, powinny być wspierane z politycznych, finansowych a czasem nawet militarnych źródeł.
Jako, że zmienia się geograficzny podział ubóstwa, a Chiny i inne państwa stają się krajami o średnim przychodzie, ważne jest by pomyśleć o wydłużeniu Milenijnych Celów Rozwoju ponad 2015 r.
Kampania Milenijne Cele Rozwoju: Czas pomóc innym
W latach 2004-2005 przeprowadzono pierwszą w Polsce kampanię na temat Milenijnych celów Rozwoju pt. „Milenijne cele rozwoju: czas pomóc innym”. Kampania została zorganizowana przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w Polsce, system ONZ w Polsce oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. W ramach kampanii prowadzono akcje promujące pomoc pod hasłem: „Polska jest rajem dla 1,2 mld najbiedniejszych mieszkańców świata”. Kampania została wpisana w ramy szerszej działalności informacyjnej, której celem było rozpowszechnienie problematyki rozwoju międzynarodowego oraz uzyskanie społecznego poparcia Milenijnych Celów Rozwoju.
Bibliografia:
Sachs J.: Koniec z nędzą: Zadanie dla naszego pokolenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
www.pzs.pl
www.un.org.pl
www.wikipedia.pl
www.polskapomoc.gov.pl
www.ceo.org.pl
www.unmillenniumproject.org
www.egospodarka.pl
www.news.24.com
www.allafrica.com