II rok Bezpieczeństwo wewnętrzne
Przedmiot: Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia
Temat: Przedstaw genezę komercyjnej ochrony osób i mienia w Polsce
Od najdawniejszych czasów człowiek usiłował chronić swój majątek, stan posiadania i - co za tym idzie - swoją osobę, zdrowie i życie. Korzystając z własnego majątku, człowiek zamożny opłacał drugiego człowieka, aby ten pilnował jego osoby, chronił jego rodzinę i majątek przed agresją innych osób. Generalnie starano się wybierać spośród społeczności ludzi sprawnych, silnych, czujnych, o groźnym wyglądzie. Chodziło oczywiście o to, aby sam ich wygląd mógł odstraszyć potencjalnego zamachowca. I tak było przez wieki. Władcy tworzyli gwardie przyboczne i pałacowe, które oprócz funkcji reprezentacyjnych i porządkowych miały za zadanie dbać o bezpieczeństwo swojego pana i jego najbliższych.
Powstanie na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku komercyjnych podmiotów gospodarczych świadczących usługi ochrony osób i mienia było efektem przemian społeczno-ustrojowych i gospodarczych, zachodzących w tamtym okresie w Polsce.
Przemiany te objęły pozostałe segmenty działalności gospodarczej, które powstały w czasie transformacji, oraz te, w których następowały zmiany stosunków własnościowych. Sytuacja ta wpłynęła również na wzrost zapotrzebowania na usługi komercyjnych firm ochrony.
Należy podkreślić, że rozwój firm ochrony jest ściśle uzależniony od stanu gospodarki, od kondycji ekonomicznej firm zlecających tego rodzaju usługi. Większość przedsiębiorców traktuje koszty bezpieczeństwa jako koszty nieproduktywne i w okresach spadku koniunktury czy recesji ograniczają je w pierwszej kolejności.
Dlatego też, w celu ograniczenia występowania tego typu zachowań, konieczne jest uświadamianie rangi i roli bezpieczeństwa, jako stałego elementu składowego tworzonej wartości w poszczególnych stadiach procesów gospodarczych.
Przełom lat 80. i 90. charakteryzował się ostrym podziałem na firmy technicznej i fizycznej ochrony osób i mienia. W miarę upływu lat następowało zacieranie się tego podziału. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu rynku, zarządzający firmami ochrony proponują coraz szerszy zakres usług. Coraz więcej firm proponuje w swoich ofertach usługi obejmujące instalację technicznych zabezpieczeń z jednoczesną bezpośrednią ochroną fizyczną.
Z punktu widzenia konsumenta zamówionej usługi ochrony stanowi to obniżenie kosztów osobowych ochrony, gdyż wiąże się z jednorazowym zainwestowaniem w system technicznego zabezpieczenia, niedużym kosztem jego konserwacji i jednoczesnym zmniejszeniem stanu osobowego ochrony.
Oczywiście, że nie zawsze i nie wszędzie można zastosować ten sposób ochrony, ponieważ w konfiguracji obiektu jest wiele miejsc-posterunków, których nie da się zastąpić samą techniką. Technika nie wystarczy w przypadku posterunków związanych z kontrolą ruchu osobowo-towarowego, w przypadku dozoru sygnałów pochodzących z kamer CCTV, sygnałów docierających do centrów monitorowania alarmów i reakcji na nie, w przypadku konwojowania wartości pieniężnych.
Technika może w wielu przypadkach zastąpić człowieka, jednocześnie stała się bardzo pomocnym narzędziem dla pracownika ochrony, niemniej jednak w wielu sytuacjach czynnik ludzki ma decydujące znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa obiektów, osób i mienia.
Rozwój komercyjnych firm ochrony stał się możliwy także dzięki temu, że wielu kontrahentów, którzy początkowo zapewniali ochronę swoich obiektów przy wykorzystaniu do tego celu własnych pracowników, zaczęło zlecać ochronę wyspecjalizowanym firmom, posiadającym stosowne uprawnienia i wyszkoloną kadrę pracowniczą.
Mówiąc o uprawnieniach, mam na myśli koncesję na wykonywanie zadań ochrony osób i mienia wydawaną po spełnieniu określonych procedur do połowy lat 90. przez ministra spraw wewnętrznych, a później przez ministra spraw wewnętrznych i administracji.
Pierwszym aktem prawnym regulującym funkcjonowanie podmiotów zajmujących się ochroną była uchwalona 22 sierpnia 1997 roku Ustawa o ochronie osób i mienia. Po raz pierwszy pojawiła się definicja ochrony osób. Art. 2. ust. 4. wspomnianej ustawy określa ochronę osób jako działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. Do niedawna, w polskiej rzeczywistości, ochronę osób łączono jedynie z dostojnikami państwowymi, rządowymi, liderami partii politycznych z jednej strony, a z drugiej strony, z oficerami Biura Ochrony Rządu zajmującymi się zawodowo działalnością związaną z ochroną osobistą. Chronią oni najważniejsze osoby w państwie oraz innych VIP-ów, dla których przewidziana jest ochrona BOR-u, realizowana na polecenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Obecnie ochroną osobistą zajmują się również cywilni pracownicy ochrony. Od ich wyszkolenia zależy bezpieczeństwo osób, które ich wynajmują do ochrony własnej i swojego majątku. Często są to byli pracownicy resortu spraw wewnętrznych, służb specjalnych policji i wojska. Jednak trafiają do tego zawodu również ludzie bez przeszłości "resortowej". Najważniejsza w wyszkoleniu ochroniarza jest psychika. Niewątpliwie u byłych żołnierzy i policjantów z jednostek antyterrorystycznych odporność psychiczna jest bardzo mocna. Jednak uważam, że psychicznie również można się przygotować do zawodu ochroniarza, tak jak można nauczyć się strzelać i walczyć wręcz. Wszystko zależy od samozaparcia i chęci osiągnięcia w tym zawodzie sukcesu. Aktualne przepisy ograniczają wymóg szkolenia pracowników ochrony osobistej jedynie do momentu uzyskania licencji pracownika ochrony fizycznej.