Rozwód

(szczegóły w podręczniku)

Koncepcja nierozerwalności małżeństwa zyskuje, jak się już wspomniało, na popularności. Mo to jednak być małżeństwo egalitarne i takim też ma być rozwód (nie dopuszczamy więc rozwodu repudiacyjnego). Jaki więc ma być rozwód? Dwie koncepcje:

• ze względu rozkład pożycia

• ze względu inne przyczyny

• koncept mieszany (polski ;p):

• podejście do rozwodu:

• rozwód traktowany jako zdarzenie socjologicznie negatywne - to nieporozumienie. Należy bowiem odróżniać rozwód od rozpadu rodziny. To pierwsze jest negatywne i jest conditio sine qua non rozwodu.

• rozwód traktowany jako zdarzenie socjologicznie pozytywne (w ogólnych konsekwencjach rzecz jasna)

• zdarza się, że wnosi się o rozwód jeszcze przed rozpadem małżeństwa, co powoduje, że sytuację, którą dałoby się jeszcze uratować (eg. przez mediacje), a w czasie procesu następuje rozpad małżeństwa. Dlatego ustawodawca stara się utrudnić uzyskanie rozwodu.

• dawniej eg. odbywano obligatoryjne posiedzenia mediacyjne, ale już z tego zrezygnowano.

Mediacje - sąd może tam skierować strony, jeżeli uważa, że sytuację da się jeszcze uratować. Ale jest pewien problem: w postępowanie cywilne rozpoczyna się po doręczeniu pozwu, które powoduje często zaognienie konfliktu na samym wstępie mediacji.

• Przesłanki, a przyczyny rozwodu.

Przyczyny:

• alkoholizm (jedna z najczęstszych przyczyn)

• niewierność (niektórzy twierdzą, że ta jest nawet częstsza ;p)

• inne

<HMMM, COŚ CHYBA NAM UMKNĘŁO... ;P A jednak nie xDD>

Przesłanki rozwodu:

• rozkład pożycia

• trwały - ile to ma być czasu?

• potrzebny czas zależy od przyczyny i natężenia konfliktu (próba zabójstwa raczej wyklucza możność odbudowy związku xD)

• zależy też od czasu trwania pożycia - po dwudniowym małżeństwie - trwały rozpad może nastąpić natychmiast.

• mówi się, że przeciętnie jest to ok. 1 roku, choć prof. Sokołowski uważa, że na ogół jest to raczej minimum. (za jego czasów mówiło się o 3 latach ;p)

• zupełny

• niesprzeczność orzeczenia z:

• dobrem dziecka

• czy orzeczenie rozwodu jest najlepszym dla niego rozwiązaniem?

• czy przynajmniej nie powiększa jego krzywdy?

• zws-ami

• najczęściej chodzi tu o dobro dzieci niewspólnych ;p

• domaganie się rozwodu przez stronę nie ponoszącą wyłącznej winy

• wina - obiektywnie naganna decyzja podjęcia zachowań negatywnych dla współmałżonka, w szczególności:

• niewierność

• znęcanie się

• szczególnie uciążliwy tryb życia

• rażące uchybienie „wiernej przyjaźni” (eg. zatajenie posiadania dzieci, przebycia ciężkiej choroby)

• rekryminacja - nie można orzec rozwodu na wniosek wyłącznie winnego.

• wpływ na alimentację

Jest spór w doktrynie, czy można przypisać wyłączną winę, jeżeli druga strona przyczyniła się do rozpadu bez własnej winy.

• Skutek rozwodu:

• dawniej twierdzono, że znosi on wszystkie skutki małżeństwa

• ustaje

• małżeństwo

• dziedziczenie

• domniemanie pochodzenia od męża matki

• trwa

• więź pokrewieństwa i powinowactwa

• obowiązek (prawo) władzy rodzicielskiej

• obowiązek alimentacyjny

• przekształca się

• własność mieszkań

• obowiązek alimentacyjny

• nazwisko (fakultatywne)

• obywatelstwo (fakultatywne)

Ograniczenia postępowania dowodowego:

• nie można przesłuchiwać dzieci poniżej 17 lat.

• nie można ograniczyć się do przesłuchania świadków, chyba że nie ma dzieci (lub są dorosłe) ;p

• Struktura wyroku rozwodowego:

• wina

• alimentacja:

• zwykła - w razie niedostatku, a braku wyłącznej winy żądającego i tylko jeśli obowiązany ma możliwość wywiązania się

• zakres świadczeń musi być odpowiedni (w praktyce kilkaset złotych)

• szersza - może żądać tylko niewinny od wyłącznie winnego, jeśli istnieje związek przyczynowy miedzy rozwodem, a pogorszeniem sytuacji majątkowej

• fakultatywny (sąd nie musi tego zasądzić)

• nie jest to kara, jak się powszechnie sądzi ;p

• władza rodzicielska:

• pozostawienie obojgu (ale trzeba powierzyć komuś sprawowanie pieczy)

• ograniczyć władzę jednemu

• zawieszenie władzy rodzicielskiej

• pozbawienie władzy jednego z rodziców

• ograniczenie władzy obojga (eg. nakazać sprawozdania)

• sąd może orzec samodzielnie, albo pozwolić / nakazać porozumienie rodzicom (przy czym ich porozumienie nie wiąże sądu). Te ostatnie wyroki mają znacznie większą wykonywalność ;p

• pisemne porozumienie pozwala uzmysłowić stronom, że rozwód nie uwalnia ich całkowicie od starego świata.

• podział majątku wspólnego (na ogół jednak odbywa się to w osobnym postępowaniu)

• rozstrzyganie o mieszkaniu:

• zasada pierwszeństwa rodziny niepełnej - jeśli ♀ zostaje z dzieckiem, to ma pierwszeństwo do mieszkania

• 3 tryby:

• orzeczenie w wyroku rozwodowym

• uregulowanie po rozwodzie (wyjątkowo)

• w trybie administracyjnym (jeśli mieszkanie jest własnością państwa / gminy).

• możliwe orzeczenia:

• podział (tylko na zgodny wniosek)

• podział fizyczny

• podział prawny - wyodrębnia się z jednego prawa najmu - 2 osobne

• zamiana na 2 mniejsze lokale

• przyznanie jednemu z małżonków za spłatą

• uzgodnienie co do użytkowania (obowiązkowe)

• eksmisja (wyjątkowa) - możliwość związana z rażąco nagannym zachowaniem strony

• przyznanie jednej ze stron bez spłaty (tylko za zgodą drugiej strony)

Generalną dyrektywą jest staranie się o jak najlepszą sytuację obydwu stron, niezależnie od moralnej oceny stron.

Separacja

<podobieństwa i różnice w stosunku do rozwodu>

Może być:

• faktyczna - faktyczne zerwanie przez małżonków więzów osobistych i ekonomicznych, połączone z osobnym zamieszkaniem.

• sądowa (sensu stricto) - uregulowanie orzeczeniem sądu praw i obowiązków małżonków, a także władzy rodzicielskiej w sytuacji rozłączenia małżonków.

Wystąpienie z powództwem o rozwód paraliżuje postępowanie separatystyczne, gdyż postępowanie rozwodowe ma pierwszeństwo. Ale z drugiej strony - łatwiej jest ją orzec. Wymaga się całkowitego rozpadu pożycia, bez wymagania trwałości. Nie można jej orzec, gdy:

• jest sprzeczna z dobrem dziecka (rzadko się to zdarza)

• jest sprzeczna z z.w.s. (słabsza niż ta pierwsza i również rzadka jak ona)

Separację można orzec na zgodne żądanie małżonków, jeśli nie mają małoletnich dzieci. (Dla rozwodu są też pewne ułatwienia na taką okoliczność, ale nie tak daleko idące).

Dla rozstrzygnięcia o alimentach, władzy rodzicielskiej, mieszkaniu i podziale majątku stosuje się te same zasady, jak dla rozwodu. Wywołuje skutki rozwodu (chyba, ze ustawa stanowi inaczej). ALE:

• niemożność zawarcia nowego małżeństwa

• pozostaje obowiązek wzajemnej pomocy, jeśli wymagają tego zasady słuszności.

• e.g. jeżeli współmałżonek jest obłożnie chory, a nie ma kogo prosić o pomoc.

• a obowiązek wierności? - tu są duże kontrowersje

• część uważa stanowczo, że obowiązek ten nie istnieje, bo KRO milczy na ten temat.

• inni mówią szerokim rozumieniu obowiązku wierności (e.g. rozgłaszanie sekretów etc.)

• powstaje ustrój rozdzielność majątkowej (przymusowa)

• wyłączenie dziedziczenia ustawowego.

• ustaje domniemanie pochodzenia dziecka (po 300 dniach)

Orzeka o niej sąd okręgowy i on też może ją znieść na zgodny wniosek małżonków. Ale rozdzielność majątkowa pozostaje. Należy też w orzeczeniu przywrócić stan poprzedni władzy rodzicielskiej.

Od łacińskiej instytucji repudium ;p

„Należy się zastanowić, czy ♀ zdradza, bo ♂ pije, czy ♂ pije, bo ♀ zdradza” - prof. Sokołowski xD

3 płaszczyzny rozkładu: fizyczna, duchowa, ekonomiczna (przy czym ta ostatnia ma znaczenie drugorzędne, a kolei prof. Sokołowski uważa, że nie należy rozdzielać więzi fizycznej od duchowej)

Porównanie sędziego do kapitana tonącego statku - ma orzekać ewakuację tylko, gdy już nic się nie da uratować...

Należy orzec o winie, chyba, że oboje małżonkowie tego nie chcę. Ale jeśli można tego uniknąć, to namawia się małżonków do takiego wniosku

Składa się z około 30 składników (vide podręcznik): dzielą się na 2 grupy: te, które można wykonywać z dala i te, których nie sposób ;p

Są bardziej subiektywne od z.w.s., które w dużej mierze nawiązują do zwyczajów.

---