188-211
POJĘCIE SYTUACJI WYCHOWAWCZEJ:
*Potrzeba wyodrębienia syt. wychowawczej bo: uchwycenie dynamiki środowiska, złożoność wpływów środowiskowych
*sytuację z całokształtu środowiska wyróżnia: jedność czasu, jedność miejsca,
* sytuacja: układ ludzi, rzeczy, treści, który występuje na tle środowiska jako jego element wyodrębniony poprzez czas i miejsce
*opis sytuacji: ludzie (dużo/mało, ich właściwości, co robią), rzeczy, treści(np. nazwa ulicy), czas, miejsce; treść sytuacji= treść rozwiązywanych w niej zadań; podmiotowość sytuacji- sytuacja jest zawsze czyjąś sytuacją
*sytuacja wychowawcza(dana sytuacja)-układ rzeczy, ludzi oraz zadań związanych jednością miejsca i czasu, organizowane w celu zrealizowania założonego projektu osobowości wychowanka poprzez wychowawcę-reżyseria tych sytuacji. Dla wychowanka są źródłem doświadczeń, poprzez aktywne uczestniczenie zdobywają wiedzę (o świecie).
*sytuacja wychowawcza(sytuacja ucznia w klasie, bardziej proces)-indywidualna sytuacja psychologiczna wychowanka, pochodną obiektywnie zorganizowanej przez wychowawcę sytuacji, która ma na celu zrealizowanie założonego celu wychowawczego poprzez dostarczenie wychowankowi odpowiednich doświadczeń
*Każda syt wych. posiada swoją stronę obiektywną (przedmiotową) i subiektywną (podmiotową)
*parametry obiektywnej syt. wych: układ ludzi, rzeczy, zadań współwystępujących w określonym miejscu i czasie, z tym, że pośród ludzi znajdujących się w sytuacji jest jej podmiot- wychowanek, który nie tylko w tej sytuacji się znajduje ale także ma za zadanie ją rozwiązać. Tłem sytuacji wych. są sytuacje egzystencjalne wychowanka (położenie) wytworzone przez jego środowisko wychowawcze
*podstawowa umiejętność zawodowa wychowawcy to umiejętność organizowania, odpowiednio do celów, sytuacji wychowawczych
*dynamika procesu wychowawczego- zmienne źródło wpływu (różni wychowawcy), wielość i różnorodność sytuacji. Zmiana któregokolwiek elementu sytuacji przekształca całą sytuację
DYNAMIKA SYTUACJI WYCHOWAWCZEJ:
*sytuacja obiektywna- składa się wszystko to co jest w niej obserwowalne i co daje się bezpośrednio modelować.
*Czynniki(wymiary) obiektywnej syt wychowawczej: wychowawca,+wychowanek (są kluczowi; kontakt między nimi może być pośredni-przez grupę, zadanie, lub bezpośredni), grupa, zadanie.
*Typy obiektywnych syt. wychowawczych ze względu na pośredniość lub bezpośredniość kontaktu między wychowawcą a wychowankiem:
1.interackaj pełna bezpośrednia: wychowawca - wychowanek
2. interakcja pełna pośrednia:
a) wychowawca - grupa -- wychowanek
b) wychowawca - zadanie -- wychowanek
c) wychowawca - zadanie, grupa - wychowanek
3.interakcja niepełna, zawsze pośrednia:
a)wychowawca - grupa (wychowanek jest tylko elementem grupy)
b)grupa - wychowanek (wychowawca nie uczestniczy w sytuacji- można tylko przewidywać jego wpływ na grupę)
c)grupa - zadanie - wychowanek (jak wyżej)
d)zadanie - grupa (zakładamy, że zadanie pochodzi od wychowawcy, który nie uczestniczy w sytuacji, a wychowanek jest tylko elementem grupy)
e)zadanie - wychowanek (jak wyżej)
dla różnych celów wychowawczych i w różnych etapach przebiegu procesu wychowawczego, wychowawca w różny sposób modeluje obiektywne sytuacje jako pełne lub niepełne, bezpośrednie lub pośrednie
*cechy obserwowalne obiektywnej sytuacji wychowawczej- cechy którymi można manipulować, modelując syt. wych. dla celów wychowania lub badań. (czynnik ludzki-liczba osób, stopień wzajemnej znajomości, kierunek dominacji; właściwości zadania- złożoność; cechy formalne-czas, miejsce, narzędzia pracy)
Sztuka wychowawczy polega na umiejętności zaplanowania i zaaranżowania sytuacji obiektywnej o optymalnych możliwościach wytwarzania i modyfikowania doświadczeń
* do takiej sytuacji wychowanek wchodzi z wyposażeniem psychicznym nabytym w toku życia. To wyposażenie i uprzednie doświadczenia wytwarzają w nim, w momencie pierwszego zetknięcia się z sytuacją pewne oczekiwania do tej sytuacji. W rezultacie spełnienia lub nie tych oczekiwań wytwarza się percepcja sytuacji. Ważnym czynnikiem sytuacji obiektywnej, mającym wpływ na jej percepcję, jest poziom i rodzaj aktywności człowieka oraz treść i nasilenie przeżywanych przez niego emocji
*na bazie percepcji sytuacyjnej(tej, która jest bezpośrednim widzeniem sytuacji) pod wpływem konfrontacji z dotychczasowymi doświadczeniami człowieka, jakby z pewnego dystansu czasowego i psychicznego, wytwarza się subiektywny obraz sytuacji obiektywnej=subobraz=sytuacja psychologiczna podmiotu sytuacji obiektywnej.
Proces powstawania tego czegoś: formułuje się sąd o sytuacji -> włączanie obrazu sytuacji do sieci poznawczej podmiotu ->powstaje informacja dotycząca sytuacji i jej stosunku do dotychczasowych zasobów doświadczeń i przyszłych działań -> powstaje nowe doświadczenie
*doświadczenie człowieka- informacja, którą czł wynosi z własnego działania i przeżyć w zetknięciu z określonymi sytuacjami. Informacja ta ma potencjalną moc wpływania na dalsze zachowanie się człowieka
*czynniki powstawania doświadczenia: aktywne działanie wobec zjawisk, które mają się zdarzyć, przeżycie emocjonalne, intelektualne opracowanie konkluzji, wnioskowanie, pamięć (?) .
*doświadczenie jest trwałe, gdy zdobyta informacja da się zastosować w dalszym, konkretnym działaniu
*o tym czy zdobyta informacja jest doświadczeniem decyduje jej stosowalność, moc regulacyjna w stosunku do zachowania człowieka. Treść doświadczenia=treść informacji, którą wyniósł człowiek z określonej sytuacji i którą może wykorzystać w dalszych działaniach (ważne jest dostarczanie wychowankowi takich doświadczeń, które już w toku wychowania dadzą się zastosować w różnych sytuacjach)
*bezpośredni skutek wychowania: w wyniku uczestniczenia w sytuacji wychowawczej wychowanek zdobędzie nowe doświadczenie (sformułuje nowy osąd)
*autentyczny skutek wychowania: zdobyte doświadczenie daje się zgeneralizować na szereg podobnych sytuacji, jest rzeczywiście stosowane
*powstawanie doświadczenia może odbywać się przy udziale pełnego lub ograniczonego stopnia świadomości
*sytuacja wychowawcza- izomorficzny(równopoziomowy, różnopłaszczyznowy), w stosunku do celu wychowawczego, dynamiczny układ ludzi, rzeczy i zadań stanowiącym jednostkę czasowo-przestrzenną. Szczególną właściwością tej sytuacji jest to, że stanowi ona źródło doświadczeń wychowanka, ponieważ obiektywna sytuacja wychowawcza wytwarza psychologiczną sytuację każdego wychowanka w niej uczestniczącego
3. ROLA SYTUACJI WYCHOWAWCZEJ W PROCESIE WYCHOWAWCZYM
*źródło doświadczeń wychowanka, cel=sytuacja wych (?)
*w sumie to dalej nic wartego uwagi
Z Internetu:
Podejście subiektywistyczne według Sośnickiego - pewien ciąg zmian dokonujących się w osobowości człowieka, które prowadzą do jego nowego stanu psychicznego i fizycznego.
Podejście obiektywistyczne według Wroczyńskiego - ciąg działań podejmowanych przez wychowawców wobec wychowanków, których skuteczność pedagogiczną można ocenić w postaci zmian w zachowaniu wychowanków uznanych za wychowawców za pożądane.
Subiektywna strona sytuacji wychowawczych - osobisty odbiór sytuacji obiektywnej przez wychowanka. Stanowi sytuację psychologiczną każdego wychowanka. Uzależniona jest od wielu czynników: dotychczasowe doświadczenia wychowanka, natężenie związku emocjonalnego między wychowawcą a wychowankiem, stan psychofizyczny ucznia.