(F20) Schizofrenia |
Zaburzenia schizofreniczne cechują się, w ogólności, podstawowymi i charakterystycznymi zakłóceniami myślenia i spostrzegania oraz niedostosowanym i spłyconym afektem. Jasna świadomość i sprawność intelektu są zwykle zachowane, choć z czasem mogą powstawać pewne deficyty poznawcze. Najważniejsze przejawy psychopatologiczne obejmują: echo myśli, nasyłanie oraz zabieranie myśli, rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli, spostrzeżenie urojeniowe oraz urojenia oddziaływania, wpływu i owładnięcia, głosy omamowe komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie, zaburzenia myślenia i objawy nega |
(F20.0) Schizofrenia paranoidalna |
W schizofrenii paranoidalnej dominują względnie trwałe urojenia, często paranoidalne, którym zwykle towarzyszą omamy, w szczególności słuchowe i inne zaburzenia postrzegania (perceptual disturbances). Zaburzenia afektu, woli i mowy oraz objawy katatoniczne są albo nieobecne, albo względnie niepozorne. |
(F20.1) Schizofrenia hebefreniczna |
W tej postaci schizofrenii zmiany afektywne są bardzo nasilone, urojenia i omamy - zwiewne i urywkowe, zachowania - nieodpowiedzialne i nieprzewidywalne, a manieryzmy - powszednie. Nastrój jest płytki i niedostosowany, myślenie jest zdezorganizowane, a mowa - rozkojarzona. Występuje tendencja do społecznej izolacji. Rokowanie jest zwykle złe, z powodu gwałtownego rozwoju objawów "negatywnych", w szczególności - spłycenia afektu i braku woli. w zwykłych warunkach hebefrenia powinna być rozpoznawana jedynie w okresie dorastania lub u młodych dorosłych. |
(F20.2) Schizofrenia katatoniczna |
W schizofrenii katatonicznej dominują nasilone zaburzenia psychomotoryczne, oscylujące między takimi skrajnościami jak pobudzenie i osłupienie lub automatyczna uległość i negatywizm. Nienaturalne postawy i pozycje ciała mogą utrzymywać się przez długie okresy. Uderzającą cechą tego stanu mogą być epizody gwałtownego pobudzenia. Objawy katatoniczne mogą łączyć się ze stanami podobnymi do snu (oneroidalnymi) - z wyrazistymi omamami scenicznymi. |
(F20.6) Schizofrenia prosta
Zaburzenie to odznacza się powolnym, lecz postępującym rozwojem dziwactw w sposobie zachowania i niezdolnością do spełniania wymagań społecznych oraz całościowym spadkiem sprawności. Charakterystyczne "negatywne" objawy rezydualnej schizofrenii (np. spłycenie afektu, brak woli) rozwijają się bez jakichkolwiek poprzedzających widocznych objawów psychotycznych.
(F20.5) Schizofrenia rezydualna |
Terminem tym określa się przewlekły etap rozwoju schizofrenii, w którym nastąpił wyraźny postęp psychozy od etapu wczesnego do etapu późnego nacechowanego długotrwającymi, choć nie zawsze nieodwracalnymi, objawami "negatywnymi". Do tych objawów zalicza się: spowolnienie psychomotoryczne, ograniczenie aktywności, spłycenie afektu, bierność i brak inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi, upośledzenia komunikacji pozawerbalnej, kontaktu wzrokowego, modulacji głosu i postawy ciała, niedostateczna dbałość o siebie i ubóstwo zachowań społecznych. |
(F31) Zaburzenia afektywne dwubiegunowe |
Zaburzenia charakteryzujące się występowaniem dwóch lub więcej epizodów chorobowych z wyraźnie zaburzonym nastrojem i aktywnością w postaci podwyższenia nastroju, wzmożonej energii i aktywności (hipomania lub mania) lub obniżenia nastroju oraz energii i aktywności (depresja). Do zaburzeń dwubiegunowych również są zaliczane nawracające epizody hipomanii lub manii. |
(F32) Epizod depresyjny |
W typowych łagodnych, umiarkowanych lub ciężkich epizodach depresyjnych pacjent cierpi z powodu obniżenia nastroju, ubytku energii, zmniejszenia aktywności. Zmniejszone jest odczuwanie przyjemności, zakres zainteresowań i koncentracja są obniżone, często pojawia się znaczne zmęczenie, nawet po małym wysiłku. Sen jest zwykle zaburzony, apetyt obniżony. Samoocena i pewność siebie są niemal zawsze zmniejszone, nawet w łagodnych stanach depresyjnych pojawiają się idee winy i małej wartości. Obniżenie nastroju nie ulega większym zmianom w kolejnych dniach, jest niezależne od bieżących wydarzeń, |
(F30) Epizod maniakalny |
Zaliczone do tej grupy kategorie diagnostyczne dotyczą wyłącznie pojedynczego epizodu (zespołu - przyp. tłum.) chorobowego (pierwszego w życiu pacjenta - przyp. tłum.). Epizody hipomanii lub manii stwierdzone u osób, które przebyły wcześniej zaburzenia afektywne (depresja, hipomania, mania, zespoły mieszane) należy zaliczyć do zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (F31.-). |
(F30.1) Mania bez objawów psychotycznych |
Wzmożenie nastroju jest nieadekwatne do sytuacji pacjenta i może zmieniać się od beztroskiej dobroduszności (jowialności) do niekontrolowanego podniecenia. Bardzo dobremu samopoczuciu towarzyszy wzmożona energia prowadząca do nadmiernej aktywności, wielomówność, zmniejszona potrzeba snu. Występują trudności w utrzymaniu uwagi oraz znaczne roztargnienie. Samoocena jest wyraźnie zawyżona z ideami wielkościowymi i dużą pewnością siebie. Brak normalnych zahamowań w kontaktach społecznych może być przyczyną zachowań lekkomyślnych, nierozważnych, nieadekwatnych do sytuacji, niezgodnych z charakte |
(F30.2) Mania z objawami psychotycznymi |
Oprócz objawów i cech wymienionych w p. F30.1 występują urojenia (zwykle wielkościowe) lub omamy (są to zazwyczaj głosy skierowane wprost do pacjenta), albo też podniecenie, wzmożona aktywność ruchowa i gonitwa myśli osiągają tak skrajne nasilenie, że pacjenta nie można zrozumieć, ani nawiązać z nim rzeczowego kontaktu. |