ZABURZENIA ARTYKULACJI |
SPOSOBY REALIZACJI DŹWIĘKÓW |
ROTACYZM (łac. rhotacismus; reranie) |
Nieprawidłowa wymowa głoski r |
FORMY WADLIWEJ REALIZACJI |
|
ROTACYZM WŁAŚCIWY (deformacja) |
Brzmienie głoski r jest zdeformowane na skutek zmiany miejsca artykulacji. |
RERANIE JĘZYCZKOWE (łac. rhotacismus uvularis; rotacyzm języczkowy, rotacyzm uwularny, r uwularne, r języczkowe) |
Język nie bierze udziału w artykulacji. Drgania wykonywane są przez języczek znajdujący się na końcu podniebienia miękkiego, które jest uniesione i zamyka przejście do jamy nosowej. Jest to odmiana rotacyzmu podniebiennego. |
RERANIE WARGOWE (łac. rhotacismus labialis; rotacyzm wargowy, rotacyzm labialny, rotacyzm funkcjonalny, reranie labialne, r wargowe) |
Istnieją dwie formy tej wymowy: dwuwargowa (bilabialna) - drgają obie wargi (r furmańskie) oraz wargowo-zębowa (labiodentalna) - dźwięk powstaje w wyniku drgań dolnej wargi zbliżonej do górnych siekaczy lub górnej wargi zbliżonej do dolnych siekaczy. |
RERANIE MIĘDZYZĘBOWE (łac. rhotacismus interdentalis; rotacyzm interdentalny, r międzyzębowe) |
Drganie czubka języka wsuniętego między zęby. |
RERANIE POLICZKOWE (łac. rhotacismus buccalis; r policzkowe) |
Prąd powietrza skierowany jest w bok i powoduje drgania jednego lub obu policzków, drga również czubek lub krawędzie języka - powstaje dźwięk o nieprzyjemnym brzmieniu. |
RERANIE PODNIEBIENNE (łac. rhotacismus velaris; rotacyzm welarny, rotacyzm podniebienny, r podniebienne, r welarne) |
Podczas artykulacji wibruje całe podniebienie miękkie na skutek zbliżenia tylnej części języka do podniebienia miękkiego. |
RERANIE GARDŁOWE (łac. rhotacyzmus pharyngealis; rotacyzm gardłowy, grasejowanie, reranie gardłowe, r gardłowe, r faryngealne) |
Powstaje między nasadą języka a tylną ścianą gardła (możliwe testowanie ręką). Gardłowa wymowa głoski r, z wibracją języczka i podniebienia miękkiego, zbliżona jest do wymowy francuskiej głoski r. |
RERANIE NOSOWE (łac. rhotacismus nasalis; rotacyzm nosowy, r nosowe) |
Powstaje w wyniku niedomykania wejścia do jamy nosowej. Taka wymowa głoski r często współwystępuje z nosową wymową innych dźwięków. |
RERANIE BOCZNE (łac. rhotacismus lateralis; rotacyzm boczny) |
Strumień powietrza przeciskając się między krawędzią boczną języka a górnymi dziąsłami powoduje powstawanie nieprzyjemnego brzmienia. |
RERANIE KRTANIOWE (łac. rhotacismus laryngealis; rotacyzm krtaniowy) |
Krtaniowa artykulacja głoski r. |
RERANIE JĘZYKOWE BOCZNE (łac. rhotacismus marginale; rotacyzm językowy boczny |
Często jednouderzeniowa artykulacja głoski r. |
RERANIE ŚWISZCZĄCE (łac. rhotacismus stridens; rotacyzm stridensalny) |
Wymowa głoski r jest znacznie przedłużona i wzmocniona. |