Problem uzależnień we współczesnym świecie
Człowiek od zarania cywilizacji żył w świecie pełnym uzależnień. Alkohol i narkotyki nie były mu obce. Nie zastanawiał się jednak nad ich destrukcyjnym działaniem.
Nic dziwnego w owych czasach, inne zagrożenia były bardziej niebezpieczne, chociażby nieznane choroby, które nie można było uleczyć lub groźne żywioły, jak ogień czy woda. Działalność człowieka była ukierunkowana na wysiłek o przetrwanie w otoczeniu nieprzyjaznego środowiska na który nie miał wpływu.
Epidemie, pożary, trzęsienia ziemi powodowały śmierć tysięcy ludzi. Jednakże uzależnienia nie wpływały w sposób zasadniczy na skuteczność walki o przetrwanie.
Inaczej przedstawia się sytuacja dzisiaj, kiedy to nasza cywilizacja wkroczyła w nowy jakościowo okres swojego rozwoju.
Przyśpieszenie odkryć nowych teorii ich sprawdzenie oraz praktyczne wykorzystanie spowodowało, że współczesny człowiek zdaje sobie coraz bardziej sprawę, że mobilność jego umysłu staje się priorytetem warunkującym jego dalszą egzystencję.
Rozwój technologii badawczej w wielu dziedzinach naszego życia powoduje masowy napływ informacji, które należy analizować i wykorzystywać trafnie i możliwie jak najszybciej.
Tzw. "szum informacyjny", manipulacja polityczna czy też marketingowa inaczej mówiąc wojna psychologiczna jaką prowadzą elity polityczno-finansowe wobec swoich społeczeństw stanowi o tym, że musimy wyjątkowo dbać o swój szeroko rozumiany poziom intelektualny. Jest rzeczą oczywistą, że wszelkie uzależnienia w swoim ekstremalnym wymiarze powodują jego zachwianie a w konsekwencji wpływają na nieadekwatne zachowania w obliczu współczesnych zagrożeń. Do najbardziej znanych uzależnień nalezą: alkoholizm, narkomania, seksoholizm, pracoholizm, zakupoholizm czy też uzależnienie od telewizji lub internetu. Coraz częściej mamy do czynienia z otyłością jako skutek nadmiernego spożywania pokarmów w tym szczególnie zgubnych ciast i cukierków. Psychiatrzy twierdzą, że można się uzależnić od spożywania różnych produktów spożywczych np. kiełbasy czy chociażby marchewki.
Wszystkie te i przyszłe uzależnienia są o tyle groźne o ile osłabiają człowieka w jego prawidłowym funkcjonowaniu społecznym. W miarę rozwoju uzależnienia pojawia się wiele destrukcyjnych objawów: depresja, poczucie winy, często rozpad związku, osamotnienie, utrata zainteresowań, problemy finansowe, utrata zdrowia itp.
Aktualnym pytaniem jest co robić aby nie popaść w niebezpieczne uzależnienia.
Jedno jest pewne poziom uzależnienia musi być przez nas ściśle kontrolowany. Trzeba sobie zdawać sprawę, że ograniczają one zdolności percepcji wielu coraz bardziej zaskakujących zdarzeń w różnych sferach naszego życia.
Obrona przed uzależnieniami jest trudna. W imię źle pojętej wolności wystąpił zalew reklamami, które nie przebierają w środkach, często są one agresywne i uderzają w naszą wolność osobistą. Człowiek w polskiej rzeczywistości jest narażony na agresywną reklamę alkoholu czy pornografii. Pokazuje się życie jako walkę o dobra materialne. Wartości duchowe są odsuwane na dalszy plan. Ktoś bez naszej zgody wywiesza na skrzyżowaniach dróg fotografie roznegliżowanych kobiet w pozycjach nadających się jako ilustracja podręcznika Kamasutry.
W telewizji króluje kult piękności i młodości. Tak jakby społeczeństwo składało się z lalek Barbi. Spikerki są nienaturalnie szczupłe i wiecznie młode, zupełnie nie pasując do wizerunku przeciętnego obywatela.
Zagubienie intelektualne, brak zrozumienia szybko zmieniających się zjawisk w otaczającym świecie powoduje przykry stan psychiczny, pragniemy wówczas bez wysiłku dostarczyć naszemu mózgowi takich bodźców, które mogły by wydzielić "hormony szczęścia", że wymienię chociażby związek zwany serotoniną.
Paląc papierosy, pijąc alkohol, czy używając narkotyków uwalniamy związki chemiczne nagradzające nasz mózg. Niestety za to płacimy wysoką cenę.
Ostatnie badania wykazały, że ludzie w obliczu dużego wyboru czy to dóbr materialnych czy informacji popadają w depresję, która jest podstawową pożywką dla pojawienia się i umocnienia wielu uzależnień
Stwierdzono ze ludzie dzielą się na maksymalistów oraz pragmatyków.
Ci pierwsi są podatni na depresje a więc i na łatwość popadania w uzależnienia.
Za pismem "Świat Nauki" - maj 2004r., podaję ankietę, która pozwala na rozpoznanie sylwetek psychologicznych
Jaki jest twój stosunek do następujących stwierdzeń:
a) Ilekroć mam dokonać wyboru, próbuję uzmysłowić sobie wszystkie możliwości nawet w danej chwili niedostępne.
b) Nawet jeśli mam bardzo dobrą pracę, uważam, że trzeba stale rozglądać się za jeszcze lepszą.
c) Kiedy słucham radia w samochodzie, często sprawdzam, czy inne nie nadają czegoś ciekawszego, chociażby audycja w miarę mi odpowiadała.
d) Oglądając telewizję, często zaglądam na inne kanały, żeby zobaczyć co nadają-nawet podczas oglądania konkretnego programu.
e) Związki uczuciowe są jak ubrania-trzeba wypróbować ich wiele, zanim uda się znaleźć coś idealnie dopasowanego.
f) Kupno prezentu dla przyjaciela często sprawia mi problem.
g) Wypożyczanie kaset wideo to trudna sprawa- jak wybrać najlepszy film?
h) Kiedy kupuję ubrania, trudno mi znaleźć coś, co by mi naprawdę odpowiadało.
i) Bardzo lubię wszelkie listy rankingowe(najlepszych filmów, piosenkarzy, sportowców)
j) Pisanie nawet prywatnej korespondencji, sprawia mi dużą trudność, bo ciężko znaleźć właściwe sformułowania. Często kilkakrotnie redaguję ten sam tekst.
k) Cokolwiek robię, stawiam sobie zawsze najwyższe wymagania.
l) Często wyobrażam sobie, jak to by było, gdyby moje życie było inne.
Zgoda ze stwierdzeniem to jeden punkt. Osoba, która uzyskała powyżej 5-ciu uważana jest za maksymalistę i jest narażona na uzależnienia. Radzi się aby nie popaść w tarapaty życiowe stosować następujące zasady:
1) Decyduj, czy trzeba decydować. Możemy sami ograniczyć sobie zakres wyboru w mniej istotnych sprawach Na przykład przyjąć zasadę, że kupując ubrania, odwiedzamy nie więcej niż dwa sklepy.
2) Naucz się akceptować "wystarczająco dobre". Wybierz coś, co spełnia twoje podstawowe wymagania, zamiast poszukiwać nieuchwytnego "najlepszego rozwiązania", a po podjęciu decyzji więcej o tym nie myśl.
3) Nie martw się tym, co tracisz. Unikaj rozmyślania o pozornie atrakcyjnych cechach odrzuconych opcji. Naucz się koncentrować na pozytywnych stronach dokonanego wyboru.
4) Powściągnij oczekiwania. Nie oczekuj zbyt wiele, a unikniesz rozczarowania- to rada tyleż banalna, ile rozsądna, jeśli chce się mieć więcej radości z życia
Kolejną radą, która uodparnia nas na podatność uzależnieniom jest umiejętność stawiania sobie realnych celów do wykonania. W przeciwnym wypadku czeka nas frustracja i zniechęcenie.
Aby utrzymać swoją kondycję psychiczną na poziomie zapewniającym odporność na uzależnienia powinniśmy interesować się życiem innych ludzi i w miarę możliwości pomagać im rozwiązywać problemy życiowe. Przyjaźń, troskliwość, czułość, serdeczność to uczucia pożądane i powinniśmy rozdzielać je dla osób nas otaczających, kiedy tylko nadarzy się okazja.
Istotnym elementem są sukcesy w pracy zawodowej, to czy jesteśmy akceptowani przez współpracowników.
Uczestniczenie w życiu kulturalnym a jeżeli to możliwe wręcz jego kreowanie, to także jeden z warunków uodpornienia się na negatywne uzależnienia.
Ciekawym zagadnieniem jest aplikowanie leków, takich jak słynny Prozac, który powoduje wydzielanie się serotoniny z pominięciem używek takich jak cukier czy narkotyki. Jest to metoda nowoczesna, coraz częściej stosowana przez ludzi dotkniętych uzależnieniami. Czy przyszłość będzie należała do tego rodzaju leków ?
Konkludując należy stwierdzić, że w najbliższym czasie problematyka uzależnień a szczególnie związanych z nimi zagrożeń dla całego społeczeństwa, będzie coraz częściej trafiała na łamy nie tylko publikacji naukowych.