Chwast- każda obca roślina w łanie nie bedąca przedmiotem uprawy na danym polu.
Ma wpływ na rozwój chwastów:
-warunki glebowe
-warunki klimatyczne
-agrotechnika
-uprawiana roslina
Podział chwastów:
Ze względu na występowanie: segetalne(na polach uprawnych), ruderalne(wokół zabudowań, otoczenia człowieka), łąk i pastwisk
Ze względu na wysokość: I piętra(wysokie, wyrastają ponad łan rośliny uprawianej, dojrzewaja wcześniej niż rośliny uprawiane i obsypują się do 90 cm), II pietra(rosną w łanie, mogą być zbierane z częścią nadziemną roślin uprawianych 60-90cm), III piętra(do 30cm, pozostaja na polu po zbiorze kombajnem, należy wykonywać podorywkę)
Ze względu na odżywianie: samożywne, cudzożywne, półpasożyty(tworzą przyssawki, pobierają wodę i sole mineralne z roślin ale same fotosyntetyzują-szelężnik), pasożyty(rodzina kananka, rodzaj zaraza)
Ze względu na cykl rozwojowy:
1)Roczne
a)jare krótkotrwałe(efemerydy)chwast raz w życiu owocuje, 2-3 pokolenia w roku(gwiazdnica pospolita, żółtlica drobnokwiatowa)
b)jare właściwe 1 pkolenie w roku: wcześniewschodzące(+1C, rzodkiew polna,komosa biała, rdesty, owies głuchy,gorczyca polna,), późnowschodzące(+8-10C, szrłat szorstki, chwastnica jednostronna, poziewnik szorstki(
c)zimujące(jarowizacja nie jest warunkiem koniecznym do owocowania)i ozime(mogą owocować po jarowizacji)(chaber bławatek, mak polny, ptasznik pospolity, ostróżka polna, fiołek polny)
2)Trwałe
a)dwuletnie(biec biały)
b)wieloletnie(mlecz polny, perz)
Szkodliwość chwastów
Dla roślin: pobieranie skł. pokarmowych, pobieranie wody z gleby, zacienianie roślin, obniżanie temp. gleby, rozprzestrzenianie chorób szkodników, wpływ allelopatyczny
Dla człowieka: wyleganie, utrudnianie mechanicznego zbioru okopowych, uniemożliwianie zbioru lnu, zwiększenia nakładów pracy, wzrost kosztów dosuszania ziarna
Dla człowieka i zwierząt: obniżenia wartości zirna(maki, tobołki, kąkol, życica roczna), utrudnianie przemiału(przeziewnik, gorczyca), obniżenia jakości mleka(czosnek, piołun, lulek czrny, bieluń, tobołki), zatrucia u zwierząt(kąkol, starzec, ostróżka)
Metody oceny zachwaszczenia.
I Ścisłe
1)Oznaczanie liczby nasion chwastów w glebie polega na pobraniu gleby za pomocą metalowego cylindra o średnicy 5-6cm z nacięciami umożliwiającymi podzielenie profilu na warstwy 0-2cm, 2-5cm, 5-10cm, 10-20cm. Glebe poszczególnych profili zsypać razem, przeplukać woda i nasiona chwastów pozostałych wysuszyć.
2)Metoda ramkowa polega na oznaczaniu składu florystycznego oraz liczby i masy gatunków chwastów z określonej powierzchni. Ramki 0,25m2, 1m2.
Liczba powtórzeń(rzutów ramki):
-ścisłe poletka doświadczalne lub obserwacyjne 3-5
-łany produkcyjne 10-15 idąc po przekątnej pola
W zależności od celu oznacza się masę :
-z podziałem na klasy(tj. jedno i dwuliścienne)
-z wyróżnieniem gatunku(dominujący i inne)
Wady: bardzo pracochłonna, wymaga bardzo dobrej znajomości siewke chwastów, posługiwanie się nia jedynie w początkowych fazach rozwojowych roślin
II Szacunkowe
1) Metoda bonitacyjna-ocenia się odzielnie dziłanie herbicydu na roślinę uprawna i odzielnie na poszczególne gatunki chwastów
Skala 90
1 brak śladów działania na roślinę uprawną
celujące działanie herbicydu 100%
9 całokowite zniszczenie rośliny uprawnej
brak działania herbicydu 0%
Skala 50
ocena stanu zachwaszczenia w doświadczeniu produkcyjnym tzw. wdrożeniowym oraz ocena działania herbicydów na rośliny uprawne i chwasty
stan zachwaszczenia
1 nieznaczne 1-10%
5 bardzo duże 76-100%
wrażliwość uprawy
1 brak reakcji
5 prawie całkowite zniszczenie rośliny
ocena zniszczenia chwastów
1 brak 0%
3 słabe
5 prawie całkowite zniszczenie chwastów 90-100%
2) Metoda agrofitosocjologiczna polega na ustaleniu proporcji miedzy pokryciem powierzchni przez chwasty i przez rośliny uprawne a następnie ustaleniu proporcji udziału poszczególnych gatunków w pokryciu. Wśród upraw wyznacza się powierzchnie o wymiarach 50-100m2 i ocenia się ich stan zachwaszczenia. Przy określeniu stopnia pokrycia gleby chwasty szacujemy niezależnie od rośliny uprawnej.
Określa się: stopień ilościowy, stałość fitosocjologiczną, stopień stałości, współczynnik pokrycia, towarzyskość.
Stopień zachwaszczenia roślin uprawnych oznacza się w oparciu o stopnie stałości i współczynnik pokrycia
Ilościowość
Skala Braun-Blangueta
5 pokrycie gleby przez chwasty 76-100%
1 <5%
+ skąpe lub bardzo skąpe
r nadzwyczajna rzadkość gatunku (1 okaz)
Stałość fitosocjologiczna
Występowanie danego gatunku w danej agrocenozie
S= liczba zdjęć na których napotkany jest gatunek/ogólna liczba zdjęć
Stopień stałości
5 stałe częstośc występowania 80-100%
1 rzadkie
Współczynnik pokrycia
Wp=S/n * 100
S-suma przeciętnych procentów pokrycia danego gatunku w analizowanej grupie zdjęć fitosocjologicznych
n-liczba zdjęć
granice pokrycia przeciętny procent pokrycia
5 75-100 87,5
4
3
2
1 1-10 5
+ 1 0,1
Towarzyskość
Poszczególne gatunki na polu pojedynczo lub w skupiskach
5 duże łany lub stany
4 średnio duże kobierce, darnie
3 większe kępy
2 małe kępy lub grupy
1 pojedyńczo
Stopień zachwaszczenia
1 bardzo duże S=4 Wp>1000
5
2
3
4 małe S=5/4/3 Wp=51-250
251-500
5 sporadyczne
Liście
1)Unerwienie liści: równoległe, łukowate, dłoniaste, pierzaste
2)Ustawienie liści na łodydze: skrętoległe, naprzeciwległe, okółkowe, różyczkowe
3)Kształt nasady blaszki: w nasadzie klinowaty, zaokrąglony, ucięty, sercowaty, strzałkowaty, oszczepowaty, uszaty
4)Ukształtowanie szczytu blaszki: naszycie wycięty, zaokrąglony, ucięty, tępy, z nasadzonym ostrzem, ostry, długo zaostrzony
5) Kształt brzegów blaszek liściowych: cały, falisty, piłkowany, podwójnie piłkowany, ząbkowany, podwójnie ząbkowany, karbowany, podwójnie karbowany, orzęsiony, kolczasty
6) Typy owłosienia: pojedyncze włoski, szcecinkowate, wełniste, kutnerowate, kolczaste, gruczołowate, gwiazdkowate
Łodyga
1)Przekrój poprzeczny przez łodygę: obła, spłaszczona, trójkanciasta, czterokanciasta, wielokanciasta, żeberkowana, bruzdkowana, oskrzydlona,
Liścienie charakterystyczne:
1)wydłużone i bardzo wydłużone(mak),
2)o włochatym brzegu(psiankaczarna, niezapominajka polna),
3)o wciętym wierzchołku(rzodkiew świrzepa, fiołek polny, przetacznik perski), 4)eliptyczne(wilczomlecz obrotny, przetacznik bluszczyk),
5)rombowate, lancetowate, eliptyczne, wydłużone (gwiazdnica pospolita, starzec zwyczajny, komosa biała)
6)o wzroście niższym niż 6mm(rumianek pospolity, ptasznik pospolity, mlecz kolczasty)