Formy występowania złóż, char. złóż pokładowych:. Nagromadzenie kopaliny w formie warstwy nazywa się pokładem. Pokład jest złożem zalegającym na dużej przestrzeni i ograniczony jest od dołu i od góry dwiema mniej więcej równoległymi płaszczyznami. Charakteryzują się w przybliżeniu stałą grubością i stałą zawartością składników użytecznych.. Grubość jest to najkrótsza odległość między stropem a spągiem. Wyróżnia się trzy rodzaje pokładów ze względu na grubość:1.pokłady cienkie o grubości do1,0m 2.pokłady średnie o grubości od1,0do3,0m 3.pokłady grube o grubości większej od3,0m. Kąt jaki tworzy płaszczyzna spągu lub stropu pokładu z płaszczyzną poziomą, nazywamy kątem nachylenia pokładu. Pokłady zalicza się do następujących czterech grup:1.pokłady poziome lub prawie poziome0º÷5º 2.pokłady słabo nachylone5º÷30º 3.pokłady silnie nachylone30º÷45º 4.pokłady strome45º÷90º. Górna granice ograniczającą pokład lub inne złoże nazywa się stropem, a dolną spągiem. Rozciągłością pokładu nazywa się krawędź przecięcia płaszczyzny stopu lub spągu pokładu z płaszczyzną poziomą. Kierunek prostopadły do rozciągłości skierowany w dół nazywa się upadem pokładu, a skierowany w góre- wzniosem pokładu. Pokłady stanowią najbardziej dogodną formę zalegania dla eksploatacji górniczej. W formie pokładów występują złoża węgla kamiennego, węgla brunatnego, siarki, soli potasowej i inne. Złoża, w których kopalina nagromadzona jest w więcej niż jednym pokładzie, nazywa się wielopokładowym.W szczególnych warunkach wytworzyły się osadowe złoża kopalin w postaci soczewek. Są one wynikiem lokalnych warunków osadzania się, np. w zamkniętych jeziorach lub zatokach..Gniazda są niewielkimi skupieniami kulistymi kopaliny o małych wymiarach. Sztokwerkiem nazywa się nieregularne skupienia kopaliny w postaci cienkich żyłek przecinających się wzajemnie. Żyły powstały w wyniku wypełnienia szczelin w skorupie ziemskiej substancja mineralnąSłupy są to złoża, które w rzucie poziomym mają kształt kołowy lub eliptyczny o małej powierzchni i dużym zasięgu w kierunku pionowym.Charakterystyka stropów wyrobisk: Bezpośredni wpływ na wybór sposobu likwidacji zrobów ma rodzaj skał stropowych. Według klasyfikacji wydzielono następujące klasy stropów: klasa 1 — strop bezpośredni utworzony ze skał kruchych, łatwo się rabujących, przy czymmiąższość ich jest większa, niż 5-krotna grubość pokładu, klasa II —strop bezpośredni utworzony ze skal kruchych, łatwo się rabujących, przy czym miąższość ich jest mniejsza niż 5-krotna grubość pokładu, klasa III — stropu bezpośredniego brak, strop zasadniczy nad pokładem utworzony z grubej warstwy skał mocnych i nie uginających się, klasa IV — strop utworzony ze skał zdolnych do uginania się, a więc plastycznych lub drobnouwarstwionych. Przy I klasie stropu zalecano stosowanie systemów z zawałem stropu, przy II klasie stropu systemów z zawałem częściowym z podtrzymywaniem stropu zasadniczego pasami podsadzki suchej, przy III klasie systemów z podsadzką hydrauliczną i przy IV klasie systemów z ugięciem stropu. Późniejsze badania wykazały, że systemy z zawałem stropu można z powodzeniem stosować przy mniejszej grubości stropu bezpośredniego.

Nieregularności w zaleganiu złóż: . W wyniku zaburzeń sedymentacyjnych w złożu spotyka się wyklinienia, zgrubienia, ścienienia, rozszczepienia i przerosty. Są to tak zwane zaburzenia pierwotne w zaleganiu złóż. Zaburzenia pierwotne stanowią utrudnienie , głównie na etapie robót eksploatacyjnych. Przykładowo w przypadku ścienienia lub wyklinienia zachodzi konieczność przybierania skał płonnych, a nawet wstrzymania eksploatacji i jej ponownego uruchomienia za zaburzeniem. Przerosty w formie twardych skał łupkowych i buł syderytowych eliminują mechaniczne urabianie węgla kamiennego przy użyciu kombajnów i strugów. Najczęściej występującym zaburzeniem nieciągłym są uskoki. Uskok to przerwanie ciągłości zalegania złoża w wyniku pionowego przemieszczania warstw. Uskoki należą do zaburzeń stwarzających ciągłe zagrożenie dla kopalni w postaci wypływu wód z powierzchni lub zawodnionych warstw skalnych. Przechodzenie wyrobiskami przez uskok należy uważać za przedsięwzięcie niebezpieczne i nie należy go lekceważyć. Szczeliny uskokowe wypełnia zwykle rumosz skalny pochodzący z przetarcia skał w czasie ich ruchu, a czasem materiał naniesiony z powierzchni (glina,ił,piaski). Często w strefach przyuskokowych skały pocięte są szczelinami, co utrudnia przejście wyrobiskami górniczymi w wyniku dużych ciśnień na obudowę lub olbrzymiego zawodnienia strefy. Z eksploatacją nie dochodzi się do samego uskoku, lecz pozostawia się obok uskoku nie wybrany pas calizny, tzw. Filar bezpieczeństwa.Wyrobiska udostępniające: Podstawowym wyrobiskiem udostępniającym w kopalniach podziemnych są szyby. Szyb jest to wyrobisko pionowe (czasem pochyłe) o przekroju poprzecznym okrągłym, prostokątnym lub beczkowym. Obecnie głębi się szyby o przekroju okrągłym, których średnica wynosi najczęściej od 4,5do8,5m.Inne kształty przekroju szybów spotyka się w istniejących starych kopalniach. Szyby stanowią główne drogi transportowe dla wyciąganego na powierzchnię urobku, dostawy do kopalni materiałów, maszyn i urządzeń, transportu załóg górniczych, doprowadzenia świeżego powietrza i odprowadzenia zużytego powietrza, zamontowania rurociągów odwadniających i podsadzkowych. Złoża zalegające na małych głębokościach można udostępnić upadowymi. Upadowa jest to wyrobisko górnicze pochyłe drążone w kierunku z góry w dół, a transport urobku odbywa się w kierunku z dołu do góry. Udostępnienie upadowymi jest szczególnie przydatne w kopalniach rud, w których mechanizacja opiera się głównie na spalinowych maszynach samojezdnych. Stwarza to możliwość zjazdu maszyn samojezdnych z powierzchni do kopalni i odwrotnie. W terenie górzystym można złoża udostępniać sztolniami. Są to wyrobiska korytarzowe poziome mające jedno ujście n powierzchni. Sztolniom nadaje się niewielki spadek w kierunku ujścia dla zapewnienia grawitacyjnego odpływu wód podziemnych, bez stosowania pomp. Dla udostępnienia złoża na danym poziomie należy wykonać dodatkowe wyrobiska udostępniające poziome nazywane przecznicami i przekopami. Poza tym wykonuje się wyrobiska pionowe nazywane szybikami ślepymi.

Zasady podziału złóż: Złoża udostępnione na poszczególnych poziomach obejmują znaczne zasoby i zachodzi potrzeba ich podziału na mniejsze części dogodne do eksploatacji. Podział ten uzależniony jest głównie od przewidywanego systemu eksploatacji oraz spodziewanych zagrożeń naturalnych (zagrożenia gazowe, wodne, pożarowe, tąpaniami i inne). W kopalniach podziemnych roboty przygotowawcze polegają na drążeniu różnego rodzaju wyrobisk korytarzowych, których celem jest podział złoża na pola wybierania, stworzenie najkrótszych dróg transportowych, stworzenie dróg dla obiegu powietrza, stworzenie dróg dla prowadzenia posadzki, odprowadzenia wody itp. Wyrobiskami korytarzowymi nazywa się wyrobiska górnicze o znacznej długości, mające w zasadzie ten sam wymiar na całej długości. Z uwagi na koszt drążenia i utrzymywania dąży się do tego aby wymiary poprzeczne były jak najmniejsze. Z drugiej strony wyrobiska korytarzowe muszą zapewniać swobodne przemieszczanie się ludzi i maszyn oraz spełnić inne wymogi technologiczne, np.: doprowadzenie do rejonów eksploatacyjnych odpowiedniej ilości powietrza, bez przekroczenia dopuszczalnej prędkości w wyrobisku.Podsadzka hydraulicznaMateriał podsadzkowy mogą stanowić niepalne i nietoksyczne ciała stale. Najczęściej są to piaski, skała płonna i żwi­ry. Jako materiał podsadzkowy można stosować również odpady przemysłowe, np. żużle elektrowniane, odpady flotacyjne i inne, które z reguły stanowią dodatek do materiału piaskowego. W skrajnych przypadkach materiał za tamą może przez długi okres czasu występować w postaci ciekłej (tzn. kurzawki), wywierając duży napór na tamy podsadzkowe i stwarza zagrożenie przerwania tam oraz zalania czynnych wyrobisk górni­czych Poza tym drobne frakcje materiału są wymywane przez odsączającą się wodę podsadz­kową i następuje szybkie wypełnienie szlamem osadników polowych i głównych Podsadzka sucha Wykonanie podsadzki suchej polega na wypełnieniu przestrzeni poeksploatacyjnej ma­teriałem skalnym pozyskiwanym na dole z wyrobisk górniczych lub dowożonym z po­wierzchni. Materiałem podsadzkowym mogą być również odpady produkcyjne poza górni­cze, np. żużle hutnicze. Materiał podsadzkowy dostarcza się do rejonu przodków eksploatacyj­nych klasycznymi środkami transportu dołowego, a więc wozami szynowymi, przenośnikami ta­śmowymi, samojezdnymi wozami odstawczymi itp. Wykorzystywanie do podsadzki suchej ma­teriału skalnego pozyskiwanego na dole kopalni jest operacjązalecaną i korzystną z uwagi na od­ciążenie głównych dróg transportowych (szybów) oraz unikanie składowania odpadów skalnych na powierzchniPodsadzka utwardzana wykonanie podsadzki utwardzonej polega na wypełnieniu zrobów mieszaniną, wieloskładnikową,, która po pewnym czasie twardnieje i uzyskuje określoną wytrzymałość.Aby uzyskać mieszaninę wiążącą, należy do materiału podsadzonego dodać materiały wiążące takie jak cement, wapno, anhydryt, gips lub odpady przemysłowe wykazujące własno­ści wiążące. Podsadzka utwardzona stosowana jest przy eksploatacji cennych kopalin użytecz­nych oraz w przypadku konieczności ochrony obiektów powierzchniowych. Podstawową zaletą podsadzki jest możliwość wybrania złóż z minimalnymi stratami oraz ograniczenie deformacji górotworu

Obudowy podporowe: Zasadniczymi elementami obudowy murowej są: - sklepienie które może być półkoliste, łukowe, eliptyczne lub spłaszczone; - ściany boczne wraz z fundamentami; - sklepienie spągowe odwrócone. W górotworze zwięzłym wykonuje się najczęściej obudowę zwykłą, składającą się z murów ociosowych i sklepienia. Mury ociosowe mogą być proste lub krzywoliniowe. W górotworze o niskich parametrach wytrzymałościowych i w przypadku skał spągowych skłonnych do wypiętrzania wykonuje się obudowę murowaną zamkniętą. W wyrobiskach narażonych na ciśnienie dynamiczne stosuje się najczęściej obudowę metalową łukową podatną ŁP. Obudowa składa się z dwóch łuków ociosowych, łuku stropnicowego, strzemion łączących łuki, stóp drewnianych lub żelbetonowych, okładziny i rozpór między odrzwiami obudowy. Obudowa wykonana jest ze stali o profilu korytkowym MD, TH lub V. Za obudową układa się okładziny drewniane, płaskowniki wykonane ze spoiw wiążących zbrojenie stalowymi drutami lub siatkę MM. Pustki między okładziną a górotworem wypełnia się szczelnie skałą płonną. W kopalniach soli wyrobiska w złożu solnym pozostawia się z reguły bez obudowy lub wykonuje się w obudowie drewnianej.OBUDOWY KOTWIOWE: Zasadniczym elementem nośnym obudowy kotwowej są pręty stalowe, z tworzyw sztucznych lub z drewna, odpowiednio utwierdzone w otworach wiertniczych wykonanych w stropie wyrobiska lub na całym obwodzie. Poprzez kotwie uzyskuje się wzmocnienie skał wokół wyrobiska w wyniku wytworzenie naprężeń ściskających lub (oraz) przejęcie przez kotwy naprężeń rozciągających. Ogólnie można wydzielić trzy podstawowe grupy obudów kotwiowych: - kotwie rozprężne, w których pręt umocowany jest w otworze za pomocą zamka rozpieranego o ścianki otworu; - kotwie wklejane w których pręt mocowany jest w otworze za pomocą cementu, kleju lub innych spoiw; - kotwie rurowo cierne. W przypadku kotew rozprężnych elementem nośnym jest żerdź kotwiowa w postaci pręta stalowego. Pręt jest nagwintowany z jednej strony (KS) lub z obu stron (KL). Długość prętów l wynosi od 0,4 do 4,0m i jest dobierana zgodnie z wymogami wynikającymi z projektu obudowy. Elementem mocującym pręt w dnie otworu jest zamek (głowica) działający na zasadzie klina. Na końcówkę żerdzi nakręca się zamek i wkłada do otworu. Średnica otworu kotwiowego powinna być większa od średnicy zamka o 2-4mm. Następnie nadaje się żerdzi obrót przy użyciu odpowiednio dostosowanej wiertarki ręcznej lub samojezdnego wozu kotwiącego. Obracająca się żerdź, oparta o nasadkę i dno otworu, wywołuje ruchy klina w kierunku ujścia otworu. Przemieszczający się klin powoduje rozparcie szczęk o ścianki otworu i utwierdzenie kotwi.

Klasyfikacja systemów eksploatacji ze względu na rodzaj wyrobiska eksploatacyjnego: 1) UBIERKOWE: ścianowe; filarowo- ubierkowe; ubierkowe pasami; 2) ZABIERKOWE: długich zabierek; filarowo- zabierkowe; 3) KOMOROWE: komorowe właściwe; komorowo- filarowe; ubierkowo- komorowe; 4) BLOKOWE: z czołowym wypuszczaniem urobku; z wypuszczaniem urobku przez otwory wysypowe (leje)

WYROBISKA PRZYGOTOWAWCZE Złoża udostępnione na poszczególnych poziomach lub w rejonach wydobywczych obejmują znaczne zasoby i zachodzi potrzeba ich podziału na mniejsze części dogodne do eksploatacji. Podział ten uzależniony jest głównie od przewidywanego systemu eksploatacji. Roboty przygo­towawcze polegająna drążeniu w złożu różnego rodzaju wyrobisk korytarzowych, których celem jest podział złoża na pola wybierania, stworzenie najkrótszych dróg transportowych, stworzenie dróg dla obiegu powietrza, stworzenie dróg dla doprowadzenia podsadzki, odprowadzenia wody itp. Wyrobiskami korytarzowymi nazywa się wyrobiska górnicze o znacznej długości, mające w zasadzie ten sam przekrój poprzeczny na całej długości. Z uwagi na koszt drążenia i utrzymywania dąży się do tego, aby przekroje poprzeczne tych wyrobisk były jak najmniejsze. Wyrobiska przygotowawcze dzielą się na: poziome - chodniki, często stosuje się w górnictwie rudnym, ale też węglowym, podłużnia, poprzecznia, przecinka; pochyłe - pochylnie, upadowa i dowierzchnia; pionowe - z reguły szybiki ślepe, łączące strop i spąg pokładu Urabianie mechaniczne calizny Wyrobiska korytarzowe wykonane w skałach zwięzłych łatwo urabialnych jak węgiel kamienny, łupki, sól kamienna, mogą być drążone za pomocą kombajnów. Kombajn jest maszyną urabiająco-ładującą. Ze względu na sposób urabiania calizny można wydzielić kom­bajny z urabianiem punktowym, liniowym, powierzchniowym. Głowica zaopatrzona w noże urabiające wcina się w caliznę. Pierwsze wcięcie wykonuje się przy spągu na głębokość do 500 mm a następnie urabia się caliznę warstwami poziomymi. Urobek opada na głowicę i zgarniany jest łapami na podawarkę zgrzebłową. Podawarka kombajnu podaje urobek na ciągnioną przez kombajn podawarkę taśmową, a ta na inny środek odstawy. Kombajny ścianoweW kopalniach podziemnych węgla kamiennego stosuje się obecnie kombajny bębnowe. Kombajny skrawają caliznę za pomocą noży osadzonych na obracających się zwojach ślimako­wych . Stosuje sieje w pokładach (warstwach) o grubości od 0,7 m do 3,5 m. Zabiór wynosi 0,6-^0,8 m. Mogą pracować przy kątach nachylenia do 12°. Przy większych kątach nachy­lenia należy je zabezpieczyć przy pomocy liny i kołowrotu. Elementem roboczym jest organ urabiający, skrawający węgiel za pomocą noży i zrzucający urobek na przenośnik zgrzebłowy. Noże urabiające są zbrojone trudno ścieralnymi węglikami spiekanymi i po zużyciu wymienia się je na nowe. Urabianie strugami Strug jest ścianową maszyną urabiającą przemieszczaną wzdłuż przenośnika zgrzebłowego za pomocą napędu łańcuchowego. Zasadniczym elementem jest głowica uzbrojona w noże, która ciągniona wzdłuż ściany i dociskana przez przenośnik powoduje skrawanie calizny węglowej . Głębokość skrawu wynosi od 5 cm do 30 cm. Strugi są przystosowane do dwu­kierunkowego urabiania na pełną wysokość ściany. Praktycznie mogą pracować w ścianach o wysokości od 0,4 m do 2,5 m. Zmianę wysokości urabiania uzyskuje się za pomocą nad­stawki umieszczonej w środku zasadniczej głowicy urabiając

Obudowy do wyrobisk ekspl. Funkcje obudowy: zapewnienie stateczności wyrobiska w ustalonym czasie, co pozwala na zachowanie wymaganych wymiarów jego przekroju, oraz umożliwia zabezpieczenie ludzi, sprzętu i maszyn przed zawałem stropu oraz odpadającymi odłamkami skalnymi.Fazy pracy (obciążenia obudowy) Obudowa powinna mieć odpowiednią podporność (jest to wartość docisku występującego pomiędzy jej elementami przejmującymi obciążenie od górotworu- stropnica- a górotworem). Ponieważ zjawisko odprężania górotworu pod działaniem ciśnienia geostatycznego są zjawiskami geologicznymi, to wartość odporności zmienia się w funkcji czasu.Wyróżnia się 3 fazy pracy obudowy: wstępna (wartość siły docisku między powierzchnią obudowy a górotworem jaka wytworzy się podczas stawiania obudowy), roboczą (wartość siły oporu obudowy w chwili, gdy górotwór zaczyna się deformować a obudowa przejmuje na siebie częściowy nacisk skały i zaczyna się deformować), szczytową (występuje to w chwili gdy naciski górotworu przejmowane przez obudowę są równe granicznej wytrzymałości obudowy i jej elementów)OBUDOWY ZMECHANIZOWANE:Zadaniem obudowy zmechanizowanej jest zapewnienie bezpiecznego nie zakłóconego przez górotwór wybierania węgla z wyrobisk eksploatacyjnych. Dla wykonania tego zadania obudowa musi spełniać takie podstawowe funkcje jak: kierowanie stropem, osłonięcie wyrobiska przed odpadaniem ze stropu skał, osłanianie wyrobiska przed przedostawaniem się skał z rumowiska zawałowego do przestrzeni roboczej, osłonięcie wyrobiska przed odpadającymi z czoła ściany kęsami węgla w pokładach grubości powyżej 2,5 m lub staczającymi się po przenośniku kęsami urobku w pokładach nachylonych powyżej 25⁰.Wpływ eksploatacji podziemnej na powierzchnię terenu Podziemna eksploatacja wpływa destrukcyjnie na powierzchnię terenu i znajdujące się tam obiekty oraz infrastrukturę techniczną. Eksploatacja wskutek przemieszczeń warstw stropowych do zrobów powoduje przemieszczenia ich elementów w nadległym górotworze. Zjawiskom tym mogą towarzyszyć wstrząsy górotworu i zmiana stosunków wodnych. Na powierzchni w związku z tym: występują zmiany stosunków hydrogeologicznych, zmienia się ukształtowanie powierzchni terenu, występują przemieszczenia i drgania, co wpływa na uszkodzenia obiektów, prowadząc do ograniczanego zakresu ich użytkowania. W celu zmniejszenia szkód górniczych, rozumianych jako całokształt niekorzystnych wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię i znajdujące się na niej obiekty, stosuje się różne formy profilaktyki górniczej i budowlanej. Jest to jednak związane ze wzrostem kosztów i zmniejszeniem opłacalności wydobywania kopalin. Zakres i rodzaj stosowanej profilaktyki powinien być optymalizowany w aspekcie opłacalności eksploatacji, przy niezbędności zachowania bezpieczeństwa i akceptacji przez użytkowników powierzchni uciążliwości związanych z eksploatacją podziemną.

Plan ruchu zakładu górniczego podlega zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez właściwy organ nadzoru górniczego.Plan ruchu zakładu górniczego określa szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia:1) bezpieczeñstwa powszechnego,2) bezpieczeñstwa pożarowego,3) bezpieczeñstwa i higieny pracy pracowników zakładu górniczego,4) prawidłowej i racjonalnej gospodarki złożem,5) ochrony środowiska wraz z obiektami budowlanymi,6) zapobiegania szkodom i ich naprawiania.Opłatę eksploatacyjną ustala się jako iloczyn stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny i ilości kopaliny wydobytej w okresie rozliczeniowym. Opłatę eksploatacyjną za wydobytą kopaline towarzyszącą ustala się jako iloczyn 50% kwoty stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny i ilości kopaliny towarzyszącej wydobytej w okresie rozliczeniowym. Przedsiębiorca, który uzyskał koncesję na działalność zobowiązany jest utworzyć fundusz likwidacji zakładu górniczego. Przedsiębiorca przeznacza na fundusz równowartość od 3 do 10% odpisów amortyzacyjnych od srodków trwałych zakładu górniczego, ustalanych stosownie do przepisów o podatku dochodowym. W razie likwidacji zakładu górniczego przedsiębiorca jest zobowiązany: -zabezpieczyć lub zlikwidować wyrobiska górnicze oraz obiekty i urządzenia zakładu górniczego, - zabezpieczyć niewykorzystaną część złoża kopaliny, -zabezpieczyć sąsiednie złoża kopalin. Podział zasobów geolodicznych: -bilansowe: -przemysłowe:operatywne; -nieprzemysłowe: geologiczne pozabilansowe.Wydobywanie kopalin ze złóż wymaga koncesji. Organami koncesyjnymi są: minister środowiska, wojewoda oraz starosta. Udzielanie koncesji geologicznych odbywa się w oparciu o przepisy ustawy - Prawo działalności gospodarczej. Ładowanie i odstawa urobku: Ładowanie urobku to umieszczanie odspojonych skał na urządzenia transportowe. W wyrobiskach eksploatacyjnych ścianowych stosuje się kombajny i strugi, których konstrukcja powoduje, że urobek jest ładowany samoczynnie na przenośnik podczas urabiania. Resztki urobku, które opadają do ścieżki między przenośnikami a calizną, nagarnia się na przenośnik klinami przesuwanymi wraz z przenośnikiem.Przy urabianiu złóż stromych stromych małej miąższości urobek samoczynnie stacza się po spągu i wypuszczany jest przez specjalne leje do wozów lub innych środków odstawy. Spośród ładowarek w kopalniach stosowane są ładowarki: zgarniakowe, łapowe, czerpakowe, chwytakowe. W wyrobiskach komorowych stosuje się ładowarki łapowe i łyżkowe. Ładowanie w ł. łapowych polega na wciskaniu głowicy w urobek oraz przemiennych ruchach dwu łap nagarniających urobek na skośnie ustawioną głowicę. Ładowarki łyżkowe to maszyny samojezdne na podwoziu oponowym, napędzane silnikami spalinowymi. Urobek ładowany jest i odstawiany na krótkie odległości ze względów ekonomicznych.Głównym środkiem odstawy w przodkach eksploatacyjnych są przenośniki zgrzebłowe pancerne. Składają się one z przęseł stalowych. Ułożonych na trasie w ciąg, w których porusza się jeden, dwa lub trzy łańcuchy zaopatrzone w zgrzebła. W zależności od typu przenośnika mogą pracować na trasach o nachyleniu od 18 do 30 stopni. Przenośniki te stanowią jednocześnie tor jazdy dla maszyn urabiających. Z przenośników zgrzebłowych urobek przekazywany jest na przenośnik tasmowy. W przenośnikach taśmowych elementem nośnym urobku jest taśma elastyczna, stanowiaca cięgno zamknięte, napędzane bębnami.

Zagrożenie metanowe: Do źródeł wydzielania metanu zaliczyć należy: urobiony węgiel,odsłonięty ocios ściany, warstwy węgla i pokłady podbierane, warstwy węgla i pokłady nadbierane, zroby przyległe do wyrobisk środowiska ściany oraz znajdujące się w strefie odprężeń stropowych i spągowych, gazonośne warstwy skał porowatych i przepuszczalnych (piaskowców) zalegające w strefie odprężeń, inne źródła dopływu metanu (np. drążone wyrobiska korytarzowe). Podstawowymi działaniami profilaktycznymi w zakresie zwalczania zagrożenia metanowego są : zapewnienie odpowiedniej ilości powietrza w wyrobiskach środowiska ściany, prowadzenie odmetanowania o efektywności wystarczającej dla skutecznego obniżenia poziomu wydzielania metanu do wyrobisk środowiska ściany.ZAGROŻENIE POŻAROWE Proces samozapalenia węgla w kopalni uzależniony jest od: skłonności węgla do utleniania, czynników geologicznych, czynników górniczych.Dlatego w tym czasie należy stosować: ograniczenie strat węgla w zrobach, zapobieganie przenikaniu powietrza przez zroby, utrzymywanie dużego postępu ściany, kontrolę zagrożenia pożarowego.

Zagrożenie pyłowe: zagrożenie wybuchem pyłu węglowego- Zagrożenie to w polskich kopalniach węgla kamiennego występuje powszechnie. Można stwierdzić, że wzrost mechanizacji urabiania i ładowania urobku przy równocześnie intensywnym przewietrzaniu, koniecznym do zwalczania zagrożenia metanowego i utrzymania odpowiednich warunków klimatycznych powoduje wzrost potencjalnego zagrożenia pyłowego. Dlatego tak ważne jest zapobieganie powstawaniu zagrożenia już u jego źródła.Zagrożenie pyłami szkodliwymi dla zdrowia- występuje w środowisku, w którym pracownicy są narażeni na wdychanie substancji szkodliwych, w tym zwłaszcza krzemionki. Zagrożenie to prowadzi do pylicy płucPodstawowym zabiegiem profilaktycznym ograniczającym zapylenie jest stosowanie urządzeń zraszających na kombajnach ścianowych i urządzeń odpylających w kombajnach chodnikowych. W przypadku zagrożenia pylicowego profilaktyka polega na niedopuszczeniu do przekroczenia dopuszczalnej dawki pyłu w płucach oraz stosowaniu specjalistycznych ochron osobistych na stanowiskach pracy.

---