WYKŁAD 1.

1. SOCJOLOGIA SPOLECZNOSCI LOKALNYCH

- COMMUNITY (USA) - wspólnota, gemainschaft (niem.)

- COMMUNITY STUDIES - badania lokalne, jako projekt socjologii ogólnej, propozycja opowieści o danych czasach, istnienie ciągłości zainteresowania pewnymi zjawiskami.

- LOCAL COMMUNITY STUDIES - badania nad wspólnotą lokalną;

Community

Local community

Społ. lokalna

2. DEFINICJA SPOŁECZNOŚCI LOKLANEJ (George Hillery?)

Najczęściej pojawiające się cechy to:

1. Terytorium - zawiera w sobie wskazanie jej terytorialności

2. Społ. Lokalna - to społeczność w której dominują bezpośrednie interakcje

3. Więź społ. - łącząca jednostkę (bywa definiowana jako specyficzny rodzaj relacji pomiędzy jednostkami ujawniający się przez podobieństwo lub zależność

Elementem zastępującym więź społ. jest wspólnota kultury, czyli posiadania przez członków społeczności różnych wartości i norm różniących ich od osób spoza tej społeczności.

3. ORIENTACJA CHICAGOWSKA

1. Park -

2. Wirth - zjawisko gettoizacji dzielnicy

3. Hughes - człowiek marginesu, badał jak funkcjonują Ci ludzie w przestrzeni miasta, jak funkcjonuje instytucja

4. Stoneguist (?)

Wirth, Hughes i Stoneguist zajmują się stosowaniem teorii Parka w praktyce.

4. STUDIUM LOKALNE - mocny nacisk na prowadzenie badań terenowych, inne cechy szkoły chicagowskiej to cechy nietypowe, pierwsze badanie przeprowadzone w dużym mieście, wracają efektywnie w latach 70. w UK

5. SANDRA WALLMAN - konsekwentnie nie cytowana przez Amerykanów

1. Skłonność do teoretyzowania teorii Parka

2. Zakłada, że istnieją dwa poziomy życia społecznego:

- poziom biotyczny - relacje zachodzą w odniesieniu do pewnej przestrzeni, stykają się, dochodzi do rywalizacji

- poziom społeczeństwa - jednostki i grupy komunikują się wzajemnie i wypracowują consensus społeczny

- mapy miejskie

6. ORIENTACJA TYPOLOGICZNA W BADANIACH LOKALNYCH

Robert i Helen Lynd - badający middletown

Zakładają, że można badać wybrane lokalne społ. jako reprezentatywne dla całości społeczeństwa mając ogólną wiedzę o strukturze ( są to badania na temat wszystkiego). Pierwsi socjologowie, którzy korzystali z różnych źródeł informacji (obserwacja uczestnicząca, zestawy statystyczne, wywiady i ankiety).

W Polsce przykładem tej szkoły jest Franciszek Bujak.

7. ORIENTACJA FUNKJONALNO - STRUKTURALNA

William Warner (lata 30., USA), taki sam system myślenia jak wcześniej, ale inny aparat pojęciowy.

Społ. lokalna jest tym co każda inna struktura, działająca całość, składa się z podstruktur, które są względem siebie i nie tylko funkcjonalne. Zaproponował teorię uwarstwienia społecznego.

Dwa układy powiązań funkcjonalnych:

Związki funkcjonalne odnoszą się do poszczególnych składowych społeczności lokalnych oraz poszczególne ich składowe pozostają w związkach funkcjonalnych ze strukturami społ. ponadlokalnymi (państwowe i regionalne) i podlokalnymi.

WYKŁAD 2.

1. STANISŁAW OSSOWSKI - prekursor socjologii polskiej

5 zasług Ossowskiego:

1. Pierwszy badacz społ. lokalnych, badał Lubenię (1936 - 1937), później prowadził badania na Opolszczyźnie (1946 - 1947), wykorzystywał nurt szkoły chicagowskiej

• Maria Biernacka - „Kształtowanie się społ. lokalnej w Bieszczadach”, chciała pokazać jak osoby, które się tam sprowadziły, nie wytwarzają więzi (co było problemem)

Ciąg tradycji badań terenowych - słabszy okres miały w latach 1960 - 1970.

2. Doświadczenie terenowe skłoniły go do pewnych refleksji teoretycznych na temat społ. lokalnej, odczucie odległości inne od faktycznej odległości geograficznej

„odległość psychologiczna” - Chicago bliższe niż Rzeszów (bo to tam jeździło się do pracy)

Dystans społeczny - mierzenie odległości w związku z kształtowaniem się związków społ.

Czynniki:

- właściwości przestrzeni fiz. (komunikacyjna dostępność, gęstość społ. terenu - jak blisko znajdują się osady ludzkie, właściwości krajobrazu - określające widoczność lub niewidoczność przedmiotu)

- świadomość jednostek/ cechy społ.: wzajemna znajomość wyglądu ludzi, swoistość ich postaci, wspólność otoczenia zewnętrznego, wspólność zainteresowania szeregiem spraw, które są z tym otoczeniem związane (np. powódź)

3. Napisał kilka artykułów dotyczących planowania nowych dzielnic, terenów, osiedli w Polsce (po II wojnie światowej)

4. Na marginesie rozważań o nowych formach życia społ. pojawią się watek lokalny, podstawa ogólnospołecznego układu

5. Ojczyzna prywatna - miejsce w którym jednostka się urodziła i w którym skończyła pierwsze lata swojego życia jest podstawą układu więzi społ., treści kultury i dośw. Przestrzennych danych jednostce w bezpośrednim przeżyciu, jest postrzegana jako twór złożony (doświadczenia pierwotne), naturalny czynnik o. prywatnej to emocje

Ojczyzna ideologiczna/narodowa - to też terytorium, więzi, treści kulturowe

2. DWA ZJAWISKA JEZYKOWO - SPOŁECZNE;

- Ojczyzna - nikt nie mówił wcześniej „ojczyzna prywatna”

- Gdy popatrzymy na terytoria lokalne to są one składnikiem terytorium narodowego, można przekładać emocje z jednego poziomu na drugi.

3. OD ZMIERZCHU DO ROZKWITU SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH

Lokalizm i lokalność końca XX wieku.

1. Lokalizm - nowe podejście do społ. lokalnych, społ. orientacja na społeczności lokalne czy też lokalne aspekty życia społ. (S. Wallman), pewna postawa jednostki wspiera, działa na rzecz tego otoczenia

2. Z. Pucek - filozofia życia, ideologia stawiająca w centrum zainteresowania
   i wartościowania to co lokalne

3. K. Sowa - oznacza względna autonomię oraz upodmiotowienie w zakresie gosp.
   i społ. konkretnych społ. lokalnych w ramach szerszego układu społ. - przestrzennego i holistycznego, oznacza to koncentrację życia społ. i gosp. w społ. lokalnych a także ich prymat i dominację w stosunku do owego szerszego układu społ. - przestrzennego, który jest jak gdyby wytwarzany przez te społeczności a więc wobec nich wtórny

Z lokalizmem kojarzy się badanie gminy.

4. BADANIA LOKALIZMU

1. '80 XX w. w Polsce wytworzyła się szkoła warszawska i szkoła krakowska

2. A. Kukliński - 1985, dostaje zgodę na realizowanie programu badawczego Polska lokalna

Uniwersytet Warszawski: Bohdan Jałowiecki, Paweł Swaniewicz

W ramach tego programu powstaje program pod szyldem `Rozwój regionalny, samorząd lokalny” - myśli się w kategoriach gminy, regionu, lokalizm traktowany kulturowo, badano tradycje lokalną, ład społeczno - kulturowy

3. Polityczne uwarunkowania lokalizmu:

makrostrukturalny model ładu przestrzenno - organizacyjnego:

Centralizm - Europa

Lokalizm - społ. azjatyckie

Lokalizm jest ładem wytwórców, ładem producentów (dobrze się sprawdza w czasach pokoju). Centralizm ładem zdobywców (w czasach wojny). Jest to analogia do społ. osiadłych i społ. koczowniczych.

4. Czynniki które osłabiły lokalizm XX w:

- polityczne: wojny, budowa systemu scentralizowanego

- gospodarczo - techniczne: rozwój przemysłu, urbanizacja, migracje - osłabienie tradycyjnych społeczeństw lokalnych

5. LOKALIZM WSPÓŁCZEŚNIE:

Idea UE, fundusze kierowane na wzmocnienie lokalizmu, wspieranie lokalnej kultury, polityka afirmacyjna.

Lokalizm był pierwszą perspektywa w badaniu społ. lokalnych, która oderwała się od konkretów i zorientowała się na system kulturowy o ponad lokalnym, makrospołecznym znaczeniu. (Kurczewska)

WYKŁAD 3.

1. LOKALIZM WSPÓŁCZEŚNIE

ujawnia się pod nazwą lokalności. Pisał o niej Kazimierz Sowa. Pojęcie względne, które nie posiada określonych desygnatów, opisuje tylko coś co pozostaje w związku z większą całością. Lokalność regionu ujawnia się w kontekście państwa, ale państwo też jest lokalne w kontekście globalnym. Tak naprawdę, mamy różne społ. lokalne od regionu do państwa.

2. Pucek - lokalność to zbiór cech stanowiących o tożsamości określonej społ. lokalnej, swoisty rodzaj osobowości wyrażający ogólny ład kulturowy danej społ. lokalnej, to co lokalne jest uświadamiane lub wypowiadane w ramach społeczności. To co lokalne

pomimo swej swoistości jest odniesieniem do szerszych treści kulturowych, do treści ponadlokalnych.

3. Z wizją lokalności łączy się przekonanie o trwałości opisywanych przez nią treści (bardzo ważny element).

Definicja, która stara się połączyć to co pisze Pucek z elementami tradycyjnymi:
Lokalność - denotuje zjawiska dla społ. lokalnych immanentne i związane z jej konstruktywnymi cechami.

4. GLOBALIZACJA I CO Z NIEJ DLA LOKLANOŚCI WYNIKA?

Początki nowego myślenia o lokalności pojawiły się w USA w latach '70. A później mocniej w latach '80:

- lokalna Ameryka - rząd zaczął wspierać tego typu badania

- kom unitaryzm - starają się w myśli filozoficznej i politycznej dowartościować wspólnotę

5. LOKALNOŚC U RONALDA ROBERTSONA

Glokalizacja - Robertson, pozytywne stanowisko wobec lokalności

1. Pole globalne - zbiór procesów i podmiotów w nich uczestniczących, procesów tych jest wiele, ale sprowadza on je do 2 kategorii: relatywizacji i problematyzacji.

Cztery podstawowe kategorie podmiotów uczestniczące w polu globalnym:

- system światowy społeczności

- społ. narodowe

- jednostki

- ludzkość (zbiór jednostek)

Najważniejsze jest to, że nie można poszczególnych kategorii rozpatrywać osobno, procesy globalne przepływają między kategoriami - najsilniejsze to relatywizacji - prowadzą do zróżnicowania. Różnicowanie relatywizuje poziom państw narodowych, dlatego tez globalizacja może dać różne efekty, nie jest czymś skończonym. Konsekwencje i kierunek nie jest przesądzony.

Cztery typy struktury pola globalnego (1992, nawiązanie do Ferdinand):

- globalna gemainschaft (wspólnota) I - najważniejsze są społ. lokalne, odgrywają dominującą rolę

- globalna gemainschaft II - tworzenie się, zrealizowanie się wizji McLuhana, stworzenie jednej, globalnej wspólnoty

- globalny geselschaft (społ.) I - wielość politycznych społ.

- globalne społ II - w polu globalnym tylko jedna polityczna społ., świat stanie się formą mega państwa

Twierdzi, że znaczenie procesów relatywizacji w polu globalnym powoduje poszukiwanie fundamentów w tym świecie. Znajdują tu zastosowanie takie jak: tradycja, tożsamość, dom, tutejszość, lokalność, wspólnota (wszystkie pasują do społ. lokalnych). To co dziś daje poczucie bezpieczeństwa to czynienie rzeczy lokalnych i/lub istotnych.

GLOKALIZACJA - inspiracja do wprowadzenia tego pojęcia było japońskie doczaputa (ulokowanie, umiejscowienie) globalności, odnosi się do stosowanie produktów globalnych do lokalnego smaku.

Glokalizacja podkreśla współobecność tendencji uniwersalizujących
i partykularyzujących (czyli powszechnie powiązane ze sobą homogenizacja
i heterogenizacja istnieją w sposób nierozerwalny).

Robertson jako jeden z niewielu jest przekonany, że globalizacja nie zagraża lokalności. Stosowanie terminu glokalizacja podkreśla zarówno to, że kultury lokalne mogą krytycznie adaptować lub przeciwstawiać się globalnym zjawiskom, jak i to, że sposób w jaki zasadniczo tworzone są lokalności jest standardową składową globalizacji. Glokalizacja jest czynnikiem pozytywnym dla społ. lokalnej.

6. TEORETYCZNE KONSEKWENCJE WDROŻENIA POJĘCIA GLOBALIZACJA, 3 STANOWISKA PONOWOCZESNE:

1. Appadurai - antropolog drugiej połowy lat '90, zastanawia się nad tym na ile lokalność dzisiaj jest tworem związanym z przestrzenią, czy jest już zjawiskiem terytorialnym

- bezpośrednie interakcje, możliwość bezpośredniości

- relatywność kontekstów

Każda lokalność jest pod wpływem lokalności, która jest zewnątrz. Lokalność to pewien projekt, wizja, idea, która wytwarzana jest przez wspólnoty w skalo MEZO- (nazwa: small size community, ale opisując jest to poziom mezospołeczny).

Lokalność to coś bardzo kruchego, nad czym trzeba ciągle pracować. Jest konstruowana lub rekonstruowana społecznie.

Trzy funkcje lokalności:

- struktura odczuwania

- własność życia społecznego

- ideologia określonej wspólnoty

Zdaje sobie sprawę, że więź sąsiedzka może deformować bariery geograficzne, terytorialne. Wprowadza kategorię sąsiedztwa, która nie jest lokalnością: przestrzenny, substancjalny aspekt lokalności, który jest konkretnym i trwałym bytem społ.

Co się dzieje dzisiaj z sąsiedztwami i lokalnością?

Źle się dzieje, gdyż są siły, które szkodzą jednym i drugim.

Szkodzą:

- działania państwa narodowych, które traktują sąsiedztwa jako potencjalne zagrożenie, które powinno być kontrolowane

- aterytorialny charakter ruchów społecznych

- rozwój technologii komunikacyjnych powodujący rozdźwięk pomiędzy sąsiedztwami realnymi a wirtualnymi

2. Castells

3. Gypta

WYKŁAD 4.

1. CASTELLS EMANUEL

Pisze o zjawiskach globalizacji, globalizacja społ. sieci (twórca pojęcia), niewiele miejsca, ale trochę poświęca społ. lokalnej, zaczynał jako socjolog miasta.

Społ. sieci - logika społ. organizacji w zglobalizowanym świecie, nie jedyny w dzisiejszym świecie, sposób dominujący, rozprzestrzenia się, obejmuje coraz więcej osób, włącza nas jako jednostki do tego modelu, ale są tacy, którzy pozostają wykluczeni:

1. Społ. lokalne - są źródłem oporu glob. sieci, znajdują się poza nią

Lokalność - produkcja znaczeń i tożsamości (dla Castellsa) ale tożsamość wytwarzana w społ. lokalnej to tożsamość obronna, obwarowywania się znanego przeciw nieokreśloności tego co nieznane i nieprzewidywane,

Różne formy lokalności:

- funkcjonowanie samorządów lokalnych, aktywność w ramach struktur samorządowych, samorządy trącą na znaczeniu (w PL pojawiła się niedawno)

- lokalne ruchy pozarządowe, poza samorządowe, które spontanicznie powstają jako reakcja przeciwko zew. ingerencjom w społ. lokalną („tylko nie na moim podwórku”)

- wspólnoty samopomocy, które ujawniają się w stanach ekonomicznej deprywacji (np. dzielnice ubóstwa)

Pozytywne - nie naruszają

Negatywne - np. gangi

W przypadku ostatniej formy pojawiają się aspekty myślenia sieciowego, wykorzystują logikę sieci. Org. mafijna dzielnic biedy wykorzystuje myślenie sieciowe przeciwko sieci. Lokalność jest na marginesie społ. sieci.

Uważa, że społ. lokalne są ważnym, specyficznym źródłem tożsamości, ale najczęściej są tylko reakcją obronną na zglobalizowane procesy współczesnego świata. Mogą tworzyć przystanie (chwilowe miejsca odpoczynku) a nie raj (miejsca docelowe).

2. KONCEPCJE DETERYTORIALIZACJI - FERGUSON, GUPTA

W dzisiejszych czasach społ. odrywają się od terytoriów, zatracają przestrzenny charakter. Przestają mieć bazę terytorialną. Należy analizować zjawiska poza kontekstem terytorialnym (zamazywanie się dawnej terytorialności). Społ. lokalne coraz bardziej się rozmywają (kulturowa fikcja), ale z drugiej str. ludzie coraz bardziej związali się z lokalnością.

Reterytorializacja - odbywa się na dwóch poziomach: po pierwsze polega na tym, że jednostki tworzą pewne ideologie swojego miejsca zamieszkania, ale pewne instytucje lokalne w społ. też tworzą takie grupowe ideologie.

Przykład:

- A. Stasiuk zamieszkując stworzył idee pewnych lokalności

- ludzie, imigranci osiedlając się zaczynają interesować się historią np. kamienicy, historią tego terenu (np. dowiaduje się, że mieszka na terenie dawnego getta)

W PL jest to zjawisko raczej kwestią przyszłości.

3. W JAKIM STANIE ZNAJDUJĄ SIĘ BADANIA LOKALNOŚCI?

Punkt ciężkości przeniesiony bardziej na kulturę symboliczną. Model nowej lokalności formułuje przede wszystkim Joanna Kurczewska, Paweł Starosta, Rob Sulima, Wojciech Łukowski.

Nowa lokalność - zbiór idei, wartości, symboli, zbiorowych przekonań, który kształtuje się, wytwarza się w procesie, w ramach życia codziennego, w określonej przestrzeni fizycznej

1. Sulima (teoretyk, esej „Mała Ojczyzna”) i Łukowski (badania terenowe, tworzenie „Ojczyzn”)

Łukowski badania prowadzi an Mazurach, po II wojnie światowej społ. lokalne zostały tam zniszczone i od nowa stworzone (społ. zróżnicowane), wcześniej podobne badania prowadził S. Mach. Łukowski pokazuje, że wzrasta znaczenie społ. lokalnej (staje się wartością nawet dla społ., które nie mają żadnej tradycji). Robi ankiety, prawie 90 % deklaruje przywiązanie do lokalnej Ojczyzny, nawet europejczycy są związani ze swoim narodem (powyżej 90 %), III pokolenie łączy tradycję - podstawa do społ. lokalnej

Sulima: Mała Ojczyzna to zwornik postrzegania (samo postrzegania się) jednostki w planie makro i mikrostruktury społ.

Jest to zjawisko konstruktywne. To jak postrzegamy siebie w kontekście społ. łączy obraz jednostki z obrazem większej całości.

Mocno wskazuje, że w PL Małą Ojczyzną (lokalnością) stają się wieloetniczne, między etniczne i ponadnarodowe, europejskie społ.

Jest to efekt historii PL - np. Polacy wysiedlenie z Litwy przynieśli swoje tradycje, cechy kulturowe tych ziem, mają też cechy niemieckie i przez to zakorzeniając się w Ojczyznach lokalnych są międzykulturowe.

W latach 90 - tych dialekt etniczny z Małymi Ojczyznami. Mała Ojczyzna to miejsce pogranicza gdzie spotykają się naród i jednostka, codzienność i odświętność, mit i praxis. Mała Ojczyzna jest zarówno symbolicznym obrazem komunikowania się w przestrzeni lokalnej kultury bytu i kultury społ. (czyli jest operatorem identyfikacji) oraz takim symbolicznym obrazem miejsca, który jest znakiem komunikowanym w ponadlokalnej przestrzeni kultury symbolicznej (jest operatorem tożsamości).

Za pomocą tego możemy zrozumieć to czego nie rozumieją inni oraz odróżnić się od innych.

2. Kurczewska - opisując społ. lokalne w kategoriach nowej lokalności akcentuje się następujące założenia:

1. Podejście do zjawisk lokalnych staje się hybrydalne (łączy się w różne teorie)

2. Opisując lokalność bardziej docenia się więzi wyobrażone niż realne

3. Zakłada się większe zróżnicowanie tego co składa się na lokalność

4. Dostrzega się złożoność zew. kontekstów mających wpływ na lokalność

Uważa, że wyłania się na początku XXI w. spójna orientacja teoretyczna badań lokalności i składa się na nią pięć założeń:

1. Mocne założenie pluralizmu ontologicznego (istnieje wiele bytów)

2. Założenie znaczącej roli obiektu badanego i jego interakcji z badaczem

3. Założenie dominacji konkretu nad abstrakcjami

4. Założenie metodologicznego pluralizmu

5. Założenie indywidualizmu

Wykład 5 8.05.2011

I. Przestrzeń lokalna

Socjologia przestrzeni jest blisko socjologii społeczności lokalnych. W naukach społecznych istnieją 3 perspektywy ujmowania przestrzeni: może być rozumiana w sposób fizyczny, bo fizyczność przestrzeni też wpływa na procesy lokalne. Drugie rozumienie to sposób metaforyczny. Trzecie ujęcie przestrzeni to rozumienie humanistyczne, czyli jak ją opisują w tym ujęciu.

Z. Rykiel na temat przestrzeni mówił, że są 4 koncepcje: absolutyczne, relacyjne, fizyczna, metafizyczne.

Absolutyczna traktuje przestrzeń jako realną rzeczywistość. Koncepcję relacyjna mówi, że przestrzeń jest wyłącznie relacją między przedmiotami, więc bez przedmiotów nie istnieje, a jej kształt się zmienia.

Podział na centrum i peryferie może wpływać też na kierunki migracji, czy granice aktywności społecznej bo jest pewnym rodzajem przestrzeni taki podział. Fizyczne właściwości przestrzeni produkują pewne wymiary kulturowe.

Pucek uważa, że kultura lokalna odróżnia się przez to, że jednostka spędza w pewien fizyczny sposób czas więc wytwarza tą fizyczność. Od XIX wieku walory fizyczne przestrzeni stają się wartością samą w sobie.

Przestrzeń fizyczna ujmowana relacyjnie, nie jest substancjonalna i nie doszukujemy się zależności między kulturą, a terytorium, era przestrzeni to nowoczesność. W ogólne socjologicznych teoriach możemy znaleźć relacyjne ujęcie przestrzeni fizycznej.

A Giddens wprowadza pojęcie lokalu co jest wykorzystaniem przestrzeni do tworzenia sceny interakcji, składową lokalu są ciała w kontakcie fizycznym i przemieszczaniu się. Sztompka nazywa środowiskiem przestrzeń fizyczną.

Stanowisko realistyczne (U. Hannerz, A. Giddens, P. Sztompka)

1. Na środowisko składają się rzeczy i ludzie, oraz zdarzenia jako pewne czasoprzestrzenne układy dwóch pierwszych elementów.

2. Konkretne środowisko jest wyodrębnione z pewnego fizycznego kontinuum z perspektywy analizy procesu społecznego, jest kategorią wyznaczoną jako przestrzenne normy działań członków społeczności.

3. Elementy każdego środowiska są analizowane pod kątem ich uwikłania w procesy społeczne. Ich obecność w czasie i przestrzeni ma bowiem społeczne źródło.

II. Przestrzeń metaforyczna

T. Fu Tuan stwierdził, że w naszej kulturze istnieje pojęcie miejsca i przestrzeni pozostające do siebie w opozycji. W zależności od tego jakie pojęcie przestrzeni referuje społeczność tak inaczej ona wygląda. Miejsce to kategorie wiążąca się z tego co znane z tym co posiada granice i strukturę z terytorium, które jest zamknięte ale dzięki temu bezpieczne. Przestrzeń jest kojarzona z otwartością, z tym co nieznane ale daje nam wolność czyli tego co miejsce nam nie da.

Humanistyczne substancjonalne rozumienie orientuje się na interpretacje, wyobrażenia lub ideologie przestrzeni fizycznej, które są wytwarzane i stosowane przez aktorów.

L. Malkki twierdzi, że wyobrażenie przestrzeni jako własności grupowej odpowiada historia, to że jesteśmy społecznością prowadzącą osiadły tryb życia.

Wykład 6

Kultura lokalna jako system

Kultura lokalna jako fenomen.

Badania Warrena i funkcjonalizmu (przed II W.Ś) społeczność lokalna jako pewien system składający się ze struktur.

Paweł Rybicki (strukturalista, funkcjonalista). Cały świat społeczny to pewien układ struktur. Są one różnego rodzaju i różnego rzędu. Rodzajów struktur jest wiele. Odmienność rodzajów wynika z zasad, które struktury tworzą.

Akcentował dwa rodzaje struktur: 1) geneza - przywiązanie do ziemi, 2) geneza - wspólnota krwi.

W tych strukturach rzędy. Poziom złożoności. Jest ich wiele. Mikro, mezo i makro struktury.

Mikro - rodzina

Mezo - grupa etniczna

Makro - Naród

Mikro - miasto (aglomeracja miejska)

Mezo - region

Makro - państwo

Prawidłowości:

Mikrostruktury - kontakty bezpośrednie liczebność niewielka

Makrostruktury - kontakty pośrednie Bardziej liczne niż mezo i mikro

Mikrostruktury - nie są samoistne (nie mogą funkcjonować niezależnie od otoczenia społecznego)

Makrostruktury w największym stopniu niezależne

Samoistność dot. Różnych sfer życia. Np. społ. Lokalne duża samoistność w obszarze kultury.

Kultura lokalna główne kryterium samoistności.

1. ujęcie instytucjonalne kultury lokalnej - zakorzenione w tradycji amerykańskiej

Polska 1972 - Antonina Kłoskowska - „Społeczne ramy kultury” Wyróżnia cztery układy kultury w których funkcjonują członkowie społeczności lokalnych.

1. układ odpowiadający tradycyjnej kulturze ludowej - dot. Treści swoistych i ograniczających się tylko do lokalnych społeczności. Jest budowany na bezpośredniości i moralności. Kultura oralna - mówiona.

2. - instytucje, które działają lokalnie i zdaniem Kłoskowskiej suma tych instytucji lokalnych stanowi aparat organizacji zaspokojenia potrzeb kulturalnych. Instytucje z tego układu są elementem szerszej, ponad lokalnej sieci. Jest to parafia, szkoła, zespoły taneczne, grupy artystyczne.

3. Układ wiążący jednostkę z szerszym społeczeństwem, regionalnym, narodowym lub globalnym. Jego występowanie na poziomie lokalnym jest tylko wierną recepcją treści zewnętrznych całkowicie zasilanych. Np. telewizory w każdym domu.

4. Zinstytucjonalizowany i bezpośredni. (tak jak drugi) realizuje się poza lokalnie. Np. konsumpcja kultury wyższej. Hobby.

Przodownik kultury (poj archaiczne) koncepcja powszechnie stosowana. Teraz bardziej animator kultury

Osoba, która w społ. Lokalnej wyróżnia się szczególnie aktywnym udziałem w wytwarzaniem i przyjmowaniem

DWA OSTATNIE WYKŁADY

Ujęcie normatywne k. lokalnej (2 sposób opisywania kultury):
ŁAD SPOŁ. - KULTUROWY - pewne kategorie kulturowe sa uporządkowane, rozkładem lokalnego ładu społ kult zajmowali się badacze społ wiejskich (J. Styk, J. Kurowski), uważali że istniało cos takiego jak trad społ lokalne, którą była niezłożona instyt podst, funkcjonowane były niepisane normy - charakt rel, towarzyski i ekonom.
Socjolodzy drugiej połowy XX w starają się opisać cos co jest socjolog niedostępne. Istnieje ciągły proces rozpadu ładu społ kulturowego, wynika z oddziaływania czynników zew. Na ta zamknięta społ. Praca zarobkowa to czynnik kulturowy, zmieniała normy dot relacji ekonom, pieniądz w dużych ilościach rozbija kulturowy obraz gospodarki. Pojawiaja się nowe formy konsumpcji, stylu zycia, idee narodowe oraz k. masowa (czytelnictwo i org polit). Ten pkt widzenia z czasem spotyka się z krytyką, samokrytyką środowiska.
W. PAWLOCZUK (?) - 1972r „Tożsamośc jednostki w warunkach rozpadu trad. Społ lokalnej”
Dzisiejsze woj podlaskie - Baiłorusini lub prawosławni Polacy w okresie międzywojennym, czynnik zew.
JÓZEF OBRĘBSKI - „ Ład spol kult”, badacze funkcjonujący w punkcie lokalizmu
Z. PUCEK i A. KARWIŃSKA - rozumieli szerzej pojecie ładu

Badania Jacka Wodza - odwołują się do koncepcji C. Jeava, kojarzonego głównie z nurtem fran socjologów codzienności, według tej koncepcji jednostka funkcjonuje w wielu różnych kręgach relacji, każdy z tych kręgów odwołuje się własnym systemem norm i wartości, twierdzi, że mogą być tak różne światy, każdy z tych poziomów ma własny cykl czasowy. Zauważył, że jeśli przyjrzymy się różnym kręgom życia to podst i najważniejsza jest codziennośc. Odnosi się do lokalności, odwołuje się do specyficznego postrzegania czasu i przestrzeni. Jest łądem definiowanym negatywnie ( czego nie wolno, czego nie powinno sie robić, dostrzegamy reguły gdy ktoś zaczyna je łamać). Pewne rzeczy są oczywiste: kobiety zajmują się domem, mężczyźni pracują (Śląsk)

Ujęcie symboliczne k. Loklanej - takie które buduje pomost pomiędzy perspektywą locality studdies, k lokalna opisywana jako zespół wyobrażeń, odnoszonych do różnych aspektów społ. lokalnych i podzielonych przez człowieka tej społ.

W małopolsce (Pucek i Karwińska) - wyobrażenie kulturalne nie pokrywa się z faktycznym stanem.
`89/90 - Anna Turska - badania finansowane przez U. Warszawski. Przeprowadzono je w trzech różnych miejscowościach, były zorientowane na to jak ludzie wyobrażają sobie społ lokalną, można popatrzeć na nia jak na kulturę wewnątrz zróżnicowaną (wyniki), lokalne problemy różnie są postrzegane, także z tego względu skąd pochodzą mieszkańcy, nowo przybyli pojawiają się w związku z rozbudową przemysłu. II kryterium, które dzieli to ekonomia, warunki bytowe.

KULTURA LOKLANA W WĘZŁACH GLOBALIZACJI - Nowe spojrzenie na kulturę lokalną, zmiana perspektywy.
Współczesne spojrzenia na kulturę lokalną przyjmuje 2 tezy wyjściowe:

1. Kultura jest rzeczywistością semiotyczną, czyli zbiorem symboli i ich znaczeń

2. Głosi, że kultura lokalna pozostaje w złożonej relacji do innych poziomów wytwarzania kultury (od Robertsona)

Przyjmując te dwie tezy badacze kultury lok mogą się różnić - „Jaką rolę pełni kultura lokalna w dzisiejszym świecie?”
III stanowiska:

- k. Lokalna jest całkowicie kontrolowanym zew wytworem, który spełnia jedynie pewne funkcje globalne np. Z. Bauman - K. Lokalna jest taka jaka jest potrzebna rzeczywistości globalnej (poj: włóczędzy)
- k. Lokalana w świecie zglobalizowanym jest zasobem, który może być używany w grze lokalnych podmiotów przestrzeni glob, w PL Marian Kępny
Teazy: glob potzrebuje odwołania się do korzeni, tradycja jest pojęciem związanym z glob, lokalność to sposób org różnorodności znaczeniowej przez ograniczanie przestrzeni naczeń w drodze przywiązania do konkretnych miejsc ( świat zglob proponuje propozycję wyboru). Kultura lok jest żywa - cały czas może przyswoić wyrażenia z drugiego końca świata, sprowadza je do poziomu lokalnego. Znoszona jest różnica między lokalnością (wyobrażenie o miejscu) a k. Lokalną Lokalność formą kultury, jest konstruowana przez czynniki zew, np potrzeba sprowadzenia kapitału zew.
- k. Loklana jest węzłowym miejscem dyskursu o kulturze, w którym łączą się treści z różnych poziomów życia społ. K. Loklana jest tym poziomem wyobrażania sobie kultury, który zcazyna być najważniejszym (interpretacja k narodowej, glob, regionu) przez dośw innych poziomów kultury (przez uczestnictwo w k. Lokalnej). Propagatorzy: J. Kurczewska, D. Wojakowski - inspiracja twórczością C. Geertz'a.
W ramach tego stanowiska kultury możemy zauważyć, że na poziomie lok., kultura bardzo się różnicuje.
4 sposoby różnicowania się kultury:
- jest przekazywana w różny sposób, społ lokalna funkcjonuje zarówno jako społ konkretna gdzie treści kultury przekazywane są bezpośrednio, w nowe, oralnie, ale coraz mocniej społ lokalna staje się wspólnotą wyobrażeniową
-tradycyjne, dot przede wszystkim k. Zachodu, kultura składa się z różnych systemów: religii, języka, sztuki, wiedzy potocznej
- fakt, że treści, które składają się na system kultury lokalnej pochodzą zarówno z tej społ lokalnej, ale są to też treści narodowe i glob np obwiązkowe spotkanie i uroczystości przy jakimś pominku

- ???? (brak)

FENOMEN LOKALNEJ TOŻSAMOŚCI - teraz, kiedyś, dlaczego?

Tożsamość - def. Zdzisław ...., 1994, odpowiedź na pytanie kim jestem?
Od lat '90 pyt o tożsamośc zadawana jest w różnych badaniach sądażowych. Sposób pytania o tożsamośc loklaną w czasie się zmieniał, pierwsze badania to badania, które wprowadzają kilka możliwych odp do wyboru. Tożsamośc lokalna jest 1 albo 2, najczęściej ma ok 40% deklaracji.
Najczęstsze sposoby badania to wresja tych samych pytan, zaproponowana przez J. Kurczewskiego, 1 kafeteria, więcej niż 1 możliwość wybory, z prośbą o wskazanie, która jest najważniejsza, mniej ważna itp.

Tożsamośc loklana reprodukuje się, istnieje.
E. Gelhmer - kultury agralne - istaniały, społ przemysłowe je wyparło. Zrobiło wszystko, żeby je zlikwidować.

'70 - Stefan Nowak - poczucie przywiązania do g. Społ Polaków, teza o próżni socjologicnej, pomiędzy przywiąznaiem do rodziny a narodu (jednostki nie widzą zbior ge społ, nie identyfikują się ze zbiorowością z mezospołeczności).

` 90 - badania na p. Lok pokazują, że brak przywiązania do miejsca w którym się mieszka może się pojawić (ziemie odzyskane: PN i Zach PL) - Z. MACH (obserwacja zjawiska)

Lee Tuan - gloryfikacja tożsamości lokalnej

J. CHŁopecki - odwołuje się do L. Tuana i analizuej na przełomie lat `80/90, w naszym społ raczej istnieje mentalność koczowników, widzących w kat przestrzeni a nie miejsca, m-ce zredukowane do mieszkania

Dlaczego dziś tożsamość lokalna jest tak wyraźna? - najlepiej na takie pytania odpowiadają badania jakościowe

Istenieją 3 wersje posiadania tożasmości lolanej:

- typ stricte lokalny - istenij, ktorzy maja podst. Tozsamosc loklana - jest najwazniejsza, wyznacza ramy interpretacji rzeczywistosci, ten sposob myslenia pojawia sie rzadko, obojetny na to co jest na zew
- typ dualistyczny, lokalno-etniczny: ludzie sa raczej monokulturowi, ludzie mocno przywiazani, czasem pojawia sie obcy, obcy wtnicznie, wazniejsza tozsamosc narodowa niz loklana (drugorzedna, w relacjach codziennych stosowana), skojarzenia z Ossowskim oraz M. Billig'iem na temat lokalnego nacjonalizmu
- lokalnosc ludzi mobilnych - moga wytwarzac swiadomosc loklana, osoby ktore sa lokalne, kojarza, utozsamiaja sie ze swoim miejscem „pochodzenia”, widac wyraznie izolowanie sie jed od otoczenia, to co mnie ortacza mnie nie interesuje, izolacja od kultury w ktorej sie przebywa, mozna tez rozszezryc poczucie miejsca; lub moje miejsce to miejsce gdzie sie sprowadzilem (robie wszystko, zeby czuc sie tu dobrze)

LOKALNOSC A WIELOKULTUROWOSC:

Loklany aspket badan pogranicza etnicznego.

- trad badania lokalnosci to tradycja w postrzeganiu kultury etnicznej, w Pl nie problemu etnicznego, ale pl socjolodzy badali ta tematyke w USA ( bad polonii) - G. Babinski i J. Mucha (srodowsiko krakowskie), Mucha - „Codziennosc i odswietnosc. Badania polonijne”

Wiekszosc zroznicowania etnicznego ujawnia sie na poziomie loklanym. Pierwsze badania przed wojna - J. Obrebski (etnograf), zroznicowanie regionu Polesia, roznice loklane, sposob myslenia, badaczy pogranicza jest taki sam jak w trad spol loklanej (laboratorium procesow spol).

1. Sadowski - „Historia pogranicza” - dyskusja jak pogranicze zdefiniowac

III sposoby definiowania:

1. Pierwotnie - (Babinski, Sadowski) - pogranicze - to mniej lub bardziej okreslony w pewnym stopniu historycznie zmienny obszar przenikania sie rol etnicznych
   Sadowski - 3 wymiary pogranicza:
   przestrzenny - obszar na ktorym zyja przedst roznych grup
   spol - kulturowy - zjawisko stykania sie i kontaktu miedzy przedst roznych grup etniczych
   osobowosciowo - kult - pogranicze to miejsce tworzenia sie nowej osob w wyniku kontaktu gr etnicznych
   ZACH PL (Zielona Gora) - M. Golka- zdefiniowal pogranicze jako relacje pomiedzy jednostkami znajdujacymi sie po dwoch stronach granicy, suma tych relacji
   Osrodek Warszawski - A. Kloskowska, 3 sposob def pogranicza: to wszelkie sasiedztwo kultur wynikajace z migracji, przynalzeznosci malzenstwa lub genealogii, a takze dobrowolnej konwersji narodowej.

Jak wygladaja badani lokalne?

Czesc badan stara sie pokazac pogranicznosc loaklana kultury (k. Lokalna, ktora buduje mosty pomiedzy roznymi kulturami). A. Eugelhing, J. Straczuk - pogranicze pl-bialoruskie, Straczuk - styl zycia, co sie je, jakie jedzenie uwazane jest za pl i za bialoruskie (I sposob)

II sposob pokazuej granice grup w spol lokalnej, pojecie wielokulturowosci,

J. Kurczewski - (granice w dzialaniu), pogranicze pl-niem, granice w mysleniu (T. Smolinska) - badania na Slasku Opolskim, pogranicze pl-ukrainskie, gr dot przeszlosci i terazniejszosci, powoduje, ze gr etniczne zamykaja sie na siebie, pamiec lokalna rozpada sie na pamieci etniczne

Transgranicznosc - badano jak funkcjonuje przejscie graniczne (W. Lukowski) - siec relacji spol, ktora zyje wlasnym zyciem

J. Kurzepa - patologie pogranicza (prostytucja, pogranicze pl-niem)

---