Bezpieceństwo wewnetrne w UE
BEZPIECZEŃSTWO - stan, który daje poczucie pewności i gwarancje jego zachowania, oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś co człowiek szczególnie ceni, na przykład zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych. Wyróżnia się między innymi: bezpieczeństwo globalne, regionalne, narodowe; bezpieczeństwo militarne, polityczne, społeczne; bezpieczeństwo fizyczne, psychiczne, socjalne; bezpieczeństwo strukturalne i personalne
Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa to stan i proces osiągnięty w rezultacie działań organów państwa zmierzających do zapienienia jego stabilności wewnętrznej i odporności na możliwe zagrożenia wywołane przez przyrodę lub człowieka.
Funkcje organizacji międzynarodowych
- regulacyjna( tworzenie norm, wzorów o charakterze politycznym, chodzi tu o działania kodyfikacyjne tzn stworzenie z kilku praw jednego prawa o charakterze politycznym i prawnym)
- kontrolna (ustalenie stanu faktycznego i konfrontowanie go z normami)
* kontrole polityczne
* kontrole szczególne (parlamentu europejskiego)
- organizacyjna ( świadczenie usług na podstawie podjętych decyzji)
Suwerenność podstawowy status państwa który w ramach swojej jurysdykcji nie podlega innemy państwu
terytorium( inne państwo nie mogą sprowadzać władzy w państwie)
ustawowa (własny parlament)
sądowniczy
Suwerennośc wewnętrzna- uprawnia do normowania wszelkich stosunków w państwie. Suewrennośc jest ograniczna dobrowolnie poprzez wyrażanie opini, zdania czy też referendum
Prawo pierwotne- decyzje podejmuje państwo
Prawo wtórne- zrzeczenie się pewnych kompetencji i prawo tworzone jest pry pomocy współpracy. Organem ustawodawczym jest Rada Europejska
Kompetencjami UE w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego są działania podejmowane na rzecz stworzenia struktur i mechanizmów obromy bezp. Wew.
Zagrożenia:
- nielegalna produkcja i handel lekami i narkotykami
- nielegalna emigracja
Instytucje mające wpływ na dziłanie bep Ue
- Europejska Współpraca polityczna (raport luxembyrski)
* wola zbudowania uni politycznej
* skorelowanie polityk wspólnotowych w jedną politykę
* zwiększenie odpowiedzialności (wpływu) UE na działania na Swiećie
Kwestie struktur bezp. Pojawiły się w raporcie Tinderdermorsa (1976) uzgodniono ze kwestiebezpie. Wchodzić będą w skład współpracy politycznej państw.
Interpol - międzynarodowa organizacja policji, pomagająca organom ścigania w walce z wszelkimi formami przestępczości. Działa ona w 188 krajach. Kieruje się czterema podstawowymi funkcjami, które zapewniają zaawansowaną technologicznie infrastrukturę wsparcia technicznego i operacyjnego w celu umożliwienia policji na całym świecie sprostać wyzwaniom przestępczości XXI wieku. Sekretariat generalny, działający w Lyonie pracuje 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu zapewniając centralny punkt kontaktowy dla National Central Bureau (NCB) w każdym kraju członkowskim w celu uzyskania pomocy lub informacji na temat dochodzeń transgranicznych.
Interpol został powołany do walki z przestępczością międzynarodową. Obecnie działalność Interpolu koncentruje się na następujących obszarach:
zwalczanie przestępczości narkotykowej i zorganizowanej,
zwalczanie przestępczości ekonomicznej,
poszukiwanie zbiegłych przestępców,
zwalczanie terroryzmu i zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego,
zwalczanie handlu ludźmi.
Grupa TREVI powstałą gdyż powstały grupy terrorystyczne i ekstremistyczne w europie.
Decyzje były podejmowane na drodze konsensusu
Trevi1 miała za zadanie zwalczanie terroryzmu(1978)
Trevi2 miała za zadanie wyłącznie wymiane informacji o doświadczeniach innych policji (wyposażenie , taktyka itp.)
Trevi3 miała za zadanie zajmować się przestępczościa zorganizowaną (1983).Współpraca dotyczyła: kradzieży samochodów, przeciwdziałanie rozbojom
Trevi 92 zajmowałą się stworzeniam systemu komputerowego które mogły by współpracować
Europejski Urząd Policji , czyli Europol (European Police Office) to europejska agencja policyjna z siedzibą w Hadze. Europol rozpoczął pracę 1 lipca 1999 r.
Ustanowienie Europolu zostało przewidziane w Traktacie z Maastricht. Agencja rozpoczęła ograniczone działania 3 stycznia 1994 r., jako Europol Drugs Unit (EDU). W 1998 została ratyfikowana konwencja Europolu, wchodząc w życie w październiku tego samego roku.
Europol zatrudnia 590 osób i 90 oficerów łącznikowych. Wielkość agencji wynika z faktu, że jest w stałym kontakcie z setkami organizacji zajmujących się egzekwowaniem prawa, z których każda ma swoją komórkę wspierającą działania Europolu. Obecnie agencja współpracuje ze wszystkimi 27 państwami członkowskimi.
Celem Europolu jest poprawienie efektywności działania i współpracy między kompetentnymi władzami krajów członkowskich w zakresie zapobiegania i zwalczania zorganizowanej przestepczości o międzynarodowym charakterze. Misją agencji jest wniesienie wkładu w sferze egzekwowania prawa w Unii Europejskiej odnośnie tej formy przestępczości. Możliwe są trzy poziomy współpracy: pierwszy to współpraca techniczna i szkolenia; kolejny to współpraca strategiczna polegająca na wymianie informacji i doświadczeń w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej; najwyższy szczebel to współpraca w zakresie wymiany danych osobowych i spełnianie wymagań Europolu co do ochrony i bezpieczeństwa danych.
System Schengen:
1974 spotkanie szefów Europejskiej wspólnoty Gospodarczej( Paryż)
1976 szefowie państw EWG ustalili ze musi powstać unia paszportowa
1982 powstał projekt w ramach EWG by złagodzić reżim kontroli do kontroli losowych
1984 Rada Europejska zezwolił na podjęcie kroków do przygotowania formy koncepcji obywatelstwa europejskiego (złagorzenie reżimu paszportowego i granicznego)
1984 Między rządwa grupa Francusko Niemiecka która zniesła kontrole na granicy
14.06.1985 podpisano układ o stopniowym zmiejszaniu kontroli na granicy
* tzw. Dziłania krótko terminowe obowiązywały do końca 85 celem było uproszczenie kontroli
* tzw dziłąnia terminowe 1990. (całkowicie zniesionie kontroli ruchu osobowego)
Europejskie kolegoum bezp i obrony - zrzesza instytucje które zawodowo zajmują się bezpieczeństwem. Zadaniem jej jest prowadzenie szkoleń w dziedzinie strategicznej kreując współprace; kompetencjami.::: wspieranie lepszego rozumienia polityki bezp, zapewnienie personelu bedący w stanie prawidłowo pracować, kontakty, szkolenia międzynarodowe.
Centrum satelitarne powołane w 2001, podstawowy element wczesnego ostrzegania i monitorowania. Jest to centrum wywiadu UE ltóre monitoruje różne instytucje. Mieści się w Hiszpanii Cele:
Wspieranie procesu decyzyjnego UE po przez analizy zdjęć i danych
Operacje: misje w byłej republice Macedonii, Bośni i hercego winie, Gruzja, Irak, republika Konga.
Europejska Strategia Bezpieczeństwa została przyjęta 12 grudnia 2003 roku przez Radę Europejską w wyniku inicjatywy Prezydencji greckiej, nieformalnej Rady Ministrów Spraw Zagranicznych (Kastellorizon, maj 2003 r.) i konkluzji ze szczytu Rady Europejskiej w Salonikach (19-20 czerwca 2003 r.), w celu przeciwdziałania i zwalczania nowych zagrożeń, które są bardziej zróżnicowane, mniej widoczEuropejska Strategia Bezpieczeństwa została stworzona by bronić kontynent europejski przed czynnikami destabilizującymi. Są to przede wszystkim:
1. Terroryzm:
zagraża życiu ludzi
powoduje wzrost wydatków
prowadzi do osłabienia otwartości i tolerancji naszych społeczeństw
oraz stanowi coraz większe zagrożenie strategiczne dla całej Europy
ne i mniej przewidywalne.
2. Rozprzestrzenianie broni masowego rażenia
3. Konflikty regionalne
4. Rozpad państwa
5. Przestępczość zorganizowana
mierzając do obrony europejskiego bezpieczeństwa i wspierania jego wartości, Unie Europejska stawia przed sobą trzy cele strategiczne:
1. Odpowiedź na zagrożenia
Unia Europejska aktywnie przeciwdziała głównym zagrożeniom:
W odpowiedzi na wydarzenia z 11 września 2001 r. wprowadziła środki, które obejmują: przyjęcie europejskiego nakazu aresztowania, przeciwdziałanie finansowaniu terrorystów oraz porozumienie w sprawie wzajemnej pomocy prawnej z USA. UE wciąż rozwija współpracę w tej dziedzinie i ulepsza środki obrony.
UE prowadziła politykę przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia. Unia uzgodniła program działań, który zakłada podjęcie kroków mających na celu wzmocnienie Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, środków zaostrzających kontrolę eksportu oraz zwalczających nielegalne przewozy i niedozwolone zaopatrzenie. UE chce doprowadzić do przestrzegania zapisów traktatów wielostronnych oraz wzmocnienia traktatów i postanowień dotyczących weryfikacji ich przestrzegania.
Unia Europejska i państwa członkowskie podjęły kroki zmierzające do zapewnienia pomocy w zakresie rozwiązywania konfliktów regionalnych oraz przywrócenia równowagi w państwach, które uległy rozpadowi, w tym na Bałkanach, w Afganistanie i w Demokratycznej Republice Konga. Przywrócenie dobrego rządu, wspierającego demokrację i umożliwiającego organom państwa zwalczanie przestępczości zorganizowanej, jest jednym z najbardziej skutecznych środków walki z przestępczością zorganizowaną w UE.
Komentarz Rady Europejskiej:
W erze globalizacji odległe zagrożenia mogą być w równym stopniu źródłem obaw, co zagrożenia czyhające w pobliżu. Aktywność jądrowa w Korei Północnej, zagrożenie jądrowe w Azji Południowej oraz rozprzestrzenianie broni na Bliskim Wschodzie są źródłem zagrożeń dla Europy. Terroryści i przestępcy mogą teraz działać na całym świecie: ich działalność w środkowej lub południowo-wschodniej Azji może być zagrożeniem dla krajów europejskich lub ich obywateli. Jednocześnie globalna komunikacja zwiększa świadomość społeczeństw w Europie dotyczącą konfliktów regionalnych lub tragedii humanitarnych w różnych miejscach świata.
2. Budowanie bezpieczeństwa w naszym sąsiedztwie
Komentarz Rady Europejskiej:
Nawet w erze globalizacji geografia zachowuje swoje znaczenie. W interesie europejskim jest, aby kraje leżące za naszymi granicami były dobrze rządzone. Sąsiedzi zaangażowani w gwałtowne konflikty, słabe państwa, w których na dużą skalę występuje przestępczość zorganizowana, wzrost zaburzeń w funkcjonowaniu społeczeństw lub gwałtowny wzrost populacji w pobliżu europejskich granic — wszystko to powoduje problemy dla Europy.
3. Porządek międzynarodowy oparty na skutecznym multilateralizmie
Komentarz Rady Europejskiej:
W świecie globalnych zagrożeń, globalnych rynków i globalnych mediów europejskie bezpieczeństwo w coraz większym stopniu zależy od skutecznego systemu wielostronnego. Celem UE jest rozwój silniejszego społeczeństwa międzynarodowego, dobrze działających instytucji międzynarodowych oraz prawnego porządku międzynarodowego.
Misje UE na Bałkanach
Zaangażowanie UE na Bałkanach wynika z tragicznych doświadczeń lat 90. Jedną z głównych
przyczyn aktywnej obecności UE na tym obszarze na pewno jest bliskość geograficzna.
Destabilizacja tego regionu lub wybuch tam poważnego kryzysu mógłby zagrozić wszystkim
krajom członkowskim. Ważnym czynnikiem są też aspiracje krajów tego regionu do
członkostwa w UE. Dlatego też misje UE na Bałkanach należą do jednych z największych i
najdłużej prowadzonych w jej historii. Powołanie nowej misji stabilizacyjnej EULEX jest
potwierdzeniem aktywnej polityki UE w tym regionie.
Na Bałkanach obecnie UE posiada trzy misje, z czego dwie: policyjna (EUMP) i wojskowa
(EUFOR) działają na terenie Bośni i Hercegowiny. Trzecia, najmłodsza misja stabilizacyjna UE,
obejmuje teren Kosowa (EULEX).
EUMP - Misja policyjna w Bośni i Hercegowinie
Misja policyjna w Bośni i Hercegowinie rozpoczęła się 1 stycznia 2003 roku. Miała zastąpić
stacjonujące tam siły policyjne ONZ - IPTF. Celem EUMP jest monitorowanie oraz kontrola
wdrażanych programów odbudowy państwa oraz szkolenie policji. Duży nacisk położony jest
na wsparcie lokalnej policji, nie tylko poprzez szkolenie, ale też w zwalczaniu przestępczości
zorganizowanej, ochronie granic oraz pomoc w dostosowaniu się do unijnych standardów.
Swoją działalność misja opiera na 11 aneksie do porozumieniu Dayton/Paryż. Porozumienie to
kończyło wojnę w Bośni, zostało wynegocjonowane w roku 1995 w Dayton i podpisane w
Paryżu. Zakładało pokojowe zakończenie konfliktu, ale poza tym znalazły się tam zapisy
dotyczące stacjonowania międzynarodowych sił w regionie. Zarówno siły ONZ jak i obecna
misja policyjna UE opierają swoją działalność na tym dokumencie. 11 marca 2002 Rada UE
przyjęła wspólne działanie w sprawie powołania EUMP. 4 października 2002 r. została
podpisana umowa pomiędzy UE a Bośnią i Hercegowiną, w której Bośnia i Hercegowina zgadza
się na rozpoczęcie misji.
Szefem misji jest Włoch, generał brygady Vincenzo Coppola, główna kwatera znajduje się w
Sarajewie. EUMP była pierwszą misją Unii zorganizowaną przez ESDP. Początkowo misja
przewidziana była na okres trzech lat. 18 lipca 2005 roku Rada Unii Europejskiej podjęła
decyzją o kontynuowaniu misji przez rok 2006 i 2007, pod koniec roku 2007 przedłużono
działanie misji po raz kolejny na 2 dwa następne lata.
Liczebność misji to obecnie 195 osób, z czego przeważającą część stanowią funkcjonariusze
policyjni, poza nimi w skład misji wchodzi międzynarodowy personel cywilny. Spoza Unii
Europejskiej w misji uczestniczy Kanada, Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Turcja i Ukraina.
EUFOR ,,ALTHEA'' - Misja wojskowa w Bośni i Hercegowinie
Misja EUFOR zastąpiła działającą na tym terenie misję NATO - SFOR. UE działa w Bośni i
Hercegowinie od 2 grudnia 2004. Jest to trzecia misja wojskowa Unii Europejskiej i obecnie
największa.
psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych
content/view/10439/ Utworzono 24 May, 2011, 11:40Nazwa misji ALTHEA nawiązuje do greckiego mitu. Althea (po polsku Altea), matka Meleagera
dowiedziała się od bogów, że jej syn będzie żył dopóki nie spłonie pochodnia paląca się
podczas jego narodzin. Altea ugasiła ją więc zaraz po urodzeniu syna i ukryła w bezpiecznym
miejscu by chronić jego życie. Podobnie jak w micie operacja ,,Althea'' ma na celu uchronienie
Bośni i Hercegowiny od śmierci w ogniu.
Decyzja o rozpoczęciu tej misji została powzięta 12 lipca 2004 roku przez Radę Europejską.
Jej głównym celem jest zapewnienie stabilizacji w Bośni i Hercegowinie, ze szczególnym
uwzględnieniem ewentualnego członkostwa tego kraju w strukturach UE w przyszłości. Misja
ma zapewnić bezpieczeństwo ludności BiH i chronić granice kraju. Jednym z pobocznych celów
jest też wspieranie Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Jugosławii w poszukiwaniu
zbrodniarzy wojennych
Podstawy prawne działania misji EUFOR to przede wszystkim rezolucja Rady Bezpieczeństwa
ONZ numer 1551 z 9 lipca 2004 oraz rezolucji nr 1575 z 22 listopada 2004. Rok wcześniej
Deklaracja z Tesalonik potwierdziła, że przyszłość Zachodnich Bałkanów, których ważną i
centralną częścią jest Bośnia i Hercegowina, leży w Unii Europejskiej. 12 lipca 2004 roku Rada
Unii Europejskiej podjęła wspólne działanie w sprawie powołania EUFOR.
Szefem misji jest obecnie od 4 grudnia 2007 roku Hiszpan major generał Ignacio Martin
Villalain. Jest on już czwartym dowódcą tej misji. Zastąpił na tym stanowisku Niemca
kontradmirała Hansa-Jochena Witthauera, który pełnił tę funkcję od 5 grudnia 2006.
Wcześniej od 6 grudnia 2005 sprawował ją Włoch major generał Gian Marco Chiarini.
Pierwszym szefem misji był zaś Brytyjczyk major generał David Leakey.
Działający w ramach tej misji żołnierze pochodzą z 23 krajów UE oraz sześciu krajów
nieczłonkowskich (1 899 żołnierzy pochodzi z krajów członkowskich UE, zaś 329 spoza).
Największą grupą są Hiszpanie, zaś wśród żołnierzy spoza UE - Turcy.
Trzeba zauważyć, że operacja ta była możliwa dzięki współdziałaniu z NATO (tzw. formuła
Berlin Plus). Jak tłumaczy prof. Zięba: ,,Polega to na wykorzystaniu zasobów oraz środków,
które są w dyspozycji NATO, a których Unia nie ma. Unia musiała się porozumieć o ich
użyczeniu, by skutecznie prowadzić swoje działania. No i widać, że ta misja w Bośni i
Hercegowinie jest skuteczna - zmniejsza się liczba żołnierzy z ponad 6 tys. do 2,2 tys.
obecnie. Sytuacja się stabilizuje''.
EULEX Kosovo - misja stabilizacyjna
Misja UE w Kosowie jest obecnie najmłodszą operacją, działa zaledwie od 16 lutego 2008.
Decyzja o jej powołaniu została podjęta jeszcze przed ogłoszeniem niepodległości Kosowa,
sama misja rozpoczęła zaś swoją działalność na dzień przed deklaracją niepodległości.
Cywilna misja UE ma działać obok misji ONZ - UNMIK, która administruje Kosowem od 9 lat.
EULEX Kosovo nie ma na celu zastąpienie UNMIKu ale jego wsparcie w aspekcie cywilnym.
Główne cele tej misji to: wsparcie lokalnych autorytetów, instytucji prawnych i lokalnej
administracji w ich wysiłkach w zbudowaniu multietnicznego systemu prawa, policji i systemu
usług, a także zapewnienie tym instytucjom niezależności od politycznych wpływów, tak aby
spełniały standardy europejskie.
Pierwsze 120 dni trwania EULEX mają być okresem budowania struktur misji i zdolności do
wypełniania swoich zadań. Przez ten czas EULEX będzie funkcjonował pod patronatem EUPTunijnej Grupa Planowania (EU Planning Team). Powstała ona 10 kwietnia 2006, na mocy
decyzji Komisji Europejskiej. Jej celem było przygotowanie się UE do możliwej w przyszłości
sytuacji kryzysowej w Kosowie. W chwili obecnej EUPT składa się z 70 międzynarodowych i 50
psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych
content/view/10439/ Utworzono 24 May, 2011, 11:40lokalnych struktur. Działają one podzielone na 4 grupy: planowania, policyjna, sprawiedliwości
oraz administracyjna.
Szefem misji został 7 lutego Francuz, generał Yves de Kermabon. Misja liczy ok. 1,8 tys.
policjantów i prawników, z których część jest już w Kosowie w ramach misji ONZ- UNMIK.
Budżet misji na pierwsze 16 miesięcy wynosi 205 milionów euro. Poza państwami
członkowskimi UE, biorą w niej udział jeszcze Chorwacja, Szwajcaria, Turcja, USA i Norwegia.
EULEX opiera swoje funkcjonowanie na rezolucji nr 1244 RB ONZ z 1999 r. Artykuł 10 tej
rezolucji daje Sekretarzowi Generalnemu uprawnienie do powołania przy pomocy
odpowiednich międzynarodowych organizacji międzynarodowej obecności w prowincji. Unia
Europejska podjęła decyzje o wysłaniu misji 4 lutego, w ramach instrumentu WPZiB- wspólne
działanie. 7 lutego Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa mianował generał Yves de Kermabon
szefem misji. Te trzy dokumenty stanowią prawna podstawę działania misji. Natomiast
polityczna decyzja o jej przedsięwzięciu została pojęta na szczycie w Brukseli 14 grudnia 2007
roku.
Czy ta misja ma szans powodzenia? Niedawno proeuropejski prezydent Serbii, Boris Tadić
ostro skrytykował szefa unijnej misji EULEX Petera Feitha za mieszanie się w wewnętrzne
sprawy kraju. Tadic zastrzegł, że misja UE poczeka z przejęciem obowiązków od
dotychczasowej oenzetowskiej misji UNMIK do czasu zakończenia wyborów parlamentarnych
w Serbii, przewidzianych na 11 maja br.
RADA EUROPY
Rada Europy jest jedną z najstarszych europejskich instytucji umożliwiających państwom współpracę na szczeblu politycznym. Jakkolwiek nie należy ona do organizacji, które podejmują działania prewencyjne czy zwalczające terroryzm w formie akcji o charakterze policyjnym czy militarnym, jest forum współpracy politycznej, którego nie można pominąć.
Przede wszystkim w kontekście Rady Europy pamiętać należy o najstarszym instrumencie prawnym, który otrzymała społeczność międzynarodowa odnośnie zwalczania terroryzmu międzynarodowego. Jest nim Europejska Konwencja o Zwalczeniu terroryzmu, która otwarta została do podpisu z styczniu 1977r., a weszła w życie 4 sierpnia 1978r[1].
Dziś Rada Europy dysponuje szerokim wachlarzem instrumentów prawnych, które umożliwiają walkę z terroryzmem międzynarodowym. Podstawowym jednak narzędziem, którym posługuje się ta organizacja jest przede wszystkim promocja demokracji oraz podstawowych praw człowieka[2]. Jak wspomniano wyżej działanie to zaliczyć można raczej do prewencji niż stricte „zwalczania” terroryzmu, jednak na arenie międzynarodowej takie właśnie instrumenty mają szanse na stopniowe likwidowanie przyczyn terroryzmu międzynarodowego.
ORGANIZACJA BEZPIECZEŃSTWA I WSPÓŁPARCY W EUROPIE
Zgodnie z dorocznym raportem na temat działalności organizacji w 2002r. OBWE podjęła w tym okresie działania zmierzające do rozwijania współpracy partnerskiej w dziedzinie zwalczania terroryzmu[3].
Głównym zadaniem Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w tym zakresie jest koordynacja działań podejmowanych na skalę międzynarodową. Przewodniczący OBWE na 2002r., Minister Spraw Zagranicznych Portugalii Antonio Martins da Cruz podsumował to zagadnienie stwierdzając, że walka z terroryzmem nie może zostać wygrana przez żadne pojedyncze państwo ani organizację - i w tym kierunku zmierzały wysiłki OBWE.
Organizacja ta współpracuje nie tylko z partnerami na szczeblu narodowym, państwami w Europie i poza nią. W działaniach OBWE spotykają się akcje podejmowane zarówno przez państwa, jak i przez
Nakierowane na osiągnięcie celu lepszej koordynacji i większej kompatybilności działań społeczności międzynarodowej decyzje OBWE podejmowane były głównie podczas spotkania Rady Ministerialnej w Bukareszcie w 2001r. oraz spotkania w 2002r. w Porto.
Bukareszteński Plan Działań dla Zwalczania Terroryzmu zawierał zobowiązanie państw członkowskich OBWE do wzmocnienia i rozwijania dwustronnej i wielostronnej współpracy w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych oraz z innymi międzynarodowymi i regionalnymi organizacjami w celu zwalczania terroryzmu we wszystkich jego firmach i przejawach”. OBWE ma za zadanie jak najszersze koordynowanie wysiłków międzynarodowych wewnątrz- i międzyregionalnych we wszystkich ich przejawach dla osiągnięcia tego celu.
Podczas trwania bukareszteńskiego spotkania Rady Ministerialnej została również zorganizowana międzynarodowa konferencja na rzecz wzmacniania bezpieczeństwa i stabilności w Azji centralnej: wzmacnianie wysiłków zmierzających do zwalczania terroryzmu. We współpracy z UNODCCP (United Nations Office for Drug Control and Crime Prevention, obecnie UNODC - UN Office on Drugs and Crime) stworzony zosta dokument pod tytułem Program Akcji z Biszkeku, który identyfikował specyficzne środki zwalczania i zapobiegania terroryzmowi z uwzględnieniem szczególnych wyzwań stojących przed państwami Centralnej Azji.
Współpraca na forum OBWE w dziedzinie zwalczania terroryzmu była również przedmiotem obrad spotkania na wysokim szczeblu zorganizowanego podczas prezydencji portugalskiej w czerwcu 2002r. w Lizbonie. Uczestnicy, wśród których znajdowali się przedstawiciele NATO, Rady Europy, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, WNP, FATF oraz Interpolu zgodnie potwierdzili konieczność wzmocnienia współpracy w dziedzinie przepływu informacji oraz ekspertyz[4]. Potwierdzili również zamiar wspólnego zwalczania zjawisk, które umożliwiają rozwój organizacji terrorystycznych, tj. handlu bronią, narkotykami oraz ludźmi, przestępczości zorganizowanej, prania brudnych pieniędzy oraz trwających konfliktów regionalnych i innych źródeł niestabilności.
Aby umożliwić stopniową implementację podjętych postanowień powołano Osobistego Przedstawiciela ds. związanych z Zapobieganiem i zwalczaniem terroryzmu oraz nową jednostkę - Action against Terrorism Unit (ATU)[5].
Spotkanie Rady Ministerialnej w Porto podsumowało te wysiłki poprzez przyjęcieKarty Zwalczania i Zapobiegania Terroryzmowi podkreślającej rolę OBWE jako organizacji regionalnej zgodnie z rozdziałem VIII Karty Narodów Zjednoczonych oraz potwierdzającej zobowiązanie OBWE do działań na rzecz koordynacji i bliskiej współpracy z innymi organizacjami międzynarodowymi w celu stawienia czoła groźbom i wyzwaniom dla bezpieczeństwa. Po raz pierwszy na spotkanie takie zaproszone nie tylko organizacje i inicjatywy regionalne działające w obszarze OBWE, ale także partnerzy spoza tego obszaru.
UNIA EUROPEJSKA
Zgodnie z deklaracjami państw Unii Europejskiej w dziedzinie zwalczania terroryzmu głównym celem prowadzonych działań jest takie wzajemne zbliżenie prawa wewnętrznego państw członkowskich, które zagwarantuje stworzenie normatywnego minimum w odniesieniu do podstawowych elementów i kar odnośnie przestępstw mających charakter czynów terrorystycznych.
Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w Unii Europejskiej włączone zostało do zadań realizowanych w ramach tzw.: „trzeciego filaru” Unii, czyli spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości[6].
Zagadnienie terroryzmu zostało podniesione po raz pierwszy na Posiedzeniu Rady Europejskiej w Tampere w 1999r., a później w Santa Maria da Feira w czerwcu 2000r. Deklaracje, które były skutkiem tych spotkań mówiły, iż terroryzm jest najpoważniejszym zjawiskiem zagrażającym podstawowym wonnościom, prawom człowieka oraz zasadom demokracji. Państwa członkowskie podjęły zobowiązanie do dążenia w kierunku stworzenia strefy wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości[7]. Podjętych zostało klika inicjatyw prawodawczych, między innymi dotyczących Europolu, Europejskiej Sieci Sądownictwa, ustanawianiu przestępstwem uczestnictwa w zorganizowanej grupie przestępczej i in.[8]
Najważniejszym dokumentem dotyczącym podjęcia takiego działania jest Decyzja Ramowa Rady Unii Europejskiej z 13 czerwca 2002r. na temat zwalczania terroryzmu[9]. Zawiera ona postanowienia dotyczące prawodawstwa państw członkowskich mające umożliwić jak najsprawniejszą współpracę w dziedzinie zwalczania terroryzmu. Trzeba bowiem pamiętać, że Unia Europejska NIE jest organizacją międzynarodową. Działania, które podejmuje muszą być wcześniej zaakceptowane przez państwa członkowskie Wspólnot Europejskich, a zapisy o nich muszą znaleźć się w acquis communautaire, czyli dorobku prawnym Unii. Unia Europejska jest jednolitym systemem instytucjonalnym, który spina wszystkie formy i rodzaje współpracy państw należących do wspólnot europejskich[10].
Decyzja Ramowa Rady Unii Europejskiej znajduje zastosowanie w odniesieniu do każdego czynu terrorystycznego popełnionego lub przygotowanego w państwie członkowskim, który może poważnie zaszkodzić państwu lub organizacji międzynarodowej. Czyny te muszą zostać popełnione z zamiarem zastraszenia osób bądź poważnego zmienienia lub zniszczenia struktury politycznej, ekonomicznej albo społecznej państwa. Należeć do nich mogą morderstwa, uszkodzenia ciała, branie zakładników, wymuszenia, produkcja broni, ataki terrorystyczne albo grożenie społeczności którymkolwiek z poprzednio wymienionych. Mogą czyny te zostać popełnione przez jedną lub więcej osób przeciw jednemu lub większej ilości państw. Dla karania wymienionych czynów państwa członkowskie muszą zapewnić istnienie w swoich przepisach prawnych norm ustanawiających skuteczne, proporcjonalne i zniechęcające kary, w tym również ekstradycję. Decyzja mówi również o zapewnieniu istnienia norm określających okoliczności łagodzące, takie jak: współpraca z policją i wymiarem sprawiedliwości, umożliwienie zebrania dowodów, wskazanie innych sprawców czynów terrorystycznych. Państwa członkowskie mają zapewnić również możliwość penalizowania osób prawnych w wypadku, w którym osoba fizyczna podlegająca postępowaniu w sprawie popełnienia czynu terrorystycznego jest uprawniona do reprezentowania osoby prawne bądź możliwość sprawowania kontroli nad taką osobą prawną.
Państwa zobowiązane są również do:
- ustanowienia swojej jurysdykcji odnośnie sprawców czynów terrorystycznych,
- ustanowienia swojej jurysdykcji w wypadku, w którym ich prawo nie przewiduje ekstradycji własnych obywateli,
- koordynowania swoich działań i wspólnego podejmowania decyzji odnośnie kompetencji wszczęcia postępowania wobec sprawców czynu oraz scentralizowania działań w jednym państwie członkowskim kiedy zaangażowanych jest kilka państw.
Kolejnym istotnym zagadnieniem jest zobowiązanie państw do udzielania pomocy ofiarom czynów terrorystycznych oraz ich rodzinom.
Państwa Unii Europejskiej zostały tą decyzją Rady zobowiązane do podjęcia wszelkich środków mających na celu wprowadzenie w życie powyższych postanowień oraz notyfikowanie Rady w kwestii postępów odnośnie realizowania tych postanowień.
Należy podkreślić, iż podstawową dziedziną, w której realizowana jest współpraca państw członkowskich Unii odnośnie zwalczania terroryzmu pozostaje poza ujednolicaniem systemów prawnych zwalczanie finansowania terroryzmu. We współpracy z FATF (Financial Action Task Force) Unia Europejska dąży do zwalczania jednej z podstawowych przyczyn skuteczności działań organizacji terrorystycznych we współczesnym świecie, tzn. stałego dostępu do znacznych zasobów finansowych.
Działania Unii w tej dziedzinie skupiają się na zamrażaniu funduszy i zasobów organizacji, osób i grup wobec których mogą być zastosowane szczególne środki zgodnie z regulacjami organów Unii, współpracy z państwami trzecimi w kwestii przejrzystości wykorzystania funduszy przekazywanych w ramach pomocy humanitarnej, typowania wraz z FATF krajów wymagających pomocy technicznej przeznaczonej na cele związane ze zwalczaniem finansowania terroryzmu.
Europejskie organizacje terrorystyczne
Czerwone Brygady (Brigate Rosse)
Czerwone brygady to historyczna, włoska, lewacka organizacja, która specjalizowała się w porwaniach polityków. Ich najgłośniejszym atakiem był zamach na byłego premiera Włoch Aldo Moro w 1979 r. Głosząc antyglobalistyczne hasła uderzyli ostatnio w 2001 r. dokonując zabójstwa włoskich doradców rządu.
RAF (Frakcja Czerwonej Armii)
Działająca na terenie Niemiec Zachodnich lewacka struktura specjalizowała się w zabójstwach przemysłowców. Na jej czele stali Klaus Baader i Ulrike Mienhof. Miała być wspierana przez NRD i zakończyła swoją działalność po upadku ZSRR.
ETA (Kraj Basków i Wolność)
Jest jedna ze „spokojniejszych” organizacji o charakterze terrorystycznym, która informuje zawsze opinię publiczną o podłożeniu przez nią ładunków wybuchowych. Działa od 1959 r. w Hiszpanii i dąży do stworzenia niezależnego państwa Basków. Początkowo miała charakter marksistowski i była zwalczana przez generał Franco. W związku z tym „odpowiedziała” udanym zamachem na admirała Blanco. W latach 80' i 90' przeszła swego rodzaju demokratyzację a jej działalność mocno osłabła. W 2004 r. została niesłusznie oskarżona o zamachy w Madrycie w wyniku których śmierć poniosły 192 osoby, a ponad 1800 odniosło rany. Za zamachem stały osoby związane z Al-Kaidą. W 2006 r. ETA ogłosiła zawieszenie broni jednak w grudniu tegoż roku znów zaatakowała. Przez ich działalność do dziś śmierć poniosło ok. 850 osób. Ostatnią ofiarą był socjalistyczny polityk Isaiasa Carrasco zastrzelony 8 marca 2008 r.
IRA (Irlandzka Armia Republikańska)
Organizacja działająca w Irlandii Południowej stanowiąca sobie za cel oderwanie tegoż terytorium spod władzy Wielkiej Brytanii i włączenie go do Republiki Irlandii. Od 1920 r. pozostaje w podziemiu po klęsce w 1916 r. (tzw. powstanie Wielkanocne). Na mocy porozumień wielkanocnych z 1998 r. ograniczyła swoją działalność. Odpowiada za śmierć ok. 3 tys. osób. W 1984 r. przeprowadziła nieudany zamach na premier Margaret Thatcher. Atakowała zwłaszcza cele wojskowe, starając się nie mieszać cywili w wojnę. W dniu 28 lipca 2005 faktycznie ogłosiła zakończenie działalności.
Główne cele WPZiB to:
• zachowanie wspólnych wartości , podstawowych interesów, niezawisłości i integralności UE zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych
• umacnianie bezpieczeństwa UE
• zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa narodowego
• popieranie współpracy międzynarodowej
• rozwijanie i umacnianie demokracji i zasad państwa oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności
EUPOL-KINSHASA/ Demokratyczna Republika Konga
Misja ta była kolejnym krokiem, po misji wojskowej ARTEMIS, w procesie stabilizowania sytuacji wewnętrznej w Demokratycznej Republice Konga. Stanowiła ona trzecią operację policyjną UE, oraz pierwszą misję tego rodzaju realizowaną w Afryce. Jej przygotowanie napotkało na duże trudności, spowodowane problemami z finansowaniem operacji przez niektóre państwa członkowskie (pewne kraje nie chciały finansować operacji na innym kontynencie niż Europa). Misja została powołana uchwaleniem wspólnego działania przez Radę UE 9 grudnia 2004 roku i była realizowana równolegle z działaniem sił pokojowych ONZ (MONUC) na wyraźną prośbę rządu DRK. Operacja rozpoczęła się 12 kwietnia 2005 roku, brało w niej udział 30 ekspertów z 8 krajów. Głównym celem misji było wsparcie Kongijskich Sił Policyjnych w Kinszasie. Unijni eksperci zajmowali się monitoringiem, nadzorowaniem i doradzaniem ich kongijskim odpowiednikom. Jednym z rezultatów misji był także program szkoleniowy dla kongijskiej policji. Ponadto misja pomogła w przygotowaniu reformy i reorganizacji Kongijskiej Policji Narodowej. Misja zakończyła się 30 czerwca 2007 roku.
EUPOL RD Congo/ Demokratyczna Republika Konga
Operacja ta jest kontynuacją misji EUPOL-KINSHASA. Została rozpoczęta 1 lipca 2007 roku i planowo ma trwać do 30 czerwca 2008 roku. 39 specjalistów w zakresie prawa karnego, praw człowieka, bezpieczeństwa wewnętrznego oraz równouprawnienia ma wspierać i doradzać władzom DRK w czasie przygotowywania, a także przeprowadzania przez nie reformy sektora bezpieczeństwa. Szczególny nacisk w prowadzonych działaniach został położony na reorganizację policji i jej współpracę z reformowanym wymiarem sprawiedliwości.
EUSEC RD Congo/ Demokratyczna Republika Konga
Wskutek prośby rządu DRK, Rada UE zdecydowała się 2 maja 2005 roku ustanowić wspólnym działaniem misję w ramach EPBiO, której celem miałaby być reforma kongijskiego sektora bezpieczeństwa. Faza operacyjna rozpoczęła się 8 czerwca 2005 roku, tym samym UE kontynuowała swój udział w odbudowie, integracji i reorganizacji RDK. w ramach bliskiej współpracy z innymi członkami społeczności międzynarodowej EUSEC RD CONGO udziela znaczącego wsparcia władzom kongijskim, zapewniając bezpieczeństwo i stabilność reform. Misja składa się z 40 osób i stopniowo rozszerza swoją działalność na całe terytorium DRK, pomagając reorganizować kongijską armię co ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo i stabilizację w regionie. Obecnie członkowie misji zaangażowani są w szereg działań m.in. w podnoszenie roli i statusu żołnierzy oraz w zmiany regulacji finansowych dotyczących wojska. Misja ma się zakończyć 30 czerwca 2008 roku.
AMIS/ Darfur/Sudan
Na podstawie wspólnego działania uchwalonego przez Radę UE 19 lipca 2005 roku została powołana unijna misja wsparcia dla operacji Unii Afrykańskiej (UA). Mandat na przeprowadzanie operacji wygasł z dniem 31 stycznia 2007 roku. w wyniku podjętych działań Unia wspomagała Unię Afrykańska w jej wysiłkach mających na celu opanowanie kryzysu w Darfurze. Wsparcie UE składało się zarówno z wojskowej jak i cywilnej części (szkolenia trenerów UA, szkolenia policji w Darfurze), wnosiło konieczny sprzęt, zaplecze logistyczne, wsparcie techniczne i planistyczne dla przeprowadzenia misji przez UA. Misję współtworzyło średnio około 30 oficerów policji, 15 wojskowych ekspertów i 2 wojskowych obserwatorów. w czasie jej trwania siły unijne przetransportowały około 2000 żołnierzy UA oraz duże ilości sprzętu medycznego jak i pomocy humanitarnej. w czasie wypełniania misji wyszły na jaw problemy związane z procedurami obowiązującymi w UA, ONZ i EPBiO, co spowodowało szereg nieporozumień uniemożliwiających skuteczne rozwiązanie konfliktu. Była to też pierwsza misja, w której współpraca UE z NATO wyszła poza ramy porozumień w formule Berlin Plus.
ARTEMIS/ Demokratyczna Republika Konga
12 czerwca 2003 roku, w odpowiedzi na rezolucję 1484 Rady Bezpieczeństwa ONZ, Rada UE przyjęła plan operacyjny i podjęła decyzję o wysłaniu misji wojskowej do Demokratycznej Republiki Konga. Zgodnie z zapisami wspólnego działania z 5 czerwca 2003 roku miała to być pierwsza misja wojskowa w ramach EPBiO o charakterze humanitarnym. Do misji w oddalonej od Europy o 6500 km DRK oddelegowano 2200 żołnierzy z 17 państw (większość kontyngentu stanowili Francuzi). Głównym zadaniem misji było zabezpieczenie regionu Ituri (dwie trzecie wojsk w mieście Bunia), który stanowił klucz do bezpieczeństwa w regionie Wielkich Jezior Afrykańskich. Ponieważ Francja pełniła funkcję państwa wiodącego, komendantem misji został francuski generał Bruno Neveux, a dowódcą polowym generał Jean-Paul Thonier.
Misja ARTEMIS rozpoczęła się 13 czerwca 2003 roku, była misją krótkotrwałą, wspomagającą kontyngent oenzetowskiej misji MONUC. Misja została zakończona 1 września 2003 roku, po przybyciu posiłków dla sił ONZ. Ze względu na krótkotrwałość misja oskarżana była o niską skuteczność i brak zaangażowania. Należy jednak zauważyć, że mandat ARTEMIS był bardzo ściśle określony, z góry zawężony do miasta Bunii i jego okolic. Najważniejszym efektem misji okazało się wykazanie zdolności wojsk UE do natychmiastowego działania w ramach EPBiO, na wielką skalę i w dużym oddaleniu od Europy. Misja ta była kolejnym krokiem na drodze do uznania UE za światowego gracza w dziedzinie bezpieczeństwa.
EUFOR-RD Congo/ Demokratyczna Republika Konga
EUFOR-RD Congo była czwartą operacją wojskową w ramach EPBiO. Była autonomiczną operacją UE przebiegającą na zasadach przepisów określonych w VII rozdziale Karty Narodów Zjednoczonych. 25 kwietnia 2005 Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję 1671 autoryzującą czasowe użycie sił UE jako wsparcia misji MONUC w czasie przeprowadzania wyborów w DRK. Operacja została przeprowadzona w pełnym porozumieniu z rządem DRK, przy współpracy z MONUC. Krajem wiodącym misji zostały Niemcy, a dowódcą operacji generał Karlheinz Viereck. w misji wzięło udział 2000 żołnierzy z 17 krajów europejskich (w tym Turcji), większość z nich stanowili Niemcy i Francuzi. Jednakże tylko 800 żołnierzy zostało wyznaczonych do pełnienia obowiązków na terenie DRK, pozostałe 1200 pozostało w Gabonie jako „siły rezerwowe”, które miały być użyte dopiero w razie zagrożenia przebiegu wyborów. Założenia misji były ściśle określone: siły unijne miały wspomagać MONUC w stabilizowaniu sytuacji DRK, chronić ludność cywilną w wyznaczonym obszarze, ochraniać lotnisko w Kinszasie i być przygotowanym na podjęcie ewentualnej misji/interwencji ratowniczej. Operacja miała trwać 4 miesiące począwszy od daty rozpoczęcia wyborów w DRK. Oddziały sił unijnych zostały ostatecznie wycofane do grudnia 2006 roku.
W przeciwieństwie do misji ARTEMIS misja EUFOR-RD Congo nie wyróżnia się spośród wszystkich operacji wojskowych w ramach EPBiO. w porównaniu do swojej poprzedniczki, EUFOR-RD Congo od początku budziła spory wewnątrz krajów członkowskich UE. Podjęcie decyzji o wysłaniu tej misji do RDK trwało aż 3 miesiące (ARTEMIS-7dni). Misji tej stawianych jest wiele zarzutów, m.in.: za mała ilość wojsk stacjonujących na terenie DRK, złe rozmieszczenie sił pokojowych (tylko Kinszasa i zachód kraju), za krótki czas trwania misji (misja zakończyła się niezwłocznie po przeprowadzonych wyborach, nie była obecna w całości podczas ogłaszania wyników, czyli w czasie kiedy mogła być najbardziej potrzebna). Mimo tych uchybień, pierwsze od 45 lat wybory parlamentarne, czyli zasadniczy cel misji, zakończyły się sukcesem, a siły unijne i oenzetowskie nie dopuściły do wybuchu większych zamieszek.