MIKROEKONOMIA
PROCES GOSPODAROWANIA

1. Pojęcie i przedmiot EKONOMII

Nazwą „ekonomia” posługiwał się już Arystoteles (żył w 384-322 p.n.e.), pochodzi od greckich słów :

„OIKOS”(dom, gospodarstwo domowe)

+

„NOMOS” (prawa)

• stąd EKONOMIA

Oznaczała wiedzę o prawach rządzących gospodarstwami domowymi.

Ekonomia współcześnie:

• Nauka gromadząca i porządkująca wiedzę o procesach gospodarczych.

• Nauka o wyborach ekonomicznych, która bada decyzje ludzi o wykorzystaniu zasobów do różnych celów produkcyjnych i konsumpcyjnych oraz poznaje skutki tych decyzji dla produkcji, podziału i konsumpcji.

PRZEDMIOTEM BADAŃ EKONOMII JEST PROCES GOSPODAROWANIA,

czyli działalność gospodarcza ludzi.

2. Funkcje ekonomii

• poznawcza - dostarczanie wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach oraz o ich przyczynach i skutkach;

• aplikacyjna - ustalenia i wnioski z ekonomii dostarczają wskazówek przydatnych gospodarstwom domowym, przedsiębiorstwom, państwu, ułatwiając im podejmowanie decyzji i oddziaływanie na przebieg procesów gospodarczych.

3. Podział ekonomii
(ze względu na ustalenia i wnioski)

• Ekonomia pozytywna - zajmuje się ustaleniem stanów faktycznych obecnej, przeszłej lub przewidywanej rzeczywistości gospodarczej (Jak jest? Jak będzie?). Sądy pozytywne można zweryfikować poprzez badania empiryczne;

• Ekonomii normatywna - zajmuje się opisem oraz wyjaśnieniem procesów gospodarczych, a także ocenia oraz ustala stany pożądane i warunki konieczne do ich osiągnięcia (Jak być powinno?). Sądy normatywne nie podlegają weryfikacji.

Podział ekonomii c.d.
(ze względu na stopień szczegółowości)

• Mikroekonomia - zajmuje się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych charakterystycznych dla poszczególnych podmiotów (firm, gospodarstw domowych) lub zachodzących w poszczególnych fragmentach gospodarki (branża, rynek pojedynczego produktu);

• Makroekonomia - bada zjawiska i procesy występujące w skali całej gospodarki. Ponadto interesuje się celami, metodami i narzędziami polityki gospodarczej oraz jej skutecznością.

4. Metody badań w ekonomii

• OBSERWACJE - celowe, zorganizowane poznanie czynności, zdarzeń, działań ludzkich, składających się na proces gospodarczy. Obserwacje wymagają uporządkowania, oceny i analizy danych, co pozwala na dokonanie opisu badanego zjawiska czy procesu oraz wskazania ich właściwości.

• PRAWA EKONOMICZNE - to wykryte i opisane prawidłowości rządzące procesami gospodarczymi.

• TEORIE EKONOMICZNE

- to powiązany logicznie zbiór definicji, praw i twierdzeń wyjaśniających zjawiska i procesy ekonomiczne.

Jak można sprawdzić teorie ekonomiczne?

a) WERYFIKACJA - przez porównanie teorii z wynikami obserwacji empirycznych i stwierdzenie, czy wynik jest prawdziwy (weryfikacja jest nastawiona na potwierdzenie prawdziwości wyniku);

b) FALSYFIKACJA - obalanie tezy przez znalezienie przypadku, w którym hipotetyczne zależności nie zachodzą (nastawiona na odrzucenie twierdzenia, hipotezy).

Obecnie w ekonomii przyjmuje się, że teorię można obalić, o ile istnieje od niej lepsza.

• MODELE EKONOMICZNE

- to uproszczony obraz rzeczywistości, przedstawiony najczęściej matematycznie, ujmujący tylko istotne cechy (elementy) badanego wycinka rzeczywistości.

a) Model ukazuje charakter, kierunek i siłę wpływu czynników istotnych na badane zjawisko gospodarcze.

b) Model pozwala stawiać prognozy o przebiegu zjawiska gospodarczego.

Zasada „CETERIS PARIBUS”

- oznacza, iż badając dane zjawisko bierzemy pod uwagę wpływ tylko istotnych czynników, pomijając mniej istotne, którym przypisuje się cechę stałości.

• EKSPERYMENT - celowe wywołanie i zmiana pewnych cech, które umożliwiają sprawdzenie ich wpływu na inne zdarzenia gospodarcze.

• WNIOSKOWANIE - sposób rozumowania, w którym na podstawie znajomości pewnych sądów (przesłanek, zdań) dochodzimy do innych stwierdzeń (wniosków).

PROCES GOSPODAROWANIA JAKO PRZEDMIOT BADAŃ EKONOMII

1. Przyczyny podejmowania działalności gospodarczej

POTRZEBY

- subiektywne odczucie braku pewnych rzeczy lub warunków niezbędnych do życia i funkcjonowania danej osoby lub grupy osób.

CECHY POTRZEB (istotne w ekonomii):

• możliwości ich zaspokojenia są ograniczone,

• potrzeby odradzają się,

• zakres potrzeb stale się rozszerza

ŚRODKI ZASPOKAJANIA POTRZEB

DOBRA

• RZECZY

• USŁUGI

• STANY DAJĄCE POCZUCIE SATYSFAKCJI

2. Klasyfikacja dóbr

(ze względu na przeznaczenie)

DOBRA

• KONSUMPCYJNE - służą zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych

• PRODUKCYJNE - służą do wytwarzania innych dóbr

• POŚREDNIE - mogą być dobrem konsumpcyjnym lub produkcyjnym w zależności od tego, do czego są wykorzystywane

Klasyfikacja dóbr c.d.

(ze względu na źródło pochodzenia)

DOBRA

• EKONOMICZNE - powstałe w procesie wytwórczym

• WOLNE - dane przez przyrodę w stanie gotowym do spożycia

Klasyfikacja dóbr c.d.

(ze względu na wzajemny stosunek dóbr)

DOBRA

• SUBSTYTUCYJNE - zastępują się

• KOMPLEMENTARNE - uzupełniają się

• NEUTRALNE - niezależne

Klasyfikacja dóbr c.d.

(ze względu na przydatność dla społeczeństwa)

DOBRA

• SPOŁECZNIE POŻĄDANE

• SPOŁECZNIE NIEPOŻĄDANE (TZW. ANTYDOBRA)

Klasyfikacja dóbr c.d.

(ze względu na zasady użycia)

DOBRA

• PRYWATNE

• PUBLICZNE

• MIESZANE

3. Gospodarowanie jako proces

=> podejmowanie decyzji dotyczących podstawowych problemów ekonomicznych

• CO PRODUKOWAĆ?

• JAK PRODUKOWAĆ?

• DLA KOGO PRODUKOWAĆ?

PROCES GOSPODARCZY

Proces gospodarczy to ogół procesów obejmujących:

(1) PRODUKCJĘ

(2) DYSTRYBUCJĘ

(3) KONSUMPCJĘ

CZYNNIKI PRODUKCJI

CZYNNIKI PRODUKCJI DOCHODY

ZIEMIA I JEJ ZASOBY RENTA

PRACA PŁACA

KAPITAŁ PROCENT

a) rzeczowy

b) finansowy

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ ZYSK

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

ogół zdolności i przymiotów przedsiębiorcy, zapewniających racjonalną i efektywną koordynację zasobów gospodarczych przedsiębiorstwa.

Zdolności przedsiębiorcy:

• Energia, zapał, inicjatywa, skłonność do ryzyka, intuicja, pewność siebie, innowacyjność, porozumienie z ludźmi, zdolności do kierowania ludźmi, zdolności organizacji pracy i wiele innych.

Kolejny wykład:
Teoria użyteczności

3

---