I GR: 1.Ekoprojektowanie polega na włączeniu rozważań środowiskowych w fazę projektowania, analizując cały cykl życia wyrobu od chwili nabycia surowców do końca życia wyrobu. Przedrostek „Eko” odnosi się zarówno do ekonomii i ekologii 2. Schemat cyklu zycia wyrobu: surowiec naturalnyprzetwarzaniewytwarzanie wyrobudystrybucja, magazynowanie, sprzedażużytkowanierecykling, odzysk, gromadzenie na wysypisku [Materiały energia, woda (wejścia), a zanieczyszczenia stałe, powietrza, wody (wyjścia)] 3. Dyrektywa RoHS: Dotyczy materiałów zakazanych - ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektronicznym i elektrycznym. 4. Przykłady negatywnego oddziaływania produktu na środowisko: -Zużycie energii i wody; -globalne ocieplenie; -smog; -zakwaszenie powietrza; -uszczuplanie surowców; -uszczuplanie warstwy ozonowej; -eutrofizacja wód; -zatruwanie środowiska wodnego; -hałas; -promieniowanie. 5. Pętla Mobiusa: Określa przydatność do recyklingu lub przedstawia zawartość materiału z odzysku w %. Pętla odnosi się do wyrobu lub opakowania. 6.Aspekty środowiskowe w ekoprojektwaniu: -zużycie materiałów, energii i innych zasobów; -przenikanie do powietrza, ziemi, wody; -zanieczyszczenia spowodowane zjawiskami fizycznymi, takimi jak hałas, wibracje, promieniowanie, pola elektromagnetyczne; -powstanie materiałów odpadowych; -możliwość ponownego użycia, recyklingu i odzyskania materiałów i/lub energii 7. Etapy procesu rozwoju wyrobu.(etapy cyklu życia): Projektowanie, Produkcja, Użytkowanie, Zbiórka selektywna, Demontaż, Przetwarzanie, Recykling, Odzysk 8. Jednostka certyfikacji w Polsce: W Polsce jednostką kompetentną w zakresie certyfikacji upoważniającej do stosowania oznakowania ecolable jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.9. Funkcja marketingowa ekoznakowania: Funkcja marketingowa (konkurencji) polega na zwiększeniu obrotu towarami o proekologicznym charakterze.10. Przykład znakowania ekologicznego w Polsce: Eko-znak, ekoland 11. Czego dotyczy Polityka Zintegrowanego Produktu (IPP): -skupia się na wszystkich fazach życia wyrobu i kładzie nacisk na jego ekologiczne ulepszenia; -IPP angażuje ludzi pracujących w produkcji albo zajmujących się wyrobem w różnych fazach jego życia
II GR: 1.Na czym polega znakowanie ekologiczne: Oznacza nanoszenie znaku na opakowanie i odnosi się do działań techniczno- organizacyjnych i systemowych. Proces oznaczenia specjalnym znakiem jakościowym- Green label- produktów, które są przyjazne dla środowiska. 2. Cechy produktu proekologicznego: -mała uciążliwość dla środowiska czyli mała zawartość substancji szkodliwych i niska emisja zanieczyszczeń w trakcie eksploatacji; -wytwarzanie w procesach o niskiej materiałochłonności i energiochłonności; -ulegają biodegradacji; -produkowane są z wykorzystaniem surowców wtórnych; -możliwość wykorzystania w procesie recyklingu lub odzysku; -o długim okresie eksploatacji, zwiększonej trwałości, niezawodności, możliwe do naprawy lub wielokrotnego użytku 3. Jednostka certyfikująca (gr1) 4.8 etapów cyklu życia produktu: gr 1 5. Przykład wdrożenia DfR w przemyśle : Designe for Recykling - opakowanie, którego elementów nie trzeba ręcznie oddzielać po wyrzuceniu tego opakowania, a odpad będzie nadawał się do recyklingu. 6.cele ekoznakowania: Promocja produktów na Wspólnotowym Rynku, które wywierają najmniej szkodliwy wpływ na środowisko.7.Funkcja stymulacyjna ekoznakowania: Zachęca producentów do podejmowania działań proekologicznych i zmniejsza emisje zanieczyszczeń, zużycia energii , eliminuje szkodliwe składniki produktu i szkodliwe procesy technologiczne. 8. Przykład znakowania ekologicznego w Polsce (gr.1) 9. Pętla Mobiusa (gr 1)10. „Błękitny Anioł”: Znak przyjazny środowisku wprowadzony w Niemczech, umieszczany na wyrobach bezpieczniejszych od innych wyrobów tego samego rodzaju, uznanej w grupie wyrobów za lidera odnośnie minimalnego negatywnego oddziaływania.11. główne zadania organizacji ekoznakowania: -koordynacja prac nad ekoznakowaniem wyrobów na świecie oraz udzielenie informacji i edukacji w tym zakresie; -udzieleniem wsparcia pod względem technicznym; -pośredniczenie w wymianie informacji i doświadczenia między zainteresowanymi członkami; -rozpowszechnienie wśród konsumentów inf. W różnorodnych publikacjach ; -publikowanie biuletynu dostarczającego bieżących inf.; -zbieranie, opracowywanie i dostarczanie inf. dotyczących różnych programów ekoznakowania, kryteriów ekologicznych i bieżących raportów z certyfikacji wyrobów, poprzez system biblioteczny oraz własną stronę internetową
GŁÓWNA IDEA EKOPROJ: zmniejszenie oddziaływań środowiskowych wyrobu w czasie jego całego cyklu życia przez wprowadzenie ulepszonego projektu wyrobu +zrównoważony rozwój - ograniczenie zużycie surowców nieodnawialnych EKOPROJEKTANT - ZADANIA : projektować wyroby tak, aby maksymalizować w nich ilość materiałów przydatnych do recyklingu oraz pochodzących z recyklingu (recyklaty); -uwzględniać końcowe zagospodarowanie w miejscu użytkowania i likwidacji wyrobów, np. przy eksportowaniu należy uwzględnić, że odpady z nich będą zagospodarowane PODSTAWY PRAWNE: IPP - Polityka Zintegrowanego Wyrobu; IPP skupia się na wszystkich fazach życia wyroby i kładzie nacisk na jego ekologiczne ulepszanie, zaletą IPP jest angażowanie ludzi pracujących w produkcji albo zajmujących się wyrobem w różnych fazach jego życia EuP - dyrektywa dotycząca ekoprojektowania wyrobów zużywających energię; WEEE - dyrektywa dotycząca zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego; cel: optymalizacja całego cyklu życia wyrobu wbudowanie aspektów środowiskowych w projektowanie i rozwój RoHS - dyrektywa dotycząca ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym ASPEKTY EKOPROJEKTOWANIA (EuP) etapy w cyklu życia wyrobu: zakup surowców; produkcja;pakowanie, transport i dystrybucja; instalacja i konserwacja; użytkowanie; koniec życia wyrobu. aspekty środowiskowe: są w grupach parametry: masa i objętość wyrobu; użycie materiałów z recyklingu; zużycie energii w czasie całego cyklu życia; użycie substancji zaklasyfikowanych jako szkodliwe; ilość i rodzaj środków potrzebnych do właściwego użytkowania i konserwacji Główne argumenty za ekoproj; udoskonalanie produktów i procesów technologicznych; obniżanie kosztów poprzez weryfikację i modyfikację wyrobu na wczesnych etapach koncepcyjnych; nadążanie za zmieniającymi się oczekiwaniami klientów; tworzenie nowych potrzeb i wymagań klientów; obniżenie materiałochłonności i energochłonności produktów w całym cyklu istnienia; obniżenie ciężaru produktów i ich opakowa; obniżanie kosztów produkcyjnych i eksploatacyjnych
Zasady ekoprojektowania:1. Nie projektuj wyrobów, ale ich cykle życia - od fazy koncepcyjnej do ostatecznego zagospodarowania 2. Doceniaj aspekt zużycia energii - czyli tworzymy w oparciu o zastosowanie energochłonności na każdym etapie produktu, zarówno w fazie jego powstawania jak i użytkowania 3Minimalizuj zużycie materiałów4 Przedłużaj cykl życia produktów - dbamy o to, żeby produkt był jak najdłużej użytkowane 5.Używaj materiałów z recyklingu Narzędzia:CI (Checklist): Karta/ lista kontrolna służy do analizy pewnych wybranych obszarów podczas ekoprojektowania, jak: emisja do powietrza, zużycie energii, itp. W odniesieniu do określonych etapów cyklu istnienia i dokonania oceny ważności przy uzyciu jakościowego systemu oceny.MIPS: Wejście zasobów na jednostkę usługi - to wskaźnik oparty na koncepcji tzw. bagażu ekologicznego poszczególnych materiałów, produktów, usług poprzez pryzmat ich zasobochłonności. CA:ekologiczna ocena cyklu życia; nowa technika zarządzania środowiskowego i jedno z niewielu narzędzi, stwarzających podstawy do identyfikacji, oceny wpływu produktów na środowisko wspomaga ustalenie sposobów poprawy jakości środowiska naturalnego MOCNE I SŁABE STRONY LCA: a) mocne: elastyczność - może się dopasować do każdego badanego wyrobu, procesu technologicznego, usługi; -kompleksowość - analiza może zostać przeprowadzana na wyszczególnionym etapie lub na całym cyklu życia wyrobu; -szerokie spektrum zastosowań - zastosowanie do projektowania nowych, udoskonalania istniejących wyrobów oraz w znakowaniu środowiskowym; -możliwość pełnej oceny wpływu produktu na środowisko b) słabe: -subiektywność; -niekiedy kosztowność i czasochłonność; -wymaga wykwalifikowane kadry specjalistów; -nie ujmuje wpływu w skali lokalne ZASTOSOWANIE LCA: a)wewnętrzne - podczas stosowania LCA do udoskonalenia produktu w zakresie ekologicznym oraz jako narzędzia do wspomagania strategicznych decyzje b)zewnętrzne - gdy LCA jest wykorzystywane do celów marketingowych, ekoznakowania oraz celów informacyjnych (-promowanie rozwoju rynku produktów u procesów przyjaznych dla środowiska; -zamówienia publiczne; -znakowanie ekologiczne; -ocena technologii środowiskowych; -gospodarka odpadami FAZY LCA: 1. definicja celu i zakresu 2. określenie zasad i struktury -w tej fazie dokonuje się analizy wszystkich procesów oraz całkowitego przeglądu emisji, które opracowuje się odpowiedniej tablicy 3.analiza zbioru wejść i wyjść -4.ocena wpływu cyklu życia - 5 interpretacja wyników -
STRUKTURA OCENY LCA : określenie celu i zakresu, analiza zbioru i ocena wpływu interpretacja na podstawie tyc trzech składników GRANICE SYSTEMU LCA: należy zdefiniować: -granicę badań; -założenia i ograniczenia; -system wyrobu; -funkcje wyrobu; -jednostkę funkcjonalną SYSTEM WYROBU: określenie wszystkich operacji które dotyczą wyrobu → P1, P2, ..., Px; -zbiór materiałowo i energetycznie połączonych ze sobą procesów jednostkowych; -system fizyczny, dlatego każdy proces jednostkowy podlega prawu zachowania masy; -z tego powodu bilans masy jest użytecznym sprawdzianem poprawności opisu procesu jednostkowego PROCES JEDNOSTKOWY: -najmniejszy element systemu wyrobu, dla którego gromadzone są dane; -dzięki takiej defragmentacji ułatwiona zostaje identyfikacja wejść i wyjść systemu wyrobu JEDNOSTKA FUNKCJONALNA; -podstawowa jednostka miary, dla której przeprowadzone są obliczenia i przedstawione wyniki; -może nią być np. 1Mg produktu ZBIERANIE DANYCH: 1. sporządzenie szczegółowych diagramów przepływu procesów z uwzględnieniem procesów jednostkowych i relacji między nimi; 2. sporządzenie szczegółowego opisu każdego procesu jednostkowego oraz wykazu kategorii danych związanych z każdym procesem; 3.opracowanie wykazu zawierającego jednostki pomiarowe; 4.sporządzenie opisu metod zbierania danych i metod obliczeń w odniesieniu do każdej kategorii danych; 5.przygotowanie instrukcji dotyczących miejsc zbierania danych FUNKCJE EKOZNAKOWANIA :Warunkiem skutecznego działania znaków ekologicznych jest odpowiedni poziom edukacji ekologicznej społeczeństwa. Znakowanie ekologiczne najczęściej umieszczę się na opakowaniach aby spełniało funkcje: ekologiczną - podkreśla aspekty środowiskowe; stymulacyjna - zachęca producentów do podejmowania działań proekologicznych; edukacyjne - wzbogaca wiedzę; polityczne - wspieranie modelu konsumpcji, który zmniejszyłaby presję na środowisko naturalne i angażowałaby społeczeństwo w procesy ochrony środowiska przez nabywanie ekoproduktów; ochronne - poprawa technologii w kierunku czystszej produkcji i ekoprojektowania; informacyjne - informuje o przyjaznych dla środowiska cechach produktu; funkcja marketingowa - polega na zwiększeniu obrotu towarami o proekologicznym charakterze.; funkcja stymulacyjna - zachęca producentów do podejmowania działań proekologicznych i zmniejsza emisje zanieczyszczeń, zużycia energii , eliminuje szkodliwe składniki produktu i szkodliwe procesy technologiczne
ZBIÓRKA SELEKTYWNA (NIE W POJEMNIKACH) / STOPNIE RECYKLINGU WEEE a)RECYKLING I STOPNIA - sprzęt trafiający do użytkownika musy być sprawny i musi spełniać wymagania przyjmującego; *czynniki ułatwiające recykling i stopnia: unikanie specyficznych rozwiązań; -konstrukcja modułowa; -edukacja proekologiczna; -oddawanie sprzętu przestarzałego; -unikanie przechowywania. Etapy: -Źródłami przestarzałego sprzętu są osoby prywatne, firm prywatne i państwowe; -oddaje się je lub odsprzedaje do wyspecjalizowanej firmy recyklingu I stopnia, -sprzęt musi przejść następujące etapy : wycena urządzenia, testowanie, czyszczenie, naprawa, modernizacja; -potem trafia on do potencjalnych odbiorców: szkoły, instytucje charytatywne, osoby prywatne b)RECYKLING II STOPNIA: -Źródłami przestarzałego sprzętu są osoby prywatne, firm prywatne i państwowe Etapy: źródła sprzętu zbiórka urządzeńdemontaż,rozdrabnianie,segregacja (na tym etapie odbiorcami mogą być firmy recyklingu III stopnia)testowanie(elementy czynne, bierne i przewody elektryczne)odbiorcy (serwisy, osoba prywatna, producenci urządzeń); Przykładowe odzyskiwane podzespoły: obudowy, kineskopy, transformatory, kasety z tonerami, elementy metalowe, wiązki przewodów, płytki obwodów drukowanych, elementy elektroniczne c)RECYKLING III STOPNIA: *Materiały jednorodne materiałowo: przetworzenieMATERIAŁOWY metale i tworzywa sztuczne *Materiały niejednorodne materiałowo :-a) proces chemiczny( piroliza, hydrokraking, zgazowanie odpadów)SUROWCOWY metale, gaz opalowy, olej opalowy, sole b)mielenie (młyny młotkowe, granulatory) +separacja (magnetyczna, elektrostatyczna,grawitacyjna) + Przetworzenie MATERIAŁOWY metal i tworzywa sztucznec) Spalanie (piec rurowy obrotowy, złoże pyłoweodzysk energii Energia 35MJ/kg 7 EKONOMICZNY PUNKT WIDZENIA - KORZYŚCI Z BYCIA „ZIELONYM”konkurencyjność; nacisk na rynku; opinia publiczna; wymagania klienta; bezpieczeństwo klienta; innowacja; zmniejszenie kosztów; zmniejszenie ryzyka; motywacja pracowników; programy eko-etykietowania („Blue Angel”, „Eko flower”); odpowiedzialność firm; współpraca w zakresie łączności; stosunku w ramach sieci dostaw; jakość wyrobu; regulacje prawne; umowa dobrowolna
