ALKANY

A. NIEROZGAŁĘZIONE

rdzeń liczebnikowy* + an

* z języka greckiego, rzadziej łacińskiego (Tabela 1 i 2)

wyjątek stanowią nazwy czterech najprostszych alkanów, które mają nazwy zwyczajowe: metan

etan

propan

butan

B. ROZGAŁĘZIONE

1. Wyszukać najdłuższy łańcuch węglowy (łańcuch główny) w cząsteczce alkanu i przyporządkować mu tzw. nazwę macierzystą (tabela 2). Będzie ona stanowiła podstawę nazwy alkanu rozgałęzionego.

oktan

2. Nazwać podstawniki przyłączone do łańcucha głównego i wymienić je w kolejności alfabetycznej. Jeśli takie same podstawniki występują więcej niż jeden raz należy użyć przedrostków krotności di-, tri-, tetra- itd.. Przedrostki te nie mają wpływu na alfabetyczną kolejność podstawników.

etylo-dimetylo-

3. 
   Ponumerować łańcuch zaczynając od końca znajdującego się bliżej pierwszego rozgałęzienia. W ten sposób określamy miejsce dołączenia podstawników do łańcucha głównego tzw. lokanty.

4. Zapisać całą nazwę podając:

3-etylo-2,6-dimetylooktan

5. 
   
   Jeżeli lokanty, bez względu na kierunek numeracji, są takie same to dalej numeruje w taki sposób, aby kolejne podstawniki miały jak najniższe wartości.

2,3,4,6 2,4,5,6

4-etylo-2,3,6-trimetyloheptan 4-etylo-2,5,6-trimetyloheptan

POPRAWNIE NIEPOPRAWNIE

CYKLOALKANY

1. Nazwy nasyconych alkanów monocyklicznych niepodstwionych (bez łańcuchów bocznych)tworzy się przez dodanie przedrostka cyklo- do nazwy odpowiedniego alkanu łańcuchowego, np. cyklopropan, cyklobutan.

2. W przypadku cykloalkanów podstawionych musimy policzyć ilość atomów C w pierścieniu i w największym podstawniku. Jeśli pierścień ma taką samą lub większą liczbę atomów C to on stanowi podstawę nazwy. Jeśli natomiast pierścień ma mniej atomów C, węglowodór przyjmuje nazwę od alkanu podstawionego grupą cykloalkilową

propylocyklopentan cyklopropylopentan

3. Grupy jednowartościowe od cykloalkanów tworzymy przez zastąpienie przyrostka -an w nazwie cykloalkanu końcówką -yl lub -il. Atom węgla z wolną wartościowością ma lokant 1.

cyklopentan - cyklopentyl

4. Przy większej liczbie podstawników wymieniamy je alfabetycznie i numerujemy pozycje w pierścieniu tak, aby lokanty były najniższe, i możliwie mniejsze przy najbardziej uprzywilejowanych w nomenklaturze podstawnikach.

etylo-dimetylo-

---