SYLABUS

Przedmiot: PODSTAWY WIEDZY O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

Prowadzący zajęcia (politolog - w zakresie stosunków międzynarodowych):

Dr EUGENIUSZ SADOWSKI - badania naukowe w zakresie: teoria stosunków międzynarodowych , współczesna geopolityka, strategie państw w dobie współzależności i wyzwań globalnych, interesy i pozycja Polski w Unii Europejskiej.

Doświadczenie praktyczne zdobył m.in. w: Instytucie Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego (adiunkt, wicedyrektor) ; Rządowym Centrum Studiów Strategicznych (radca ministra, wicedyrektor departamentu) ; Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (radca ministra).

Forma zajęć: wykład

Tryb studiów: stacjonarne

Rygor: egzamin

Punkty ECTS: 3

EFEKTY KSZTAŁCENIA:

W wyniku realizacji przedmiotu student powinien:

• Znać podstawową współczesną problematyką międzynarodową; mieć wiedzę o genezie i specyfice stosunków międzynarodowych (SM), szczególnie z pozycji interesów i aktywności głównych uczestników - państw.

• Umieć stosować pojęcia i interpretacje odnoszące się do: podmiotowości (typów uczestników) w SM; międzynarodowego porządku prawnego i instytucjonalnego; podstaw, priorytetów i uwarunkowań polityki zagranicznej państwa; bezpieczeństwa i rozwiązywania konfliktów międzynarodowych; mechanizmów i procesów integracyjnych UE; roli USA w polityce światowej; problemów pokoju i współpracy w regionach świata.

• Rozumieć prawidłowości funkcjonowania sceny międzynarodowej i jej głównych aktorów. Dostrzegać elementy względnie trwałej ciągłości w tej sferze oraz przesłanki istotnych i radykalnych zmian, jakie w niej zachodzą. Umieć też samodzielnie pogłębiać przedmiotową wiedzę oraz podejmować samodzielne krytyczne analizy i oceny realiów polityczno-międzynarodowych.

BEZPOŚREDNIE POWIĄZANIE PRZEDMIOTU Z INNYMI PRZEDMIOTAMI:

wymagane wiadomości z:

• Historia

• Prawo

• Ekonomia

podbudowuje takie przedmioty jak:

• Prawo międzynarodowe publiczne

• Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe

• Integracja europejska

• Strategie w stosunkach międzynarodowych

• Międzynarodowe stosunki polityczne

TREŚĆ PROGRAMU:

Zajęcia 1.	Geneza i rozumienie stosunków międzynarodowych (SM): Historyczne źródła stosunków międzynarodowych. Pojęcie i synonimy SM. Podział uczestników (podmioty, strony). Główne uwarunkowania SM. SM jako dyscyplina naukowa. Literatura: J. Kukułka, Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2003, roz. I-II; albo E. Haliżak, R. Kuźniar, red. Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika. Warszawa 2000 (2006), s.15-33, 86-88, 109-112, 198-203, 330-338; albo M. Pietraś, red., Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2007, roz.1. s.17-43. Źródła dodatkowe: W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz, red., Stosunki międzynarodowe, Wrocław 2004; W. Szymborski, Międzynarodowe stosunki polityczne, Bydgoszcz 2006, roz. II; J. Kukułka, op. cit. roz. IV.
Zajęcia 2.	Uczestnicy i istota SM: Atrybuty uczestników SM. Podmiotowość prawno-międzynarodowa. Dziedziny i specyfika SM. Czynniki dynamiki SM. Literatura: J. Kukułka, op. cit., roz. III, V, IX(2-3); albo W. Szymborski, op. cit., roz. IV, XIV(1-2); albo M. Pietraś, op. cit., roz. 2, 6. Źródła dodatkowe: R. Zenderowski, Stosunki międzynarodowe: uczestnicy - ich miejsce i rola w systemie międzynarodowym, Warszawa 2005; J. Stefanowicz, Anatomia polityki międzynarodowej, Toruń 1999, s.39-64;
Zajęcia 3.	Zasady i normy SM: Geneza i etapy kształtowania się zasad postępowania państw w stosunkach wzajemnych. Reprezentatywne „kodyfikacje” zasad SM. Specyfika i znaczenie norm moralnych i politycznych. Źródła norm prawno-międzynarodowych. Główne cechy i podział norm p-m. Praktyka stosowania, kierunki ewolucji prawa międzynarodowego publicznego. Literatura: J. Kukułka, op. cit., roz. VI; albo R. Bierzanek, J. Simonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2001; albo Ciomer, L. W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa-Kraków 2000. Źródła dodatkowe: S. Bieleń (opr.) Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, Warszawa 2004.
Zajęcia 4.	Państwo w SM: Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego. Powstanie i upadek państwa. Pozycja międzynarodowa państwa. Nowe kategorie państw. Ewolucja roli państwa w stosunkach międzynarodowych. Literatura: M. Pietraś, op. cit., roz. 3; albo W. Szymborski, op. cit. roz. V; albo T. Łoś - Nowak, Stosunki międzynarodowe. Teorie - systemy - uczestnicy. Wrocław 2006, s.234-256. Źródła dodatkowe: J. Stefanowicz, op. cit., roz. II, IV, VI, VII; J. Białocerkiewicz, Prawo międzynarodowe publiczne, Toruń 2007, roz. III(1-4); R. Kuźniar, Polityka i siła, Warszawa 2005.
Zajęcia 5.	Instytucje, organizacje międzynarodowe: Przesłanki instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych. Znaczenie prawa międzynarodowego. Uwarunkowania aktywności organizacji międzynarodowych. Podział organizacji międzynarodowych. Literatura: W. Szymborski, op. cit., roz. VI-VIII; albo M. Pietraś, op. cit., roz. 4, 8; albo J. Kukułka, op. cit., roz.VII. Źródła dodatkowe: J. Białocerkiewicz, op. cit., roz., VII(7); T. Łoś - Nowak, red., Organizacje w stosunkach międzynarodowych, Wrocław 2004.
Zajęcia 6.	Ład, system międzynarodowy: Rozwój pojęcia i istota ładu międzynarodowego. Prawidłowości funkcjonowania po 1945r. Rola systemu Narodów Zjednoczonych (ONZ). Bieguny, hegemonia, równowaga sił w świecie. Rola mocarstw światowych i regionalnych. Literatura: J. Stefanowicz, Ład międzynarodowy. Doświadczenia i przyszłość. Warszawa 1996, s.9-25, 55-72; albo W. Szymborski, op. cit., roz. IX-X; albo T. Łoś - Nowak, Stosunki…,op. cit.,169-184. Źródła dodatkowe: J. Kukułka, op. cit., roz. XIII; R. Kuźniar, Polityka i siła, Warszawa 2005, roz., X. .
Zajęcia 7.	Polityka zagraniczna państwa: Pojęcie polityki zagranicznej państwa. Cele i inne kryteria kierunkujące. Uwarunkowania procesu realizacji. Dyplomacja. Nowe wyzwania. Literatura: R. Zięba, red., Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Toruń 2004, roz. I-II, VII; albo W. Szymborski, op. cit., roz. XII; albo M. Pietraś, op. cit., roz. 7. Źródła dodatkowe: E. Ciomer, L.W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa-Kraków 2000.
Zajęcia 8.	Konflikty międzynarodowe: Istota sporów i konfliktów międzynarodowych. Źródła problemów regionalnych. Prawno-międzynarodowy status sporów i konfliktów regionalnych. Typologia sporów; Mechanizmy, ewolucja i perspektywy współpracy na rzecz pokoju i bezpieczeństwa regionalnego. Literatura: W. Szymborski, op. cit., roz. XIII; albo M. Pietraś, op. cit., roz. 15; albo E. Haliżak, R. Kuźniar, op. cit., s.260-278. Źródła dodatkowe: J. Białocerkiewicz, op. cit., roz., VIII.; B. Barber, Imperium strachu: wojna, terroryzm, demokracja, Warszawa 2005, s. 73-87; M. Pietraś, op. cit., roz. 11; E. Haliżak, R. Kuźniar, J. Simonides, red., Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Bydgoszcz-Warszawa 2004.
Zajęcia 9.	Bezpieczeństwo międzynarodowe: Istota bezpieczeństwa międzynarodowego. Zagrożenia bezpieczeństwa /…/. Redefinicje /…/. Działania na rzecz /…/. Literatura: R. Zięba, red., Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie Warszawa 2008, Wprowadzenie; albo J. Stefanowicz, Anatomia polityki, op. cit., roz. XIII, VIII, X; albo M. Pietraś, op. cit., roz. 14. Źródła dodatkowe: W. Szymborski, op. cit., roz. XIV; R. Olszewski, Bezpieczeństwo współczesnego świata, Toruń 2005, roz. 1-4, Załączniki; R. Kuźniar, Polityka i siła, Warszawa 2005.
Zajęcia 10.	Integracja i oddziaływania UE: Geneza Wspólnot Europejskich (UE). Zakres przedmiotowy i mechanizmy (wspólnotowy, międzyrządowy, rozszerzanie granic) integracji. Wspólne polityki i strategie. Traktat Reformujący UE a sfera międzynarodowa. Literatura: M. Pietraś, op. cit., roz. 10, 5; albo W. Szymborski, op. cit., roz. XV, VIII; albo R. Zięba, red., Bezpieczeństwo, op.cit., roz. VI, XI. Źródła dodatkowe: E. Haliżak, R. Kuźniar, op. cit., s. 447-472.
Zajęcia 11.	Polityka międzynarodowa USA: Cele i uwarunkowania globalne. Strategie - partnerzy - instrumentarium. Przesłanki redefinicji i ewolucji roli USA w świecie. Literatura: R. Kagan, Potęga i raj. Ameryka i Europa w nowym porządku świata, Warszawa 2003, s. 52-64, 83-107; albo W. Szymborski, op. cit., roz. XI. Źródła dodatkowe: Z. Brzeziński, Wybór: dominacja czy przywództwo?, Kraków 2004; J. Zając, red., Polityka zagraniczna USA po zimnej wojnie, Toruń 2005.
Zajęcia 12.	Interesy i wartości: Rodzaje interesów i ich (re)definiowanie. Strategie narodowe/państw i międzynarodowe. Aksjologia międzynarodowa (pokoju, bezpieczeństwa, współpracy, rozwoju i in.) Prawa człowieka. Literatura: J. Kukułka, op. cit., roz. VIII, IX(1), X, XI(1,4), XII; albo J. Stefanowicz, Anatomia polityki, op. cit., roz. V. Źródła dodatkowe: M. Pietraś, op. cit., roz. 17; J. Kukułka, Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2000, roz. XVII; Cz. Mojsiewicz, red., Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2004.
Zajęcia 13.	Polska w Europie i w świecie: Uwarunkowania roli międzynarodowej Polski. Żywotne interesy Polski w UE i NATO. Priorytetowe kierunki i koncepcje aktywności Polski na scenie międzynarodowej. Literatura: M. Pietraś, op. cit., roz. 24, 25. Źródła dodatkowe: E. Haliżak, R. Kuźniar, op. cit., s. 493-515; Rocznik Polityki Zagranicznej; Rocznik Strategiczny.
Zajęcia 14.	Wizje realiów i przekształceń międzynarodowych: Główne podejścia systemowo-doktrynalne. Wizje ewolucji procesów globalizacyjnych. Przyszłość świata mocarstw (i przyszłe mocarstwa). Perspektywy systemu suwerennych państw. Literatura: W. Szymborski, op. cit., roz. III; albo M. Pietraś, op. cit., roz.23; albo S. Burchil, Teorie stosunków międzynarodowych, Warszawa 2006, s. 97-129. Źródła dodatkowe: E. Haliżak, R. Kuźniar, op. cit., s. 50-84; Z. Cesarz, E. Stadtmuller, Problemy polityczne współczesnego świata, Wrocław 2002.
	ZALICZENIE PRZEDMIOTU

METODY OCENY: Zaliczenie na podstawie egzaminu pisemnego - 15 pytań testowych.

ANGLOJĘZYCZNY SŁOWNICZEK GŁÓWNYCH POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z PRZEDMIOTEM:

International Relations; International, World, Transnational Politics; International Organisations; International Order; Bipolar Order; Power Politics; Balance of Power; Goals and Instruments of Foreign Policy; American Foreign Policy; Actors, Interests in International Politics; World System; International Conflicts; Collective Security; Diplomacy; Peace-making and Peace-keeping Diplomacy; Globalization of World Politics, European Security, EU External Relations, EU in the World.

5

---