1. Pojęcie socjalizacji

• Socjalizacja to proces uczenia się, dzięki któremu człowiek jako istota biologiczna staje się istotą społeczną, członkiem określonego społeczeństwa i reprezentantem danej kultury

• Proces stawania się takim, jakim chce nas mieć nasze otoczenie społeczne

• Mechanizm utrwalania porządku społecznego

• W toku socjalizacji człowiek kształtuje swoją osobowość i określa własną tożsamość

• Socjalizacja jest rezultatem wpływów zamierzonych - rodzina, szkoła, kościół, jak i niezamierzonych - grupa rówieśnicza, grono przyjaciół, organizacje, do których jednostka należy, miejsca, w których pracuje, to co czyta i ogląda, reklamy

• W toku socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie:

• Umiejętności, jakie leżą u podstaw wszystkich interakcji społecznych, np. komunikacja symboliczna

• Normy i wzory zachowań

• Wartości

• Umiejętność posługiwania się poszczególnymi przedmiotami

• Uczenie się tych umiejętności opera się na mechanizmie

• Wzmacniania

• Naśladowania

• Przekazu symbolicznego

2. SOCJALIZACJA PIERWOTNA

• Człowiek przechodzi ją w dzieciństwie i dzięki niej staje się członkiem społeczeństwa

• Rodzice są znaczącymi innymi - mają nad dzieckiem władzę, są ważniejsi od innych

• Dziecko łatwo utożsamia się z rodzicami, przejmując ich sposób widzenia, internalizuje ich wartości, normy, postawy i wzory zachowań

• Świat społeczny w takiej postaci, w jakiej rodzice go doświadczają, wydaje się dziecku jedynym

• Za końcową fazę socjalizacji pierwotnej uznawane jest pojawienie się w świadomości

• dziecka pojęcia uogólnionego innego - ogólnospołecznego obowiązywania reguł

3. SOCJALIZACJA WTÓRNA

• Dotyczy jednostki, która ma już za sobą socjalizację pierwotną

• Nabywanie wiedzy niezbędnej do poprawnego odgrywania ról

• Wiele światów społecznych oraz różnorodne możliwości interpretacji, wśród których człowiek może wybierać

• Socjalizacja pierwotna ma wpływ na sposób odbioru treści socjalizacji wtórnej

• Człowiek decyduje o tym, kto będzie dla niego znaczącym innym ; może mieć wielu znaczących innych

4. RESOCJALIZACJA

• wymazanie ze świadomości człowieka dotychczasowych treści i wprowadzenia nowych

• całkowite przekształcenie jego dotychczasowego obrazu świata oraz siebie samego

• przebudowa osobowości i zmiana tożsamości

• muszą dokonywać jej znaczący inni i musi powstać silna identyfikacja z nimi

• przyswojone nowe treści wymagają odrzucenia treści przyswojonych wcześniej, nowego spojrzenia na własną przeszłości i jej oceny zgodnie z nowo przyjętymi wartościami

5. Osobowość

• Zorganizowana struktura cech indywidualnych i sposobów zachowania, które decydują o sposobach przystosowania się danej jednostki do społeczeństwa

• Całościowa organizacja cech, która nadaje zachowaniom danego człowieka jednolitość i wewnętrzną spójność w czasie

• Podstawowe znaczenie dla jej kształtowania mają doświadczenia dzieciństwa

• Osobowość kształtuje się z czasem

6. OSOBOWOŚĆ AUTORYTARNA

• Aprobata konwencjonalnych wartości i przyjętych zwyczajów

• Surowe karanie osób uznających normy odmienne

• Bezkrytyczne podporządkowanie się autorytetom

• Silna skłonność do wrogości wobec innych grup ; etnocentryzm

• Odrzucanie indywidualizmu i twórczej inwencji

• Projekcja własnych nieuświadomionych stanów emocjonalnych na otoczenie

• Przesadne zainteresowanie sprawami seksualnymi

7. OSOBOWOŚĆ CZŁOWIEKA NOWOCZESNEGO

• Otwartość na nowe doświadczenia ; łatwość akceptacji zmian

• Innowacyjność

• Duża potrzeba osiągnięć ; aspiracje oświatowe i zawodowe

• Przekonanie o możliwości zapanowania nad siłami przyrody ; negowanie fatalizmu

• Orientacja na teraźniejszość i przyszłość

• Umiejętność kalkulowania i przewidywania

• Nastawienie liberalne i demokratyczne

8. TYP SAMOSTEROWNY (np. dla zawodów klasy średniej)

• Działanie na podstawie indywidualnego wypracowanego osadu sytuacji

• Ufność wobec innych

• Odpowiedzialność za własne zachowanie przed samym sobą

9. TYP KONFORMISTYCZNY (np. dla zawodów klasy robotniczej)

• Przestrzeganie zakazów zewnętrznego autorytetu

• Brak ufności wobec innych

• koncentracja na zewnętrznych efektach zachowania, nie na motywacji psychicznej

• nietolerancyjność wobec nonkonformizmu i odmiennych zapatrywań

• mechaniczne posłuszeństwo wobec prawa

10. OSOBOWOŚĆ PODSTAWOWA - część powiązanych ze sobą elementów osobowości występujących u przedstawicieli danej kultury i zharmonizowanych z jej instytucjami.

• jest podłożem postaw uczuciowych i systemów wartości wspólnych dla członków danej zbiorowości

• występowanie odmiennych osobowości podstawowych w poszczególnych kulturach wiązane jest z różnicami w sposobie wychowania dzieci

11. OSOBOWOŚĆ MODALNA - typ osobowości występujący najczęściej w danej populacji

12. ROLA SPOŁECZNA - pojęcie to związane jest z pojęciem pozycji społecznej - sposobu usytuowania człowieka w zbiorowości.

• Każdy człowiek należy do wielu zbiorowości, a w każdej z nich zajmuje jakąś pozycję

• Pozycja przypisana - na jej zajmowanie człowiek nie ma żadnego wpływu. Są one głównie przypisane biologicznie - płeć, grupa wiekowa. W społeczeństwach nowoczesnych jest mało pozycji przypisanych, głównie wyznacza je biologia.

• Pozycja osiągana - człowiek ma wpływ na zajmowanie tej pozycji ; może ona być też narzucona, np. pozycja więźnia

• Rola społeczna to zespół praw i obowiązków zawiązanych z daną pozycją. Schemat zachowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji, jej element dynamiczny zachowania.

• wyróżniamy w każdej roli zachowania zakazane, nakazane oraz margines swobody

• konflikt ról - kiedy różne role wymagają od człowieka sprzecznych ze sobą zachowań. Takie konflikty można minimalizować przez odpowiedni dobór ról.

• Odgrywane role wpływają na osobowość człowieka

• Wśród różnych ról człowieka jedna z nich jest rolą kluczową, która wyznacza to, jak jest on postrzegany oraz jego tożsamość

• Dwa kierunki zainteresowania rolą społeczną

• Podejście funkcjonalno - strukturalne - role jako czynniki porządkujące rzeczywistość społeczną, składniki struktury społecznej

• Dzięki temu, ze role społeczne określają, jak powinna się zachowywać osoba zajmująca daną pozycję, pozwalają orientować się, czego można oczekiwać w poszczególnych systemach; porządkują rzeczywistość społeczną, są czynnikiem stabilizującym społeczeństwo; głównym obiektem zainteresowania są zakazy i nakazy, które zawiera rola społeczna

• Zbiorowość jako układ ról, a nie jako zbiór osobowości

• Podejście interakcyjne - role społeczne powstają w procesach interakcji międzyosobniczych

• jak ludzie odgrywają dane role, modyfikują je w toku interakcji; duże znaczenie zachowania niewerbalnego; głównym obiektem zainteresowania jest margines swobody

13. TOŻSAMOŚĆ

• Poczucie tożsamości osobistej - świadomość własnej spójności w czasie i przestrzeni, w różnych okresach życia, w sytuacjach społecznych i pełnionych rolach, a także świadomości własnej odrębności, indywidualności i niepowtarzalności.

• Jest procesem, ciągle kreowanym i odtwarzanym w każdej sytuacji społecznej, w którą człowiek wkracza.

• Tożsamość społeczna- pochodna od przynależności do rożnych grup i kategorii społecznych

• Ma wymiar subiektywny - poczucie tożsamości (ja, osoba niepowtarzalna) , jak i obiektywny - zaklasyfikowanie jednostki przez innych (my a oni)

14. JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA

• To jak widzą nas inni i jakiego zachowania od nas oczekują, kształtuje nasz własny obraz samych siebie.

• Nasze ja, które jest zwierciadlanym odbiciem naszego ja w oczach innych

15. JAŹŃ - wytworzona w kontaktach z innymi umiejętność patrzenia na siebie samego oczami partnerów, zdolność zdefiniowania swojego miejsca w szerszej zbiorowości, roli, jaką się pełni, obowiązków i powinności, jakie z niej wynikają, nakazów i zakazów, jakie zbiorowości jednostce narzucają.

• Jest określana i rozwijana przez doświadczenie

• Wciela się w doznania o charakterze mięśniowym, wizualnym, percepcję (rozumienie otoczenia) i apercepcję (postrzeganie samego siebie),

• Poczucie własnego ja przechodzi procesy różnicowania

• Swoje myśli nazywamy zaimkiem w pierwszej osobie

• Instynktowne uczucie wobec samego siebie jest powiązane w trakcie ewolucji ze stymulowaniem i unifikowaniem (ujednoliceniem) typu działań jednostki

• Utrzymanie i poszerzanie swego miejsca w ramach ogólnego nurtu różnych tendencji

• Okazywana jest w mowie i w działaniu

• Poczucia jaźni uczymy się przez posiadanie uczucia, przypisywanie go innym w powiązaniu z pewnym typem ekspresji

• Kobiety mają bardziej wrażliwą jaźń społeczną - troszczą się bardziej o swój społeczny wizerunek

• Jaźń grupowa - my -ja obejmujące większą grupę osób ; wewnętrzne współdziałanie i opozycja wobec tego, co jest na zewnątrz