Grupa społeczna-to co najmniej dwie lub trzy osoby pomiędzy którymi dochodzi do interakcji które przemieniają się w więź społeczną posiadają ustalone wspólne normy maja wspólny cel tworzą rozwinięta strukturę grupowa i maja poczucie odrębności swojej grupy w stosunku do innych grup. Więź społeczna-to zorganizowany system stosunków instytucji i środków kontroli społecznej skupiający jednostki grupy i inne elementy składowe w funkcjonalną całość zdolną do utrzymania się i rozwoju. Rodzaje grup: ze względu na stopień instytucjonalizowania (formalne, nieformalne), ze względu na liczbę członków w grupie (małe, duże), ze względu na stopień trudności wejścia do grupy (ekskluzywne, inkluzyjne), ze względu na zajmowane terytorium (wieś, miasto, państwo, region), ze względu na rodzaj więzi między członkami grupy (pierwotne, wtórne, porównawcze, celowe, totalitarne, żarłoczne). Interakcja-działania społeczne zorientowane na innych ludzi w interakcji chodzi o zróżnicowanie działań partnera i odpowiednie reagowanie na podejmowane przez niego czynności to wzajemne relacje partnerów to także proces wymiany społecznej i proces komunikacji. Rola społeczna-to względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań który jest społecznie określany i stanowi element większego systemu społecznego. Konflikt ról-niezgodność oczekiwać związanych z rozmaitymi pozycjami zajmowanymi równocześnie przez jedną osobę. Rodzaje konfliktów ról: konflikt wew w roli-pojawia kiedy istnieje różnica między wyobrażeniami jakie na temat roli ma dana osoba a społecznymi oczekiwaniami wobec tej roli; konflikt zew-między różnymi rolami-jednostka znajduje się pod wpływem różnych nacisków oczekiwań ze strony różnych grup na rzecz których role pełni; ról o charakterze interpersonalnym-dotyczy nie tyle ról co osób np. rywalizacja o przywództwo. Diada-para, dwójka, dwie osoby np. małżeństwo. Triada-3 osoby pomiędzy którymi dochodzi do społecznych interakcji. Socjalizacja-proces uspołeczniania który polega na przekształcaniu przez instytucje społeczne indywiduum ludzkiego w jednostkę obdarzoną osobowością społeczną uwewnętrznianiu i uczeniu jej uznawanych przez daną zbiorowość norm, wartości, wzorów i umiejętności jednocześnie formuje się jej tożsamość co umożliwi czynne uczestnictwo w codziennym życiu społecznym. S.pierwotna-pierwszy zasadniczy i najważniejszy etap socjalizacji obejmuje dzieciństwo i wczesną młodość człowieka w tym okresie jednostka przyswaja główne i podstawowe informacje oraz umiejętności potrzebne do sprawnego funkcjonowania jej w społeczeństwie, kończy się z chwilą pojawienia się w świadomości jednostki pojęcia uogólnionego innego. S.wtórna-wprowadza człowieka w poszczególne segmenty życia społ, człowiek nabiera wiedzę niezbędną do poprawnego odgrywania ról występujących w ich obrębie, to rozpoznawanie złożonego świata społ i poszukiwanie w nim miejsca dla siebie, człowiek ma do czynienia z wieloma światami społ oraz różnorodnymi propozycjami ich interpretacji wśród których może wybierać, można decydować kto będzie znaczącym innym, nie wymaga zabarwienia emocjonalnego. Uogólniony inny-termin określający ogólne reguły społeczne normy i wartości które jednostka społeczna zaczyna dostrzegać w procesie socjalizacji wtórnej i pojmować że reguły według których działa nie są regułami tylko jej znaczących innych czyli bliskich osób z którymi się utożsamia ale są one ogólnie przyjęte w społeczeństwie. Znaczący inny-osoba która w procesie socjalizacji odgrywa istotną rolę przy kształtowaniu się osobowości jednostki społecznej i wpływa na jej zachowania. Cele socjalizacji: przystosowujemy się do oczekiwań społecznych; zapewnienie ciągłości tradycji kulturowej; nabywanie umiejętności i rozwijanie uzdolnień; uczy i przygotowuje do życia w rodzinie, życiu zawodowym, towarzyskim, obywatelskim; kształtuje zachowania jednostki względem siebie; przekazuje język, wzory, normy moralne i obyczajowe. Wychowanie-intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między wychowawcą i wychowankiem wg przyjętego ideału wychowawczego. Cele wychowania: doprowadzić jednostkę do takiego rozwoju by osiągnęła apogeum swoich możliwości. Internalizacja-przyswajanie i obiektywizowanie systemy aksjonormatywnego, przyjmowanie określonego systemu wartości za swój własny. Interioryzować-narzucać pewien system aksjonormatywny. Eksternalizacja-uzewnętrznienie przyswojonego systemu aksjonormatywnego, zachowanie się zgodnie z przyjętym systemem norm. Agenda-grupa, instytucja lub znaczący inni którzy biorą udział w socjalizacji jednostki. Agendy: rodzina, szkoła, kościół, instytucje, mass media, grupy rówieśnicze. Osobowość społeczna: elementy biogenne (cechy fizyczne człowieka), psychogenne (procesy poznawcze), socjogenne (jaźń subiektywna, odzwierciedlona, rola społeczna, kulturowy ideał osobowości). Rytuał przejścia-ceremonie o charakterze religijnym w którym przechodzimy z jednego etapu do drugiego. Resocjalizacja-eliminacja niepożądanych zobiektywizowanych przez jednostkę wzorów kulturowych i wpojenie jej nowych korzystnych społecznie. Kontrsocjalizacja-kultywowanie przeciwnych reguł i wzorów niż te uznawane przez grupy, od których chcemy się zdystansować, będące naszymi negatywnymi grupami odniesienia. Socjalizacja antycypująca (wyprzedzająca)-naśladowanie wzorów zachowania grupy społecznej do której aspirujemy. Socjalizacja odwrotna-dzieci uczą dorosłych, pokazują nowe sposoby funkcjonowania. Kompetencje kulturowe-zespół nabytych cech które umożliwiają swobodne poruszanie się w ramach określonej kultury. Akulturacja-proces wdrażania jednostki do kultury innej niż ta, którą nabyła poprzez socjalizację. Tożsamość aktora społecznego-pojmować można jako zbiór wyobrażeń sądów i przekonań które konstruuje on wobec samego siebie jest to ujmując rzecz lapidarniej układ autodefinicji aktora społecznego. Tożsamość społeczna-jest efektem kontaktu jednostki z otoczeniem i są to jej przekonania sądy i wyobrażenia skonstruowane wobec samej siebie a powstałe pod wpływem kontaktu z najbliższym otoczeniem. 2 rodzaje koncepcji tożsamości: 1.potoczny-tożsamość jednostki ujmowana jest potocznie nie naukowo i prezentowana jest poprzez liczne przejawy życia potocznego to kim jesteśmy teraz jest efektem przeszłych wydarzeń: identyfikacja-to definicja zewnętrzna zachowywanie się zgodnie z oczekiwaniami otoczenia człowiek obserwuje otoczenie zewnętrzne i zachowuje się zgodnie z jego oczekiwaniami; identyzacja-to definicja wewnętrzna to mój własny indywidualny sposób bycia to wszystko to czego pragnę kim chce być; 2.polimorfizm-wieloaspektowe, wieloczynnikowe, polimorficzne traktowanie tożsamości wskazuje na to że człowiek doświadcza w przeciągu swojego życia różnych zjawisk uczestniczy w różnych wydarzeniach i te rozciągnięte w czasie zdarzenia kształtują jego tożsamość czyli to kim jestem obecnie jest konsekwencją kim byłam jeszcze wczoraj. Model zdrowia tożsamości-człowiek przez całe swoje życie przechodzi określone fazy rozwoju w momencie kiedy jedna z faz się kończy a druga zaczyna jednostka doświadcza kryzysu osobowości ma problem ze zdefiniowaniem siebie to czy kształtuje w sobie zdrową tożsamość jest zależne od tego jak poradzi sobie z kryzysem wewnętrznym. Interakcyjny model tożsamości-wiedzy na swój temat autodefinicji siebie nabywamy w efekcie stosunków społecznych z innymi osobami wchodzenie w rolę raz nadawcy raz odbiorcy komunikatu prowadzi do ukształtowania się tożsamości jednostki. Model światopoglądowy tożsamości-polega na tym że jednostka funkcjonując w określonym środowisku internalizuje określony światopogląd, system aksjonormatywny i wzory zachowania które to wpływają na charakter kreowany przez nią tożsamości. Model ekologiczny-człowiek dysponuje pewną matrycą w oparciu o którą jednostka dokonuje definicji samej siebie, w skład tej matrycy wchodzą następujące elementy: płeć, religia, klasa społeczna, grupa wiekowa, zawód, status w rodzinie, ideologia polityczna.