EKSPLOATACJA
Kpt Jerzy Pszenny
Eksploatacja handlowa statku
(12 hrs w tym 1h na sprawdzien).
STRONY W UMOWACH O PRZEWÓZ I USUGOWCY
osoba - (prawna) zespó grupa, organizacja podlegajca prawu handlowemu.
Strony gówne - same (lub przez porednika) zawieraj midzy sob umow przewozu
U nas rozrónia sie:
Waciciel statku (Ship Owner) posiada uprawnienia wadania, korzystania i rozporzdzania statku.
Armator (Ship Owner) - osoba, która uprawia eglug statkiem wasnym lub cudzym.
strona we wszystkich umowach dot. statku.
Przewonik (Carrier lub Ship Owner) - osoba, która jest stron we wszystkich umowach
o przewóz.
Waciciel adunku (Cargo Owner) - osoba posiadajca prawo korzystania, wadania
i rozporzdzania adunkiem.
Frachtujcy (Shipper, freighter) - osoba, która zawiera z przewonikiem (na r-k swój lub
obcy) umow na przewóz adunku.
- w liniowych : bukujcy (Shipper)
- w czarterowych : czarterujcy/frachtujcy (Charterer)
---
Strony pomocnicze:
Osoby zawierajce umowy w cudzym imieniu (i nie ponoszce odpowiedzialnoci).
Makler morski (ship broker) - za wynagrodzeniem, na podstawie kadorazowego zlecenia, podejmuje si porednictwa w zawieraniu umów. (Prowizja - commision).
Zaadowca (Shipper) - osoba podejmujca si na zlecenie i r-k frachtujcego/w.adunku
dostarczenia adunku do przewozu w wykonaniu obowizku
frachtujcego.
Ma prawo da (u nas) Mate's receipt jako potwierdzenie
wykonania umowy dostarczenia towaru.
Ma prawo da wymiany M/R na B/L i iloci tych B/L (za zwrotem
oryginau B/L;
prawo wskazania odbiorcy
prawo da opisu i stanu adunku na B/L.
prawo decydowania, czy towar moe by adowany na pokad.
Odpowiada za zadeklarowanie adunku.
Odpowiada za szkody w przewozie - wobec osób trzecich - z tyt.
wadliwej deklaracji.
Odpowiada za przekroczenie czasu zaadunku.
Odbiorca (Receiver,Consignee)
osoba, której, lub zlecenie której, naley wyda adunek w miejscu
przeznaczenia.
Odbiorca musi wykaza si legitymacj do odbioru adunku.
Zapaci wszystkie nalenoci jaki na niego przypadaj.
Ma prawo reklamacji stanu towaru w trakcie odbioru, jeeli szkody
byy widoczne. Jeli niewidoczne to w cigu 3 dni od wyadunku.
Spedytor (Forwarding Agent)
osoba zajmujca si zawodowo spedycj, tj podejmujca si we
wasnym imieniu a na cudzy rachunek przesania rzeczy/adunków
i zaatwienia zwizanych z tym formalnoci i dokonania koniecznych
czynnoci.
Usugowcy:
Agent statkowy (Ship's Agent)
podejmuje si za wynagrodzeniem staego przedstawicielstwa
Armatora w okrelonym porcie/obszarze (umowa agencyjna
Armator - Agent).
czynnoci:
- administracyjno - prawne (formalno - prawne)
klarowanie statku, awizacja zaadowców i odbiorców
obsuga statku w czasie postoju (wszystko), poredniczy
midzy statkiem a instytucjami, wyklarowuje statek.
- handlowo-eksploatacyjne
akwizycja, rozeznanie rynku frachtowego, zawieranie
umów zwizanych z przewozem (holownicze,pilotowe
itp), wystawia B/Ls, inkasowanie frachtów.
wynagradzanie Agenta: wg taryf, umowa, ryczt,
prowizja (% od wysokoci r-ku). Za h-ekspl. prowizja
od frachtów , jeeli sam to 2-3% (booking commission),
jeeli kto inny to prowizja manipulacyjna (handling
commission) - ca 1- 1.5%. Prowizja inkasowa : 0.5 -
1% od wartoci frachtu (freight collection commission).
Moe by te prowizja wykadowa (za wyoone
pienidze - outlay commission).
Agent powinien rozliczy si z kadego statku w cigu
3 miesicy (disbursement account). Rozliczenie wydatków,
czasu i wpywów.
Sztauer (Stevedore) osoba zajmujca sie za wynagrodzeniem za zleceniem
koniecznych prac przy przeadunku towarów do i ze
statków, a w szczególnoci umiejtnym ukadaniem
adunku na statku.
Uwaga: za sztauowanie odpowiada statek.
Sztauer opacany jest w/g taryfy lub umowy.
Czsto równie za wynajm sprztu, mocowanie, zamykanie
i otwieranie adowni.
Espertyza (expertise) umowa o wydanie fachowej opinii w pewnej sprawie.
Osoba o wysokich kwalifikacjach i praktyce w temacie,
którym si zajmuje.
Opaty w/g taryf/stawek jednorazowe.
Usugi kontrolne (Checking) uzyskanie pewnoci co do iloci, wagi i objtoci
jakoci adunku.
Tallymen. Sporzdza tally-sheets.
Weighers - kontrola wagi. Weigh notes.
Checkers - Volume Note
Próbobiorca (Samplers)
Draught surveyors.
WSPÓPRACA KAPITANA Z ARMATOREM/AGENTEM/W. ADUNKU/ADMINISTRACJ.
Z armatorem:
- wzajemna informacja (armatorskie suby: eksploatacyjna, roszczeniowa, ubezpieczeniowa, techniczna, nawigacyjna)
(instrukcje armatorskie eksploatacyjno-ubezpieczeniowe).
Z wacicielem adunku:
troska o waciwy przewóz.
- instrukcje od zaadowcy.
- czynnoci zwizane z adunkiem wpisywa do dziennika okrtowego.
Z konsulami:
- zawiadomienia o -przyjciu statku (+ listy zaogi), opieka przy kopotach
DOKUMENTY STATKU MORSKIEGO
Podzia:
1. Legitymacyjne (konwencja FAL '65 ujednolica dokumenty).
2. Klasyfikacyjne
3. Bezpieczstwa
Ad.1
a. Certificat of Register (Certyfikat Okrtowy) - wystawia sd (u nas Izba Morska) na
podstawie rachunku i wiadectwa pomiarowego (Tonnage Certificate, Measurements
Certificate).
Otrzymuje Official Number (numer w rejestrze). Uzyskuje si prawo bandery, nabywa
si praw i obowizków bandery.
Jeeli kupiony zagranic to konsul wystawia tzw Flag Certificate. Potrzebny do czasu
wystawienia Certyfikatu Okrtowego. Wano z reguy na 1 rok, lecz nie duej ni
do pierwszego wejcia do polskiego portu.
b. Midzynarodowe wiadectwo pomiarowe - Tonnage Certificate. Obmiaru dokonuje
(u nas) PRS. Robione w/g konwencji o pomiarach statku (1969 r.).
Przy okazji jeszcze Suez and Panama Tonnage Cert.
(Podaje obliczenie BRT i NRT)
c. Zezwolenie na Radiostacj - Ship's Station (Radio) Licence
Czstotliwoci, sygna wywoawczy, rodzaj stacji - wana na 5 lat.
Ad.2
Statek jest zdatny, jeeli odpowiada przepisom kwalifikacyjnym i posiada wiadectwo.
a. wiadectwo Klasyfikacyjne. Class Certifikate. Wydaje Towarzystwo klasyfikacyjne
w/g przepisów którego statek jest klasyfikowany.
Przeduenie wanoci od przedstawicieli Towarzystwa.
Wydawany na 4 lata.
Potwierdzenie co rok, ale mona byo przeduy o 3 miesice. Std 3 * 4 = 12 m-cy.
b. Mashinery Certificate - teraz ju razem z "a". Wystpuje jako addandum do "a".
W maszynie przegldy mog by robione na bierzco (Continous Certificate).
- traci wano:
po upywie czasu
po awarii
po przeróbkach konstrukcyjnych
inspekcja w takich wypadkach wystawia wiadectwo poawaryjne. Jeeli nie to wiadectwo na 1 przejcie. Zawiadczenie o zdatnoci do jednorazowej podróy. (cert.of seaworthiness).
Jeeli nie ma to komisja z 3 kapt/mechaników.
c. wiadectwo Klasy Urzdze Chodniczych. Cert. Of Class for Refr. Plant). Wydaje
tow.klasyfikacyjne po dokonaniu przegldu. Certyfikat opiewa na konkretne temperatury. Wane na 2 lata.
Ad.3 - wystawiane przez Administracj
a. M.wiadectwo Wolnej Burty - Int.Load Line Certificate - na podstawie konwencji
o wolnej burcie (1966). Inspekcj i wystawienie - tow.klasyfikacyjne. Statek jest bezpie-
czny i zdatny do eglugi przy okrelonych zanurzeniach kaduba w odp. strefach
klimatycznych.
Wano 5 lat.
b. w.bezpieczestwa statku pasaerskiego w/g konwencji SOLAS 1974
wydawane przez administracj, która zleca to instytucjom klasyfikacyjnym.
U nas PRS.
Wane na 1 rok
Przy expiracji zwracamy si do wadzy administracyjne.
Zastepuje 3 wiadectwa:
-w. bezp konstrukcji
-w. bezp wyposaenia
-w. bezp radiowego
Inspekcja : udostpni wszystkie dokumenty (klasy, przegldy klasyfikatora, wiade-
ctwa urzdze, odzi, tratw, poarowe, tab.dewiacji, dzienniki, licencje
oficerów/marynarzy itp itd).
Podaje na ile osób wystarcza rodków ratunkowych.
Wywieszane w miejscu, gdzie jest dostpny przez pasaerów.
c.) wiadectwo pasaerskie (Passanger's Certificate)
Ta sama inspekcja sprawdza stan kabin (w/g konwencji sanitarnej).
Wana na 1 rok.
"Wszystkie kabiny i pomieszczenia s zgodne z przepisami administracji i statek
moe przewozi ... pas. w 1 kl, .... pas. w 2 kl. .... pas w kl.turystycznej, oraz
moe przewozi ..... zaogi."
d) wiadectwo bezpieczestwa konstrukcji statku towarowego.
Cargo ship safety construction cert.
Wane na 4 lata.
Oparte na wiad.klasyfikacyjnym.
W/g SOLAS
e.) wiad. bezpieczestwa wyposaenia stat.towarowego
Cargo ship safety equipment cert.
Wane na 2 lata.
W/g SOLAS
Wyposaenie wystarcz na .... osób.
f.) Cert. bezp. radio-telefonicznego.
R/T safety Cert.
Wane na 1 rok.
g) Zawiadczenie (Karta) bezpieczestwa.
Seaworthiness Certificate
Zastpuje wszystkie w/w certyfikaty.
Zawiadczenie na 1 podró do przejcia do miejsca, gdzie mona zrobi
papiery.
h) Certyfikat zwolnienia. Exemption Certificate.
Wydaje si, jeeli statek z rónych przyczyn nie moe speni warunków SOLAS
wystawia si exempt.cxert podajcy z czego jest zwolniony i na ile.
Podaje si warunmi na jakich zosta wystawiony.
i) Midz.wiadectwo Zapobiegania Zanieczyszczaniom Olejami.
IOPP (+ zacznik)
z reguy klasyfikator.
wg MARPOL
Tankowce posiadaj poszerzon ksik olejow.
j.) w. Bezp. obsady - Safety Manning Cert.
SANITARNE
k) Deratisation Certificate
- wano pó roku
Derat. Exemption Cert. (te 6 m-cy) - ucieczka od deratyzacji.
Osobnym dokumentem (szczególnie do roszcze i do odtworzenia faktów) jest Dziennik Okrtowy powiadczany przez administracj.
egluga Liniowa
Cechy :
- okresowe odjazdy
- midzy dwoma kocowymi portami (bazowe)
- z portami porednimi, z reguy staymi (podrone)
- tworzy si arbitraln decyzj Armatora
- adunki drobnicowe uzyskane od frachtujcych i na warunkach umowy bukingowej.
- frachty z reguy w/g tabel ustalanych przez Armatora lub grup Armatorów (jeeli
Konferencja eglugowa)
- obsugiwana z reguy przez szereg dostosowanych do wymogów linii (optymalne) statków
- serwis obsugiwany przez Agentów wydajch tzw sailing list
Umowa o przewóz:
Umowa bukingowa (Liner Booking Note). Przyjcie do przewozu. Teoretycznie winna by zawarta midzy obiema stronami + podpisy + warunki + opis adunku + trasa.
Pene warunki (dzi) znajduj si na B/L.
Dzi : zgoszenie adunku i w odpowiedzi Booking Advice - powiadczenie przyjcia ad.
przez Armatora do przewozu.
Duy spedytor przekazuje Armatorowi tzw Booking List, która po sprawdzeniu
jest akceptowana przez Armatora i odsyana do spedytora.
Stawka jest podawana lub nie - jeeli nie to "on liner terms" co odwouje si do
taryf.
Warunki liniowe
Gówna sprawa to kwestia podziau kosztów:
fas - free alongside ship
koszty do burty zaadowca
koszty formowania, zaadowania przewozu i wyadunku - Armator
zwyczaj portowy moe to zmieni
fob - free on board
koszty dostawy i formowania adunku, koszty poowy zaadunku
reszta Armator
fio - free in and out
koszty dost i za. i wy frachtujcy
fio st/t koszty dost, za, sztau, wy - frachtujcy
Rata przeadunku:
FAC (as Fast As ship Can) - tak szybko jak statek jest w stanie ad/wy.
Full Liner Terms - okresla si wysoko frachtu (w/g taryfy), operacje przeprowadzane w zwyczjowych miejscach przeadunku, B/L na druku armatorskim (danej linii), obowizuj (lub nie) prowizje i rabaty.
B/L
Konosament jest dokumentem, w którym Armator potwierdza przyjcie do przewozu towaru ni zobowizuje si wyda towar legitymowanemu odbiorcy w miejscu przeznaczenia.
Jest to papier wartociowy.
Funkcje B/L : -potwierdzenie przyjcia towaru do przewozu (dostaje frachtujcy)
-potwierdzenie prawa wasnoci
-potwierdzenie zawarcia umowy frachtowej
-stwierdzenie stanu adunku
Prawna strona : konwencja haska 1924/68 - stosunki prawne wynikajce dla stron z tytuu wystawienia konosamentu.
Wyznaczono minimalny zakres odpowiedzialnoci przewonika (od haka do haka). Nie wynika to z tytuu podziau kosztów.
Okrelono max. odpowiedzialno przewonika podaj kwot odszkodowania za 1 pakunek (std wziy sie opaty ad valorem).
Wyczono zdarzenia, które zwalniay przewonika:
-sia wysza
-perils of the sea
-bd nautyczny
-dziaania administracyjne (wojna, strajki itp)
Zaadowca mia obowizek waciwej deklaracji adunku. Std wynika jego udzia w szkodach.
Odbiorca uzyska prawo do roszczenia szkód (3 dni od wyadunku) - po tym okresie musia udowodni, e nastapio to w przewozie.
Konwencjha nie obejmowaa ad. pokadowych i zwierzt ywych.
W 1968 r uzupeniono konwencj (w Visby), gdzie uznano listy gwarancyjne za niewane. Okrelono równie nowe (kosztowe) granice odpowiedzialnoci Armatora za szkod w przewozie i zmieniono na Fr Szwajcarskie.
Okrelono co to jest jednostka adunkowa.
1978 - reguy hamburskie. Konwencja wesza w ycie w 1992 r. Podpisana tylko przez RFN
- reszta to bzdety.
Bdy nautyczne zostay zniesione - nie zwalniaj Armatora.
Poar, przeduenie rejsu take ci dowodowo na przewoniku.
Nie ma zwolnie przy przewozie na pokadzie i przewozie ywych zwierzt.
Odpowiedzialno przecignito do czasu, kiedy adunek jest w "pieczy" przewonika.
Roszczenia adunkowe odbiorca moe zgosi w cigu 24 hrs (widoczne) i niewidoczne w cigu 15 dni. Przedawnienie 2 lata.
Konosament powinien zawiera:
-ilo oryginaów -zaadowca -odbiorca -notify address
-przewonik -skd dokd -port zaadunku -port przeadunku
-port wyadunku -oznakowanie towaru -masa -kubatura
-ilo -fracht -stan adunku -data
-podpis
jeeli nie ma uwag to "Shipped on board in apparent good order and conditions".
Typy konosamentów:
-wg sposobu przejcia towaru:
- received for shipment
- shipped on board
-wg rodzaju drogi i przewozu
- zwyky (direct)
- besporedni (through B/L) - pierwszy przewonik odpowiada za dalsz tras.
- lokalne (za kady odcinek)
- wg osoby odbiorcy
- wg techniki przeworzenia adunku.
- collective B/L (powizany z drobn iloci adunku i stawk minimaln).
Klauzule konosamentowe.
- drukowane na drugiej stronie konosamentu
- ogólne (definicje, prawo, konwencja, zakresy odpowiedz., trasa przewozu, warunki
awarii wspólnej itp)
- specjalne (sprecyzowane warunki dla konkretnej linii, warunki odpowiedzialnoci,
ograniczenia itp - wishful thinking)
- restrykcyjne (uwagi dot stanu adunku i opakowania musz by przeniesione do
B/L).
Konosamenty dzielimy na czyste i brudne (clean - dirty, claused,).
List gwarancyjny (Letter of Indemnity).
List wystosowany przez zaadowc, którym zobowizuje si do pokrycia wszelkich strat przewonikowi w zamian za niezamieszczanie na B/L klauzul restrykcyjnych - tu cytat jakie to uwagi, oraz zobowizuje si zaatwi szkod bezporednio z odbiorc.
Rewers - potoczna nazwa Letter of Indemnity.
Rewers - dokument na podstawie którego przedstawiciel legitymowanego B/L - odbiera towar bez B/L gwarantujc, e dostarczy konkretny B/L.
Konosament wystawia Armator a w jego imieniu Kapitan, lub osoba przez niego upowaniona.
Podpisuje z reguy orygina - kopie niekoniecznie.
W trakcie podpisywania nastpuje ostateczne porównanie B/L z Kwitami Sternika. Po podpisaniu zaadowca (frachtujcy) otrzymuje B/L w zamian za Kwity Sternika.
Obieg B/L
Straight B/L - konosament imienny : B/L podaje imiennie odbiorc.
Konosament imienny jest zbywalny poprzez cesj (cession) i wykonywany jest przez oficjaln cesje dokonan u notariusza. Z reguy stosuje si je, gdy wiadomo, e B/L nie bdzie zbyty.
To order B/L - konosament na zlecenie - zbycie/przeniesienie B/L nastpuje przez indos (Endorsement). Indos poprzez wypisanie na 2-giej stronie B/L formuy "To order of ...." + piecz i podpisy.
B/L To bearers - na okaziciela - najrzadziej stosowany, bo istnieje ryzyko zgubienia, a wtedy nie istniej adne zabezpieczenia przed wydaniem osobie niewaciwej.
Konosamenty czarterowe.
Konosament reguluje tu stosunek midzy przewonikiem a odbiorc. Jeeli chcemy eby B/L wiza frachtujcego, to to musi znale si w C/P.
Odbiór adunku.
Odbiór adunku moe by dokonany tylko na podstawie wszystkich oryginaów B/L, jeeli towar wydawany jest w miejscu innym ni stypulowany przez B/L. Jeeli w miejscu przeznaczenia to mona towar wyda na podstawie pierwszej prezentowanej kopii oryginalnego B/L.
Po odbiorze pozostae kopie oryginau trac swoj wano.
Przy odbiorze sprawdza si, czy osoba prezentujca B/L jest upowaniona odbioru adunku, reguluje - o ile wystpuj - wierzytelnoci na adunku i wydaje si mu tzw delivery order na podstawie którego mona fizycznie towar podj.
Dla urzdu wystawia si Custom B/L.
Przewonik ma prawo do zastawu na dunku, jeeli wierzytelnoi z tytuu adunku nie zostay uregulowane. Jeeli w cigun 2 miesicy nie zostan wierzytelnoci uregulowane moe towar sprzeda - reszta z uzyskanej wartoci naley si odbiorcy.
egluga trampowa
Cechy :
- relacja wynikajca z umowy przewozu;
- brak regularnoci w egludze;
- adunki gównie masowe, caookrtowe, dla jednego zaadowcy (czarterujcego);
- dokumentem umowy jest C/P - czarterpartia;
- kiedy typowym statkiem by statek uniwersalny, dzi wikszo to masowce;
- kady statek armatora moe by zatrudniony/zaczarterowany przez innego czarterujcego;
Prawo czarterpartii
Warunki s dowolne - bylebyyby niesprzeczne z prawem bezwzgldnie obowizujcym.
Kolejno prawa:
- umowa;
- zwyczaj miejscowy (Uwaga: zwyczaj musi by znany i zarejestrowany np u nas w PIHZ);
- prawo stanowione, wzgldnie obowizujce , Prawo cywilne pastwa wstawionego w C/P,
jeeli nie ma podanego Pastwa to prawo miejsca siedziby przewonika;
Maklerzy okrtowi
Porednicy zajmujcy si czarterowaniem statków - dwa rodzje (gównie):
- broker adunkowy (ma umowy, czsto wycznoci) z wacicielami adunków;
- broker okrtowy (ma statki zlecane od Armatorów)
Dziaalno ich polega na skojarzeniu statku z adunkiem i podpisaniu C/P w imieniu Armatora i czarterujcego.
Rodzaje czrterów:
- Voyage C/P
umowa moc której przewonik oddaje odpatnie do dyspozycji
czarterujcego cz lub cao przestrzeniu adunkowej statku do
przewozu konkretnego adunku na oznaczonej trasie.
Umowa odbywa si z reguu na stadartowych (zwyczajowych) formularzach
C/P przygotowanych przez Konferencje Armatorskie (np BIMCO
Kopenhaga). Dwa gówne to GENCON 19... lub NUVOY 19... .
Mog by równie specyficzne dla trasy i rodzaju adunmku np POLCON,
IRON ORE, NEWBALTWOOD, itp itd.
Mog by nastpujce rodzaje czarterów na podró:
- single voyage C/P
- round voyage (trip) C/P;
- consecutive voyages C/P;
Zawarto standartowej umowy czarterowej na podró:
- Kto zawiera umow (przewonik,czrterujcy)
- Makler + prowizja (od frachtu)
- zaadowca/odbiorca, jeeli nie podano to domniemywa si e to
jest czarterujcy;
- czasem stewedoer, agent
- statek (particulars) or substitute,
- data gotowoci i port, lib miejsce np APS;
- adunek (jaki, opakowanie i ilo, wsp.sztauerski);
- port/porty zaadunku + ilo nabrzey rodzaj portu (np aa lub
naabsa);
- port/porty wyadowania i jak wyej;
- rata zaadunkowa i wyadunkowa (z regy w.w.d). Klauzule mog
by róne : za- i wyadunkowa rata lub tzw consecutive czca
czas za- i wyadunku razem;
- fracht (róne rodzaje sposobu liczenia frachtu) + waluta, gdzie
i kiedy)
- opata demurrage/despatch + waluta;
- cz drukowana : warunki ogólne przewozu;
- rider (zmiany i/lub dodatkowe klauzule do C/P);
Czas w umowie czarteru (Lay time):
- bezporedni (ilo dni na operacje za- i wyadunek lub reversible);
- porednio (rata za./wy - moe by per ship lub per day. Czasem
na luk/doba. Tu jest puapka: dlatego podaje si na "workable
hatch". eby zlikwidowa rónice wielkoci luków wówczas za
podstaw dozwolonego czasu przyjmuje si najwikszy luk);
- klauzula pogodowa (wp) i/lub klauzula pracy (wd).
working day - soboty jako 1/2 dnia
consecutive - cige liczenie
SHINC, SHEX (Sunday and Holiday Included/Excluded)
- klauzule redowe : surf day excepted (SDEX - Surf Day
Excluded))
Rozpoczcie liczenia czasu:
- gdy statek jest technicznie gotowy do zaadunku;
- gdy odbiorca jest powiadomiony na pimie
(approx., definite notice + NOR - musi by zaakceptowany);
- reszta w/g klauzul czarteru. Jeeli nie podane (bardzo rzadko) to
wg zwyczajów portowych. Takie klauzule wyczaj
dpowiedzialno armatora za oczekiwanie : w.i.b.o.n. w.i.f.p.o.n.
Moe by klauzula tyczca si czasu uytego przed rozpoczciem
waciwego liczenia czasu. Moe by cay czas uyty, pó czasu
lub nic.
- holowania - jeeli przewidziano 2 lub wicej miejsc - paci Armator
a czas jest odliczany. Jeeli nie ma w C/P iloci miejsc to
wówczas na koszt i czas czarterujcego.
Podzia kosztów zaadunku i wyadunku:
- fas (free alongside ship)
- fi (free in)
- fob (free on board)
- fobst/tr (free on board and stowed/trimmed)
- fio (free in and out)
- fiost/tr (free in and out and stowed)
Tama czasu (Time Sheet)
rozliczenie pienidzy za postój - tworzona na podstawie Statement
od Fact. Rzadko robiony przez Kapitana - z reguy przez Armatora
lub przez Czarterujcego.
Demurrage
Kara za niedotrzymanie raty zaadunkowej. Obowizuje regua "once
on demurrage always on demurrage".
Despatch
Czas zgodnie z C/P : za cay czas oszczdzony, za "working" czas
oszczdzony.
Detention (przetrzymanie)
czarter moe okrela czas dozwolony na przestój. Wówczas
okrela sie tzw damages for detentions - zwrot kosztów z tytuu strat
armatora (na nie wywizanie si z nastpnej umowy). Moe to
regulowa prawo cywilne.
Czarter na czas (Time Charter - TC/P)
- bare boat TC/P
- voyage TC/P
Armator oddaje odpatnie do dyspozycji czarterujcemu statek zdatny do eglugi i eksploatacji statek (obsadzony lub nie zaog) na okrelony czas i obszar. Mona równie ograniczy rodzje przewoonych adunków.
Jeeli z zaog to klasyka Time C/P.
Jeeli bez zaogi to "Bare boat C/P".
Z zaog - wówczas armator ponosi koszty utrzymania zaogi. Kapitan statku zobowizany jest do wykonywania polece czarterujcego, który staje sie przewonikiem.
Baltime, Transitime, Cooley.
Tre: Uniform T/C (Baltime 39, 83).
- Strony umowy (armator, czarterujcy + dane)
- Makler (dane) + prowizja
- dane statku: BRT,NRT,DWT, rok produkcji, pene dane adunkowe, wyposaenie
przeadunkowe, zuycie paliwa w morzu, w porcie, przy wydunku, rodzaj paliwa,
prdko statku;
- okres czasu na jaki umowa jest zawarta
- hire rate i sposób patnoci - raty, ew.bank ( z reguy patno z góry);
- miejsce podstawienia statku (aps, at port of...)
- miejsce zdania statku (re-delivery), (at port of, wdop);
- zakres eglugi (world wide)
- rodzaj adunków
- klauzula paliwowa (rozliczenie paliwa na statku);
- notyfikacje
- extention clause (gównie termin zoenia deklaracji).
- odpowiedzialno stron (armator za bdy swoje i swojego dyrektora, za bdy
zaogi (jeeli jest armatora) nie odpowiada). W amerykaskim armator równie
odpowiada za stron techniczn i zaog.
- podzia kosztów: armator koszty stae (zaoga, ubezpieczenie, amortyzacja,
remonty, oleje),
czarterujcy - koszty eksploatacyjne (paliwo, opaty portowe i przeadunkiwe,
holowniki i pilota itp)
- okresy wycze z czarteru
- klauzule ogólne
- rider (np kwestie patnoci i obowizków zaogi)
Przeprowadza si tzw on-hire i off-hire inspekcj celem oceny stanu statku i iloci paliwa przed i po czarterze - "Cert. of De- i Redelivery").
Supercargo - osoba wyznaczona przez czarterujcego dla dbania o interesy czarterujcego.
Kontrakt przewozowy (Contract of Afreightment)
Umowa o przewóz adunku w okrelonej iloci i ratach bez specyfikowania rodzaju statku. Okrela si równie warunki przewozu (carterowa/liniowa), wysoko stawki, sposób renegocjacji. Z reguy spisywana na formularzu czarterowym.
Wykonanie umowy: zgodnie z zawart umow: albo tak jak w czarterze, albo jak na linii. Czas liczony zgodnie z umow.
Przewóz pasaerów
Odbywa si na podstawie biletu, który jest umow przewozu. Od 1974 warunki zgodne z konwencj atesk (PAL 1974/76/90), która narzucia odpowiedzialno na przewonika za pasaera i jego baga.
Polska ratyfikowaa konwencje (74/76) w latach 80-sitych.
Odp.przewonika za utracie ycia, zdrowia, nabycie choroby itp, ale pasaer musi dowie win.
Baga ciki jest przewoony na podstawie kwitu bagaowego. Podrczny jest ograniczony umow (biletem).
Jeeli z samochodem, to osbny bilet na samochód towarzyszcy.
Promy :tak samo jak wyej, ale bez kabiny i wyywienia, lub ograniczone ywienie. Bilet tylko na przewóz osoby - jeeli kabina, to osobna opata.
Bilet samochodowy - gównie na promach: umowa o przewóz samochodu - kierowca jest dopisywany do biletu samochodowego.
Przewozy kontenerowe i Ro-Ro.
Kontenerowe - dom-dom. Wystapi potrzeba nowego konosamentu. Powsta konosament przewozu rónymi rodkami : Combined Transport B/L. U nas uywa si jeszcze konosamentów bezporednich.
eby przyspieszy operacj stosuje si Data Freight Receipt - wydawany przez przewonika (potwierdza odbiór do przewozu), wystawiany jest imiennie, ale nie stanowi papieru wartociowego. Suy równie jako awizacja portu/miejsca przeznaczenia. Jest tylko pokwitowaniem przyjcia do przewozu.
adunki pynne.
Specyfika adunku wymaga innego podejcia do sprawy. Wyksztaciy si inne dokumenty, rónice si specyfik od dokumentów na adunki suche:
Voy.C/P
- z reguy skadane N/R w momencie przyjcia na red. Czas 6 hrs po przybyciu na
red;
- czas dozwolony liczony poprzez wydajno pomp w godzinach;
- dry certificate : potwierdzenie, e statek nie ma dunku na burcie
Time C/P - jak suche, ale w zwizku z dugim okresem czarteru wicej szczegóów o statku.
Odprawa portowa
Aby statek móg by prawidowo odprawiony Agent musi by powiadomiony z morza odpowiednio wczeniej i o wystarczajcej zawartoci. Potrzebne jest to do powiadomienia wszystkich zainteresowanych stron + wadze administracyjne.
Postpowanie wg instrukcji lub zwyczajowo 3 dni przed wejciem. Podajemy dal/godzin + nasze potrzeby (lekarz, zamówienia itp).
Depesza przykadowa:
Adres
eta/rds 28/0800 lt draft/27 discharge 5000t hatch/one 1500/two 2000 working 3/gangs required do/150 grade/___ fo/400 grade/___ fw/100
rgds master
Konwencja On Facilitation of International Maritime Traffic 1965 (FAL) - ustalono wzoty dokumentów dla odpraw statków, eby uatwi przygotowania odprawy. Wane sprawdzenie (w Port Entry ) czy mona wyklarowa statek zdrowotnie drog radiow - wtedy wysa depesz do Port Helth (nie wczeniej ni 24 hrs) podajc niezbdne dane. Nazywa si to Radio Pratique. Dane:
nazwa
skd dokd
ilo zaogi i pazaerów
deklaracja o stanie zdrowia
proba o potwierdzenie free pratique.
Health Declaration
Wypenia si przed przyjciem (odpowiedzi na pytania formularza + wpisanie daty wanoci Derat.Cert. lub Exemption Derat. Cert.).
Skutki: przed free pratique waciwie nie wolno nikomu wej na statek. Powinno to by tak, e pierwszy wchodzi oficer sanitarny, wypija whisky, podpisuje dokument i opuszcza si ót flag. Dopiero wtedy moliwy jest oficjalnie ruch osobowy.
Odprawa - kontrola zgodnoci dokumentów i dokumentów celno-emigracyjnych.
Agentowi dorcza si poczt kapitask.
Wyjcie w morze.
Moe by odprawa wyjciowa, ale czsto agent zaatwia to sam. Zwraca wszystkie dokumenty, które od nas wzito i przede wszystkim:
Port clearance - dokument wiadczcy o tym, e statek pokry wszelkie cice na nim zobowozania w danym porcie i e nikt nie zgasza do niego pretensji, a wadza administracyjna portu wyraa zgod na jego wyjcie. Czsto dostarczany jest w 2 egzemplarzach - zdarza si (zwyczaj), e pilot zabiera 1 kopi ze sob. Regua - Port Clearance przynajmniej pokazuje si przed wyjciem pilotowi.
Protest Morski
Dokument zabezpieczajcy dowód, e w czasie podróy zaistniay warunki od nas niezalene, a mogce mie wpyw na uszkodzenie adunku/statku, a zaoga i Kapitan zrobia wszysko aby do tego nie dopuci lub zmniejszy do minimum rezultaty tych warunków.
Zwizane jest to z wyczeniami Konwencji o B/L odpowiedzialnoci przewonika. Innymi sowy przygotowujemy sobie dokumenty dowodowe, e okoliczno wyczajca odpowiedzialno wystpia.
Protes skada si z:
preambuy (nazwa dokumentu), danych statku, adunku, opisu zdarzenia, stwierdzenia, e zrobiono wszysko, aby zapobiec zniszczeniom/uszkodzeniom, lub aby zminimalizowa skutki. Do tego doczony odpis z Dziennika Okrtowego, potwierdzonyn przez Kapitana, ew.lista zaogi i pasaerów + ew.zeznania wiadków.
Protes przedkada si:
- wadzy administracyjnej, lub Konsulowi bandery,
- kapitanowi Portu, notariuszowi, sdowi morskiej (jeeli w sdzie to 2 wiadków + dziennik).
Wadza (lub instytucja przyjmujca) potwierdza przyjcie protestu (na kopiach).
Protest skada si przed operacj przeadunkow.