Epidemiologia
Seminarium 3
30.11.2008
Epidemiologia otyłości
Powyżej 30% kobiet oraz 25% mężczyzn cierpi z powodu otyłości.
Otyłość - choroba pryewlekła, zaliczana przez WHO do światowych epidemii. Jest to chorba spowodowana zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej prowadząca do upośledzenia czynności i struktury poszczególnych narządów lub układów.
Metody i kryteria rozpoznawania nadwagi i otyłości
BMI - wskaźnik masy ciała Queteleta, najczęściej stosowany wskaźnik oceniający czy masa ciała jest prawidłowa w stosunku do jego wzrostu.
BMI= masa ciała (kg) / wzrost (m2)
Ocena masy ciała - wartość wskaźnika BMI
Norma 19-24,9
Nadwaga 25-29,9
Otyłość 30-39,9
Otyłość olbrzymia > 40
BMI nie jest wskaźnikiem dla: sportowców, dzieci ( u dzieci stosuje się siatki centylowe, tendencja do otyłości 70-95 centyli, 95 centyli nadwaga, powyżej 95 centyli otyłość), kobiety w ciąży, osoby starsze..
Wskaźnik Brochna
Wzrost w cm - 100 - 10% (dla kobiet)
Wzrost w cm - 100 - 5% (dla mężczyzn)
Wskaźnik 100 - 120 nadwaga
Wskaźnik > 120 otyłość
Ocena sposobu rozmieszczenia tłuszczu w organizmie na podstawie pomiarów obwodu tali i bioder - na ich podstawie oblicza się wskaźnik WHR
WHR = obwód w pasie (cm)/ obwód w biodrach (cm)
0,75 otyłość u kobiet
>1 otyłość u mężczyzn
Obwód w tali
Dla kobiet 80-88 cm - nadwaga, >88 cm otyłość
Dla mężczyzn 94-102 cm - nadwaga, >102 cm otyłość
Klasyfikacja otyłości ze względu na miejsce odkładnaia się tkanki tłuszczowej
Otyłość brzuszna, typu „Jabłko”, androidalna - typ częstszy u mężczyn, rozpoznaje się gdy WHR większe bądź równe 0,8 u kobiet i większe bądź równe 1 u mężczyzn.
Otyłość pośladkowo-udowa, typu „Gruszka”, gynoidalna- typ częstszy u kobiet, rozpoznaje się gdy WHR mniejsze od 0,8 u kobiet i mniejsze od 1 u mężczyzn.
Klasyfikacja otyłości ze względu na czynniki patogenetyczne
Otyłość wtórna (endogenna) - choroby, zespoły genetyczne, przyjmowanie leków, które powodują tycie.
Otyłość pierwotna (egzogennna) - otyłość z wadliwej alimentacji, nadmierne spożywanie posiłków (ponad 90% wszystkich otyłości).
WHO
Wzrost ryzyka chorób u osób otyłych w porównaniu do osób o prawidłowej masie ciałą:
3x częściej - cukrzyca typu II, nadciśnineie,
2-3x częściej - CHNS, choroba zwyrodnieniiowa stawów, dna mocznaowa
1-2x częściej upośledzenie płodności, nieprawidłowości płodu, zaburzenia dotyczące hormonów płciowych, obniżenie odporności.
WHO - badania epidemiologiczne
Na świecie z powodu nadwagi i otyłości cierpi: 70 - 75% kobiet, 50% mężczyn (wyjątek Chiny).
W Europie:
Mężczyźni 10-31%; Chorwacja, Cypr, Czechy, Albania, Anglia.
Kobiety 10 - 36%; Albania, Malta, Turcja, Słowacja, Czechy.
W Polsce
Pol-Monika:
2001 rok - problem dotyka 28% mężczyzn, 29% kobiet.
2002 rok (badnaia przeprowadzone na grupie wiekowej 18-94 lata) nadwaga: co 2 Polak otyły - 53%. Częściej problem dotyczy mężczyzn 39%, kobiety 29%. Otyłość dotyczy 19% kobiet i mężczyzn.
2003-2005 (ogólnopolskie badanie zdrowotne) nadwaga występuje częściej u mężczyzn, kobiety -28%, mężczyźni 40%. Otyłość dotyka 20,2% kobiet i 20,6% mężczyzn.
Epidemiologia otyłości u dzieci (WHO)
155 mln dzieci w wieku szkolnym dotkniętych jest nadwagą lub otyłością.
Światowa organizacja zdrowia alarmuje:
Częstość otyłości w Europie potroi się.
Szacuje się, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania to w roku 2010 na świecie będzie żyć 150 mln osób otyłych (20%) i 15 mln dzieci i nastolatków (10% populacji).
Wśród dzieci do 2010 r. jedno dziecko na 10 będzie otyłe.
W Europie nadmienra otyłość stanie się przyczyną 1 mln zgonów rocznie.
W Europie leczenie otyłości pochłanie 6% wydatków na zdrowie, co jest sumą ogromną w porównaniu do 2% przeznczonych na leczenie nowotworów
Aby ograniczyć otyłość należy działać dwu-torowo: promować zdrowe żywienie oraz prowdzić aktywny tryb życia.
AŁ