Pszenica dla poszczególnych kierunków użytkowania powinna charakteryzować się: Pszenica konsumpcyjna ( wysoka zawartość białek typu glutenowego. Białka funkcjonalne wykazujące aktywność enzymatyczną (amylazy, proteazy) są potrzebne w ilościach zapewniających zdolność fermentacyjną ciasta. Ich nadmiar, powodujący nadmierną elastyczność matrycy glutenowej i osłabienie żelu skrobiowego podczas wypieku jest niewskazany.) Podstawowe cechy uwzględnione w hodowli jakościowej to:
- zawartość i skład białek glutenowych,- zawartość i aktywność enzymów amylolitycznych i proklitycznych, - wodochłonność mąki,- rozmiękczenie ciasta, A z cech fizycznych ziarna warunkujących duży wyciąg mąki to:
- twardość,- dobre wyrównanie,- dorodność. Na wierność plonowania składa się odporność na:- niskie temperatury,- wyprzenie,- suszę(związaną z wczesnością odmiany),- wyleganie i tolerancje na substancje aktywne herbicydów. KOMPLEKSOWA UPRAWA PSZENICY OZIMEJ I JAREJ
Zalecenia uprawy pszenicy na poszczególnych kompleksach glebowych - 1,2,3,4 I 10 dobry jest też 8 i 11.
Pobranie przez pszenicę jarą składników mineralnych w kg z jednostką plonu
Pobranie z 1 t ziarna i towarzyszącym plonem słomy(1:2,1)
N |
P2O5 |
K2O |
CaO |
MgO |
27 |
12 |
34 |
6 |
4 |
Jeżeli uprawa roli obejmuje zarówno uprawki pożniwne, jak i przedsiewne ( po rzepaku, grochu, zbożach), należy zacząć od pożniwnej uprawy ściernisk. Podorywkę wykonuje się jak najpłycej, za pomocą pługów przystosowanych do tego celu. Bezpośrednio po podorywce bronuje się rolę. Wschodzące chwasty należy niszczyć, powtarzając bronowanie pielęgnacyjne. Niszczenia ścierni może wykonać kultywatorem lub talerzówka. Uprawa przedsiewna obejmuje orkę i doprawienie roli, czyli zabiegi uzupełniające. Orka powinna być wykonana na średnią głębokość, z wyprzedzeniem przynajmniej dziesięciodniowym planowanego siewu. Doprawienie gleb średnich wymaga 1-2 krotnego użycia agregatu złożonego z brony lub kultywatora, zakończonego zawsze wałem strunowym. AGRAGAT UPRAWOWO- SIEWNY 4m AGRAGAT ROTOTILLER Zespół dogniatający , siewnik pneumatyczny nabudowany. Uprawę roli po roślinach okopowych można uprościć tylko do kultywatorowania gruberem i zastosowania agregatu uprawowego bądź stosując zestaw uprawowy średniej brony z wałem strunowym. Przy obsadzie do 400 ziarniaków na 1m2 należy stosować rozstawę rzędów 15cm , odległość ziarniaków w rzędzie 1,7 cm Przy obsadzie 500 ziarniaków na 1m2 należy stosować rozstawę rzędów 11cm, odległość ziarniaków w rzędzie 1,7cm
Przy obsadzie 600 ziarniaków na 1m2 należy stosować rozstawę rzędów 9cm, odległość ziarniaków w rzędzie 1,8cm. Przy obecnie uprawianych odmianach ilości kłosów na polach produkcyjnych waha się między : 400-500 sztuk na 1m2
Na glebach kompleksu pszennego dobrego plony pszenicy w granicach 8,0-9,5 t∙ha-1 są możliwe do uzyskania przy:- obsadzie kłosów 550-650 sztuk na 1m2,- liczbie ziarn w kłosie od 30 do 33- MTZ 43-48 g Termin siewu : jara :15-25.03; 01-10.04. Ozima: 15-20.09; 25.09; 16.10 optymalny zakres odczynu gleby : 5.0 - 7.5. Najlepsze przedplony dla pszenicy ozimej : mieszanki strączkowo - zbożowe, bobik, burak, ziemniak, motylkowe wieloletnie. Przedplony dobre: rzepak, groch siewny, okopowe pastewne, kukurydza na zielonkę, owies. Najgorsze przedplony:pszenica, jęczmień, pszenżyto, żyto. Pszenica ozima należy do roślin dnia długiego. Długość dnia ma podstawowy wpływ na morfogenezę stożka wzrastu, a więc: różnicowanie, inicjację, segmentację i wałeczkowanie; decyduje o krzewistości ogólnej, a tym samym o plonie ziarna. Opóźnienie terminu siewu powoduje, (wskutek obniżającej się temperatury),- spowolnienie tempa wschodów,
- ukazywania się kolejnych liści.Pszenica technologiczna( elitarna, jakościowa i chlebowa) pobiera większe ilości azotu ze względu na większą zawartość białek zapasowych tworzących gluten. W plonie 5 ton ziarna jest zawarte 140 kgN, a w plonie 8 ton - aż 210 kgN Nawożenie P,K,Ca, Efektywność wykorzystania nawożenia uzależniona jest od poziomu pH. Gdy ph wynosi 6,5 -7 dostępność składników dla roślin jest najlepsza. Przy lekkim zakwaszeniu gleby -ph poniżej 6,5, pobieranie P,K iN jest ograniczone. W takich warunkach najważniejsze jest poprawienie warunków pH poprzez wapnowanie i uzupełnienie Mg. Przykładowo plon ziarna pszenicy w wysokości 3 ton pobiera 30 kg P2O5 i 60 K2O,.Nawożenie azotowe Przeciętnie, niezbędne nawożenie to 140-180 kg N na 1 ha. Wzrastające nawożenie azotem liniowo podnosi zawartość białka - w tym glutenu - w ziarnie pszenicy (40 kg N powoduje wzrost o 0,5% białka). Wyliczając dawki nawozów azotowych uwzględnić należy fakt, że azot z nawozów mineralnych jest wykorzystywany jedynie w 60 - 70 %-tach. Zalecana wielkość nawożenia azotowego wynosi : 1) dla pszenicy ozimej: w fazie ruszania wegetacji - 80kg N/ha; w fazie krzewienie - 80 kg N/ha; dawka na kłos 60-80 kg N/ha 2) dla pszenicy jarej 80-140kg N/ha w trzech dawkach: przedsiewnie, pod uprawki wiosenne, drugą dawkę w okresie strzelania w źdźbło a trzecią w okresie kłoszenia. Element ostatni może być przeprowadzony z wykorzystaniem nawozów dolistnych w połączeniu z zabiegiem fungicydowym. Zbiór jednoetapowy kombajnem w fazie pełnej dojrz.biol. Główne herbicydy i termin ich stosowania :Chwasty :
dwuliścienne wrażliwe - chwastom extra, amino pielik standard (początek strzelania w źdźbło), dwuliścienne z przytulia czepną - amino pielik, chwastox (wiosną po wznowieniu wegetacji), dwuliścienne z miotłą zbożową - dicuran, tolurex ( bezpośrednio po siewie),patrol (jesienią gdy sa już 3-4 liście). chisel, puma super,( wiosną po wznowieniu wegetacji)Choroby: łamliwość źdźbła, mączniak prawdziwy - alert, topsin M (od strzelania w źdźbło do 1 kolanka).Zgorzel podstawy źdźbła - alert, topsin M (od strzelania w źdźbło do 1 kolanka).Mączniak prawdziwy, rdza brunatna- alert, tilt (w fazie strzelania w źdźbło lub w okresie kłoszenia).Brunatna plamistość liści - amistar (gdy wystapi choroba).Szkodniki :mszyce -Danadim,Fury, pryszczarek pszeniczny-Alfamor,Patriot ,Pryszczarek zbożowiec , rolnice :Alfamor,DEcis,Alfazot